Το Ηλιοκέντημα βρίσκεται στα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Καβάλας και στα νότια της πεδιάδας της Ξάνθης σε υψόμετρο 20 μέτρα[2]. Απέχει 25 χλμ. Ν.-ΝΔ. από την Ξάνθη, 55 χλμ. Α. από την Καβάλα και 5 χλμ. Ν.-ΝΔ. από το Εύλαλο (έδρα του δήμου). Το χωριό είναι κτισμένο ανατολικά του Νέστου λίγο πριν αυτός εκβάλλει στο Θρακικό πέλαγος δίπλα στους οικισμούς Άβατο (ΒΑ.) και Νέο Εράσμιο (ΝΑ.). Νότια ξεκινάει το εναπομείναν παραποτάμιο δάσος Κοτζά–Ορμάν (Μέγα δάσος) του Νέστου που η συνολική έκτασή του έχει περιοριστεί στα 4.500 στρέμματα (και από τις δύο πλευρές του ποταμού).[3]
Το Ηλιοκέντημα έχει προέλθει από τη συνένωση, το 1991, των παλαιότερων (γνωστών από την περίοδο της τουρκοκρατίας) γειτονικών οικισμών της Ηλιόπετρας και της Κεντητής που έκτοτε αποτελούν ενιαίο οικισμό[1], τον μεγαλύτερο πληθυσμιακά του δήμου.[4] Σύμφωνα με το Πρόγραμμα «Καλλικράτης» ανήκει στη δημοτική κοινότητα Ευλάλου που υπάγεται στο Δήμου Τοπείρου και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει ως πληθυσμό 1.405 κατοίκους.[5] Οι παλιότερες απογραφές του είναι:
