Ο Χάλκινος Καβαλάρης (Πούσκιν)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Χάλκινος Καβαλάρης
Εικονογράφηση του Αλεξάντρ Μπενουά (1904)
ΣυγγραφέαςΑλεξάντρ Σεργκέγεβιτς Πούσκιν
ΤίτλοςМедный всадник
ΥπότιτλοςПетербургская повесть
ΓλώσσαΡωσικά
Ημερομηνία δημιουργίας1833
Ημερομηνία δημοσίευσης1837
Μορφήποίημα
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Χάλκινος Καβαλάρης (ρωσικός τίτλος:Медный всадник) είναι αφηγηματικό ποίημα του Αλεξάντρ Πούσκιν, που αναφέρεται στο έφιππο άγαλμα του Μεγάλου Πέτρου στην Αγία Πετρούπολη και τη μεγάλη πλημμύρα της πόλης το 1824, αλλά στην πραγματικότητα είναι αφιερωμένο στους προβληματισμούς του ποιητή για το ρόλο του Πέτρου Α' στην ιστορία της Ρωσίας και την επιρροή του στην κατάσταση του ρωσικού έθνους. Το ποίημα γράφτηκε το 1833 αλλά δεν δημοσιεύτηκε ολόκληρο παρά μόνο μετά τον θάνατο του ποιητή, λόγω της λογοκρισίας των έργων του Πούσκιν από τη ρωσική κυβέρνηση. [1]

Θεωρείται ως το πιο επιτυχημένο αφηγηματικό ποίημα του Πούσκιν και είναι ένα από τα έργα με τη μεγαλύτερη επιρροή στη ρωσική λογοτεχνία.

Το άγαλμα έγινε γνωστό ως Ο Χάλκινος Καβαλάρης λόγω της μεγάλης δημοτικότητας του ποιήματος. [2]

Ιστορικό[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Χάλκινος Καβαλάρης, Βασίλι Σούρικοφ

Ο Πούσκιν έγραψε αυτό το μεγάλο αφηγηματικό ποίημα με έμπνευση από το περίφημο έφιππο άγαλμα του Μεγάλου Πέτρου, έργο του Ετιέν Μωρίς Φαλκονέ το 1782. Αυτό το μνημείο βρίσκεται στο κέντρο της Αγίας Πετρούπολης, στην πλατεία των Δεκεμβριστών (πρώην πλατεία Γερουσίας), σε μικρή απόσταση από τον Νέβα. Απεικονίζει τον αυτοκράτορα έφιππο πάνω σε έναν τεράστιο γρανιτένιο βράχο.[3]

Ο Πούσκιν έγραψε το ποίημα στο οικογενειακό κτήμα του Μπολντίνο σε μια από τις πιο ειρηνικές περιόδους της ζωής του. Τα χρόνια της εξορίας του (1820-1826) δεν ήταν παρά μια κακή ανάμνηση, παρά το βάρος του αστυνομικού ελέγχου στον οποίο εξακολουθούσε να υπόκειται. Ο «επαναστάτης» ήταν επίσης πρόσφατα σύζυγος και πατέρας.

Ήδη αναγνωρισμένος ως ο μεγαλύτερος Ρώσος ποιητής, χάρη σε έργα όπως ο Ευγένιος Ονέγκιν ή Μπορίς Γκοντουνόφ, ο Πούσκιν είχε απομακρυνθεί από την ποίηση και είχε στραφεί στην πεζογραφία (Οι ιστορίες του μακαρίτη Ιβάν Πέτροβιτς Μπελκίν) και στη δημοσιογραφία: Ο Χάλκινος Καβαλάρης είναι ένα από τα τελευταία του ποιήματα.

Το ποίημα ήταν μια απάντηση στο ποίημα του εθνικού ποιητή της Πολωνίας Άνταμ Μιτσκιέβιτς Οι Πρόγονοι .

Λόγω της προσωπικής λογοκρισίας του αυτοκράτορα Νικολάου Α', μόνο ο πρόλογος του ποιήματος (εκτός μερικών στίχων) δημοσιεύτηκε κατά τη διάρκεια της ζωής του Πούσκιν, το 1834. Ολόκληρο το ποίημα (διασκευασμένο λόγω της λογοκρισίας από τον Βασίλι Ζουκόφσκι, ποιητή και φίλο του συγγραφέα) δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1837, λίγους μήνες μετά τον θάνατό του ποιητή. Σε ολοκληρωμένη μορφή δημοσιεύθηκε μόλις το 1904.[4]

Περίληψη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το ποίημα χωρίζεται σε τρεις ενότητες: μια σύντομη εισαγωγή (90 στίχοι) και δύο μεγαλύτερα μέρη (164 και 222 στίχοι). Η εισαγωγή ξεκινά με την ιστορία της ίδρυσης της Αγίας Πετρούπολης το 1703. Στις δύο πρώτες στροφές, ο Μέγας Πέτρος στέκεται στην άκρη του ποταμού Νέβα και συλλαμβάνει την ιδέα για μια πόλη που θα απειλεί τους Σουηδούς και θα ανοίξει ένα «παράθυρο προς την Ευρώπη». Το ποίημα περιγράφει την περιοχή ως σχεδόν ακατοίκητη: ο Πέτρος μπορεί να δει μόνο μια βάρκα και λίγα σπιτάκια που κατοικούνται από Φινλανδούς αγρότες. Η υπόλοιπη εισαγωγή είναι μια ωδή στην πόλη. Ο ποιητής-αφηγητής περιγράφει την πόλη, τα μνημεία της, τους παγωμένους χειμώνες και τα μεγάλα καλοκαιρινά βράδια. Εύχεται να διατηρήσει την ομορφιά και τη δύναμή της και να σταθεί σταθερά ενάντια στα κύματα του Νέβα. [5]

Η πλημμύρα στις 7 Νοεμβρίου 1824 στην πλατεία κοντά στο θέατρο Μπολσόι, Φιοντόρ Αλεξέγιεφ (1824)

Το πρώτο μέρος ανοίγει με μια εικόνα του Νέβα να αγριεύει σε μια καταιγίδα: το ποτάμι «πετάγεται και στριφογυρίζει σαν άρρωστος στο ταραγμένο κρεβάτι του». Σ' αυτό το σκηνικό, ένας νεαρός φτωχός, ο Ευγένιος, σκέφτεται τον έρωτά του για τη νεαρή Παράσα και σχεδιάζει να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του μαζί της. Ο Ευγένιος αποκοιμιέται και η αφήγηση επιστρέφει στον Νέβα και περιγράφει πώς ο ποταμός πλημμύρισε και κατέστρεψε μεγάλο μέρος της πόλης. Ο φοβισμένος και απελπισμένος Ευγένιος μένει να κάθεται μόνος πάνω σε δύο μαρμάρινα λιοντάρια στην πλατεία, περικυκλωμένος από νερό και με το χάλκινο άγαλμα του Καβαλάρη να τον κοιτάζει από ψηλά.[2]

Στο δεύτερο μέρος, ο Ευγένιος βρίσκει έναν βαρκάρη και πηγαίνει στο σπίτι της Παράσας. Ωστόσο, ανακαλύπτει ότι το σπίτι της έχει καταστραφεί, πέφτει σε τρελό παραλήρημα και ξεσπά στα γέλια. Για ένα χρόνο, περιφέρεται στο δρόμο σαν τρελός, αλλά το επόμενο φθινόπωρο, θυμάται τη νύχτα της καταιγίδας και την πηγή των προβλημάτων του. Σε μια έκρηξη οργής, καταριέται το άγαλμα του Πέτρου, το οποίο ζωντανεύει και ο Πέτρος αρχίζει να τον καταδιώκει. Ο αφηγητής δεν περιγράφει απευθείας τον θάνατο του Ευγένιου, αλλά το ποίημα κλείνει με την ανακάλυψη του πτώματός του σε μια καταστραμμένη καλύβα που επιπλέει στο νερό.[6]

Θέματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Αγία Πετρούπολη ιδρύθηκε το 1703 σε έδαφος που είχε πρόσφατα κατακτηθεί από τη Σουηδία στον Μεγάλο Βόρειο Πόλεμο, και ο ίδιος ο Πέτρος επέλεξε την τοποθεσία για την ίδρυση της μεγάλης πόλης επειδή παρείχε στη Ρωσία πρόσβαση στη Βαλτική Θάλασσα. Η πόλη κτίσθηκε σε βαλτότοπους στις όχθες του ποταμού Νέβα με καταναγκαστική εργασία και χιλιάδες αγρότες οικοδόμοι πέθαναν στις σκληρές συνθήκες. Αυτή η αιματηρή ιστορία της πόλης είναι ένα θέμα του ποιήματος, επίσης η σύγκρουση μεταξύ των κρατικών συμφερόντων και της ατομικής ευημερίας, μια σύγκρουση που προϊδεάζει τον αγώνα που θα μαίνεται στη Ρωσία για τον επόμενο αιώνα. Το κύριο γεγονός του ποιήματος είναι η πλημμύρα που συνέβη στην Αγία Πετρούπολη τον Νοέμβριο του 1824. [7]

Διασκευές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1939. Όπερα του Boris Asafyev.
  • 1949. Βασισμένος στο ποίημα, ο Σοβιετικός συνθέτης Ράινχολντ Γκλιέρ δημιούργησε το ομώνυμο μπαλέτο, ο Ύμνος στη Μεγάλη Πόλη του οποίου έγινε ο ύμνος της Αγίας Πετρούπολης. [8]

Μετάφραση στα ελληνικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ο Χάλκινος Καβαλάρης, μετάφραση: Μήτσος Αλεξανδρόπουλος, εκδόσεις Δελφίνι, 1995 [9]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]