Μετάβαση στο περιεχόμενο

Βραβείο Τούρινγκ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Βραβείο Turing)

Το Βραβείο Τούρινγκ είναι ένα ετήσιο επιστημονικό βραβείο που απονέμει ο διεθνής Σύλλογος Μηχανημάτων ΥπολογισμούAssociation for Computing Machinery», ACM), εδραζόμενος στις ΗΠΑ, σε ένα «άτομο επιλεγμένο για την τεχνικής φύσης συνεισφορά του στην κοινότητα του υπολογισμού». Το Βραβείο Τούρινγκ θεωρείται η πιο υψηλή διάκριση στους σχετικούς ακαδημαϊκούς χώρους[1], αποκαλείται «Βραβείο Νόμπελ της πληροφορικής» και απονέμεται κάθε έτος από το 1966 κι έπειτα. Έχει λάβει το όνομά του προς τιμήν του μαθηματικού Άλαν Τούρινγκ, του θεωρούμενου ως «πατέρα της πληροφορικής και της τεχνητής νοημοσύνης». Από το 2007 έως και το 2013, συνοδευόταν από χρηματικό έπαθλο 250.000 δολαρίων[2], ενώ από το 2014 το χρηματικό έπαθλο είναι 1.000.000 δολάρια[3]. Χορηγός του χρηματικού επάθλου είναι η εταιρεία Google[4].

Έτος Αποδέκτης/-ες (γέννηση-θάνατος) Αιτία βράβευσης
1966 Άλαν Πέρλις
(1922-1990)
Για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη προηγμένων μεθόδων προγραμματισμού υπολογιστών και κατασκευής μεταγλωττιστών.
1967 Μόρις Γουάιλκς
(1913-2010)
Για τη συνεισφορά του στην κατασκευή του EDSAC το 1949, του πρώτου υπολογιστή με εσωτερικά αποθηκευόμενο στη μνήμη του λογισμικό, και στην επινόηση της έννοιας της βιβλιοθήκης το 1951.
1968 Ρίτσαρντ Χάμινγκ
(1915-1998)
Για τη συνεισφορά του στην αριθμητική ανάλυση, ένα γνωστικό πεδίο τοποθετημένο στην τομή μεταξύ θεωρητικής πληροφορικής και εφαρμοσμένων μαθηματικών, και για την εργασία του σε κώδικες ανίχνευσης και διόρθωσης σφαλμάτων (απόσταση Hamming).
1969 Μάρβιν Μίνσκυ
(1927-2016)
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης.
1970 Τζέιμς Γουίλκινσον
(1919-1986)
Για τη συνεισφορά του στην αριθμητική ανάλυση και στην εφαρμοσμένη γραμμική άλγεβρα. Ο Γούιλκινσον ήταν παλιός συνεργάτης του Άλαν Τούρινγκ.
1971 Τζον Μακάρθι
(1927-2011)
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης.
1972 Έντσγκερ Ντάικστρα
(1930-2002)
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στη θεωρία γλωσσών προγραμματισμού, στη θεωρία γράφων (ο αλγόριθμος του συντομότερου μονοπατιού) και στον σχεδιασμό της εξαιρετικά επηρεαστικής γλώσσας ALGOL.
1973 Τσαρλς Μπάκμαν
(1924-2017)
Για τη σημαντική του συνεισφορά στο πεδίο των βάσεων δεδομένων.
1974 Ντόναλντ Κένουθ
(1938-)
Για τη μεγάλη του συνεισφορά στην ανάλυση αλγορίθμων και στη θεωρία γλωσσών προγραμματισμού, όπως και για το πολύτομο βιβλίο αναφοράς του Η τέχνη του προγραμματισμού υπολογιστών.
1975 Άλεν Νιούελ
(1927-1992) και

Χέρμπερτ Σάιμον
(1916-2001)

Για τη σημαντική, από κοινού συνεισφορά τους στη διαμόρφωση και εξέλιξη της τεχνητής νοημοσύνης και της γνωσιακής επιστήμης.
1976 Μάικλ Ράμπιν
(1931-)
και

Ντέινα Σκοτ
(1932-)

Για τη μεγάλη τους συνεισφορά στη θεωρία υπολογισμού, εφόσον πρόκειται για τους εισηγητές της έννοιας του μη πεπερασμένου αυτομάτου.
1977 Τζον Μπάκους
(1924-2007)
Για τη σημαντική συνεισφορά του στις γλώσσες προγραμματισμού (κυρίως μέσω της Fortran) και στη θεωρία τους (Μορφή Μπάκους-Νάουρ).
1978 Ρόμπερτ Φλόιντ
(1936-2001)
Για τη συνεισφορά του στη θεωρία γράφων, στην έρευνα περί μεταγλωττιστών και στην τυπική επαλήθευση λογισμικού.
1979 Κένεθ Άιβερσον
(1920-2004)
Για τη σημαντική συνεισφορά του στις γλώσσες προγραμματισμού (μέσω της APL) και στη θεωρία τους.
1980 Τόνυ Χόαρ
(1934-)
Για τη σημαντική συνεισφορά του στον σχεδιασμό των γλωσσών προγραμματισμού. Ο Χόαρ είναι ο εφευρέτης του αλγορίθμου γρήγορης ταξινόμησης (QuickSort) και περιέγραψε πρώτος τις Επικοινωνούσες Ακολουθιακές Διεργασίες.
1981 Έντγκαρ Κοντ
(1923-2003)
Για τη μεγάλη του συνεισφορά του στον σχεδιασμό των βάσεων δεδομένων και ιδιαίτερα στην εξέλιξη του σχεσιακού μοντέλου.
1982 Στίβεν Κουκ
(1939-)
Για τη σημαντική συνεισφορά του στη θεωρία υπολογισμού.
1983 Κεν Τόμσον
(1943-)
και

Ντένις Ρίτσι
(1941-2011)

Για τη μεγάλη τους συνεισφορά στη θεωρία των λειτουργικών συστημάτων και στην αρχική ανάπτυξη του συστήματος Unix.
1984 Νικλάους Βιρτ
(1934-)
Για τη σχεδίαση και ανάπτυξη εκ μέρους του μίας σειράς καινοτόμων γλωσσών προγραμματισμού, όπως η Pascal.
1985 Ρίτσαρντ Καρπ
(1935-)
Για τη συνεισφορά του στην ανάλυση αλγορίθμων και στη μελέτη προβλημάτων συνδυαστικής βελτιστοποίησης.
1986 Τζον Χόπκροφτ
(1939-)
και

Ρόμπερτ Τάρτζαν
(1948-)

Για τη σημαντική, από κοινού συνεισφορά τους στην ανάλυση αλγορίθμων και στη μελέτη των δομών δεδομένων.
1987 Τζον Κοκ
(1925-2002)
Για τη σημαντική συνεισφορά του στη σχεδίαση και θεωρία των μεταγλωττιστών, καθώς και για τη συμβολή του στην ανάπτυξη των αρχιτεκτονικών RISC στη μηχανική υπολογιστών.
1988 Άιβαν Σάδερλαντ
(1938-)
Για την καινοτόμο και εξαιρετικά επηρεαστική συνεισφορά του στα γραφικά υπολογιστών.
1989 Ουίλιαμ Κάαν
(1933-)
Για τη συνεισφορά του στην αριθμητική ανάλυση και στην αριθμητική κινητής υποδιαστολής.
1990 Φερνάντο Κορμπατό
(1926-2019)
Για τη συνεισφορά του στην εξέλιξη των πολυχρηστικών, πολυδιεργασιακών λειτουργικών συστημάτων και στην ανάπτυξη του Multics, πρόδρομο του Unix.
1991 Ρόμπιν Μίλνερ
(1934-2010)
Για τρεις διακριτές συνεισφορές του στη θεωρητική πληροφορική: τον αλγόριθμο αυτόματης απόδειξης θεωρημάτων LCF, την πρώτη γλώσσα προγραμματισμού με αυτόματη πολυμορφική εξαγωγή τύπων (ML), καθώς και για τον Λογισμό των Επικοινωνούντων Συστημάτων στο πεδίο του κατανεμημένου υπολογισμού.
1992 Μπάτλερ Λάμπσον
(1943-)
Για τη συμβολή του στη διαμόρφωση της έννοιας και της δομής του προσωπικού υπολογιστή, της διασύνδεσής του με τον χρήστη (GUI), καθώς και για άλλες τεχνολογίες οι οποίες εξαπλώθηκαν στη συνέχεια όπως το Ethernet.
1993 Ρίτσαρντ Στερνς
(1936-)
και

Τζούρις Χαρτμάνις
(1928-)

Για τη σημαντική και επηρεαστική συνεισφορά τους στη θεωρία υπολογισιμότητας.
1994 Έντουαρντ Φάιγκενμπαουμ
(1936-)
και

Ραζ Ρέντι
(1937-)

Για τη συμβολή τους στην ανάδειξη της πρακτικής αξίας των μεγάλης κλίμακας έμπειρων συστημάτων στην τεχνητή νοημοσύνη.
1995 Μανουέλ Μπλουμ
(1938-)
Για τη συνεισφορά του στη θεωρία υπολογισμού και σε εφαρμογές της στην κρυπτογραφία.
1996 Αμίρ Πνουέλι
(1941-2009)
Για τη συμβολή του στην εξέλιξη της χρονικής λογικής και των εφαρμογών της στη θεωρητική πληροφορική και στην τυπική επαλήθευση.
1997 Ντάγκλας Ένγκελμπαρτ
(1925-2013)
Για τη συνεισφορά του στον χώρο της αλληλεπίδρασης ανθρώπου-υπολογιστή, με πρωτοποριακές τεχνολογίες όπως το ποντίκι, τα γραφικά περιβάλλοντα χρήστη και το υπερκείμενο, το οποίο αξιοποιήθηκε κατόπιν στο Διαδίκτυο.
1998 Τζιμ Γκρέι
(1944-2012)
Για τη μεγάλη του θεωρητική συμβολή στις βάσεις δεδομένων και στην επεξεργασία συναλλαγών.
1999 Φρέντερικ Μπρουκς
(1931-)
Για την εξαιρετικά σημαντική συνεισφορά του, από τη δεκαετία του 1960, στην αρχιτεκτονική υπολογιστών, στα λειτουργικά συστήματα και στη μηχανική λογισμικού.
2000 Άντριου Γιάο
(1946-)
Για τη συνεισφορά του στη θεωρία υπολογισμού και σε εφαρμογές της στην παραγωγή ψευδοτυχαίων αριθμών και στην κρυπτογραφία.
2001 Όλε-Γιόχαν Νταλ
(1931-2002)
και

Κρίστεν Νάιγκαρντ
(1926-2002)

Για την από κοινού μεγάλη τους συμβολή στην ανάπτυξη του αντικειμενοστρεφούς παραδείγματος, διά της γλώσσας προγραμματισμού Simula.
2002 Ρον Ρίβεστ
(1947-),

Άντι Σαμίρ
(1952-) και
Λέοναρντ Άντλεμαν
(1945-)

Για τη συμβολή τους στη διάδοση της κρυπτογραφίας δημόσιου κλειδιού, μέσω του αλγορίθμου RSA.
2003 Άλαν Κέι
(1940-)
Για τη συνεισφορά του στην ανάπτυξη των σύγχρονων αντικειμενοστρεφών γλωσσών προγραμματισμού, μέσω της Smalltalk, και στη διαμόρφωση των προσωπικών υπολογιστών.
2004 Βίντον Σερφ
(1943-)
και

Ρόμπερτ Καν
(1938-)

Για την πρωτοποριακή και επηρεαστική εργασία τους στα δίκτυα υπολογιστών και στη στοίβα πρωτοκόλλων TCP/IP, η οποία βρίσκεται στην τεχνολογική υποδομή του σημερινού Διαδικτύου.
2005 Πέτερ Νάουρ
(1928-2016)
Για τη σημαντική συμβολή του στον σχεδιασμό και στη θεωρία των γλωσσών προγραμματισμού (Μορφή Μπάκους-Νάουρ), στη σχεδίαση μεταγλωττιστών και στην εξαιρετικά επηρεαστική γλώσσα ALGOL.
2006 Φράνσις Άλεν
(1932-2020)
Για την καινοτόμο θεωρητική και πρακτική συνεισφορά της στη βελτιστοποίηση προγραμμάτων από μεταγλωττιστές και στην αυτόματη παραλληλοποίηση κώδικα.
2007 Έντμουντ Κλαρκ
(1945-2020),

Άλεν Έμερσον
(1954-) και
Ιωσήφ Σηφάκης
(1946-)

Για τη συνεισφορά τους στην εξέλιξη του ελέγχου μοντέλων ως μεθόδου τυπικής επαλήθευσης.
2008 Μπάρμπαρα Λίσκοφ
(1939-)
Για τη συμβολή της στη μηχανική λογισμικού, στον σχεδιασμό γλωσσών προγραμματισμού και στη θεωρία των κατανεμημένων συστημάτων.
2009 Τσαρλς Θάκερ
(1943-2017)
Για τη σχεδίαση και υλοποίηση του Xerox Alto, του πρώτου προσωπικού υπολογιστή με επιφάνεια εργασίας χειριζόμενη με ποντίκι, και για τη συνεισφορά του στην τεχνολογία δικτύωσης του Ethernet.
2010 Λέσλι Βάλιαντ
(1949-)
Για θεμελιώδεις συνεισφορές στη σύγχρονη θεωρία υπολογισμού και στην υπολογιστική μελέτη αλγορίθμων μηχανικής μάθησης.
2011 Τζουντέα Περλ
(1936-)
Για τη σημαντική επιρροή του στη σύγχρονη τεχνητή νοημοσύνη και τις πρωτοποριακές πιθανοκρατικές μεθόδους που εισήγαγε.
2012 Σίλβιο Μικάλι
(1954-) και

Σάφι Γκολντβάσερ
(1959-)

Για τη μεγάλη τους συμβολή στην κρυπτογραφία, στη θεωρία υπολογισμού και σε αποδοτικές μεθόδους επαλήθευσης μαθηματικών αποδείξεων στους εν λόγω τομείς.
2013 Λέσλι Λάμπορτ
(1941-)
Για τη μεγάλη του θεωρητική συμβολή στη μελέτη των παράλληλων και κατανεμημένων συστημάτων, με την εφεύρεση εννοιών όπως η αιτιότητα, τα λογικά ρολόγια, η ακολουθιακή συνεκτικότητα κοκ.
2014 Μάικλ Στόουνμπρεϊκερ
(1943-)
Για τη θεμελιώδη του συνεισφορά στις αρχές και τις πρακτικές στα μοντέρνα συστήματα δεδομένων.
2015 Μάρτιν Ε. Χέλμαν
(1945-)
Γουίτφιλντ Ντίφι
(1944-)
Για τις θεμελιώδεις συνεισφορές τους στη σύγχρονη κρυπτογραφία με το έργο τους "Νέες κατευθύνσεις στην κρυπτογραφία", στο οποίο βασίστηκε η εισαγωγή της ψηφιακής υπογραφής στο Διαδίκτυο.[5][6]
2016 Τιμ Μπέρνερς Λι
(1955-)
Για την εφεύρεση του Παγκόσμιου Ιστού, του πρώτου φυλλομετρητή ιστοσελίδων και των θεμελιωδών πρωτοκόλλων και αλγορίθμων που επιτρέπουν τη μέτρηση των ιστοτόπων.[7]
2017 Τζον Λ. Χένεσι
(1952-)

Ντέιβιντ Πάτερσον
(1947-)

Για την πρωτοπορία μιας συστηματικής, ποσοτικής προσέγγισης στο σχεδιασμό και την αξιολόγηση των αρχιτεκτονικών υπολογιστών με διαρκή αντίκτυπο στη βιομηχανία μικροεπεξεργαστών[8].
2018 Γιόσουα Μπέντζιο
(1964-)

Τζέφρι Χίντον
(1947-)

Γιαν ΛεΚουν
(1960-)

Για τα επιτεύγματά τους, που κατέστησαν τα deep neural networks σημαντικό κομμάτι του τομέα των ηλεκτρονικών υπολογιστών[9].
2019 Έντουιν Κάτμουλ
(1945-)
Για τις θεμελιώδεις συνεισφορές του στα τρισδιάστατα γραφικά υπολογιστών και την επαναστατική επιρροή των τεχνικών αυτών στις εικόνες που δημιουργούνται με υπολογιστή (CGI) στη δημιουργία ταινιών και σε άλλες εφαρμογές.[10]
Πατ Χανράχαν
(1954-)
2020 Άλφρεντ Άχο
(1941-)
Για τους θεμελιώδεις αλγόριθμους και τη θεωρία που διέπουν την εφαρμογή της γλώσσας προγραμματισμού και για τη σύνθεση αυτών των αποτελεσμάτων και εκείνων άλλων στα βιβλία τους με μεγάλη επιρροή, τα οποία εκπαίδευσαν γενιές επιστημόνων υπολογιστών.[11]
Τζέφρι Ούλμαν
(1942-)
2021 Τζακ Ντονγκάρα
(1950-)
Για πρωτοποριακές συνεισφορές σε αριθμητικούς αλγόριθμους και βιβλιοθήκες που επέτρεψαν στο υπολογιστικό λογισμικό υψηλής απόδοσης να συμβαδίζει με τις εκθετικές βελτιώσεις υλικού για περισσότερες από τέσσερις δεκαετίες.[12]
2022 Ρόμπερτ Μέτκαλφ
(1946-)
Για την εφεύρεση, σταθεροποίηση και εμπορευματοποίηση του Ethernet.[13]
  1. "The Turing Award is recognized as the highest distinction in computer science" Dasgupta, Sanjoy· Papadimitriou, Christos· Vazirani, Umesh (2008). Algorithms. McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-352340-8. , p. 317.
  2. Steven Geringer (27 Ιουλίου 2007). «ACM'S Turing Award Prize Raised To $250,000». Δελτίο τύπου της ACM. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 16 Οκτωβρίου 2008. 
  3. Staff, CACM (2014-11-26). «ACM's Turing Award prize raised to $1 million» (στα αγγλικά). Communications of the ACM. doi:10.1145/2685372. https://dl.acm.org/doi/abs/10.1145/2685372. 
  4. ACM: About the Award
  5. Diffie, W.; Hellman, M. (1976). «New directions in cryptography». IEEE Transactions on Information Theory 22 (6): 644–654. doi:10.1109/TIT.1976.1055638. https://www-ee.stanford.edu/~hellman/publications/24.pdf. 
  6. «Cryptography Pioneers Receive 2015 ACM A.M. Turing Award». ACM. 
  7. «Turing award 2016». ACM. 
  8. «John L Hennessy - A.M. Turing Award Laureate». amturing.acm.org. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2020. 
  9. «Στους «πατέρες» της επανάστασης του deep learning το «Νόμπελ των Υπολογιστών», Turing Award | naftemporiki.gr». www.naftemporiki.gr. 28 Μαρτίου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2020. 
  10. Pioneers of Modern Computer Graphics Recognized with ACM A.M. Turing Award – Hanrahan and Catmull’s Innovations Paved the Way for Today’s 3-D Animated Films. Retrieved 19 Μαρτίου 2020.
  11. ACM Turing Award Honors Innovators Who Shaped the Foundations of Programming Language Compilers and Algorithms. Retrieved 31 Μαρτίου 2021.
  12. «Open Graph Title: University of Tennessee's Jack Dongarra receives 2021 ACM A.M. Turing Award». awards.acm.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2022. 
  13. «A.M. Turing Award». amturing.acm.org (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2023.