Πορτουλάκη

Πορτουλάκη
	;
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά;
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Angiosperms);
Ομοταξία:	Δικοτυλήδονα (Dicotyledoneae);
Τάξη:	Καρυοφυλλώδη (Caryophyllales);
Οικογένεια:	Πορτουλακοειδή (Portulacaceae);
Γένος:	Πορτουλάκη (Portulaca); L.;
Συνώνυμα
	Halimus, P.Browne; Lemia, Vand.; Merida, Neck.; Meridiana, L.f.; Sedopsis, Exell & Mendonça;

Η πορτουλάκη (λατινική και επιστημονική ονομασία Portulaca) είναι μεγάλο γένος δικοτυλήδονων φυτών, που ανήκει στην ομώνυμη οικογένεια πορτουλακοειδή (Portulacaceae)^[3], της οποίας με τη σημερινή ευρύτερα αποδεκτή ταξινόμηση αποτελεί πλέον το μοναδικό γένος. Οι πορτουλάκες συναντώνται στην τροπική ζώνη και στις πιο θερμές περιοχές της εύκρατης ζώνης της Γης. Από τα είδη που φύονται και στην Ελλάδα, το Portulaca oleracea είναι γνωστό με τις κοινές ονομασίες αντράκλα και γλιστρίδα. Το συγκεκριμένο είδος τρώγεται από τον άνθρωπο σε αρκετές χώρες, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εισβάλλει σε νέα εδάφη ως ζιζάνιο. Το είδος Portulaca grandiflora είναι γνωστό ως καλλωπιστικό φυτό κήπου. Οι πορτουλάκες είναι αγαπημένη τροφή για τις όρνιθες, ενώ μερικά είδη τους αποτελούν τροφή για προνύμφες μερικών ειδών λεπιδόπτερων (κάμπιες), όπως για την κάμπια του Hadula trifolii.

Είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο γένος Portulaca ταξινομούνται περισσότερα από εκατό είδη. Το 2021 η βάση δεδομένων Plants of the World Online αποδέχεται τα εξής είδη^[2]:

Portulaca africana («πορτουλάκη η αφρικανική»), (Danin & H.G.Baker) Danin – Δυτική Αφρική έως νότια Κίνα
Portulaca almeviae, Ocampo – Μεξικό
Portulaca amilis, Speg. – Περού έως Βραζιλία και βόρεια Αργεντινή
Portulaca anceps, A.Rich. – Αιθιοπία
Portulaca argentinensis, Speg. – Αργεντινή
Portulaca aurantiaca («πορτουλάκη η πορτοκαλόχρους»), Proctor – Τζαμάικα
Portulaca australis («πορτουλάκη η νότιος»), Endl. – βόρεια και ΒΑ. Αυστραλία έως δυτικό-κεντρικό Ειρηνικό Ωκεανό
Portulaca badamica, S.R.Yadav & Dalavi – Ινδία
Portulaca bicolor («πορτουλάκη η δίχρους»), F.Muell. – Αυστραλία
Portulaca biloba («πορτουλάκη η δίλοβος»), Urb. – Κούβα
Portulaca brevifolia («πορτουλάκη η βραχύφυλλος»), Urb. – Κούβα, Αϊτή, βορειοδυτική Βενεζουέλα
Portulaca bulbifera («πορτουλάκη η βολβοφόρος»), M.G.Gilbert – Αιθιοπία, Κένυα
Portulaca californica («πορτουλάκη η καλιφορνική»), D.Legrand – Μεξικό
Portulaca canariensis («πορτουλάκη των Καναρίων»), Danin & Reyes-Bet. – Κανάριες Νήσοι
Portulaca cardenasiana, D.Legrand – Βολιβία
Portulaca caulerpoides, Britton & P.Wilson – Πουέρτο Ρίκο
Portulaca centrali-africana («πορτουλάκη η κεντροαφρικανική»), R.E.Fr. – ανατολικό Κονγκό έως βορειοδυτική Τανζανία
Portulaca chacoana, D.Legrand – Παραγουάη έως βορειοανατολική Αργεντινή
Portulaca ciferrii, Chiov. – νότια Σομαλία έως νοτιοανατολική Κένυα
Portulaca clavigera, R.Geesink – δυτική Αυστραλία
Portulaca colombiana («πορτουλάκη η κολομβιανή»), D.Legrand – Κολομβία έως Βενεζουέλα
Portulaca commutata, M.G.Gilbert – νότια Αιθιοπία έως βόρεια Τανζανία
Portulaca confertifolia («πορτουλάκη η πυκνόφυλλος»), Hauman – Αργεντινή
Portulaca conoidea («πορτουλάκη η κωνοειδής»), S.M.Phillips – Κένυα
Portulaca constricta, M.G.Gilbert – Αιθιοπία, Σομαλία
Portulaca conzattii, P.Wilson – Μεξικό και Κεντρική Αμερική
Portulaca coralloides («πορτουλάκη η κοραλλιοειδής»), S.M.Phillips – Κένυα
Portulaca cryptopetala («πορτουλάκη η κρυπτοπέταλος»), Speg. – Αργεντινή, Βολιβία, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη
Portulaca cubensis («πορτουλάκη η κουβανική»), Britton & P.Wilson – Κούβα
Portulaca cyclophylla («πορτουλάκη η κυκλόφυλλος»), F.Muell. – Δυτική Αυστραλία
Portulaca cypria («πορτουλάκη η κυπρία»), Danin – Λεκάνη της Μεσογείου
Portulaca daninii, Galasso, Banfi & Soldano – Βραζιλία, Κολομβία, Περού, Σουρινάμ
Portulaca decipiens («πορτουλάκη η απατηλή»), Poelln. – Αυστραλία
Portulaca decorticans («πορτουλάκη η απόφλοιος»), M.G.Gilbert – Κένυα, Σομαλία
Portulaca dhofarica, M.G.Gilbert – Ομάν
Portulaca diegoi, Mattos – Βραζιλία
Portulaca digyna, F.Muell. – Αυστραλία
Portulaca dodomaensis, M.G.Gilbert – Τανζανία
Portulaca echinosperma, Hauman – Αργεντινή
Portulaca edulis («πορτουλάκη η εδώδιμη»), Danin & Bagella – Κύπρος
Portulaca elatior, Mart. από Rohrb. – Καραϊβική έως νότια τροπική Αμερική
Portulaca elongata, Rusby – Αργεντινή, Βολιβία, Περού
Portulaca eruca, Hauman – Αργεντινή, Παραγουάη
Portulaca erythraeae («πορτουλάκη της Ερυθραίας»), Schweinf. – Ερυθραία, Σουδάν
Portulaca fascicularis («πορτουλάκη η μικροταινιωτή»), Peter – Κένυα, Τανζανία
Portulaca filifolia, F.Muell. – Αυστραλία
Portulaca filsonii, J.H.Willis – Αυστραλία
Portulaca fischeri, Pax – Κένυα, Τανζανία, Ουγκάντα
Portulaca fluvialis («πορτουλάκη η ποτάμια»), D.Legrand – Αργεντινή, Βολιβία, Βραζιλία, Παραγουάη, Περού, Ουρουγουάη
Portulaca foliosa («πορτουλάκη η φυλλώδης), Ker Gawl. – τροπική και νότια Αφρική, Αραβία
Portulaca fragilis, Poelln. – Βολιβία
Portulaca frieseana, Poelln. – Βραζιλία
Portulaca fulgens («πορτουλάκη η λαμπρά»), Griseb. – Αργεντινή
Portulaca gilliesii, Hook. – Αργεντινή, Βολιβία, Παραγουάη, Ουρουγουάη
Portulaca giuliettiae, T.Vieira & A.A.Coelho – Βραζιλία
Portulaca goiasensis, T.Vieira & A.A.Coelho – Βραζιλία
Portulaca gracilis («πορτουλάκη η λεπτή»), Poelln. – Βολιβία
Portulaca grandiflora («πορτουλάκη η μεγανθής»), Hook. – Αργεντινή, Βολιβία, Βραζιλία, Παραγουάη, Ουρουγουάη
Portulaca grandis, Peter – Αιθιοπία, Κένυα, Τανζανία, Ουγκάντα
Portulaca granulatostellulata, (Poelln.) Ricceri & Arrigoni – Δυτ. Ευρώπη έως Καύκασος, βόρεια Αφρική έως δυτικός Ινδικός Ωκεανός
Portulaca greenwayi, M.G.Gilbert – Κένυα
Portulaca guanajuatensis, Ocampo – Μεξικό
Portulaca halimoides, L. – κεντρικές και νότιας ΗΠΑ έως τροπική Αμερική
Portulaca hatschbachii, D.Legrand – Βραζιλία
Portulaca hereroensis, Schinz – Τανζανία έως νότια Αφρική
Portulaca heterophylla («πορτουλάκη η ετερόφυλλος»), Peter – Τανζανία
Portulaca hirsutissima («πορτουλάκη η πολύτριχος»), Cambess. – Βραζιλία
Portulaca hoehnei, D.Legrand – Βραζιλία
Portulaca howellii, (D.Legrand) Eliasson – Νησιά Γκαλαπάγκος
Portulaca humilis, Peter – Τανζανία
Portulaca impolita («πορτουλάκη η τραχεία»), (Danin & H.G.Baker) Danin – ΗΠΑ
Portulaca insignis («πορτουλάκη η διακεκριμένη»), Steyerm. – Βενεζουέλα
Portulaca intraterranea, J.M.Black – Αυστραλία
Portulaca johnstonii, Henrickson – Μεξικό
Portulaca juliomartinezii, Ocampo – Μεξικό
Portulaca kermesina, N.E.Br. – Ερυθραία έως Ν. Αφρική, Αραβία
Portulaca kuriensis, M.G.Gilbert – Σοκότρα
Portulaca lakshminarasimhaniana, S.R.Yadav & Dalavi – Ινδία
Portulaca lutea («πορτουλάκη η ωχρά»), Sol. από G.Forst. – νησιά του Ειρηνικού Ωκεανού
Portulaca macbridei, D.Legrand – Περού
Portulaca macrantha («πορτουλάκη η μακρανθής»), Ricceri & Arrigoni – Κανάριες Νήσοι, Μαρόκο
Portulaca macrorhiza («πορτουλάκη η μακρόρριζη»), R.Geesink – Νήσοι Μικρές Σούνδες
Portulaca macrosperma («πορτουλάκη η μακρόσπερμος»), D.Legrand – Βολιβία
Portulaca masonii, D.Legrand – Μεξικό
Portulaca massaica, S.M.Phillips – Κένυα, Τανζανία
Portulaca matthewsii, Ocampo – Μεξικό
Portulaca mauritiensis («πορτουλάκη η μαυρίκειος»), Poelln. – Αρχιπέλαγος Τσάγκος, Νησιά Μασκαρέν
Portulaca mexicana («πορτουλάκη η μεξικανική»), P.Wilson – Μεξικό
Portulaca meyeri, D.Legrand – Αργεντινή
Portulaca minensis, D.Legrand – Βραζιλία
Portulaca minuta («πορτουλάκη η μικρά»), Correll – Φλόριντα, Μπαχάμες
Portulaca molokiniensis, Hobdy – Χαβάη
Portulaca monanthoides («πορτουλάκη η μονανθοειδής»), Lodé – Σοκότρα
Portulaca mucronata («πορτουλάκη η ακιδωτή»), Link – Βολιβία, Παραγουάη, Βενεζουέλα
Portulaca mucronulata, D.Legrand – Αργεντινή, Βραζιλία
Portulaca nicaraguensis, (Danin & H.G.Baker) Danin – Φλόριντα, Γουατεμάλα, Νικαράγουα, Τέξας
Portulaca nitida, (Danin & H.G.Baker) Ricceri & Arrigoni – Ευρώπη έως Κεντρική Ασία, Βόρεια Αφρική
Portulaca nivea, Poelln. – Περού
Portulaca nogalensis, Chiov. – Σομαλία
Portulaca oblonga, Peter – Αιθιοπία, Κένυα, Τανζανία
Portulaca obtusa («πορτουλάκη η αμβλεία»), Poelln. – Αργεντινή
Portulaca obtusifolia («πορτουλάκη η αμβλύφυλλος»), D.Legrand – Αργεντινή
Portulaca okinawensis («πορτουλάκη της Οκινάβας»), E.Walker & Tawada – Αρχιπέλαγος Ρίου-κίου
Portulaca oleracea («πορτουλάκη η λαχανώδης», κοινώς αντράκλα, γλιστρίδα), L. – Μακαρονησία, τροπική Αφρική, Λεκάνη της Μεσογείου και Αραβία έως Πακιστάν
Portulaca oligosperma («πορτουλάκη η ολιγόσπερμος»), F.Muell. – Αυστραλία
Portulaca olosirwa, S.M.Phillips – Κένυα
Portulaca papillatostellulata, (Danin & H.G.Baker) Danin – Ευρώπη και Λεκάνη της Μεσογείου
Portulaca papulifera, D.Legrand – Αργεντινή
Portulaca papulosa, Schltdl. – Αργεντινή, Ουρουγουάη
Portulaca paucistaminata, Poelln. – Κούβα
Portulaca perennis («πορτουλάκη η πολυετής»), R.E.Fr. – Αργεντινή, Βολιβία, Περού
Portulaca peteri, Poelln. – Αιθιοπία, Κένυα, Τανζανία
Portulaca philippii, I.M.Johnst. – Βολιβία, Χιλή
Portulaca pilosa («πορτουλάκη η δασύκομος»), L. – Χαβάη, νότιες ΗΠΑ μέχρι τροπική και υποτροπική Νότια Αμερική
Portulaca psammotropha («πορτουλάκη η ψαμμοτρόφος»), Hance – νότια Κίνα, Φιλιππίνες
Portulaca pusilla, Kunth – Κολομβία, Βενεζουέλα
Portulaca pygmaea («πορτουλάκη η πυγμαία»), Steyerm. – Κολομβία, Βενεζουέλα
Portulaca quadrifida («πορτουλάκη η τετρασχιδής»), L. – τροπικός και υποτροπικός Παλαιός Κόσμος έως νοτιοδυτικός Ειρηνικός
Portulaca ragonesei, D.Legrand – Αργεντινή
Portulaca ramosa («πορτουλάκη η πολύκλαδος»), Peter – Τανζανία
Portulaca rausii, Danin – Λεκάνη της Μεσογείου
Portulaca rhodesiana («πορτουλάκη η ροδεσιανή»), R.A.Dyer & E.A.Bruce – Νότια Αφρική, Ζιμπάμπουε
Portulaca rotundifolia («πορτουλάκη η στρογγυλόφυλλος»), R.E.Fr. – Αργεντινή, Βολιβία
Portulaca rubricaulis («πορτουλάκη η ερυθρόβλαστη»), Kunth – νοτιοανατολικό Μεξικό, Φλόριντα, Καραϊβική, Βενεζουέλα έως Ισημερινός (χώρα)
Portulaca rzedowskiana, Ocampo – Μεξικό
Portulaca samhaensis, A.G.Mill. – Σοκότρα
Portulaca samoensis, Poelln. – Νέα Γουινέα, νοτιοδυτικός Ειρηνικός
Portulaca sanctae-martae, Poelln. – Κολομβία
Portulaca sardoa, Danin, Bagella & Marrosu – Κορσική, Σαρδηνία
Portulaca saxifragoides, Welw. από Oliv. – Ανγκόλα
Portulaca sclerocarpa («πορτουλάκη η σκληρόκαρπος»), A.Gray – Χαβάη
Portulaca sedifolia, N.E.Br. – Γαλλική Γουιάνα, Γουιάνα, Σουρινάμ, Βενεζουέλα
Portulaca sedoides, Welw. από Oliv. – Ανγκόλα
Portulaca sicula, Danin, Domina & Raimondo – Σικελία
Portulaca smallii, P.Wilson – νοτιοανατολικές ΗΠΑ εκτός της Φλόριντα
Portulaca socotrana («πορτουλάκη η σoκοτρανή»), Domina & Raimondo – Σοκότρα
Portulaca somalica («πορτουλάκη η σομαλική»), N.E.Br. – Σομαλία
Portulaca stellulatotuberculata, Poelln. – Παραγουάη
Portulaca stuhlmannii, Poelln. – Τανζανία
Portulaca suffrutescens, Engelm. – Αριζόνα, Νέο Μεξικό, Τέξας, Μεξικό
Portulaca suffruticosa, Wight – Ινδία, Σρι Λάνκα
Portulaca sundaensis («πορτουλάκη της Σούνδης»), Poelln. – Νήσοι Μικρές Σούνδες
Portulaca thellusonii, Lindl. – Βραζιλία
Portulaca tingoensis, J.F.Macbr. – Αργεντινή, Περού
Portulaca trianthemoides («πορτουλάκη η τριανθεμοειδής»), Bremek. – Νότια Αφρική (Επαρχία Λιμπόπο)
Portulaca trituberculata, Danin, Domina & Raimondo – Κανάριες Νήσοι, ανατολική Κεντρική Ευρώπη έως Λεκάνη της Μεσογείου
Portulaca tuberculata, León – Κούβα, Νήσοι Κέιμαν
Portulaca tuberosa, Roxb. – Ινδική υποήπειρος έως βόρεια Αυστραλία
Portulaca umbraticola («πορτουλάκη η σκιόφιλος»), Kunth – Μεξικό και τροπική Αμερική
Portulaca werdermannii, Poelln. – Βραζιλία
Portulaca wightiana, Wall. από Wight & Arn. – Νότια Αφρική έως Αιθιοπία, Ινδία, Σρι Λάνκα
Portulaca yecorensis, Henrickson & T.Van Devender – Μεξικό
Portulaca zaffranii, Danin – Λεκάνη της Μεσογείου

Παλαιότερα είδη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε παλαιότερες ταξινομήσεις τα παρακάτω είδη κατατάσσονταν στο γένος Portulaca:

Anacampseros arachnoides, (Haw.) Sims (ως Portulaca arachnoides, Haw.)
Anacampseros filamentosa, υποείδος filamentosa' (ως P. filamentosa, Haw.)
Anacampseros lanceolata υποείδος lanceolata (ως P. lanceolata, Haw.)
Anacampseros rufescens, (Haw.) Sweet (ως P. rufescens, Haw.)
Anacampseros telephiastrum, DC. (ως P. anacampseros, L.)
Sesuvium portulacastrum, (L.) L. (ως P. portulacastrum, L.)
Talinum fruticosum, (L.) Juss. (ως P. fruticosa, L. ή P. triangularis, Jacq.)
Talinum paniculatum, (Jacq.) Gaertn. (ως P. paniculata, Jacq. ή P. patens, L.)

Εικόνες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καλλιεργητική ποικιλία αντράκλας
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης
Λουλούδια πορτουλάκης

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ «Genus: Portulaca L». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 28 Απριλίου 1998. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 «Portulaca L». Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2021.
↑ Πρότυπο:OED

[GRIN-1] «Genus: Portulaca L». Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture. 28 Απριλίου 1998. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 4 Μαρτίου 2011.

[325899-2-2] 2,0 ^2,1 «Portulaca L». Plants of the World Online. Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2021.

[3] Πρότυπο:OED

[1]

[2]

[3]