Δαμασκηνιά Κοζάνης

Δαμασκηνιά
	Η κεντρική πλατεία της Δαμασκηνιάς.
	Δαμασκηνιά
Διοίκηση
Χώρα	Ελλάδα
Περιφέρεια	Δυτική Μακεδονία
Δήμος	Βοΐου
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα	Μακεδονία
Νομός	Κοζάνης
Υψόμετρο	993 μέτρα
Πληθυσμός
Μόνιμος	77
Έτος απογραφής	2021
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας	500 02
	δεδομένα

Συντεταγμένες: 40°20′N 21°11′E / 40.333°N 21.183°E / 40.333; 21.183

Η Δαμασκηνιά είναι ορεινός οικισμός του νομού Κοζάνης. Βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα του νομού, στην πρώην επαρχία του Βοΐου, κοντά στα όρια με τον νομό Καστοριάς στις ανατολικές πλαγιές (Όντρια) του Άσκιου όρους, 82 χλμ. βορειοδυτικά της πόλης της Κοζάνης. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, η Δαμασκηνιά είχε πληθυσμό 152 κατοίκων.^[1]

Γενικά και ιστορικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, αρκετοί κάτοικοι του χωριού συμμετείχαν ενεργά στα γεγονότα μέσα από τις τάξεις του Μακεδονικού Κομιτάτου^[2]. Στο χωριό βρίσκεται η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Υπάρχει και το μνημείο του Άγνωστου Μακεδονομάχου, όπου εκεί τελείται επίσημα κάθε χρόνο μνημόσυνο για τους πεσόντες μακεδονομάχους. Κοντά στο χωριό βρίσκεται ένα μνημείο για τον Παύλο Μελά.^[1]

Έως το 1928 ονομαζόταν Βεδυλούστιον.^[3] Αποτελείται από 7 συνοικίες και είναι στο κέντρο δεκαπέντε οικισμών που το περιβάλλουν. Σήμερα οι κάτοικοι έχουν μειωθεί πολύ και φθάνουν τους 120 το χειμώνα και τους 400 το καλοκαίρι, ενώ παλαιότερα στην περίοδο του 1940 ξεπερνούσαν τους 740. Οι κάτοικοι ασχολούνται με την κτηνοτροφία, την γεωργία και την μαστορική καθώς και την παραγωγή κάστανων. Λόγω αυτής της παραγωγής, τον Οκτώβριο γίνεται και η καστανογιορτή η οποία συγκεντρώνει πολύ κόσμο και θεωρείται γενικώς ένα από τα πιο σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα του δυτικού Βοΐου.^[1] Στο χωριό και την γύρω περιοχή υπάρχουν μεγάλες καστανιές, καρυδιές, κερασιές και άλλα δέντρα της κατηγορίας των οπωροφόρων. Γύρω από την Δαμασκηνιά έχουν βρεθεί και παλαιοντολογικά ευρήματα.^[1]

Στο χωριό τα κύρια αξιοθέατα είναι ο Αϊ-Λιάς (χώρος αναψυχής για τους κατοίκους του χωριού), η περιοχή της Ντιμνίτσας όπου βρίσκεται ένα σπήλαιο. Σύμφωνα με την παράδοση οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού εγκαταστάθηκαν στην θέση Αϊ-Γιάννης.^[1]

Την άνοιξη του 1944, αντάρτες του ΕΛΑΣ εκτέλεσαν στην αγορά της Δαμασκηνιάς τους επιφανείς κομιτατζήδες και συνεργάτες των δυνάμεων Κατοχής Μπάι Χρήστο και Μπάι Κόλε^[4]. Το καλοκαίρι του ίδιου έτους εγκαταστάθηκε στον οικισμό δύναμη Βρετανών καταδρομέων που στάλθηκε στην Ελλάδα από το ΣΜΑ για να συνδράμει την ελληνική αντίσταση.^[5]

Στις 16 Μαρτίου 2020 εν μέσω της πανδημίας του κορωνοϊού COVID-19 αποφασίστηκε να μπει το χωριό σε καραντίνα (μαζί με τη Δραγασιά Κοζάνης) λόγω των πολλών κρουσμάτων μεταξύ των κατοίκων του.^[6]

Προσωπικότητες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Δαμασκηνιά γεννήθηκαν ο μακεδονομάχος Κωνσταντίνος Τζώνης^[2], οι στρατιωτικοί και αντιστασιακοί Αστέριος Σιάπκας (γεννήθηκε το 1909 και εκτελέστηκε το 1943 από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής^[7]) και Δημήτριος Παναγιωτίδης^[8] (μέλος των ΕΛΑΣ και ΥΒΕ/ΕΚΑ), καθώς και ο αντιστασιακός μέσα από τις τάξεις του ΕΑΜ και μετέπειτα βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου.

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απογραφή	1928	1940	1951	1961	1971	1981	1991	2001	2011
Πληθυσμός	607^[3]	737^[3]	678^[3]	570^[3]	383^[3]	345^[3]	354^[3]	306^[1]	152

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 «Δαμασκηνιά Κοζάνης». www.hellenicaworld.com. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2020.
↑ ^2,0 ^2,1 Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 103-104.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 179.
↑ Νίκος Μαραντζίδης (επιμ.), Οι άλλοι καπετάνιοι. Αντικομουνιστές ένοπλοι στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, δ΄ έκδοση, Αθήνα 2007, σελ. 215-216.
↑ N. G. L. Hammond, Δυτική Μακεδονία. Αντίσταση και Συμμαχική στρατιωτική αποστολή 1943 - 1944, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, χ.χ., σελ. 60.
↑ "Κορονοϊός: Σε καραντίνα τα χωριά Δαμασκηνιά και Δραγασιά". Έθνος, 16 Μαρτίου 2020.
↑ Hammond, χ.χ., σελ. 28.
↑ Αθανάσιος Καλλιανιώτης, Οι πρόσφυγες στη Δυτική Μακεδονία (1941 - 1946), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 164-165.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αντωνιάδου Αριάδνη, Γκέκας Σάκης, Ζήκας Στέργιος «Η Δαμασκηνιά (Βεντελούσι) της Δυτικής Μακεδονία στο χώρο και στο χρόνο», εκδ. Ερωδιός, 2011

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

[:0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 «Δαμασκηνιά Κοζάνης». www.hellenicaworld.com. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2020.

[:1-2] 2,0 ^2,1 Ιωάννης Σ. Κολιόπουλος (επιστημονική επιμέλεια), Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, University Studio Press, Θεσσαλονίκη, 2008, σελ. 103-104.

[:2-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 ^3,5 ^3,6 ^3,7 Μιχαήλ Σταματελάτος, Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας, ΤΑ ΝΕΑ, 2012, Α' τόμος, σελ. 179.

[4] Νίκος Μαραντζίδης (επιμ.), Οι άλλοι καπετάνιοι. Αντικομουνιστές ένοπλοι στα χρόνια της Κατοχής και του Εμφυλίου, Βιβλιοπωλείον της Εστίας, δ΄ έκδοση, Αθήνα 2007, σελ. 215-216.

[5] N. G. L. Hammond, Δυτική Μακεδονία. Αντίσταση και Συμμαχική στρατιωτική αποστολή 1943 - 1944, εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, χ.χ., σελ. 60.

[6] "Κορονοϊός: Σε καραντίνα τα χωριά Δαμασκηνιά και Δραγασιά". Έθνος, 16 Μαρτίου 2020.

[7] Hammond, χ.χ., σελ. 28.

[8] Αθανάσιος Καλλιανιώτης, Οι πρόσφυγες στη Δυτική Μακεδονία (1941 - 1946), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη 2007, σελ. 164-165.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]