Υπερωξιανή

Η ιστορική περιοχή της Υπερωξιανής (στα βορειοανατολικά), μαζί με το Χορασάν (νότια) και τη Χωρεσμία (βορειοδυτικά)

Η Υπερωξιανή είναι το αρχαίο όνομα του τμήματος εκείνου της Κεντρικής Ασίας που ανταποκρίνεται περίπου στο σημερινό Ουζμπεκιστάν, Τατζικιστάν, νότιο Κιργιστάν και νοτιοδυτικό Καζακστάν. Γεωγραφικώς, είναι η περιοχή ανάμεσα στους ποταμούς Αμού Ντάρια (αρχ. Ώξος) και Συρ Ντάρια (αρχ. Ιαξάρτης).

Στο σήμερα, ο όρος Υπερωξιανή υποδηλώνει συνήθως ότι μιλάμε για την περιοχή αναφερόμενοι στην περίοδο πριν τον 8ο αιώνα μ.Χ. περίπου, παρόλο που ο όρος συνέχισε να παραμένει σε χρήση μεταξύ των δυτικών ιστορικών για αρκετούς αιώνες αργότερα. Στο περσικό έπος Σαχναμέ (Βιβλίο των Βασιλέων), γραμμένο από τον μεγάλο Ιρανό επικό ποιητή Φερντουσί, η Υπερωξιανή είναι η κοιτίδα των ιρανικών νομαδικών φυλών και ο ποταμός Ώξος το σύνορο μεταξύ Ιράν και Τουράν.

Η περιοχή ήταν μία από τις σατραπείες της περσικής δυναστείας των Αχαιμενιδών, με το όνομα Σογδιανή. Το όνομα Υπερωξιανή, παρ'όλα αυτά, προέρχεται από τα λατινικά (Transoxiana) και σημαίνει απέναντι, πέραν του ποταμού Ώξου, που περιγράφει την περιοχή επακριβώς από γεωγραφικής άποψης, σύμφωνα με τους Έλληνες και τους Ρωμαίους.