Άμστερνταμ (μυθιστόρημα)

Άμστερνταμ

Ο Ίαν ΜακΓιούαν το 2011
Συγγραφέας	Ίαν ΜακΓιούαν
Τίτλος	Amsterdam
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1  Δεκεμβρίου 1998
Μορφή	μυθιστόρημα νουβέλα
Βραβεία	βραβείο Μπούκερ
Πρώτη έκδοση	Τζόναθαν Κέιπ
Προηγούμενο	Enduring Love
Επόμενο	Atonement
δεδομένα ()

Άμστερνταμ (αγγλικός τίτλος: Amsterdam) είναι μυθιστόρημα του Ίαν ΜακΓιούαν που δημοσιεύθηκε το 1998, για το οποίο του απονεμήθηκε το Βραβείο Μπούκερ. Το βιβλίο είναι μια σατιρική, σκοτεινά αστεία εξέταση του κυνισμού της σύγχρονης εποχής και της σύγχρονης ηθικής. Αναφέρεται στη συμφωνία ευθανασίας μεταξύ δύο φίλων, ενός συνθέτη και ενός εκδότη εφημερίδας, των οποίων η σχέση παίρνει άσχημη τροπή. Το Άμστερνταμ είναι το σκηνικό του τέλους του μυθιστορήματος, η πόλη όπου διαδραματίζονται οι αυτοκαταστροφικές ενέργειες των δύο βασικών πρωταγωνιστών.

Υπόθεση

Στην κηδεία της δημοσιογράφου και φωτογράφου Μόλι Λέιν, συναντιούνται τρεις πρώην εραστές της, στις ζωές των οποίων η αντισυμβατική, χειραφετημένη γυναίκα άφησε σημαντικό στίγμα. Η υγεία της 46χρονης είχε επιδεινωθεί ραγδαία και μέχρι τον θάνατό της τη φρόντιζε ο σύζυγός της, ο εκδότης Τζορτζ Λέιν, στο διαμέρισμά τους, απομονωμένη από όλους.

Οι τρεις πρώην εραστές είναι ο επιτυχημένος συνθέτης Κλάιβ Λίνλεϊ, ο δημοσιογράφος και αρχισυντάκτης εφημερίδας Βέρνον Χάλιντεϊ και ο τελευταίος εραστής της, ο υπουργός Εξωτερικών Τζούλιαν Γκάρμονι, ο οποίος στοχεύει στη θέση του πρωθυπουργού.

Συγκλονισμένοι από την ταχεία εξέλιξη της ασθένειας της Μόλι, ο Κλάιβ και ο Βέρνον αρχίζουν να αναλογίζονται τις δικές τους ζωές. Και οι δύο βρίσκονται σε επαγγελματική και προσωπική κρίση. Μετά από δύο άτεκνους γάμους, ο Κλάιβ ζει μόνος και μόνο περιστασιακά επισκέπτεται τη φίλη του που ζει στη Νέα Υόρκη. Του λείπουν οι πρωτότυπες ιδέες για τις συνθέσεις του. Ο Βέρνον έχει επίσης χωρίσει δύο φορές, τώρα ζει με την τρίτη σύζυγό του Μάντι και έχει πολυάριθμες σχέσεις. Η καριέρα του βρίσκεται σε σημείο καμπής, η θέση του είναι επισφαλής και αναζητά ειδήσεις που θα βοηθήσουν την κυκλοφορία της εφημερίδας του. Σ' αυτήν την κατάσταση, αποφασίζουν να οργανώσουν ευθανασία με την κατάλληλη ιατρική υποστήριξη στο Άμστερνταμ σε περίπτωση που άρχιζε να υποχωρεί η υγεία κάποιου, ώστε να μην υποφέρουν όπως η Μόλι.

Ο θάνατος της Μόλι πυροδοτεί μια ολόκληρη σειρά γεγονότων: ο άνδρας της βρήκε μερικές σκανδαλιστικές φωτογραφίες του Γκάρμονι που τράβηξε η Μόλι - που θα έβαζαν τέλος στις φιλοδοξίες του πολιτικού - και τις δίνει στον Βέρνον, ο οποίος δεν μπορεί να αποφασίσει αν θα τις δημοσιεύσει ή όχι. Ζητά τη συμβουλή του παλιού του φίλου Κλάιβ, ο οποίος το θεωρεί ανήθικο. Εν τω μεταξύ, αυτός βρίσκεται εν μέσω δημιουργικής κρίσης. Έχει αναλάβει να συνθέσει μια σημαντική συμφωνία για να την άφιξη της νέας χιλιετίας, αλλά δεν μπορεί να βρει την κατάλληλη έμπνευση για να την ολοκληρώσει. Αποσύρεται για λίγο στο βουνό, για να αναζητήσει την απαραίτητη ηρεμία και συγκέντρωση, αλλά ακριβώς όταν η έμπνευση επιστρέφει επιτέλους και νιώθει ότι είναι στα πρόθυρα να βρει τις σωστές νότες, ακούει τις κραυγές μιας γυναίκας για βοήθεια, που δέχεται επίθεση. Ο Κλάιβ αναγκάζεται να επιλέξει ανάμεσα στη συμφωνία του και τη σωτηρία της γυναίκας, αλλά η αναποφασιστικότητα του είναι σύντομη: αγνοεί εγωιστικά το αίτημα για βοήθεια, αλλά η παρουσία του γίνεται γνωστή.

Στη συνέχεια, η σχέση μεταξύ των δύο φίλων αρχίζει να καταρρέει κάτω από την πίεση των δύο βασανιστικών ερωτημάτων: είναι ηθικά σωστό να εκμεταλλευτεί κανείς το προσωπικό μυστικό κάποιου (ακόμη κι αν είναι απεχθές) για να καταστρέψει την καριέρα και τη ζωή του; Και μπορεί να δικαιολογηθεί ένας καλλιτέχνης που βάζει τη δημιουργία του πάνω από τη σωτηρία μιας ζωής; Ο Βέρνον και ο Κλάιβ θα βρεθούν στο Άμστερνταμ, τον τόπο της τελευταίας τους σύγκρουσης, με τραγικό αλλά και συγχρόνως γκροτέσκο επίλογο: Όταν οι δύο φίλοι βρίσκονται νεκροί, όλοι έχουν την εντύπωση ότι πρόκειται για μια διπλή αυτοκτονία, ωστόσο σύντομα έγινε γνωστό ότι επρόκειτο για διπλό φόνο.

Μετάφραση στα ελληνικά

• Άμστερνταμ, μτφ. Ίκαρος Μπαμπασάκης, εκδ. Νεφέλη, 1999