Καβείριο Λήμνου

Εικόνα του ιερού

Το Καβείριο ή Ιερό των Καβείρων είναι αρχαιολογικός τόπος στη Λήμνο. Οι σύγχρονοι κάτοικοι του νησιού τον ονομάζουν στον πληθυντικό: Καβείρια (τα). Ανακαλύφθηκε από τον L. Bernarbo Brea στο ακρωτήριο της Χλόης, στη ΒΑ Λήμνο, απέναντι από την περιοχή της αρχαίας Ηφαιστίας. Ανασκάφθηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή της Αθήνας στα χρόνια 1937-39. Από το 1982 συνεχίζονται οι ανασκαφές και οι έρευνες.

Περιγραφή

Το ιερό των Καβείρων προστατευόταν από την ξηρά από ένα μακρύ τείχος στην κορυφή του λόφου που το έκρυβε από τα βλέμματα των αμύητων. Τα κύρια κτίσματα του ιερού ήταν μεγάλες αίθουσες μυήσεως (τελεστήρια) μέσα στις οποίες φανερωνόταν στους μύστες τα "ιερά", τα λεγόμενα Καβείρια μυστήρια. Τα ερείπιά τους σώζονται σε δύο πλατώματα, στηριγμένα στη απότομη πλαγιά προς τη θάλασσα από αναλήμματα.

Στο βόρειo πλάτωμα σώζονται τα ερείπια ενός μεγάλου τελεστηρίου της ελληνιστικής περιόδου. Η αίθουσα των μυήσεων με τα "άδυτα" στο βάθος, χωριζόταν σε τρία κλίτη, από δύο σειρές τεσσάρων ιωνικών κιόνων, στα επιστήλια των οποίων υπήρχε μία πήλινη σίμη.

Στο νότιο πλάτωμα σώζονται τα θεμέλια ενός μικρότερου τελεστηρίου του 3ου αιώνα μ.Χ. κτισμένου μετά την καταστροφή του ελληνιστικού τελεστηρίου.

Στο βάθος του Σηκού είναι τα θεμέλια ενός ναΐσκου προορισμένου για τα "ιερά". Ο σηκός χωριζόταν σε τρία κλίτη, από δύο σειρές πέντε κιόνων και με ένα προστώο στηριγμένο προς το μέρος της θάλασσας από ένα ισχυρό στερεοβάτη.

Κάτω από τα θεμέλια του υστερορωμαϊκού τελεστηρίου έχουν ανακαλυφθεί υπολείμματα προηγουμένων φάσεων μέχρι της εποχής της ίδρυσης του ιερού μεταξύ 8ου και 7ου αιώνα π.Χ. Σε αυτή την πρώιμη φάση ανήκει ένας σημαντικός αποθέτης προσφορών.

Στην κλασική και ελληνιστική φάση ανήκει ένας πλούσιος αποθέτης προσφορών, λύχνοι για τις νυκτερινές τελετές, κάνθαροι, σκύφοι, "πυξίδες", κεραμεική για τα ιερά συμπόσια. Στο ιερό βρέθηκαν επίσης θραύσματα γλυπτών, πήλινα και χάλκινα αγαλματίδια, υαλικά και πολλές αναθηματικές, τιμητικές απελευθερωτικές επιγραφές.

Το αρχαϊκό τελεστήριο βρίσκεται στο νότιο πλάτωμα και είναι διαστάσεων 6.40 x 13.50 μέτρα με θρανία από μισοψημένους πλίνθους κατά μήκος των τειχών όπου καθόταν οι μύστες. Στο βάθος υπήρχε ο ιερότερος χώρος, το άδυτο, όπου έμπαινε ο ιερέας και στεκόταν τα αγάλματα των θεών.

Είναι ίσως το αρχαιότερο γνωστό τελεστήριο στον ελληνικό χώρο, παλαιότερο και από το Σολώνειο Τελεστήριο της Ελευσίνας. Καταστράφηκε από πυρκαγιά μάλλον με την εισβολή των Περσών το 512 π.Χ.

Το ελληνιστικό τελεστήριο ήταν κτισμένο στο βόρειο πλάτωμα και είναι το πρώτο που αντικρίζει κανείς μπαίνοντας στον αρχαιολογικό χώρο. Ορθογώνιο με διαστάσεις 33 x 46.10 μέτρα είναι διπλό σε σχέση με το ιερό της Σαμοθράκης και στην πρόσοψη είχε στοά με 12 κίονες. Χωριζόταν σε τρία κλίτη με δύο σειρές από 4 ιωνικούς κίονες.

Το ομώνυμο ξενοδοχείο που βρίσκεται σε μικρή απόσταση

Δείτε επίσης

• Πολιόχνη
• Κουκονήσι
• Ηφαιστία

Πηγές

• "Αρχαιολογία", τ. 50 (Μάρτιος 1994), αφιέρωμα στη Λήμνο.
• "ΛΗΜΝΟΣ: Ιστορική & Πολιτιστική Κληρονομιά", εκδ. Γ. Κωνσταντέλλης, 2010.