Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ίον Ιλιέσκου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ίον Ιλιέσκου
Ion Iliescu
Ο Ιλιέσκου το 2004
Πρόεδρος της Ρουμανίας
Περίοδος
20 Δεκεμβρίου 2000 – 20 Δεκεμβρίου 2004
ΠρωθυπουργόςΜουγκούρ Ισαρέσκου
Αντριάν Ναστάσε
ΠροκάτοχοςΕμίλ Κονσταντινέσκου
ΔιάδοχοςΤραϊάν Μπασέσκου
Περίοδος
26 Δεκεμβρίου 1989[α] – 29 Νοεμβρίου 1996
ΠρωθυπουργόςΠέτρε Ρόμαν
Τεοντόρ Στολοζάν
Νικολάε Βακαρόιου
ΠροκάτοχοςΝικολάε Τσαουσέσκου
ΔιάδοχοςΕμίλ Κονσταντινέσκου
Προσωπικά στοιχεία
Γέννηση3 Μαρτίου 1930 (1930-03-03), Ολτένιτσα, Βασίλειο της Ρουμανίας
Θάνατος5 Αυγούστου 2025 (95 ετών)
Βουκουρέστι, Ρουμανία
ΥπηκοότηταΡουμανία
Πολιτικό κόμμαΣοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (1996-2000, από το 2004)
Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας
(1989-1990)
Κομμουνιστικό Κόμμα Ρουμανίας
(1953-1989)
ΣύζυγοςΝίνα Σερμπανέσκου (ν. 1951)
ΣπουδέςΠολυτεχνείο του Βουκουρεστίου
Κρατικό Πανεπιστήμιο της Μόσχας
ΕπάγγελμαΜηχανικός, κρατικός αξιωματούχος
ΒραβεύσειςΤάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία)
Περιδέραιο του Τάγματος του Αστέρα της Ρουμανίας
Τάγμα Πίστης Υπηρεσίας
Grand Cross of the National Order For Merit
Μεγάλο Τάγμα του Βασιλιά Τόμισλαβ
Τάγμα της Φιλίας τάξης Α
Ιππότης του Τάγματος του Ελέφαντα (16  Μαρτίου 2004)[1]
Τάγμα του Γιουγκοσλαβικού Μεγάλου Αστέρα
Βασιλικό Τάγμα των Σεραφείμ
Τάγμα Ανεξαρτησίας (6  Οκτωβρίου 2004)
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος Λευκού Διπλού Σταυρού (9  Σεπτεμβρίου 2002)
Ιππότης του Μεγαλόσταυρου με Κολλάρο του Τάγματος της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας (15  Οκτωβρίου 2003)[2]
Περιδέραιο του Τάγματος του Σταυρού της Τέρρα Μαριάνα
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Δημοκρατίας της Πολωνίας
τάγμα του Σικατούνα
Περιδέραιο του Τάγματος της Πολιτικής Αξίας (2003)[3]
Μεγαλόσταυρος του Τάγματος του Βυτάουτας του Μέγα
Τάγμα της Ελευθερίας
Μετάλλιο της Ανατολικής Δημοκρατίας της Ουρουγουάης (28  Μαΐου 1996)[4]
Αστέρας της Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Ρουμανίας
Τάγμα της 23ης Αυγούστου
National Order of Merit
Τάγμα της Αξίας της Δημοκρατίας της Ουγγαρίας
Αστέρας της Δημοκρατίας της Ινδονησίας
National Maltese Order of Merit
Τάγμα του Μουγκούνγουα
ΘρήσκευμαΑθεϊσμός
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ίον Ιλιέσκου (Ion Iliescu [iˈon iliˈesku] ( ακούστε), 3 Μαρτίου 1930 - 5 Αυγούστου 2025) ήταν Ρουμάνος πολιτικός και αξιωματούχος, ο οποίος διετέλεσε πρόεδρος της Ρουμανίας από το 1989 μέχρι το 1996, και από το 2000 έως το 2004.

Εντάχθηκε στο Κομμουνιστικό Κόμμα το 1953 και έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του το 1965, ωστόσο, από το 1971 σταδιακά περιθωριοποιούνταν από τον Νικολάε Τσαουσέσκου. Είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στη Ρουμανική Επανάσταση και έγινε πρόεδρος της χώρας το Δεκέμβριο του 1989. Τον Μάιο του 1990, έγινε ο πρώτος ελεύθερα εκλεγμένος αρχηγός κράτους της Ρουμανίας. Αφότου ένα νέο σύνταγμα εγκρίθηκε με δημοψήφισμα, διετέλεσε ακόμη δύο θητείες ως πρόεδρος από το 1992 έως το 1996, ενώ από το 2000 έως το 2004, με ενδιάμεση την προεδρία του Εμίλ Κονσταντινέσκου, ο οποίος τον νίκησε το 1996.

Από το 1996 έως το 2000 και από το 2004 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 2008, ο Ιλιέσκου ήταν γερουσιαστής του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (PSD), του οποίου παρέμεινε επίτιμος πρόεδρος έως τον θάνατό του.

Ο Ιλιέσκου αναγνωρίζεται ευρέως ως μια κυρίαρχη μορφή της πολιτικής της Ρουμανίας στα πρώτα δεκαπέντε χρόνια μετά την Επανάσταση του 1989. Κατά τη διάρκεια της θητείας του, η χώρα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ.

Πρώιμη ζωή και σπουδές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ίον Ιλιέσκου γεννήθηκε στις 3 Μαρτίου 1930 στην Ολτενίτσα, μια πόλη στην περιοχή Μούντενια του Βασιλείου της Ρουμανίας.[5] Ήταν γιος του Αλεξάντρου Ιλιέσκου (1901-1945) και της Μαρία Ντουμίτρου Τόμα.[6][7] Η μητέρα του, η οποία ήταν από τη Βουλγαρία, τον εγκατέλειψε όταν ήταν βρέφος.[8] Ο πατέρας του, εργάτης στο σιδηρόδρομο, ήταν κομμουνιστής, την περίοδο που το Ρουμανικό Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν απαγορευμένο από τις αρχές. Το 1931, πήγε στη Σοβιετική Ένωση για να συμμετάσχει στο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης στη Μόσχα. Έμεινε στην ΕΣΣΔ για τα επόμενα τέσσερα χρόνια και συνελήφθη όταν επέστρεψε πίσω. Ήταν φυλακισμένος από τις ρουμανικές αρχές από τον Ιούνιο του 1940 έως τον Αύγουστο του 1944 και πέθανε ένα χρόνο αργότερα. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην ΕΣΣΔ, ο Αλεξάντρου χώρισε επίσημα την Μαρία και παντρεύτηκε τη Μαρίτσα, μια υπηρέτρια. Σύμφωνα με τις δήλωσεις του ιδίου του Ιλιέσκου, ο παππούς του, Βασίλι Ιβανοβίτσι, ήταν Ρώσος Εβραίος, ο οποίος, διώχθηκε από τις τσαρικές αρχές λόγω των σοσιαλιστικών του απόψεων, και κατέφυγε στη Ρουμανία. [9] Ο Ιλιέσκου μεγάλωσε από τη μητριά του και από τους παππούδες του. Στα 9 του χρόνια υιοθετήθηκε από μια θεία, την Αριστίτσα, η οποία εργάστηκε ως μαγείρισσα για την Άνα Πάουκερ.[7] Σπούδασε Μηχανική υγρών στο Πολυτεχνικό Ινστιτούτο του Βουκουρεστίου και στη συνέχεια στο Ινστιτούτο Μηχανικής Ενέργειας της Μόσχας. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στη Μόσχα, ήταν ο γραμματέας ου "Συνδέσμου Ρουμανών Σπουδαστών". Λεγόταν ότι γνώρισε τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, αν και ο Ιλιέσκου το αρνήθηκε. Ωστόσο, χρόνια αργότερα, ο Νικολάε Τσαουσέσκου πιθανότατα πίστευε ότι υπήρχε σύνδεση μεταξύ των δύο, καθώς κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Γκορμπατσόφ στη Ρουμανία τον Ιούλιο του 1989, ο Ιλιέσκου στάλθηκε έξω από το Βουκουρέστι για να αποτραπεί οποιαδήποτε επαφή.

Ο Ιλιέσκου έμαθε να μιλάει Αγγλικά μετά την Επανάσταση του 1989, ενώ μιλούσε επίσης Ρωσικά, Γαλλικά και κάποια Ισπανικά.[10]

Ο Ιλιέσκου γνώρισε την Νίνα Σερμπανέσκου το 1948 όταν ήταν και οι δύο τελειόφοιτοι μαθητές στο Βουκουρέστι.[11] Παντρεύτηκαν τρία χρόνια αργότερα, τον Ιούλιο του 1951. Το ζευγάρι δεν είχε παιδιά καθώς η Νίνα υπέστη τρεις αποβολές. [12]

Είσοδος στην πολιτική

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Αφίσα εκστρατείας, 1965

Εντάχθηκε στην Ένωση Κομμουνιστικής Νεολαίας το 1944 και στο Κομμουνιστικό Κόμμα το 1953. Ορίστηκε και εκλέχθηκε γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής της Ένωσης Κομμουνιστικών Νεολαίων το 1956, και αργότερα εκλέχτηκε στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος το 1965. Επίσης, υπηρετούσε για λίγο ως επικεφαλής του Τμήματος Προπαγάνδας, πριν αναλάβει τη θέση του Υπουργού Εξωτερικών Επαγγελματικών Υποθέσεων του 1967. Το 1972, εξαναγκάστηκε σε παραίτηςη, καθώς ο Τσαουσέσκου δεν τον εμπιστεύτηκε πλήρως και πίστευε ότι ο Ιλιέσκου θα ήταν ο διάδοχός του.

Ο Ιλιέσκου το 1976 με την Ελένα Τσαουσέσκου

Μετά από αυτό, απομακρύνθηκε ουσιαστικά από την πολιτική σκηνή, αλλά διατήρησε την θέση του στην Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος. Ωστόσο, ο Τσαουσέσκου δεν μπορούσε να τον απομακρύνει από αυτήν μέχρι το 1985, καθώς απαιτούσε την πλειοψηφία της Επιτροπής για να το εγκρίνει. Ο Ιλιέσκου υποβιβάστηκε σε αντιπρόεδρο του Συμβουλίου της Περιφέρειας Τιμισοάρας (1972-1974), και αργότερα πρόεδρος του Συμβουλίου του Ιασίου (1974-1979). Μέχρι το 1989, ήταν υπεύθυνος της εκδοτικού οίκου Editura Tehnică. Μετά την απομάκρυσή του από την Κεντρική Επιτροπή το 1985, η Securitate (μυστική αστυνομία) τον παρακολουθούσε στενά, καθώς ήταν ανοιχτά αντίθετος στην κυβέρνηση, ενώ υπηρετούσε στην Επιτροπή.[13]

Ρουμανική Επανάσταση

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ρουμανική Επανάσταση ξεκίνησε ως λαϊκή εξέγερση στην Τιμισοάρα. Μετά την ανατροπή του Τσαουσέσκου στις 22 Δεκεμβρίου, το πολιτικό κενό καλύφθηκε από μια οργάνωση με το όνομα Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας (FSN: Frontul Salvării Naționale), η οποία σχηματίστηκε αυθόρμητα από δευτερεύοντα μέλη του Κομμουνιστικού Κόμματος που αντιτίθεντο στις πολιτικές του Τσαουσέσκου και μη συνδεδεμένους συμμετέχοντες στην εξέγερση. Ο Ιλιέσκου αναγνωρίστηκε γρήγορα ως ηγέτης της οργάνωσης και επομένως της προσωρινής αρχής. Έμαθε για πρώτη φορά για την επανάσταση όταν παρατήρησε ότι η Σεκουριτάτε δεν τον παρακολουθούσε πλέον.

Το ζεύγος Τσαουσέσκου συνελήφθη, δικάστηκε ενώπιον στρατοδικείου και εκτελέστηκε την ημέρα των Χριστουγέννων. Χρόνια αργότερα, ο Ιλιέσκου παραδέχτηκε ότι η δίκη και η εκτέλεση ήταν "πολύ ντροπιαστική, αλλά απαραίτητη" για να τερματίσει το χάος που είχε σπάσει τη χώρα από την ανατροπή του Τσαουσέσκου.[14]

Three men are walking side-by-side holding papers. The first two are wearing a suit and the third is wearing a red sweater. The first man is smiling and flashing a V sign.
Ο Ιλιέσκου (κέντρο) με τα μέλη του FSN, Ντουμίτρου Μαζίλου (αριστερά) και Πέτρε Ρομάν (δεξιά) στις 23 Δεκεμβρίου 1989, μία ημέρα μετά τη δημιουργία του FSN.

Ο Ιλιέσκου πρότεινε πολλαπλές εκλογές και μια "αρχική δημοκρατία". Αυτό θεωρείται ευρέως ότι σήμαινε την υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων με τον τρόπο της Περεστροϊκά και όχι την πλήρη κατάργηση των υφιστάμενων θεσμών. Μπορεί να συνδεθεί με την θερμή υποδοχή που επιφύλαξαν στο νέο καθεστώς ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ και η υπόλοιπη σοβιετική ηγεσία, καθώς και με το γεγονός ότι η πρώτη μετεπαναστατική διεθνής συμφωνία που υπέγραψε η Ρουμανία ήταν με τη χώρα αυτή.

Ο Ιλιέσκου αργότερα ανέφερε τη δυνατότητα δοκιμής ενός "σουηδικού μοντέλου" σοσιαλδημοκρατίας και δημοκρατικού σοσιαλισμού.

Οι φήμες περιπλέκονταν για χρόνια ότι ο Ιλιέσκου και άλλοι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Κόμματος είχαν σχεδιάσει να ανατρέψουν τον Τσαουσέσκου, αλλά τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 1989 τα ξεπέρασαν. Για παράδειγμα, ο Νικολάε Μιλιτάρου, ο πρώτος Υπουργός Εθνικής Άμυνας του νέου καθεστώτος, δήλωσε ότι ο Ιλιέσκου και άλλοι είχαν σχεδιάσει να τον κρατήσουν αιχμάλωτο τον Φεβρουάριο του 1990 ενώ ήταν εκτός της πρωτεύουσας. Ωστόσο, ο Ιλιέσκου το αρνήθηκε, λέγοντας ότι η φύση του καθεστώτος του Τσαουσέσκου - ιδιαίτερα η παντούσιμη της Securitate - έκανε το προγραμματισμό για ένα πραξικόπημα σχεδόν αδύνατο.[13]

Πρώτη θητεία (1990-1996)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Εθνικό Μέτωπο Σωτηρίας (FSN) αποφάσισε στη συνέχεια να οργανωθεί ως κόμμα και να συμμετάσχει στις γενικές εκλογές του 1990 - τις πρώτες ελεύθερες εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στη χώρα εδώ και 53 χρόνια - με τον Ιλιέσκου ως υποψήφιο του Κόμματος ως πρόεδρο. Το FSN κέρδισε μια συντριπτική νίκη, λαμβάνοντας ισχυρές πλειοψηφίες και στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου.[15] Στις ξεχωριστές προεδρικές εκλογές, ο Ιλιέσκου κέρδισε εύκολα, λαμβάνοντας το 85% των ψήφων,[16] το μεγαλύτερο ποσοστό ψήφων για μια ελεύθερη προεδρική εκλογή. Έγινε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος αρχηγός κράτους της Ρουμανίας. Μέχρι σήμερα, είναι η μόνη φορά από τη πτώση του Κομμουνισμού που ένας πρόεδρος έχει εκλεγεί σε ένα μόνο γύρο.

Ο Ιλιέσκου και οι υποστηρικτές του χωρίστηκαν από το Μέτωπο και δημιούργησαν το Δημοκρατικό Μέτωπο Εθνικής Σωτηρίας (FDSN), το οποίο αργότερα εξελιχθήκε στο Κόμμα της Σοσιαλδημοκρατίας στη Ρουμανία (PDSR), στη συνέχεια το Σοσιαλοδημοκρατικό Κόμμα (PSD). Σταδιακά, το Μέτωπο έχασε το χαρακτήρα του ως κυβέρνηση εθνικής ενότητας ή συνασπισμός και έγινε ευάλωτο σε κριτικές.

Υπό την πίεση των γεγονότων που οδήγησαν στις συγκρούσεις με διαδηλωτές, η πολιτική του στάση έχει αλλάξει με την πάροδο του χρόνου: από υποστηρικτής της Περεστροϊκά, ο Ιλιέσκου αναπροσδιορίζει τον εαυτό του ως σοσιαλδημοκράτης της Δυτικής Ευρώπης. Η κύρια συζήτηση γύρω από το θέμα της δέσμευσής του για τέτοιους ιδανικούς συνδέεται με τις ειδικές συνθήκες στη Ρουμανία, και ειδικά με την ισχυρή εθνικιστική και αυτοκρατορική στάση που φαίνεται στο καθεστώς του Τσαουσέσκου. Οι επικριτές του έχουν επισημάνει ότι, σε αντίθεση με τις περισσότερες μεταβολές από τον κομμουνισμό στη Σοσιαλδημοκρατία, η Ρουμανία τείνει να διατηρεί διάφορους ακρογωνιαίους λίθους.

Ο Ιλιέσκου και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους το 2002

Η Ρουμανία υιοθέτησε το πρώτο της μετακομμουνιστικό Σύνταγμα το 1991. Το 1992, ο Ιλιέσκου κέρδισε μια δεύτερη θητεία όταν έλαβε το 61% των ψήφων στον δεύτερο γύρο.[17] Αμέσως αναστέλλει την κομματική ιδιότητά του στο NSDF (το Σύνταγμα δεν επιτρέπει στον πρόεδρο να είναι επίσημο μέλος ενός πολιτικού κόμματος κατά τη διάρκεια της θητείας του).

Προεδρική εκστρατεία του 1996

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επεδίωξε τρίτη θητεία το 1996, αλλά, έχασε στον δεύτερο γύρο από τον Εμίλ Κονσταντινέσκου, τον αντίπαλο του το 1992. Περισσότερες από 1.000.000 ψήφους ακυρώθηκαν, γεγονός που οδήγησε σε κατηγορίες για νοθεία. Παρ' όλα αυτά, ο Ιλιέσκου παραδέχτηκε την ήττα, καθιστώντας τον μοναδικό σημερινό πρόεδρο που έχασε την προσπάθεια επανεκλογής από το τέλος του κομμουνισμού.

Δεύτερη θητεία (2000-2004)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιων Ιλιέσκου με τον Ινδικό Πρόεδρο Αμπντούλ Καλάμ και τον Ινδό Πρωθυπουργό Σρι Ατάλ Μπιχαρί Βάτζπαϊ το 2004

Στις Προεδρικές εκλογές του 2000, ο Ιλιέσκου κέρδισε τον πρώτο γύρο με 36,4%, ενώ ο Κορνέλιου Βαντίμ Τούντορ εξασφάλισε τη δεύτερη θέση με 28,3%. Στο δεύτερο γύρο της 10ης Δεκεμβρίου, ο Ιλιέσκου νίκησε τον Τούντορ με 66,8% των ψήφων.[18][19][20]

Ξεκίνησε την τρίτη θητεία του στις 20 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους και τελείωσε στις 20 Δεκεμβρίου 2004. Η κεντροδεξιά καταποντίστηκε κατά τις εκλογές του 2000 λόγω κυρίως της δημόσιας δυσαρέσκειας για τις σκληρές οικονομικές μεταρρυθμίσεις των προηγούμενων τεσσάρων ετών, καθώς και της πολιτικής αστάθειας και των εσωτερικών αγώνων του πολυκομματικού συνασπισμού. Οι ακραίες απόψεις του Τούντορ διασφαλίζαν επίσης ότι οι περισσότεροι αστικοί ψηφοφόροι είτε απέχουν είτε επιλέγουν τον Ιλιέσκου. Η κυβέρνηση Năstase, η οποία ήρθε στην εξουσία κατά την περίοδο του Ιλιέσκου, συνέχισε μέρος της σειράς μεταρρυθμίσεων που ξεκίνησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις μεταξύ 1996 και 2000. Κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του Ιλιέσκου, η Ρουμανία εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ και ολοκλήρωσε τις διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια από τις ενέργειες του προεδρικού θεσμού κατά τη διάρκεια της δεύτερης θητείας του Ιλιέσκου ήταν η ίδρυση της "Διεθνούς Επιτροπής για τη Μελέτη του Ολοκαυτώματος στη Ρουμανία", μετά από διπλωματικά περιστατικά που προκλήθηκαν από την άρνηση του Ολοκουτώματος που ασκούνταν σημαντικοί φορείς στην ηγεσία της χώρας. Η επιτροπή, με επικεφαλής τον βραβευμένο με Νόμπελ Ειρήνης Έλι Βίζελ, συνέταξε έκθεση για το Ολοκαύτωμα στη Ρουμανία, έκθεση που κηρύχθηκε "κρατικό έγγραφο" από τον Ιλιέσκου.

Μετά την προεδρία (2004-2025)

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ο Ιλιέσκου με τον Βίκτορ Πόντα και τον Λιβίου Ντράγκνεα, 29 Μαΐου 2014

Στις εκλογές του PSD της 21ης Απριλίου 2005, ο Ιλιέσκου έχασε την εκλογή του από την Mircea Geoană, αλλά εκλέχθηκε σε τιμητικό πρόεδρο του κόμματος το 2006, μια θέση χωρίς επίσημη εκτελεστική εξουσία στο κόμμα.

Το 2009, εμφανίστηκε σε μια σκηνή στην ταινία Medalia de onoare ("Μετάλλιο Τιμής").

Τον Απρίλιο του 2019, ο Ιλιέσκου εισήχθη σε καρδιολογικό ιατρικό κέντρο στο Βουκουρέστιι. Τον Σεπτέμβριο του 2023, νοσηλεύτηκε στο Βουκουρέστι.[21]

Στις 19 Μαΐου 2025, ο Ιλιέσκου συνεχάρη τον Νικουσόρ Νταν μετά τη νίκη του στο δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών του 2025 την προηγούμενη μέρα.[22]

Στις 11 Ιουνίου 2025, ο Ιλιέσκου εισχήθη στην εντατική μονάδα του Νοσοκομείου Αγκρίπα Ιονέσκου στο Βουκουρέστι λόγω δύσπνοιας.[23] Στις 15 Ιουνίου, η κατάσταση του αναφέρθηκε ότι ήταν σταθερή,[24] ενώ επίσης ανακοινώθηκε ότι διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα. Υποβλήθηκε σε χειρουργική επέμβαση την επόμενη μέρα.[25][26][27]

Ο Ιλιέσκου πέθανε μετά από σχεδόν 2 μήνες νοσηλείας, στις 5 Αυγούστου 2025, σε ηλικία 95 ετών.[28]

Ο Ιλιέσκου το 2013

Παρόλο που απολαμβάνει μια ορισμένη δημοτικότητα λόγω της αντίθεσής του στον Τσαουσέσκου και της εικόνας του ως επαναστάτη, η πολιτική του καριέρα μετά το 1989 χαρακτηρίστηκε από πολλαπλές αντιπαράθέσεις και σκάνδαλα. Η δημόσια γνώμη σχετικά με την θητεία του ως πρόεδρος είναι ακόμα διαιρεμένη.[29]

Υποτιθέμενες σχέσεις με την KGB

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μερικοί ισχυρίστηκαν ότι ο Ιλιέσκου είχε σχέσεις με την KGB. Οι ισχυρισμοί συνεχίστηκαν κατά τη διάρκεια του 2003-2008, όταν ο Ρώσος Βλαντιμίρ Μπουκόφσκι, ο οποίος είχε λάβει πρόσβαση στα σοβιετικά αρχεία, δήλωσε ότι ο Ιλίέσκου και ορισμένα από τα μέλη της NSF ήταν πράκτορες της KGB, ότι ο Ιλιέσκου ήταν σε στενή σχέση με τον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ από τότε που φέρεται να είχαν συναντηθεί κατά τη διάρκεια της διαμονής του Ιλιέσκου στη Μόσχα, και ότι η Ρουμανική Επανάσταση του 1989 ήταν μια συνωμοσία που διοργανώθηκε από την KGB για να ανακτήσει τον έλεγχο των πολιτικών της χώρας.[30] Η μόνη ισχυρή απόδειξη που δημοσιεύτηκε ήταν μια συζήτηση μεταξύ του Γκορμπατσόφ και του Βούλγαρου Αλεξάνδρ Λίλοφ από τις 23 Μαΐου 1990 (μετά την νίκη του Ιλιέσκου στις εκλογές της 20ης Μαΐου), στην οποία ο Γκορμπάτσόφ είπε ότι ο Ιλιέσκου είχε μια "υπολογίσιμη θέση", και ότι παρά την κοινή άποψη με τον Ιλιέσκου, ο Γκορμπάτσόφ ήθελε να αποφύγει να μοιραστεί αυτή την εντύπωση με το κοινό.[31]

Συνεντεύξεις Avangarda

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 19 Ιουνίου, κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, κυκλοφόρησε μια σειρά συνεντεύξεων podcast με τίτλο Avangarda με τον Ιόνουτ Βούλπεσκου, τον πρώην σύμβουλο και υπουργό Πολιτισμού του, η οποία είχε καταγραφεί μεταξύ λίγων ετών έως λίγων εβδομάδων πριν από αυτό το σημείο. [32] [33] Ο Ιλιέσκου είχε σχεδιάσει στις 6 Δεκεμβρίου 2024 να δημοσιεύσει δήλωση σχετικά με τις προεδρικές εκλογές του 2024 στη Ρουμανία, αλλά δεν το έκανε λόγω της ακύρωσης της μετά την πρώτη νίκη του Καλίν Γκεοργκέσκου λόγω κατηγοριών για ρωσική παρέμβαση. Η δήλωση δημοσιεύθηκε στις 19 Ιουνίου μαζί με το podcast. [34]

Καταγγελίες για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2016, μια προηγουμένως κλειστή νομική υπόθεση σχετικά με εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν από την προσωρινή κυβέρνηση με επικεφαλής τον Ιλιέσκου κατά τη διάρκεια της Ρουμανικής Επανάστασης άνοιξε ξανά. Το 2015, μετά από 26 χρόνια παρατεταμένης έρευνας, οι αρχές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν στοιχεία με τα οποία θα μπορούσαν να ασκήσουν δίωξη στον Ιλιέσκου. Το 2016, η υπόθεση διατάχθηκε να επανεξεταστεί από τον τότε προσωρινό Γενικό Εισαγγελέα. Μέχρι το 2017, οι στρατιωτικοί εισαγγελείς είχαν ισχυριστεί ότι τα γεγονότα του 1989 είχαν ενορχηστρωθεί από μια εκστρατεία παραπληροφόρησης εκ μέρους της κυβέρνησης του Ιλιέσκου, η οποία διαδόθηκε μέσω των ραδιοτηλεοπτικών μέσων. Σύμφωνα με πληροφορίες, αυτή η έρευνα οδήγησε σε εικασίες για το εάν η σύγκρουση του 1989 θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως επανάσταση ή ως πραξικόπημα.

Ο Ιλιέσκου στην TVR κατά τη διάρκεια της Ρουμανικής Επανάστασης του 1989. Η μετάδοση ήταν ένα από τα βασικά στοιχεία της κατηγορίας εναντίον του Ιλιέσκου.

Στις 8 Απριλίου 2019, ο Ιλιέσκου κατηγορήθηκε επίσημα για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.[35][36] Ο δικηγόρος του Ιλιέσκου, Άντριαν Γκεοργκέσκου, δήλωσε ότι ο φάκελος ήταν παράνομο[37] λόγω της έλλειψης εισαγγελέα.[36] Τον Δεκέμβριο του 2019, η δίκη του Ιλιέσκου άρχισε να επικεντρώνεται σε ισχυρισμούς ότι είχε σκόπιμα διαδώσει παραπληροφόρηση μέσω της χρήσης των ραδιοτηλεοπτικών μέσων με τη βοήθεια μέλους του FSN και διευθυντή του TVR κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1989, πράγμα που σημαίνει ότι είχε μεγάλη επιρροή στην ικανότητα του FSN να ενισχύσει την υποστήριξη στο ρουμανικό λαό.[38] Μεταξύ των ισχυρισμών ήταν η δήλωση του Ιλιέσκου ότι "άγνωστοι τρομοκράτες" ήταν υπεύθυνοι για τον θάνατο της Ελένα και του Νικολάε Τσαουσέσκου.[39]

Κατά τη διάρκεια των εορτασμών μνήμης για την 30η επέτειο της Ρουμανικής Επανάστασης, αρκετοί επιζώντες της σύγκρουσης μίλησαν εναντίον της δίκης του Ιλιέσκου, με πολλούς να ισχυρίζονται ότι είναι μια δημοσιογραφική απάτη από μέρους του τότε προέδρου Γιοχάνις για να κερδίσει δημοτικότητα από τον Ρουμανικό πληθυσμό που εξακολουθεί να αναζητά την αλήθεια για την επανάσταση.[40] Η δίκη του Ιλιέσκου δεν αναμένεται να φτάσει σε οριστικό συμπέρασμα.[40] Η δίκη αναβάλλθηκε για πρώτη φορά σε Φεβρουάριο του 2020 λόγω της επιδείνωσης της υγείας του Ιλιέσκου και του αργού ρυθμού των νομικών διαδικασιών.[41] Η υπόθεση αυτή απορρίφθηκε επίσης τον Ιούνιο του 2020, καθώς ένας δικαστής αποφάσισε ότι η κατηγορία δεν ήταν έγκυρη.[42] Ωστόσο, το Εφετείο του Βουκουρεστίου αποφάσισε τον Οκτώβριο του 2023 ότι η δίκη θα μπορούσε να ξεκινήσει. [43]

Υποσημειώσεις και παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Υπηρεσιακός πρόεδρος της χώρας έως τις 20 Ιουνίου 1990, με την ιδιότητα του προέδρου του Συμβουλίου του Εθνικού Μετώπου Σωτηρίας έως τις 13 Φεβρουαρίου 1990, κατόπιν με την ιδιότητα του προέδρου του Υπηρεσιακού Συμβουλίου Εθνικής Ενότητας έως τις 20 Ιουνίου 1990.
  1. ↑ «Modtagere af danske dekorationer». Modtagere af danske dekorationer. Βασιλική Οικογένεια της Δανίας.
  2. ↑ «Iliescu S.E. Ion decorato di Gran Cordone». (Ιταλικά) quirinale.it.
  3. ↑ BOE-A-2003-11674.
  4. ↑ «Resolución N° 446/996. ENTREGA DE MEDALLA DE LA REPUBLICA ORIENTAL DEL URUGUAY. ION ILIESCU. RUMANIA». National Directorate of Official Printings and Publications. 6  Ιουνίου 1996. Ανακτήθηκε στις 11  Ιουλίου 2020.
  5. ↑ «3 martie: Ion Iliescu împlinește 93 de ani» (στα Ρουμανικά). Adevărul. 30 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2023.
  6. ↑ Dan, Alina (10 Αυγούστου 2012). «Care este adevărata mamă a președintelui României» (στα Ρουμανικά). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.
  7. 1 2 «Secretul rușinos al lui Ion Iliescu. S-a aflat abia acum adevărul despre fostul președinte» (στα Ρουμανικά). Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.
  8. ↑ Popa, Claudiu. «Secretul rușinos al lui Ion Iliescu. S-a aflat abia acum adevărul despre fostul președinte». www.capital.ro. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2023.
  9. ↑ «Traseul lui Ion Iliescu: Copilul neiubit din mahalaua lăutarilor din Olteniţa, comunistul fericit de la Moscova şi păpuşarul jocurilor politice de după '89». 3 Μαρτίου 2015.
  10. ↑ Dobreanu, Cristina (19 Απριλίου 2011). «Wikileaks: Care a fost cea mai mare greșeală a lui Ion Iliescu? (traducerea integrală)» (στα Ρουμανικά). Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2021.
  11. ↑ «Nina și Ion Iliescu: iubire de la 18 ani» (στα Ρουμανικά). 16 Φεβρουαρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2021.
  12. ↑ «De ce nu a avut Ion Iliescu urmași» (στα Ρουμανικά). 5 Σεπτεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2021.
  13. 1 2 Sebetsyen, Victor (2009). Revolution 1989: The Fall of the Soviet Empire. New York City: Pantheon Books. ISBN 978-0-375-42532-5.
  14. ↑ Demian, Sînziana (25 December 2009). «In Romania, Ceaușescu's death haunts Christmas». Global Post (Cluj Napoca). http://www.globalpost.com/dispatch/europe/091224/romania-nicolae-elena-ceausescu. Ανακτήθηκε στις 30 March 2013.
  15. ↑ «1990 Parliamentary Elections: Chamber of Deputies». www2.essex.ac.uk. University of Essex. 20 Μαΐου 1990. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Φεβρουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 27 Αυγούστου 2021.
  16. ↑ Bransten, Jeremy (9 Δεκεμβρίου 1999). «Romania: The Bloody Revolution In 1989 -- Historic Facts Remain Obscured». Radio Free Europe/Radio Liberty. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2023.
  17. ↑ «Romaian Leaders Battle An Image». The New York Times. 17 Δεκεμβρίου 1992. Ανακτήθηκε στις 24 Νοεμβρίου 2023.
  18. ↑ «Preda: Antonescu îl secondează pe Vadim Tudor cu discursul ultranaționalist». Realitatea. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Σεπτεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2012.
  19. ↑ «Article». SF Bay Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 October 2012. https://web.archive.org/web/20121016063611/http://www.sfbaytimes.com/index.php?sec=article&article_id=4066. Ανακτήθηκε στις 28 December 2012.
  20. ↑ «House of Tudor». PBS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Νοεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2012.
  21. ↑ «Ion Iliescu a ajuns la spital. Ce s-a întâmplat cu fostul preşedinte al României». newsbv.ro (στα Ρουμανικά). 25 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 7 Οκτωβρίου 2023.
  22. ↑ Borcea, Ștefan (19 May 2025). «Ion Iliescu l-a felicitat pe Nicușor Dan. „Sunt convins că veți exercita această responsabilitate cu demnitate”». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 May 2025. https://web.archive.org/web/20250523100400/https://adevarul.ro/politica/ion-iliescu-l-a-felicitat-pe-nicusor-dan-2444521.html. Ανακτήθηκε στις 7 June 2025.
  23. ↑ Stancu, Cristina (11 June 2025). «Ion Iliescu este conectat la oxigen. Medicii suspectează o posibilă formațiune tumorală la plămâni». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 June 2025. https://web.archive.org/web/20250615145702/https://adevarul.ro/stiri-interne/evenimente/starea-de-sanatate-a-lui-ion-iliescu-s-a-ameliorat-2449805.html. Ανακτήθηκε στις 13 June 2025.
  24. ↑ Stancu, Cristina (15 June 2025). «Informații noi despre starea de sănătate a lui Ion Iliescu. Medicii anunță că i se administrează oxigen». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 June 2025. https://web.archive.org/web/20250616035220/https://adevarul.ro/stiri-interne/evenimente/informatii-noi-despre-starea-de-sanatate-a-lui-ion-2450738.html. Ανακτήθηκε στις 15 June 2025.
  25. ↑ Trifan, Daniela (16 June 2025). «Ion Iliescu, diagnosticat oficial cu cancer pulmonar. Mesajul medicilor de la spitalul unde este internat». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 June 2025. https://web.archive.org/web/20250617061050/https://adevarul.ro/stiri-interne/evenimente/ion-iliescu-diagnosticat-oficial-cu-cancer-2450923.html. Ανακτήθηκε στις 17 June 2025.
  26. ↑ Ghiurca, Narcis (18 June 2025). «Starea de sănătate a lui Ion Iliescu s-a agravat și a fost operat din nou». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 June 2025. https://web.archive.org/web/20250618140038/https://adevarul.ro/stiri-interne/evenimente/starea-de-sanatate-a-lui-ion-iliescu-s-a-agravat-2451522.html. Ανακτήθηκε στις 18 June 2025.
  27. ↑ Ghiurca, Narcis (19 June 2025). «Ion Iliescu desființează noul val extremist: „Niște teribiliști. Nu știu ce înseamnă lagărul, gulagul”». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 June 2025. https://web.archive.org/web/20250619142345/https://adevarul.ro/stiri-interne/evenimente/starea-de-sanatate-a-lui-ion-iliescu-in-usoara-2451803.html. Ανακτήθηκε στις 19 June 2025.
  28. ↑ Ion Iliescu a murit la vârsta de 95 de ani. Fostul președinte al României avea cancer pulmonar (στην ρουμανική)
  29. ↑ «Al Cincilea Iliescu». Income Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 28 Δεκεμβρίου 2012.
  30. ↑ «Russian dissident who copied the Gorbachev Foundation's archive: Mitterrand and Gorbachev wanted the European Socialist Union, Thatcher opposed Germany's reunification». english.hotnews.ro. 28 Σεπτεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2011.
  31. ↑ «Dovada Bukovski». www.ziua.ro. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2017.
  32. ↑ Ghiurca, Narcis (19 June 2025). «Ion Iliescu desființează noul val extremist: „Niște teribiliști. Nu știu ce înseamnă lagărul, gulagul”». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 June 2025. https://web.archive.org/web/20250619140539/https://adevarul.ro/stiri-interne/evenimente/ion-iliescu-desfiinteaza-noul-val-extremist-2451921.html. Ανακτήθηκε στις 19 June 2025.
  33. ↑ Vulpescu, Ionuț (19 June 2025). «Ion Iliescu: „Nu mi-a fost frică de viață, și poate tocmai asta face relația cu moartea să fie una decentă”. Podcastul lui Ionuț Vulpescu». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 June 2025. https://web.archive.org/web/20250619140950/https://adevarul.ro/blogurile-adevarul/ion-iliescu-prefer-sa-mor-sarac-si-cinstit-decat-2451878.html. Ανακτήθηκε στις 19 June 2025.
  34. ↑ Ababei, Oana (19 June 2025). «Mesajul pe care îl pregătise Iliescu pentru alegerile prezidențiale anulate din 2024, dezvăluit în premieră». Adevărul. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 June 2025. https://web.archive.org/web/20250619141903/https://adevarul.ro/politica/mesajul-pe-care-il-pregatise-iliescu-pentru-2451919.html. Ανακτήθηκε στις 19 June 2025.
  35. ↑ «Inside Europe: Former Romanian president to stand trial». DW.COM. 12 Απριλίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Απριλίου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020.
  36. 1 2 «1990 'Miners' riot file', returned to the Prosecutor's Office». www.actmedia.eu. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020.
  37. ↑ «Ion Iliescu, plângere la Secția specială pentru magistrați pentru modul în care a fost trimis în judecată dosarul Revoluției». G4Media. 8 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 9 Μαΐου 2020.
  38. ↑ «Procès historique pour l'ex-président roumain Ion Iliescu, jugé pour " crimes contre l'humanité"». [Le Monde] (France). 2019-09-29. https://www.lemonde.fr/international/article/2019/11/29/proces-historique-pour-l-ex-president-roumain-ion-iliescu-juge-pour-crimes-contre-l-humanite_6020988_3210.html. Ανακτήθηκε στις 9 May 2020.
  39. ↑ «Procès historique pour l'ex-président roumain Ion Iliescu, jugé pour " crimes contre l'humanité "». [Le Monde] (France). 2019-09-29. https://www.lemonde.fr/international/article/2019/11/29/proces-historique-pour-l-ex-president-roumain-ion-iliescu-juge-pour-crimes-contre-l-humanite_6020988_3210.html. Ανακτήθηκε στις 9 May 2020.
  40. 1 2 «Romania – a country fighting for its past». The Article. 2020-01-04. https://www.thearticle.com/romania-a-country-fighting-for-its-past. Ανακτήθηκε στις 9 May 2020.
  41. ↑ «Executing a dictator: Open wounds of Romania's Christmas revolution». [BBC] (United Kingdom). 2019-12-24. https://www.bbc.com/news/world-europe-50821546. Ανακτήθηκε στις 9 May 2020.
  42. ↑ «Dosarul Revoluției, în care Ion Iliescu e acuzat de infracțiuni împotriva umanității, a fost restituit de ÎCCJ la Parchetul Militar» (στα ro). www.digi24.ro (22 June 2020). https://www.digi24.ro/stiri/actualitate/dosarul-revolutiei-in-care-ion-iliescu-e-acuzat-de-infractiuni-impotriva-umanitatii-a-fost-restituit-de-iccj-la-parchetul-militar-1537393. Ανακτήθηκε στις 27 August 2021.
  43. ↑ Păcurar, Bogdan (25 October 2023). «Procesul împotriva lui Ion Iliescu, acuzat de „infracțiuni contra umanității” în Dosarul Revoluției, poate începe (Curtea de Apel)». Digi 24. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 May 2025. https://web.archive.org/web/20250515213523/https://www.digi24.ro/stiri/actualitate/justitie/procesul-impotriva-lui-ion-iliescu-acuzat-de-infractiuni-contra-umanitatii-in-dosarul-revolutiei-poate-incepe-curtea-de-apel-2555191. Ανακτήθηκε στις 3 May 2024.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ίον_Ιλιέσκου&oldid=11249432"