Χάβα Ρόζενφαρπ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Χάβα Ρόζενφαρπ
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση9  Φεβρουαρίου 1923[1]
Λοτζ[2]
Θάνατος30  Ιανουαρίου 2011
Λέθμπριτζ
Χώρα πολιτογράφησηςΚαναδάς[3]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[4]
Γίντις[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμεταφράστρια
ποιήτρια
συγγραφέας
θεατρική συγγραφέας[5]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΓενική Ένωση Εβραίων Εργατών στη Λιθουανία, Πολωνία και Ρωσία
Οικογένεια
ΣύζυγοςΧένρι Μόργκενταλερ (1945–1975)
ΤέκναΓκόλντι Μόργκενταλερ
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΒραβείο Ίτζικ Μάνγκερ
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Η Χάβα Ρόζενφαρπ (Chava Rosenfarb, γίντις:חוה ראָזענפֿאַרב) (9 Φεβρουαρίου 1923 – 30 Ιανουαρίου 2011) ήταν επιζώσα του Ολοκαυτώματος και Πολωνοεβραία-Καναδή συγγραφέας γίντις ποίησης και μυθιστορημάτων, σημαντική συνεισφέρουσα στη γίντις λογοτεχνία μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πρώιμη ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ρόζενφαρπ άρχισε να γράφει ποίηση σε ηλικία 8 ετών. Αφού επέζησε από το Γκέτο του Λοτζ κατά τη διάρκεια της κατοχής της Πολωνίας από τη ναζιστική Γερμανία, η Ρόζενφαρπ απελάθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς και στη συνέχεια στάλθηκε με άλλες γυναίκες σε ένα στρατόπεδο εργασίας στο Σάσελ (υποστρατόπεδο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Νόιενγκαμμε), όπου έχτισε σπίτια για τους βομβαρδισμένους Γερμανούς του Αμβούργου. Προς το τέλος του πολέμου την έστειλαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπέργκεν-Μπέλζεν, όπου αρρώστησε από σχεδόν θανατηφόρο πυρετό τύφου τον Απρίλιο του 1945. Μετά το τέλος του πολέμου, ενώ βρισκόταν ακόμη στην Ευρώπη, η Ρόζενφαρπ παντρεύτηκε τον μελλοντικό εθνικά διάσημο Καναδό ακτιβιστή για τις αμβλώσεις, Δρ. Χένρι Μόργκενταλερ (οι δυο τους χώρισαν το 1975). Το 1950, αυτή και ο Μόργκενταλερ μετανάστευσαν στον Καναδά. Ο Μόργκενταλερ και η Ρόζενφαρπ, έγκυος στην Γκόλντι, την κόρη τους, μετανάστευσαν από την Ευρώπη στον Καναδά και προσγειώθηκαν στο Μόντρεαλ τον χειμώνα του 1950, όπου τους υποδέχτηκαν συγγραφείς γίντις στο Σταθμό Γουίντσορ.[6]

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ρόζενφαρπ συνέχισε να γράφει στα γίντις. Εξέδωσε τρεις τόμους ποίησης μεταξύ 1947 και 1965. Το 1972, δημοσίευσε αυτό που θεωρείται το αριστούργημά της, Der boim fun lebn (דער בוים פֿון לעבן), ένα τρίτομο μυθιστόρημα που περιγράφει λεπτομερώς τις εμπειρίες της στο Γκέτο του Λοτζ, το οποίο εμφανίστηκε στην αγγλική μετάφραση ως The Tree of Life (Το δέντρο της ζωής).[6][7] Τα άλλα μυθιστορήματά της είναι το Botshani (באָטשאַני), ένα πρίκουελ του The Tree of Life, το οποίο κυκλοφόρησε στα αγγλικά ως δύο τόμοι, Bociany (που σημαίνει Πελαργοί) και Of Lodz and Love και Briv tsu Abrashen (בריוו צו אַבראַשען), ή Γράμματα στον Άμπρασα (δεν έχει ακόμη μεταφραστεί).

Για χρόνια, η Ρόζενφαρπ αντάλλαζε γράμματα με την παιδική της φίλη και συνάδελφο που επέζησε του Ολοκαυτώματος, Ζένια Λάρσον, η οποία δημοσίευσε την πλευρά της αλληλογραφίας της σε μια συλλογή με τίτλο Brev Fran En Ny Verk Lighet (1972).[8]

Το αναγνωστικό κοινό της Ρόζενφαρπ μειώθηκε καθώς η κοσμική κουλτούρα των γίντις στην Αμερική άρχισε να διαβρώνεται και να αφομοιώνεται και έτσι στράφηκε στη μετάφραση. Ήταν τακτική συνεργάτης στο λογοτεχνικό γίντις περιοδικό Di Goldene Keyt (די גאָלדענע קייט) – σημαίνει, χονδρικά μεταφρασμένο, «Η Χρυσή Αλυσίδα (των Γενεών)»– όπου επιμελήθηκε στο Τελ Αβίβ ο ποιητής και επιζών του Γκέτο της Βίλνα, Άμπραχαμ Σούτσκεβερ, μέχρι να κλείσει.[9] Μια συλλογή με τις ιστορίες της σε αγγλική μετάφραση, Survivors: Seven Short Stories (Επιζώντες: Επτά μικρές ιστορίες), εκδόθηκε το 2004. Ένα έργο, The Bird of the Ghetto (Το πουλί του γκέτο), παίχτηκε σε εβραϊκή μετάφραση στο Ισραήλ από το εθνικό θέατρο του Ισραήλ το 1966 και σε αγγλική μετάφραση στο Τορόντο από το Θέατρο Threshold το 2012. Μια επιλογή από την ποίησή της δημοσιεύτηκε στα αγγλικά το 2013 ως Exile at Last. Τα περισσότερα από τα ποιήματα μεταφράστηκαν από την ίδια τη Ρόζενφαρπ.

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πέθανε στις 30 Ιανουαρίου 2011 στο Λέθμπριτζ της Αλμπέρτα.[7] Η κόρη της, Γκόλντι Μόργκενταλερ, είναι καθηγήτρια αγγλικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Λέθμπριτζ, καθώς και εξέχουσα λογοτεχνική μεταφράστρια στα αγγλικά του έργου της μητέρας της. Ο γιος της, Αβραάμ, είναι γιατρός στη Βοστώνη και συγγραφέας πολλών βιβλίων για την ουρολογία και την υγεία των ανδρών.

Τιμές και βραβεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ρόζενφαρπ ήταν αποδέκτης πολλών διεθνών λογοτεχνικών βραβείων, συμπεριλαμβανομένου του Βραβείου Ίτζικ Μάνγκερ, του υψηλότερου βραβείου του Ισραήλ για τη λογοτεχνία γίντις, καθώς και ενός Καναδικού Βραβείου Εβραϊκού Βιβλίου και του Βραβείου Μετάφρασης Τζον Γκλάσκο για τη λογοτεχνική μετάφραση. Της απονεμήθηκε τιμητικό πτυχίο από το Πανεπιστήμιο του Λέθμπριτζ το 2006.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb151021839. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2019.
  2. ↑ www.chavarosenfarb.com/biography. Ανακτήθηκε στις 20  Ιανουαρίου 2022.
  3. ↑ www.chavarosenfarb.com/biography.
  4. ↑ 4,0 4,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2016932925. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  5. ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js2016932925. Ανακτήθηκε στις 17  Δεκεμβρίου 2022.
  6. ↑ 6,0 6,1 Μαρκ Άμπλεϊ, Spoken Here: travels among threatened languages (Houghton Mifflin Company, 2003), σελ. 209–212
  7. ↑ 7,0 7,1 Γκόλντι Μόργκενταλερ, Chava Rosenfarb Biography at chavarosenfarb.com, accessed 25 November 2011
  8. ↑ «Larsson, Zenia Szajna». Nordic Women's Literature (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2023. 
  9. ↑ Άμπλεϊ (2003), σελ. 211

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χάβα_Ρόζενφαρπ&oldid=10007785"