Σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης.
Αίτιο: μεταφραστικά λάθη
Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων.
Σύγκρουση του Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Η τρέχουσα στρατιωτική κατάσταση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Χρονολογία1994-σήμερα
Κύρια φάση: 1988–94
ΤόποςΓραμμή επαφής Ναγκόρνο-Καραμπάχ
Σύνορα Αρμενίας-Αζερμπαϊτζάν
ΚατάστασηΣυνεχής
Αντιμαχόμενοι

Αζερμπαϊτζάν Υποστήριξη:

Προμηθευτής εξοπλισμού:

Ηγετικά πρόσωπα
Δυνάμεις
Απολογισμός
Αρμενία: 45.850 ενεργοί στρατιωτικοί
ΝΚΡ: 14.500 ενεργοί στρατιωτικοί
Αζερμπαϊτζάν: 66.940 ενεργοί στρατιωτικοί
28,000-38,000 νεκροί (1988-1994)[11][12][13]

3.000 νεκροί (Μάιος 1994-Αύγουστος 2009)[14]

πάνω από 407-467 νεκροί (2010-2016)

Η σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ είναι μια εδαφική και εθνική σύγκρουση μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν για την αμφισβητούμενη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, η οποία ελέγχεται από την δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, ενώ δεν είναι διεθνώς αναγνωρισμένη ως μέρος κάποιας εκ των αντίπαλων χωρών (ωστόσο εδαφικά κι πολιτισμικά ανήκε από την αρχαιότητα (4ος-5ος αιώνας πχ.) στο βασίλειο της Αρμενίας). Η σύγκρουση έχει τις ρίζες της στις αρχές του 20ου αιώνα, αν και η παρούσα σύγκρουση άρχισε το 1988 και κλιμακώθηκε σε πλήρους κλίμακας πόλεμο στις αρχές του 1990. Παρά την υπογραφή επίσημης κατάπαυσης πυρός το 1994, στην περιοχή συνεχίζουν να υπάρχουν σποραδικές συγκρούσεις και συνοριακές εντάσεις.

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Πόλεμος του Ναγκόρνο Καραμπάχ[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Πόλεμος του Ναγκόρνο Καραμπάχ

Ο πόλεμος του Ναγκόρνο Καραμπάχ κράτησε από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 μέχρι τον Μάιο του 1994 στο περίκλειστο έδαφος του Ναγκόρνο Καραμπάχ μεταξύ των Αρμενίων, υποστηριζόμενοι από τη Δημοκρατία της Αρμενίας, και τη Δημοκρατία του Αζερμπαϊτζάν. Καθώς προχωρούσε ο πόλεμος, η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, και οι δύο πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, είχαν εμπλακεί σε έναν παρατεταμένο, αδήλωτο πολέμου στα ορεινά ύψη του Καραμπάχ, ενώ το Αζερμπαϊτζάν προσπαθούσε να περιορίσει την αποσχιστική κίνηση στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Το κοινοβούλιο του περίκλειστου εδάφους είχε ψηφίσει υπέρ της ένωσης του εαυτού της με την Αρμενία, και ένα δημοψήφισμα το οποίο μποϊκόταρε ο Αζερικός πληθυσμός του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, πραγματοποιήθηκε, σύμφωνα με ότι οι περισσότεροι από τους ψηφοφόρους ψήφισαν υπέρ της ανεξαρτησίας. Η ζήτηση για την ενοποίηση με την Αρμενία, η οποία ξεκίνησε εκ νέου το 1988, ξεκίνησε σε σχετικά ειρηνικό τρόπο. Ωστόσο, τους επόμενους μήνες, καθώς η διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης πλησίαζε, σταδιακά εξελίχθηκε σε όλο και πιο βίαιες συγκρούσεις μεταξύ εθνοτικών Αρμενίων και των εθνοτικών Αζέρων, με αποτέλεσμα στις αξιώσεις της εθνοκάθαρσης και από τις δύο πλευρές.[15][16]

Διαδημοκρατικές συγκρούσεις μεταξύ των δύο ξέσπασαν λίγο μετά το ψήφισμα του κοινοβουλίου της Αυτόνομης Περιφέρειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ στο Αζερμπαϊτζάν για την ενοποίηση της περιοχής με την Αρμενία στις 20 Φεβρουαρίου του 1988. Η δήλωση απόσχισης από το Αζερμπαϊτζάν ήταν το τελικό αποτέλεσμα μιας εδαφικής σύγκρουσης σχετικά με το έδαφος.[17] Καθώς το Αζερμπαϊτζάν διακήρυξε την ανεξαρτησία του από τη Σοβιετική Ένωση και απομάκρυνε τις εξουσίες της κυβέρνησης του εγκλωβισμού, η αρμενική πλειοψηφία ψήφισε υπέρ της αποχώρησης από το Αζερμπαϊτζάν και στη διαδικασία κήρυξε τη μη αναγνωρισμένη Δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Οι μεγάλης κλίμακας μάχες ξέσπασαν στα τέλη του χειμώνα του 1992. Η διεθνής διαμεσολάβηση από διάφορες ομάδες, συμπεριλαμβανομένου του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), δεν επέφερε ένα τελικό ψήφισμα με το οποίο θα μπορούσαν να συνεργαστούν και οι δύο πλευρές. Την άνοιξη του 1993, αρμενικές δυνάμεις κατέλαβαν περιοχές εκτός του ίδιου του θύλακα, απειλώντας τη συμμετοχή άλλων χωρών στην περιοχή.[18] Μέχρι το τέλος του πολέμου το 1994, οι Αρμένιοι είχαν τον πλήρη έλεγχο του εδάφους (με εξαίρεση την περιφέρεια Σαουμιάν) εκτός από τις γύρω περιοχές του Αζερμπαϊτζάν, κυρίως τον διάδρομο Λάτσιν, ένα ορεινό πέρασμα που συνδέει το Ναγκόρνο-Καραμπάχ με την ηπειρωτική Αρμενία. Μια παράνομη κατάπαυση της Ρωσίας υπογράφηκε τον Μάιο του 1994, αλλά οι τακτικές ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν με τη μεσολάβηση της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ δεν κατάφεραν να οδηγήσουν σε ειρηνευτική συνθήκη. Αυτό έχει αφήσει την περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ σε κατάσταση νομικής έλλειψης, ενώ η δημοκρατία του Ναγκόρνο-Καραμπάχ παραμένει de facto ανεξάρτητη, αλλά διεθνώς μη αναγνωρισμένη, ενώ οι αρμενικές δυνάμεις ελέγχουν σήμερα 9% περίπου του εδάφους του Αζερμπαϊτζάν έξω από τον έδαφος. Ως αποτέλεσμα της σύγκρουσης, έχουν εκτοπιστεί 230.000 Αρμένιοι από το Αζερμπαϊτζάν και 800.000 Αζέροι από την Αρμενία.[19]

Μια εκεχειρία υπογράφηκε το Μάιο του 1994 μαζί με ειρηνευτικές συνομιλίες, με τη μεσολάβηση της Ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ, είχαν πραγματοποιηθεί έκτοτε από την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν. Ωστόσο, πραγματοποιήθηκαν κάποιες συγκρούσεις μετά την εκεχειρία.[20]

Αψιμαχίες στο Μαρντάκερτ (2008)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι αψιμαχίες στο Μαρντάκερτ ξεκίνησαν στις 4 Μαρτίου 2008, μετά τις διαμαρτυρίες στις Αρμενικές εκλογές. Πρόκειται για την πιο βαριά σύγκρουση μεταξύ εθνοτικών Αρμενίων και των Αζερικών δυνάμεων πάνω από την επίμαχη περιοχή του Ναγκόρνο-Καραμπάχ[21][22] από την κατάπαυση του πυρός το 1994, μετά από τον πόλεμο του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Οι Αρμενικές πηγές κατηγόρησαν το Αζερμπαϊτζάν στο ότι προσπαθούσε να επωφεληθεί από τις συνεχιζόμενες ταραχές στην Αρμενία, ενώ οι Αζερικές πηγές κατηγόρησαν την Αρμενία, υποστηρίζοντας ότι η αρμενική κυβέρνηση προσπαθεί να αποσπάσει την προσοχή από τις εσωτερικές εντάσεις στην Αρμενία. Στις 14 Μαρτίου, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών με την ονομαστική ψηφοφορία 39 υπέρ και 7 κατά ενέκρινε το ψήφισμα 62/243, εξαναγκάζοντας (βίαια) την άμεση αποχώρηση όλων των Αρμενικών δυνάμεων από τα υποτιθέμενα εδάφη του Αζερμπαϊτζάν.[23]

Συνέχεια πολέμου (2011-2013)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 10 Μαρτίου του 2011, ένα δεκάχρονο Αζερικό παιδί σκοτώθηκε από Αρμένιο σκοπευτή.[24] Στα τέλη Απριλίου του 2011, συγκρούσεις συνόρων άφησαν τρεις στρατιώτες του ΝΚΡ νεκρούς,[25] ενώ στις 5 Οκτωβρίου της ίδιας χρονιάς σκοτώθηκαν 2 Αζέροι και ένας Αρμένιος στρατιώτης.[26] Το 2012 ακολούθησαν συγκρούσεις συνόρων μεταξύ των στρατών της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν που κράτησαν από τα τέλη Απριλίου μέχρι τις αρχές Ιουνίου και άφησε πέντε Αζέρους και τέσσερις Αρμένιους στρατιώτες νεκρούς. Κατά όλη τη χρονιά, πέθαναν συνολικά 19 Αζέροι και 14 Αρμένιοι στρατιώτες.[27]

Το 2013, πέθαναν 12 Αζέροι και 7 Αρμένιοι στρατιώτες σε συγκρούσεις συνόρων.[27]

Κατάρριψη ελικοπτέρου (2014)[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 12 Νοεμβρίου 2014 οι Αζερικές Ένοπλες Δυνάμεις κατέρριψαν ένα ελικόπτερο Mil Mi-24 του ΝΚΡ πάνω από τη περιοχή Αγκντάμ του Καραμπάχ. Τρεις στρατιώτες σκοτώθηκαν στο περιστατικό. Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Αρμενίας δήλωσε ότι το αεροσκάφος δεν ήταν οπλισμένο και αποκάλεσε την κατάρριψη μια "άνευ προηγουμένου πρόκληση". Οι Αρχές του Αζερμπαϊτζάν ισχυρίστηκαν ότι το ελικόπτερο είχε επιχειρήσει να επιτεθεί στις θέσεις του Αζερικού στρατού.[28] Οι Αρμενικές αρχές δήλωσαν ότι το Αζερμπαϊτζάν θα αντιμετωπίσει σοβαρές συνέπειες.[29]

Επίσης το 2014, έξι Αρμένιοι πολίτες έχασαν τη ζωή τους, ενώ μέχρι το τέλος του έτους ο αριθμός των Αζέρων που σκοτώθηκαν αυξήθηκε σε 39 (37 στρατιώτες και 2 άμαχοι).[20]

Συγκρούσεις το 2016[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 2016, τέσσερις Αρμένιοι και τέσσερις Αζέροι στρατιώτες σκοτώθηκαν σε μια καταπολέμηση στα σύνορα του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.[30] Το πρώτο θύμα του 2016 ο Aramayis Voskanian, στρατηγός του ΝΚΡ, ο οποίος σκοτώθηκε από πυρά ελεύθερων σκοπευτών του Αζερμπαϊτζάν ενώ υπηρετούσε στην ανατολική κατεύθυνση της γραμμής επαφής.[31][32] Στα μέσα Φεβρουαρίου, ο Hakob Hambartsumyan, ένας Αρμένιος βοσκός από το Vazgenashen, σκοτώθηκε από έναν Αζέρο ελεύθερο σκοπευτή.[33] Τον Μάρτιο, δύο Αζέροι και ένας Αρμένιος στρατιώτης σκοτώθηκαν σε συγκρούσεις κατά μήκος των συνόρων μεταξύ του Αζερμπαϊτζάν και της Αρμενίας.[34][35]

Μεταξύ τις 1 και 5 Απριλίου του 2016 σκληρές μάχες κατά μήκος της πρώτης γραμμής του Ναγκόρνο-Καραμπάχ άφησαν 88 Αρμενίους και 31 έως 92 Αζέρους στρατιώτες νεκρούς. Ένας Αρμένιος και τρεις Αζέροι στρατιώτες επίσης έλειπαν. Επιπλέον, σκοτώθηκαν 10 πολίτες (έξι Αζέροι και τέσσερις Αρμένιοι).[36][37] Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων, ένα Αζερικό στρατιωτικό ελικόπτερο, 13 μη επανδρωμένα τηλεκατευθυνόμενα αεροσκάφη καταρρίφθηκαν ενώ καταστράφηκε και μια Αζερική δεξαμενή.[38][39]

Μεταξύ 8 και 17 Μαΐου του 2016, σποραδικές μάχες άφησαν 14 Αρμενίους και τρεις Αζέρους στρατιώτες νεκρούς, καθώς και ένας άμαχος Αζέρος.[40][41] Ένας Αρμένιος στρατιώτης σκοτώθηκε στις 11 Οκτωβρίου 2016 σε μια αψιμαχία στη γραμμή επαφής.[42] Στις 15 Νοεμβρίου ένας στρατιώτης του Αζερμπαϊτζάν επίσης σκοτώθηκε στη γραμμή επαφής.[43] Στις 27 Νοεμβρίου, οι δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν ανέφεραν την κατάρριψη ενός μη επανδρωμένου αεροσκάφους των Αρμενίων που είχε διασχίσει τη γραμμή επαφής.[44]

Συγκρούσεις το 2020[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τους τελευταίους μήνες οι σχέσεις των δύο χωρών ήταν τεταμένες όπως πάντα άλλωστε, όμως στις 26 Σεπτεμβρίου 2020 Αρμενικές πηγές έκαναν λόγο για επίθεση των Αζέρων στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, με την Αζέρικη πλευρά να λέει ακριβώς το αντίθετο. Ήδη από τις πρώτες ώρες οι ανησυχίες για έναν γενικευμένο πόλεμο και όχι απλά μίας σύγκρουσης, επιβεβαιώθηκαν όταν Μπακού και Γερεβάν κήρυξαν μερική επιστράτευση. Η διεθνής κοινότητα - ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσία - ζήτησε τη λήξη όποιων εχθροπραξιών, πλην Τουρκίας που έστειλε Σύρους μισθωτούς στρατιώτες, Τζιχαντιστικές ομάδες[45] και F-16 σαν βοήθεια στο Αζερμπαϊτζάν. Μεταξύ άλλων οι δηλώσεις της Τουρκικής ηγεσίας επί του θέματος ''έριξε και άλλο λάδι στη φωτιά''. Πληροφορίες που δεν επιβεβαιώθηκαν ποτέ, αλλά ούτε διαψεύστηκαν, έκαναν λόγο για κλείσιμο των Γεωργιανών αέριων συνόρων για να εμποδιστεί η διέλευση - άρα και βοήθεια - Ρωσικών μαχητικών στην Αρμενία, τη στιγμή που το Αζερμπαϊτζάν άρχισε να στοχεύει Αρμενικές πόλεις και χωριά, έπειτα από απαντήσεις με επίσης βομβαρδισμούς κατά Αζέρων, διαπιστώθηκε ο θάνατος 3 Σύριων Τζιχαντιστών. Το πρωί της 2ας Οκτωβρίου 2020 ''δυνάμεις του Αζερμπαϊτζάν βομβάρδισαν τη Στεπανακέρτ πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ'' δήλωσε το Αρμενικό Υπ.Άμυνας[46]. Νωρίτερα η Αρμενική κυβέρνηση ζήτησε τη βοήθεια της Αιγύπτου χωρίς να έχει παρθεί απόφαση, ακόμα, από την 2η. Θυμίζεται ότι στη Βόρεια Αφρική υπάρχει αντίστοιχη αναταραχή.

Μέχρι στιγμής ο απολογισμός είναι:

Αζέρικες πηγές[47] Αρμενικές πηγές[47]
Αζερμπαϊτζάν Αρμενία Αζερμπαιτζάν Αρμενία
Νεκροί Νεκροί
Στρατιώτες 2.300 2.300[48] Στρατιώτες 400[48] 158[49]
Άμαχοι - Άμαχοι - 23
Σύνολο 2.300 Σύνολο 400 181
Τραυματίες Τραυματίες
Στρατιώτες - Στρατιώτες - -
Άμαχοι Άμαχοι 2[50]
Σύνολο Σύνολο 400 2

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ «‘Nagorno-Karabakh is Turkey's problem too,' says Erdoğan». Today's Zaman. 13 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Οκτωβρίου 2014. https://web.archive.org/web/20141012181234/http://www.todayszaman.com/news-331310-nagorno-karabakh-is-turkeys-problem-too-says-erdogan.html. Ανακτήθηκε στις 3 Αυγούστου 2014. «...Erdoğan noted that Turkey's unconditional support for Azerbaijan...» 
  2. ↑ Özden Zeynep Oktav (2013). Turkey in the 21st Century: Quest for a New Foreign Policy. Ashgate Publishing. σελ. 126. ISBN 9781409476559. ...Turkey's support for Azerbaijan in the conflict over Nagorno-Karabakh... 
  3. ↑ Flanagan, Stephen J.· Brannen, Samuel (2008). Turkey's Shifting Dynamics: Implications for U.S.-Turkey Relations. Washington, DC: Center for Strategic and International Studies. σελ. 17. ISBN 9780892065363. Turkey's border with Armenia has remained sealed since 1994, due to Turkish support for Azerbaijan in the Nagorno-Karabakh conflict. 
  4. ↑ «‘Pakistan will continue supporting Azerbaijan on Nagorno-Karabakh’». Daily Times. 14 Μαρτίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-01-23. https://web.archive.org/web/20160123185504/http://www.dailytimes.com.pk/national/14-Mar-2015/pakistan-will-continue-supporting-azerbaijan-on-nagorno-karabakh. Ανακτήθηκε στις 2016-12-31. 
  5. ↑ Hunter, Shireen (2004). «Russia and the Transcaucasus: The Impact of the Islamic Factor». Islam in Russia: The Politics of Identity and Security. M.E. Sharpe. σελ. 349. Aliev thanked Pakistan for its support in the Karabakh conflict. 
  6. ↑ Murinson, Alexander (Οκτώβριος 2014). «The Ties Between Israel and Azerbaijan» (PDF). Mideast Security and Policy Studies No. 110. Begin–Sadat Center for Strategic Studies. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 3 Νοεμβρίου 2014. Israel supported the Azeri side in this conflict by supplying Stinger missiles to Azerbaijani troops during the war. 
  7. ↑ https://tourkikanea.gr/armeniko/athens-3/
  8. ↑ https://tourkikanea.gr/armeniko/artsah/
  9. ↑ https://www.tothemaonline.com/Article/250487/ellhnes-polemoyn-me-toys-armenioys-sto-artsah---dhlwseis-ethelontwn
  10. ↑ https://greekcitytimes.com/2020/10/01/greeks-going-to-artsakh-battlefront/?amp
  11. ↑ Winds of Change in Nagorno Karabakh Αρχειοθετήθηκε 2011-12-06 στο Wayback Machine.. Euronews. 28 Νοεμβρίου 2009.
  12. ↑ Uppsala Conflict Data Program, Republic of Nagorno-Karabakh - civilians. 2013-05-03
  13. ↑ «Azerbaijani Soldier Shot Dead by Armenian Forces». Naharnet. Ανακτήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2014. 
  14. ↑ «Armenia and Azerbaijan: Preventing War» (PDF). Europe Briefing N°60. International Crisis Group. 8 Φεβρουαρίου 2011. σελ. 3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 20 Μαΐου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2016. 
  15. ↑ Rieff, David (Ιούνιος 1997). «Without Rules or Pity». Foreign Affairs (Council on Foreign Relations) 76 (2). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-07-20. https://archive.today/20080720114733/http://www.cilicia.com/armo19e.html. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2007. 
  16. ↑ Lieberman, Benjamin (2006). Terrible Fate: Ethnic Cleansing in the Making of Modern Europe. Chicago: Ivan R. Dee. σελίδες 284–292. ISBN 1-56663-646-9. 
  17. ↑ Croissant, Michael P. (1998). The Armenia-Azerbaijan Conflict: Causes and ImplicationsΑπαιτείται δωρεάν εγγραφή. London: Praeger. ISBN 0-275-96241-5. 
  18. ↑ Τέσσερα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, που ψηφίστηκαν το 1993, ζήτησαν την απομάκρυνση των αρμενικών δυνάμεων από τις περιοχές που βρίσκονταν εκτός των συνόρων της πρώην Αυτόνομης Περιφέρειας του Ναγκόρνο-Καραμπάχ.
  19. ↑ The Central Intelligence Agency. «The CIA World Factbook: Transnational Issues in Country Profile of Azerbaijan». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2007.  Military involvement denied by the Armenian government.
  20. ↑ 20,0 20,1 Hairenik. «Loose Restraints: A Look at the Increasingly Shaky Karabagh Ceasefire». Armenian Weekly. 
  21. ↑ «Armenia/Azerbaijan: Deadly Fighting Erupts In Nagorno-Karabakh». Radio Free Europe/Radio Liberty. 2008-03-04. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-03-06. https://web.archive.org/web/20080306000426/http://www.rferl.org/featuresarticle/2008/03/06F6071C-C439-4C76-B389-928E9409DE9B.html. Ανακτήθηκε στις 2008-03-05. 
  22. ↑ «Fatal Armenian-Azeri border clash». BBC News. 2008-03-05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-03-05. https://web.archive.org/web/20080305231537/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7278483.stm. Ανακτήθηκε στις 2008-03-05. 
  23. ↑ General Assembly adopts resolution reaffirming territorial integrity of Azerbaijan... UN.org
  24. ↑ «Azerbaijani child killed near Karabakh, ministry says». Hurriyet Daily News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουλίου 2015. 
  25. ↑ «Azerbaijan goes beyond all permissible limits, two Artsakh servicemen killed». Armeniansworld.com. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2014. 
  26. ↑ Vika Elchyan. «Armenia, Azerbaijan Report More Deadly Skirmishes». ArmeniaDiaspora.com. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2014. 
  27. ↑ 27,0 27,1 «Bloody clashes between Azerbaijan and Armenia over disputed territory». the Guardian. Ανακτήθηκε στις 13 Οκτωβρίου 2014. 
  28. ↑ «Azerbaijan Risks New Armenia Conflict as Chopper Downed». 12 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2014. 
  29. ↑ «Armenia vows 'grave consequences' after helicopter downed». 12 Νοεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 2014. 
  30. ↑ Over 20 Armenian and Azerbaijani soldiers killed in Jan-Feb
  31. ↑ Staff, Weekly. «19-Year-Old NKR Serviceman Becomes First Armenian Casualty of 2016». Armenian Weekly. Ανακτήθηκε στις 4 Φεβρουαρίου 2016. 
  32. ↑ «Azerbaijani Sniper Kills Armenian Soldier». Asbarez.com. 
  33. ↑ «Karabakh: One Armenian civilian killed by Azeri sniper - Karabakh | ArmeniaNow.com». www.armenianow.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  34. ↑ «Azerbaijan: Two Servicemen Killed In Clashes With Armenian Army». RadioFreeEurope/RadioLiberty. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2016. 
  35. ↑ Sargssyan Studio. «Times.am - Armenian soldier fatally wounded and killed in Azerbaijani grenade explosion». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Μαΐου 2016. 
  36. ↑ «Karabakh War Casualty Update: Armenia puts April death toll at 92». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2016. 
  37. ↑ «Siyahı: 93 hərbçi şəhid olub, 6 mülki şəxs dünyasını dəyişib (YENİLƏNİR)». Meydan TV (στα Αζερμπαϊτζανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιουλίου 2017. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2016. 
  38. ↑ «Karabakh army downs 13th Azerbaijani drone». PanARMENIAN.Net. 
  39. ↑ Минобороны Азербайджана назвало потери в боях
  40. ↑ '2 Armenian troops killed in Karabakh despite truce'
    Nagorno-Karabakh says fighter killed by Azeri gunfire Αρχειοθετήθηκε 2016-10-04 στο Wayback Machine.
    Karabakh soldier killed in Azerbaijan’s attacks overnight
    Azerbaijan Resumes Shelling of Martakert, Killing 3
    Two Karabakh soldiers killed as Azerbaijan violates ceasefire
    Armenian soldier killed in Azeri firing
    Two killed in Karabakh after Armenia, Azerbaijan agree to respect ceasefire Αρχειοθετήθηκε 2016-08-05 στο Wayback Machine.
  41. ↑ Azerbaijan says one soldier killed in fighting over Nagorno-Karabakh
    One Azerbaijani civilian killed, 8 wounded by Armenian forces: Azerbaijani official
    Azerbaijani soldier killed during Armenian provocation Αρχειοθετήθηκε 2016-10-04 στο Wayback Machine.
    Two killed in Karabakh after Armenia, Azerbaijan agree to respect ceasefire Αρχειοθετήθηκε 2016-08-05 στο Wayback Machine.
  42. ↑ http://www.armradio.am/en/2016/10/11/armenian-contract-serviceman-killed-in-azeri-firing-4/
  43. ↑ http://www.azernews.az/aggression/105168.html
  44. ↑ http://aa.com.tr/en/world/azerbaijan-downs-armenian-drone-on-conflict-frontline/694108
  45. ↑ Newsroom. «Μακρόν: «Σαφείς» πληροφορίες ότι Σύροι πολεμούν στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ | Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ». Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2020. 
  46. ↑ Newsroom (2 Οκτωβρίου 2020). «Ναγκόρνο - Καραμπάχ: Σκληρή απάντηση των Αζέρων μετά τις καταρρίψεις - Τραυματίστηκαν άμαχοι». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2020. 
  47. ↑ 47,0 47,1 Newsroom (1 Οκτωβρίου 2020). «Ναγκόρνο - Καραμπάχ: Στις «φλόγες» ο Καύκασος – Άμεση κατάπαυση πυρός ζητούν Μακρόν και Πούτιν». CNN.gr. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2020. 
  48. ↑ 48,0 48,1 «Συνεχίζονται οι εχθροπραξίες στο Ναγκόρνο - Καραμπάχ». www.naftemporiki.gr. 10 Μαρτίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2020. 
  49. ↑ «Ναγκόρνο Καραμπάχ: Πενήντα τέσσερις νεκροί στις τάξεις του στρατού». ΣΚΑΪ. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2020. 
  50. ↑ «Αρμενία: Τραυματίστηκαν δημοσιογράφοι της «Le Monde» από τα πυρά των Αζέρων». ProtoThema. 1 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 1 Οκτωβρίου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σύγκρουση_του_Ναγκόρνο_Καραμπάχ&oldid=10260901"