Ίντα Χέντελ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ίντα Χέντελ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Ida Haendel (Πολωνικά)
Γέννηση15  Δεκεμβρίου 1928[1][2][3]
Χέουμ
Θάνατος30  Ιουνίου 2020[4] ή 1  Ιουλίου 2020[5]
Μαϊάμι
ΚατοικίαΜαϊάμι
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία
Ηνωμένο Βασίλειο (από 1940)
Εκπαίδευση και γλώσσες
Μητρική γλώσσαΠολωνικά
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά
Πολωνικά
ΣπουδέςΜουσικό Πανεπιστήμιο «Φρεντερίκ Σοπέν»
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταβιολίστρια
καθηγητής βιολιού
μουσικός παιδαγωγός[6]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΔιοικητής του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (1991)
επίτιμος διδάκτορας του Πανεπιστημίου ΜακΓκιλ (2006)
Χρυσό Μετάλλιο για Αξία στον Πολιτισμό - Gloria Artis[7]
Sibelius Medal
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Ίντα Χέντελ (Ida Haendel) ΤΒΑ (15 Δεκεμβρίου 1928 – 1 Ιουλίου 2020)[α][9][10] ήταν Πολωνή-Βρετανίδα-Καναδή βιολίστρια. Η Χέντελ ήταν παιδί θαύμα, με την καριέρα της να εκτείνεται σε πάνω από επτά δεκαετίες. Έγινε επίσης δασκάλα με επιρροή.

Νεότερα χρόνια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Χέντελ γεννήθηκε το 1928 σε μια πολωνοεβραϊκή οικογένεια στο Χέουμ της Πολωνίας και το ταλέντο της φάνηκε όταν πήρε το βιολί της αδερφής της σε ηλικία 3 ετών. Οι νίκες σε μεγάλους διαγωνισμούς άνοιξαν το δρόμο για την επιτυχία. Ερμηνεύοντας το Κοντσέρτο για Βιολί του Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, κέρδισε το Χρυσό Μετάλλιο του Ωδείου της Βαρσοβίας[11] και το πρώτο Βραβείο Χουμπέρμαν το 1933, σε ηλικία 5 ετών. Στην ηλικία των 7 ετών διαγωνίστηκε με σπουδαίους βιρτουόζους όπως ο Νταβίντ Όιστραχ και η Ζινέτ Νεβό, για να βρεβαυθεί στον πρώτο Διαγωνισμό Βιολιού «Χένρικ Βιενιάφσκι» το 1935.[12]

Αυτές οι διακρίσεις της έδωσαν τη δυνατότητα να σπουδάσει με τους αξιότιμους παιδαγωγούς Καρλ Φλες στο Λονδίνο και Τζόρτζε Ενέσκου στο Παρίσι. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου έπαιξε σε εργοστάσια και για βρετανικά και αμερικανικά στρατεύματα και έπαιξε σε συναυλίες της Εθνικής Πινακοθήκης της Μάιρα Χες.[13] Το 1937 το ντεμπούτο της στο Λονδίνο υπό τη σκυτάλη του Σερ Χένρι Γουντ της έφερε παγκόσμια αναγνώριση από τους κριτικούς, ενώ ο μαέστρος συνέδεσε το παίξιμο της με τις αναμνήσεις του από τον Ωζέν Ιζαΐ.[14] Η δια βίου συνεργασία της με τους Proms είχε ως αποτέλεσμα 68 εμφανίσεις.[15]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφού ερμήνευσε το κονσέρτο για βιολί του Γιαν Σιμπέλιους στο Ελσίνκι το 1949, έλαβε ένα γράμμα από τον συνθέτη. «Το έπαιξες αριστοτεχνικά από κάθε άποψη», έγραψε ο Σιμπέλιους, προσθέτοντας: «Συγχαίρω τον εαυτό μου που το κονσέρτο μου βρήκε έναν ερμηνευτή του σπάνιου προτύπου σου».[16] Η Χέντελ έκανε ετήσιες περιοδείες στην Ευρώπη και εμφανιζόταν τακτικά στη Νότια Αμερική και την Ασία.

Ζώντας στο Μόντρεαλ του Καναδά από το 1952 έως το 1989, οι συνεργασίες της με καναδικές ορχήστρες την έκαναν μια βασική διασημότητα της καναδικής μουσικής ζωής. Ως Βρετανίδα υπήκοος που κατοικούσε στον Καναδά, απέκτησε την καναδική υπηκοότητα. Ερμηνεύοντας με τη Φιλαρμονική του Λονδίνου το 1973, ήταν η πρώτη δυτική σολίστ που προσκλήθηκε στην Κίνα μετά την Πολιτιστική Επανάσταση.[17] Αν και συνεργάστηκε ιδιαίτερα με τον Σέργιο Τσελεπιδάκη, συνδέθηκε επίσης με τους Σερ Τόμας Μπίτσαμ, Σερ Άντριαν Μπόουλτ, Σερ Γιούτζιν Έινσλι Γκούσενς, Σερ Μάλκολμ Σάρτζεντ, Τσαρλς Μαντς, Ότο Κλέμπερερ, Σερ Γκέοργκ Σόλτι, Βλαντίμιρ Ασκενάζι, Μπέρναντ Χάιτινκ, Ραφαέλ Κουμπέλικ, Λόριν Μάαζελ, Ζούμπιν Μέτα και Σερ Σάιμον Ρατλ, με τους οποίους ηχογράφησε τα κοντσέρτα για βιολί των Έντουαρντ Έλγκαρ και Σιμπέλιους.

Το 1993, έκανε το ντεμπούτο της στη συναυλία με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Βερολίνου. Το 2006 έπαιξε για τον Πάπα Βενέδικτο ΙΣΤ΄ στο πρώην ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς-Μπίρκεναου.[18] Οι μετέπειτα δεσμεύσεις περιλαμβάνουν μια συναυλία φόρου τιμής στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου προς τιμήν των Συναυλίες Μνήμης του Πολέμου της Μάιρα Χες[19] και μια εμφάνιση στο Φεστιβάλ Sagra Musicale Malatestiana το 2010.[20] Το βιολί του Χέντελ ήταν ένα Στραντιβάριους του 1699.[13] Η Χέντελ έζησε στο Μαϊάμι της Φλόριντα για πολλά χρόνια και συμμετείχε ενεργά στο Διεθνές Φεστιβάλ Πιάνου του Μαϊάμι.

Διδασκαλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι συγκινητικές ερμηνείες της Χέντελ έχουν εμπνεύσει μια γενιά νέων βιολιστών, συμπεριλαμβανομένων των Άννε-Ζόφι Μούτερ, Ντέιβιντ Γκάρετ και Μαξίμ Βενγκέροφ.[21][22]

Τον Αύγουστο του 2012 ήταν επίτιμη καλλιτέχνις στο Διεθνές Φεστιβάλ Εγχόρδων του Κέιμπριτζ. Ήταν τακτική κριτής σε διαγωνισμούς βιολιού. Επέστρεψε στην πατρίδα της, την Πολωνία, για να είναι κριτής στον Διαγωνισμό Βιολιού «Χένρικ Βιενιάφσκι» στο Πόζναν σε πολλές περιπτώσεις και ήταν επίτιμη πρόεδρος το 2011.[23][24]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Χέντελ πέθανε σε οίκο ευγηρίας στο Πέμπροκ Παρκ της Φλόριντα την 1η Ιουλίου 2020, σε ηλικία 91 ετών. Σύμφωνα με τον ανιψιό της, έπασχε από καρκίνο των νεφρών τη στιγμή του θανάτου της.[25][26]

Τιμές και βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1991 έλαβε το αστέρι του Διοικητή του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας (ΤΒΑ) από τη Βασίλισσα Ελισάβετ Β΄.[27] Έλαβε επίτιμο διδακτορικό από το Βασιλικό Κολέγιο Μουσικής του Λονδίνου το 2000 και από το Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ το 2006.[28][18]

Σημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Το περιοδικό The Strad του Μαρτίου 1937 δίνει την ημερομηνία γέννησής της ως τις 15 Ιανουαρίου 1923. Η ακριβής ηλικία της είναι αμφίβολη. Έχει αναφερθεί ότι, σε συνεννόηση με τον πατέρα της, τον Άγγλο ιμπρεσάριος Χάρολντ Χολτ, προσάρμοσε το έτος γέννησής της από το 1928 έως το 1923 για να φαίνεται ότι ήταν πέντε χρόνια μεγαλύτερη από ότι ήταν στην πραγματικότητα. Αυτό έγινε για να παρακαμφθεί ο κανόνας του Κόβεντ Γκάρντεν που απαγορεύει σε οποιονδήποτε κάτω των 14 ετών να εμφανίζεται στη σκηνή.[8] The incorrect birth year of 1923 has since appeared in many reference works.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 (Αγγλικά) SNAC. w6v12r9t. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Αγγλικά) Discogs. 1041164. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 (Γερμανικά) Munzinger Personen. 00000028707. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ «The violinist Ida Haendel has died». gramophone.co.uk.
  5. ↑ (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. n82063151. Ανακτήθηκε στις 1  Φεβρουαρίου 2021.
  6. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. xx0020900. Ανακτήθηκε στις 16  Ιανουαρίου 2024.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 13  Μαρτίου 2021.
  8. ↑ Anderson, Colin. «A Genius of the Violin – Ida Haendel @www.classicalsource.com». Classical Music. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Νοεμβρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  9. ↑ Oerding, Henrik (1 Ιουλίου 2020). «Zum Tod von Ida Haendel: Warmherzig und würdevoll». BR-KLASSIK (στα Γερμανικά). Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  10. ↑ White, Robert (1 Ιουλίου 2020). «Ida Haendel obituary». The Guardian (Λονδίνο). http://www.theguardian.com/music/2020/jul/01/ida-haendel-obituary. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  11. ↑ Petrášková, Eva (2003). Album notes for Ravel: Tzigane, Lalo: Symphonie espagnole, Hartmann: Concerto funébre, p. 12. Πράγα: Supraphon.
  12. ↑ Prizewinners of International Henryk Wieniawski Violin Competitions, wieniawski.com; accessed 23 August 2015.
  13. ↑ 13,0 13,1 «Ida Haendel». The Strad. 1 Ιανουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  14. ↑ "Όλος ο μουσικός κόσμος παρακολουθεί πλέον με το πιο έντονο ενδιαφέρον την καριέρα αυτού του αξιόλογου παιδιού. Αν και, τη στιγμή που γράφεται το άρθρο, είναι μόλις δεκατεσσάρων ετών, η ερμηνευτική της ικανότητα είναι σχεδόν ασυνήθιστη. Έπαιξε το κονσέρτο του Μπραμς σε μια συναυλία Promenade αργότερα μέσα στη χρονιά, όταν ο τόνος και η συναίσθησή της στο κονσέρτο ήταν τόσο όμορφα που φάνηκε να άκουσα τον αγαπητό γέρο Ιζαΐ για άλλη μια φορά στο πλευρό μου. Wood, Henry J. (1938). My Life of Music. Λονδίνο: Victor Gollancz. σελ. 423. 
  15. ↑ «Performances of Ida Haendel at BBC Proms». BBC Music Events (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2019. 
  16. ↑ Smith, Harrison (3 Ιουλίου 2020). «Ida Haendel, Polish-born musician known as 'grande dame of the violin,' dies at 96». Washington Post (Ουάσινγκτον). https://www.washingtonpost.com/local/obituaries/ida-haendel-polish-born-musician-known-as-grande-dame-of-the-violin-dies-at-96/2020/07/02/9cfb0b98-bc70-11ea-8cf5-9c1b8d7f84c6_story.html. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2020. 
  17. ↑ Siskind, Jacob (14 April 1973). «Ida Haendel – Reflections on music in the land of Mao». The Montreal Gazette. https://news.google.com/newspapers?nid=1946&dat=19730414&id=WMQqAAAAIBAJ&pg=1100,3677624. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2019. 
  18. ↑ 18,0 18,1 Spier, Susan· Nygaard King, Betty· Siskind, Jacob (4 Μαρτίου 2015). «Ida Haendel». The Canadian Encyclopedia. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  19. ↑ webit.it· Libertas (5 Δεκεμβρίου 2010). «Ida Haendel in esclusiva a Rimini per la Sagra Musicale Malatestiana». Libertas (στα Ιταλικά). Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 
  20. ↑ Lebrecht, Norman, "Ida Haendel – The one they don't want you to hear", scena.org, 22 June 2000.
  21. ↑ «Geigerin Ida Haendel ist tot» (στα γερμανικά). Der Spiegel. dpa (Αμβούργο). 2 Ιουλίου 2020. https://www.spiegel.de/kultur/musik/geigerin-ida-haendel-ist-tot-lehrerin-von-david-garrett-gestorben-a-06ee9ebc-3f26-42ca-a103-1e74063727b5. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2020. 
  22. ↑ «Ida Haendel». Henryk Wieniawski Musical Society of Poznan. 2011. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2019. 
  23. ↑ «14th International Henryk Wieniawski Violin Competition». Henryk Wieniawski Musical Society of Poznan. Οκτωβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2019. 
  24. ↑ «Britisch-polnische Geigerin Ida Haendel in Miami gestorben» (στα γερμανικά). Neue Zürcher Zeitung. dpa (Ζυρίχη). 2 Ιουλίου 2020. https://www.nzz.ch/feuilleton/britisch-polnische-geigerin-ida-haendel-in-miami-gestorben-ld.1564312. Ανακτήθηκε στις 2 Ιουλίου 2020. 
  25. ↑ da Fonseca-Wollheim, Corinna (8 Ιουλίου 2020). «Ida Haendel, Violin Virtuoso With 'Fire and Ice' in Her Playing, Dies». The New York Times. https://www.nytimes.com/2020/07/08/arts/music/ida-haendel-dead.html. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2020. 
  26. ↑ Rosenfelder, Ruth (1 Μαρτίου 2009). «Ida Haendel – Jewish Women: A Comprehensive Historical Encyclopedia». Jewish Women's Archive. Ανακτήθηκε στις 2 Ιανουαρίου 2019. 
  27. ↑ «McGill honorary degree recipients». mcgill.ca. 8 Μαΐου 2006. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ίντα_Χέντελ&oldid=10079247"