Λεοντής Χοναγμπέη

Λεοντής Χοναγμπέη
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη μητρική γλώσσα	Λεοντής Χοναγμπέη (Ελληνικά)
Γέννηση	4ιουλ. / 16  Οκτωβρίου 1853γρηγ. Σαρτανάς
Θάνατος	Αύγουστος 1918 Σαρτανάς
Χώρα πολιτογράφησης	Ρωσική Αυτοκρατορία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	νέα ελληνική γλώσσα
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	ποιητής

Ο Λεοντής Χοναγμπέη (Σαρτανά Αζοφική Θάλασσα, Ουκρανία, 22 Σεπτεμβρίου 1853-Αύγουστος 1918) ήταν Έλληνας ομογενής σατιρικός ποιητής και τραγουδιστής.

Ο Λεοντής Χοναγμπέη ήταν γιος του φτωχού αγρότη Αθανασίου Χοναγμπέη, αναγκασμένος να εργασθεί από πολύ μικρός, μετά τον πρόωρο θάνατο του πατέρα του. Από την ηλικία των 16 ετών ξεκίνησε να ασχολείται με τη συγγραφή ποιημάτων (κυρίως μαντινάδων σατιρικού περιεχομένου), αλλά και με την ερμηνεία ελληνικών, ρώσικων, ουκρανικών και αθιγγανικών ασμάτων. Επίσης, συνέθετε μόνος του μουσική για τη μελωποίηση των έργων του. Στα περισσότερα κείμενά του χρησιμοποίησε την ελληνική διάλεκτο και με αυτά έθιγε διάφορα τοπικά κοινωνικά προβλήματα, περιστατικά της καθημερινής ζωής και στοιχεία πολιτιστικής παράδοσης. Η δραστηριότητά του αυτή τον οδήγησε σύντομα σε ρήξη με ισχυρούς παράγοντες του χωριού του, οι οποίοι πέτυχαν τελικά την εκδίωξή του, στα 1870. Εκείνη την περίοδο συνέθεσε το πρώτο του τραγούδι, με τίτλο "Για την ξενιτειά".

Το 1882 επέστρεψε στο Σαρτανά και δημιούργησε το πρώτο δραματικό ποίημα στα χρονικά των Ελλήνων της Αζοφικής, αναφερόμενο με έμμετρους στίχους τραγουδιών σε γαμήλια ήθη και έθιμα των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής. Στα 1901 ο Χοναγμπέη πραγματοποιεί μια μεταβολή στην καλλιτεχνική του δημιουργία, καθώς αποφάσισε να εγκαταλείψει την σχετικά πεσιμιστική διάθεση που τον χαρακτήριζε έως τότε και να στραφεί σε έργα επαναστατικού, φιλοσοφικού και αντιπολεμικού χαρακτήρα. Σύμφωνα με το ποίμα "Λεοντή Χοναγμπέη" που συνέγραψε το 1934 ο Έλληνας ποιητής και λογοτέχνης Γεωργής Κωστοπράβ, ο Χοναγμπέη είχε ερωτικό δεσμό με μια άπροικη Ελληνίδα καλλονή, τη Μαρία Κοσκός. Απεβίωσε αιφνίδια και σε πλήρη πενία το καλοκαίρι του 1918, σε ηλικία 65 ετών. Σύμφωνα με φήμες που κυκλοφόρησαν ο θάνατός του οφείλεται σε δηλητηρίαση στην οποία υποβλήθηκε από το γιατρό που τον επισκέφθηκε, κατόπιν υπόδειξης πλούσιων συγχωριανών του οι οποίοι ενοχλούνταν από τα γραπτά του. Ο τάφος του βρίσκεται στη Μαριούπολη.

Ενδεικτική εργογραφία

• "Το Ταξίδι του καθ. Α.Ι.Παπαδόπουλου και του Χοναγμπέη στα Ελληνικά χωριά της περιφέρειας της Μαριούπολης" (δοκίμιο πεζού λόγου)
• "Τραγούδι-Χρονικό" (ποίηση, με εξιδανεικευμένους ήρωες)

Πηγή

• Περιοδικό "Πειραϊκό Ορόσημο", τριμηνιαία έκδοση του Συλλόγου "ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ & ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΠΕΙΡΑΙΑ", Τεύχος 42 (Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου-Μαρτίου 2013), σελ. 13-14, άρθρο της φιλολόγου Ναταλίας Μπάσενκο-Κόρμαλη.