Μαρκ-Βιβιάν Φοέ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μαρκ-Βιβιάν Φοέ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Marc-Vivien Foé (Γαλλικά)
Γέννηση1  Μαΐου 1975[1][2]
Γιαουντέ ή Nkolo II[3]
Θάνατος26  Ιουνίου 2003[4][2]
7ο δημοτικό διαμέρισμα της Λιόν[2]
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΚαμερούν
Γαλλία (από 1998)
Ύψος188 cm Edit this on Wikidata
Βάρος85 kg Edit this on Wikidata
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποδοσφαιριστής
Περίοδος ακμής1991 - 2003
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Μαρκ-Βιβιάν Φοέ (γαλλικά: Marc-Vivien Foé) (1 Μαΐου 1975 – 26 Ιουνίου 2003) ήταν Καμερουνέζος επαγγελματίας ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνιζόταν ως αμυντικός μέσος. Ο Φοέ είχε επιτυχία στη γαλλική Λιγκ 1 και στην αγγλική Πρέμιερ Λιγκ, πριν από τον ξαφνικό θάνατό του, λόγω υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας, κατά τη διάρκεια ενός διεθνούς αγώνα, γεγονός που συγκλόνισε την ποδοσφαιρική κοινότητα παγκοσμίως.[5] Παρασημοφορήθηκε μεταθανάτια με το Σταυρό του Διοικητή του Εθνικού Τάγματος της Ανδρείας και η Μάντσεστερ Σίτι απέσυρε τη φανέλα με τον αριθμό 23.

Καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φοέ γεννήθηκε την 1η Μαΐου 1975 στην Γιαουντέ. Ξεκίνησε το ποδόσφαιρο στις ακαδημίες της Ουνιόν ντε Γκαρουά.[6] Μετακομίζοντας στην Κανόν Γιαουντέ, έναν από τους μεγαλύτερους συλλόγους στο Καμερούν, κέρδισε το Κύπελλο Καμερούν το 1993.[7] Ο Φοέ ξεκίνησε να εκπροσωπεί το Καμερούν στις εθνικές κάτω των 20 ετών όταν κλήθηκε στην ομάδα Κ18 για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Νέων του 1993 στην Αυστραλία.[8] Έπαιξε και στους τρεις αγώνες της φάσης των ομίλων, σημειώνοντας ένα γκολ στην ήττα με 3–2 από την Κολομβία στον δεύτερο αγώνα τους στις 8 Μαρτίου 1993, καθώς το Καμερούν τελικά αποκλείστηκε από τη διοργάνωση αφού τερμάτισε στην τρίτη θέση.[8] Αργότερα, ο Φοέ έκανε το ντεμπούτο του με την εθνική ανδρών εναντίον του Μεξικού στις 22 Σεπτεμβρίου 1993, έναν αγώνα τον οποίο το Καμερούν έχασε με 1–0.[9][10]

Την επόμενη χρονιά, συμπεριλήφθηκε στην ομάδα του Καμερούν για το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994, ξεκινώντας βασικός και στους τρεις αγώνες της ομάδας.[11] Αμαυρωμένη από το χαμηλό ηθικό που προκλήθηκε από διάφορες οικονομικές και πειθαρχικές διαμάχες με την Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία του Καμερούν,[12] η ομάδα του Καμερούν του 1994 ήταν μια σκιά της ομάδας που είχε φτάσει στους προημιτελικούς του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1990.[13] Το Καμερούν συγκέντρωσε μόλις έναν βαθμό σε τρεις αγώνες και τελείωσε με μια ντροπιαστική ήττα με 6–1 από τη Ρωσία.[14] Ωστόσο, οι σταθερά δυνατές επιδόσεις του Φοέ ως αμυντικός μέσς (συμπεριλαμβανομένης της ασίστ για γκολ)[15] προκάλεσαν το ενδιαφέρον των ευρωπαϊκών συλλόγων.

Αφού απέρριψε την ΑΖ Οσέρ, υπέγραψε σε έναν άλλο γαλλικό σύλλογο, την ΡΚ Λανς της Λιγκ 1.[16] Το ντεμπούτο πραγματοποιήθηκε στις 13 Αυγούστου 1994, σε μια νίκη με 2–1 εναντίον της Μονπελιέ ΕΣΚ.[16] Σε πέντε σεζόν με τη Λανς, κέρδισε τον τίτλο του γαλλικού πρωταθλήματος το 1998.

Το 1998, βρέθηκε στο στόχαστρο της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, αλλά η Λανς απέρριψε προσφορά 3 εκατομμυρίων λιρών γι' αυτόν.[17] Περαιτέρω διαπραγματεύσεις μεταξύ των συλλόγων περιορίστηκαν απότομα αφού έσπασε το πόδι του στο προπονητικό κέντρο του Καμερούν πριν από το Παγκόσμιο Κύπελλο,[18] και στη συνέχεια έχασε ολόκληρο το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998.

Λίγο μετά την ανάρρωσή του, μετακόμισε στην αγγλική Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ, έναντι αμοιβής ρεκόρ συλλόγου 4,2 εκατομμυρίων λιρών τον Ιανουάριο του 1999.[19] Έπαιξε 38 αγώνες πρωταθλήματος για τη Γουέστ Χαμ, σκοράροντας ένα γκολ εναντίον της Σέφιλντ Γουένσντεϊ.[20][21] Σκόραρε επίσης ένα γκολ στη νίκη της Γουέστ Χαμ με 3–1 εναντίον της ΝΚ Όσιγιεκ στο Κύπελλο ΟΥΕΦΑ.[22]

Τον Μάιο του 2000, επέστρεψε στη Γαλλία, μετακομίζοντας στην Ολιμπίκ Λυών, με μεταγραφή 6 εκατομμυρίων λιρών.[23] Έχασε μεγάλο μέρος της σεζόν αφού εμφάνισε συμπτώματα ελονοσίας.[24] Μετά την ανάρρωσή του, κέρδισε το Λιγκ Καπ Γαλλίας το 2001 και τον τίτλο της Λιγκ 1 ένα χρόνο αργότερα.[25]

Ήταν στην ομάδα του Καμερούν στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002. Όπως και το 1994, έπαιξε σε όλους τους αγώνες του Καμερούν. Αν και η ομάδα απέδωσε καλύτερα από το 1994, αποκλείστηκε ξανά στη φάση των ομίλων, έχοντας νικήσει τη Σαουδική Αραβία, φέρνοντας ισοπαλία με την Ιρλανδία και χάνοντας από τη Γερμανία.[13][20]

Στη συνέχεια, ο Φοέ επέστρεψε στην Πρέμιερ Λιγκ, με δανεισμό στη Μάντσεστερ Σίτι για τη σεζόν 2002–03.[26] Το ντεμπούτο του ήταν μια ήττα με 3–0 από τη Λιντς Γιουνάιτεντ. Ο Φοέ ήταν βασικός για την ομάδα του Κέβιν Κίγκαν, ξεκινώντας σε 38 από τους 41 αγώνες. Το πρώτο του γκολ για τον σύλλογο ήρθε εναντίον της Σάντερλαντ στο Στάδιο του Φωτός στις 9 Δεκεμβρίου 2002,[27] και σκόραρε άλλα πέντε γκολ τον επόμενο μήνα. Το δεύτερο γκολ του στη νίκη με 3–0 εναντίον της Σάντερλαντ στις 21 Απριλίου 2003, ήταν το τελευταίο γκολ του συλλόγου στο παλιό τους στάδιο, το Μέιν Ρόουντ.[28]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αφιερώματα στις μπροστινές πύλες του Μέιν Ρόουντ .

Ο Φοέ ήταν μέλος της ομάδας του Καμερούν για το Κύπελλο Συνομοσπονδιών του 2003. Έπαιξε στις νίκες εναντίον της Βραζιλίας και της Τουρκίας και ξεκουράστηκε στον αγώνα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με το Καμερούν να έχει ήδη προκριθεί.

Η Οδός Μαρκ-Βιβιάν Φοέ, ανάμεσα στο Λούβρο-Λανς και το Στάδιο Μπολέρ-Ντελελίς (Λανς)

Στις 26 Ιουνίου 2003, το Καμερούν αντιμετώπισε την Κολομβία στον ημιτελικό, που διεξήχθη στο Σταντ ντε Ζερλάν στη Λυών της Γαλλίας. Στο 72ο λεπτό του αγώνα ο Φοέ κατέρρευσε στον κέντρο του γηπέδου[29] χωρίς άλλους παίκτες κοντά του.[30] Μετά από προσπάθειες ανάνηψης στον αγωνιστικό χώρο, απομακρύνθηκε με φορείο από το γήπεδο, όπου του δόθηκε ανάνηψη από στόμα σε στόμα και οξυγόνο. Οι γιατροί πέρασαν 45 λεπτά προσπαθώντας να επανεκκινήσουν την καρδιά του και παρόλο που ήταν ακόμα ζωντανός κατά την άφιξή του στο ιατρικό κέντρο του σταδίου, πέθανε λίγο αργότερα.[29] Μια πρώτη αυτοψία δεν προσδιόρισε την ακριβή αιτία θανάτου, αλλά μια δεύτερη αυτοψία κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο θάνατος του Φοέ σχετιζόταν με την καρδιά, καθώς ανακάλυψαν στοιχεία υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας,[31] μια κληρονομική πάθηση που είναι γνωστό ότι αυξάνει τον κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης.

Η χήρα του Φοέ, Μαρί-Λουίζ, δήλωσε ότι ήταν άρρωστος με γαστρικά προβλήματα και δυσεντερία πριν από τον τελευταίο του αγώνα, αλλά ήταν ανένδοτος στο να παίξει στη Λυών που είχε υιοθετήσει ως πατρίδα του. Ο προπονητής του Καμερούν, Βίνφριντ Σέφερ, θέλησε να τον αντικαταστήσει λίγα λεπτά πριν την κατάρρευσή του, παρατηρώντας ότι ο παίκτης φαινόταν κουρασμένος, αλλά ο Φοέ έγνεψε ότι ήθελε να συνεχίσει.[32]

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Φοέ ήταν Ρωμαιοκαθολικός και πρόσφερε τακτικά χρήματα σε φιλανθρωπικούς σκοπούς.[33]

Αφιερώματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο θάνατος του Φοέ προκάλεσε τεράστιο σοκ. Πολυάριθμα αφιερώματα στη χαρούμενη προσωπικότητά του και το αστύρεφτο χιούμορ του εκφράστηκαν στα μέσα ενημέρωσης. Επίσης, ο Τιερί Ανρί και άλλοι παίκτες έδειξαν τον ουρανό ως φόρο τιμής στον Φοέ, αφού ο Ανρί άνοιξε το σκορ για τη Γαλλία εναντίον της Τουρκίας στον ημιτελικό του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών εκείνο το βράδυ.[34]

Αναμνηστική πλάκα στο Σίτι οφ Μάντσεστερ Στέιντιουμ

Προτάθηκε ότι το Κύπελλο Συνομοσπονδιών και το Σταντ ντε Ζερλάν θα μπορούσαν να μετονομαστούν από εκείνον και ο προπονητής της Μάντσεστερ Σίτι, Κέβιν Κίγκαν, ανακοίνωσε ότι ο σύλλογος δεν θα χρησιμοποιεί πλέον τη φανέλα με το νούμερο 23 που φορούσε ο Φοέ κατά τη διάρκεια της επιτυχημένης σεζόν του εκεί. Στο πρώην γήπεδο της Μάντσεστερ Σίτι, στο Μέιν Ρόουντ, υπάρχει ένα μικρό μνημείο για αυτόν στον αναμνηστικό κήπο του γηπέδου και στους τοίχους του τούνελ των παικτών υπάρχουν πλακέτες που πληρώνουν οι οπαδοί, με τα ονόματά τους, που ονομάζονται Διαδρομή της Περηφάνειας. Η πρώτη πλακέτα στον τοίχο είναι για τον Φοέ και γράφει «Marc Vivien Foé – 1975–2003». Η πρώτη του ομάδα, η ΡΚ Λανς, έδωσε το όνομά του σε μια λεωφόρο κοντά στο Στάδιο Μπολέρ-Ντελελίς. Ο Φοέ τελέστηκε μια κρατική κηδεία στο Καμερούν.[5] Η Λανς αποφάσισε να αποσύρει τη φανέλα με το νούμερο 17, το οποίο φορούσε ο Φοέ για πέντε χρόνια.

Η Λυών αποφάσισε επίσης να αποσύρει τη φανέλα με τον αριθμό 17 που φορούσε ο Φοέ ένα χρόνο πριν, όταν έπαιζε στο Σταντ ντε Ζερλάν με την ομάδα της Λυών. Ο κόσμος στη Λυών ήταν σοκαρισμένος καθώς είχε δεχτεί θερμή υποδοχή κατά την επιστροφή του στο γήπεδο. Ωστόσο, όταν ο συμπατριώτης του Καμερουνέζος Ζαν Μακούν μεταγράφηκε στη Λυών, ο Μακούν πήρε τη φανέλα με τον αριθμό 17, εξηγώντας ότι φορούσε τον αριθμό: «Στη μνήμη του Μαρκ, για μένα και για ολόκληρο το Καμερούν, αυτό θα είναι για κάτι».

Πριν από την έναρξη του τελικού του Κυπέλλου Συνομοσπονδιών του 2009 μεταξύ των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βραζιλίας, ο γιος του, τότε 14 ετών, έδωσε μια σύντομη ομιλία στη μνήμη του πατέρα του.

Στατιστικά σταδιοδρομίας[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με συλλόγους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εμφανίσεις και γκολ ανά σύλλογο, σεζόν και διοργάνωση
Ομάδα Σεζόν Πρωτάθλημα Κύπελλο Λιγκ Καπ Ευρώπη Σύνολο
Κατηγορία Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ Συμ. Γκολ
Λανς 1994–95 Λιγκ 1 15 3 15 3
1995–96 19 2 19 2
1996–97 28 2 28 2
1997–98 18 2 0 0 18 2
1998–99 5 2 1 0 6 2
Σύνολο 85 11 1 0 86 11
Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ 1998–99 Πρέμιερ Λιγκ 13 0 0 0 0 0 0 0 13 0
1999–2000 25 1 1 0 3 0 3 1 32 2
Σύνολο 38 1 1 0 3 0 3 1 45 2
Ολιμπίκ Λυών 2000–01 Λιγκ 1 25 1 3 0 3 0 8 1 39 2
2001–02 18 2 0 0 0 0 8 0 26 2
Σύνολο 43 3 3 0 3 0 16 1 65 4
Μάντσεστερ Σίτι 2002–03 Πρέμιερ Λιγκ 35 9 1 0 2 0 0 0 38 9
Σύνολο σταδιοδρομίας 201 24 5 0 8 0 20 2 234 26

Με εθνική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εμφανίσεις και γκολ ανά εθνική ομάδα και χρονιά[35]
Εθνική ομάδα Έτος Συμ. Γκολ
Καμερούν 1993 2 0
1994 6 0
1995 2 1
1996 4 0
1997 6 0
1998 5 0
1999 2 0
2000 8 3
2001 9 2
2002 14 2
2003 4 0
Σύνολο 62 8

Διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με συλλόγους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κανόν Γιαουντέ
  • Κύπελλο Καμερούν: 1993[7]
Λανς
Γουέστ Χαμ Γιουνάιτεντ
Λυών

Διεθνής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καμερούν

Ατομικές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 (πολλαπλές γλώσσες) Transfermarkt. 3889. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 «Fichier des personnes décédées». Fichier des personnes décédées. Ανακτήθηκε στις 8  Σεπτεμβρίου 2021.
  3. www.ligue1.fr/joueur?id=marc-vivien-foe.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 166185565.
  5. 5,0 5,1 Martin Etonge (7 Ιουλίου 2003). «State funeral for Foe». BBC Sport. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/3050794.stm. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  6. «Thousands follow Foe to burial». Rediff. 8 Ιουλίου 2003. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  7. 7,0 7,1 «La fiche de Marc-Vivien Foé» (στα Γαλλικά). L'Equipe. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  8. 8,0 8,1 «Facts and figures» (PDF). FIFA. σελίδες 122, 138, 142. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 15 Φεβρουαρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  9. «Marc-Vivien Foe Factbox». CNN. http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/news/2003/06/26/foe_facts/. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  10. Cart, Julie (23 Σεπτεμβρίου 1993). «Mexico's reserve team easily beats Cameroon». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1993-09-23/sports/sp-38071_1_mexican-national-team. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  11. «World Cup 1994». RSSSF. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  12. Glanville, Brian (2005). The Story of the World Cup. Λονδίνο: Faber and Faber. σελίδες 343. ISBN 0-571-22944-1. 
  13. 13,0 13,1 Brian Glanville (28 Ιουνίου 2003). «Marc-Vivien Foé». The Guardian (Λονδίνο). https://www.theguardian.com/news/2003/jun/28/guardianobituaries.brianglanville. Ανακτήθηκε στις 3 October 2008. 
  14. Glanville, The Story of the World Cup, p 344.
  15. «Planet World Cup – 1994 – Group B – Sweden v Cameroon». Planet World Cup. 
  16. 16,0 16,1 «La vie de Marc Vivien Foé». Bonaberi. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  17. Metcalf, Rupert; Nixon, Alan (19 May 1998). «Football: Lens want United to dig deep for Foe». The Independent (Λονδίνο). https://www.independent.co.uk/sport/football-lens-want-united-to-dig-deep-for-foe-1158509.html. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2011. 
  18. Metcalf, Rupert (25 May 1998). «Foe's World Cup dream ends with broken leg». The Independent. https://www.independent.co.uk/sport/football-foes-world-cup-dream-ends-with-broken-leg-1157199.html. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  19. Keogh, Frank (27 Ιουνίου 2003). «Fans unite in Foe grief». BBC Sport. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/3026400.stm. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  20. 20,0 20,1 Glanville, Brian (28 Ιουνίου 2003). «Marc-Vivien Foé». The Guardian (Λονδίνο). https://www.theguardian.com/news/2003/jun/28/guardianobituaries.brianglanville. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2011. 
  21. Rowbottom, Mike (21 November 1999). «Wednesday undone by Di Canio». The Independent (Λονδίνο). https://www.independent.co.uk/sport/football-wednesday-undone-by-di-canio-1127841.html. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009. 
  22. Isaacs, Mark (30 Σεπτεμβρίου 1999). «Hammers ease ahead on cruise control». The Guardian (Λονδίνο). https://www.theguardian.com/football/1999/oct/01/newsstory.sport6. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2009. 
  23. «Summer signings». BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 12 August 2000. http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/876185.stm. Ανακτήθηκε στις 17 March 2012. 
  24. «Marc-Vivien Foe». ESPN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 2008. 
  25. 25,0 25,1 25,2 «Former clubs to honor fallen player». ESPN FC. 27 Ιουνίου 2003. http://www.espnfc.com/story/270672/former-clubs-to-honor-fallen-player. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  26. «Foe signs for City». Manchester Evening News. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  27. «Sunderland 0 Manchester City 3». Manchester Evening News. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  28. «Foe: Career on two continents». BBC Sport. 26 Ιουνίου 2003. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/africa/3024476.stm. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2007. 
  29. 29,0 29,1 «Cameroon star Foe dies». BBC Sport. 26 Ιουνίου 2003. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/3024360.stm. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2008. 
  30. «Footballer Foe dies during game». Λονδίνο: Guardian. 26 Ιουνίου 2003. http://football.guardian.co.uk/News_Story/0,1563,985814,00.html. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2008. 
  31. «Autopsy reveals Foe died of heart problem». CNN. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2003-07-13. https://web.archive.org/web/20030713132415/http://sportsillustrated.cnn.com/soccer/news/2003/07/07/foe_autopsy/. Ανακτήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 2008. 
  32. «Foe ill before match». BBC Sport (British Broadcasting Corporation). 28 Ιουνίου 2003. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/3027850.stm. Ανακτήθηκε στις 10 Απριλίου 2016. 
  33. «Fans unite in Foe grief». 27 Ιουνίου 2003. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2017. 
  34. «France 3–2 Turkey». BBC Sport. 26 Ιουνίου 2003. http://news.bbc.co.uk/sport1/hi/football/internationals/3019126.stm. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2009. 
  35. Mamrud, Roberto (30 Οκτωβρίου 2014). «Marc-Vivien Foé – International appearances». Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουνίου 2016. 
  36. Haylett, Trevor (11 August 1999). «West Ham unable to master a meaty Metz challenge». The Irish Times. http://www.irishtimes.com/sport/west-ham-unable-to-master-a-meaty-metz-challenge-1.215621. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  37. Tongue, Steve (25 August 1999). «Hammers storm Metz citadel». The Independent. https://www.independent.co.uk/sport/football-hammers-storm-metz-citadel-1115281.html. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  38. Berlin, Peter (6 May 2002). «Lyon catches Lens to grab French title». The New York Times. https://www.nytimes.com/2002/05/06/sports/06iht-soccer_ed3__1.html?pagewanted=all. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  39. «Ambitious Lyon clinches first trophy in 28 years». Hürriyet Daily News. Reuters. 7 May 2001. http://www.hurriyetdailynews.com/ambitious-lyon-clinches-first-trophy-in-28-years.aspx?pageID=438&n=ambitious-lyon-clinches-first-trophy-in-28-years-2001-05-07. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  40. «Cameroon victorious on penalty kicks». ESPN.com. Reuters (Entertainment and Sports Programming Network). 13 February 2000. http://espn.go.com/soccer/news/2000/0213/354502.html. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  41. Copnall, James (11 February 2002). «Cameroon are hot from the spot». The Guardian. https://www.theguardian.com/football/2002/feb/11/newsstory.sport3. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 
  42. «FIFA Confederations Cup official awards» (PDF). Fédération Internationale de Football Association. 29 Ιουνίου 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Ιουλίου 2003. https://web.archive.org/web/20030704024400/http://www.fifa.com/en/display/mrel%2C70513.html. Ανακτήθηκε στις 29 Ιουνίου 2016. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]