Γουίλιαμ Γκλάντστοουν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Εντιμότατος
Γουίλιαμ Γκλάντστοουν
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
William Ewart Gladstone (Αγγλικά)
Γέννηση29  Δεκεμβρίου 1809 (specified date of both Julian and Gregorian calendar)[1][2][3]
Λίβερπουλ[4]
Θάνατος19  Μαΐου 1898 (unspecified calendar, assumed Gregorian)[4][2][3]
Κάστρο Χάουαρντεν
Τόπος ταφήςΑββαείο του Ουέστμινστερ[5][6]
ΨευδώνυμοScrutator[7]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας
Ηνωμένο Βασίλειο[8]
ΘρησκείαΑγγλικανική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[9]
ΣπουδέςΚράιστ Τσερτς
Κολέγιο Ήτον (1821–1827)[5]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός[10]
διπλωμάτης
στατιστικολόγος
συγγραφέας[11]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο του Εδιμβούργου
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΣυντηρητικό Κόμμα, Τόρις και Φιλελεύθερο Κόμμα
Οικογένεια
ΣύζυγοςΚατερίν Γκλάντστοουν (1839–άγνωστη τιμή)[5][12][13]
ΤέκναΟυίλιαμ Χένρι Γκλάντστοουν[12][14]
Μαίρη Γκλάντστοουν[12]
Χένρι Γκλάντστοουν[12]
Χέρμπερτ Τζον Γκλάντστοουν[12]
Helen Gladstone[12]
Agnes Gladstone[15]
Stephen Edward Gladstone[15][4]
Catherine Jessy Gladstone[15][12]
ΓονείςΤζον Γκλάντστοουν[5][12] και Anne MacKenzie Robertson[15][12]
ΑδέλφιαJohn Gladstone
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΗγέτης της Αντιπολίτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου (1886–1892, Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου)
Υπουργός των Οικονομικών της Μεγάλης Βρετανίας (1880–1882)
Άρχοντας της ιδιωτικής σφραγίδας (1892–1894)
Υπουργός Πολέμου και Αποικιών
Πρόεδρος της Επιτροπής Εμπορίου (1843–1845)
μέλος του Συμβουλίου Επικρατείας του Ηνωμένου Βασιλείου
Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (1892–1894)
Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (Φεβρουάριος 1886 – Ιουλίου 1886)
Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (1880–1885)
Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου (1868–1874)
μέλος της 25ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1892–1895, Midlothian)[16]
μέλος της 24ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1886–1892, Midlothian)[16]
μέλος της 24ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (Ιουλίου 1886 – Αύγουστος 1886, Leith Burghs)[17]
μέλος της 23ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1885–1886, Midlothian)[16]
μέλος της 22ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1880–1885, Midlothian)[16]
μέλος της 21ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1874–1880, Greenwich)[16]
μέλος της 20ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1868–1874, Greenwich)[16]
μέλος της 19ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1865–1868, South Lancashire)[16]
μέλος της 18ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1859–1865, Oxford University)[16]
μέλος της 17ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1857–1859, Oxford University)[16]
μέλος της 16ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1852–1857, Oxford University)[16]
μέλος της 15ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1847–1852, Oxford University)[16]
μέλος της 14ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1841–1845, Newark)
μέλος της 13ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1837–1841, Newark)[16]
μέλος της 12ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1835–1837, Newark)[16]
μέλος της 11ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (1832–1834, Newark)[16]
Lord High Commissioner of the Ionian Islands (Ιανουάριος 1859 – Φεβρουάριος 1859)
μέλος της 22ης βουλευτικής περιόδου του Ηνωμένου Βασιλείου (Μάρτιος 1880 – Μαΐου 1880, Leeds)[18]
president of the Royal Statistical Society (1867–1869)[19]
Leader of the House of Commons (1865–1866)[20]
Leader of the House of Commons (1868–1874)[20]
Leader of the House of Commons (1880–1885)[20]
Leader of the House of Commons (Φεβρουάριος 1886 – Ιουλίου 1886)[20]
Leader of the House of Commons (1892–1894)[20]
Άρχοντας της ιδιωτικής σφραγίδας (Φεβρουάριος 1886 – Ιουλίου 1886)[21]
Άρχοντας της ιδιωτικής σφραγίδας (1892–1894)[21]
Vice-President of the Board of Trade
Ηγέτης της Αντιπολίτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου (1866–1868, Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου)
Ηγέτης της Αντιπολίτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου (1874–1875, Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου)
Ηγέτης της Αντιπολίτευσης του Ηνωμένου Βασιλείου (1885–1886, Βουλή των Κοινοτήτων του Ηνωμένου Βασιλείου)
ΒραβεύσειςΕταίρος της Βασιλικής Εταιρίας (1881)[5]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Ουίλλιαμ Γιούαρτ Γκλάντστοουν (William Ewart Gladstone, 29 Δεκεμβρίου 180919 Μαΐου 1898, στην παλαιά ελληνική βιβλιογραφία ως Ουίλλιαμ Γλάδστων) ήταν διαπρεπής Άγγλος πολιτικός του Φιλελεύθερου Κόμματος που διετέλεσε Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου. Διακρίθηκε για τη ρητορική του δεινότητα και τον φιλελληνισμό του. Ήταν επίσης εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας και μέλος της Βασιλικής Στατιστικής Εταιρείας.

Το 1834 έγινε δεύτερος Λόρδος Θησαυροφύλακας και το 1835 Υφυπουργός Αποικιών, οπότε τάχθηκε επανειλημμένα υπέρ της κατάργησης της δουλείας στις αποικίες. Το 1862, ως Υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Πάλμερστον, ψήφισε υπέρ της ενώσεως των Ιονίων Νήσων με την Ελλάδα. Το 1867 διαδέχθηκε τον Λόρδο Ράσσελ στην αρχηγία του κόμματος των Φιλελευθέρων και το 1868 σχημάτισε την πρώτη υπό την προεδρία του κυβέρνηση, οπότε και κατάφερε να ψηφιστεί νόμος για τον χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος.

Παραιτήθηκε το 1873 κατόπιν απορρίψεως ενός νομοσχεδίου του και δεν έπαψε να παρακολουθεί τα πολιτικά γεγονότα, επιτιθέμενος με δριμύτητα κατά της φιλοτουρκικής πολιτικής του Μπέντζαμιν Ντισραέλι. Κατά τη διάρκεια των εκλογών του 1880, με πλειοψηφία κέρδισε τις εκλογές και έγινε για δεύτερη φορά πρωθυπουργός. Έτσι πέτυχε να σταλεί στο Βερολίνο για τη συνδιάσκεψη, η οποία τελικά θα έδινε τη Θεσσαλία στην Ελλάδα, το 1881.

Το 1886 σχημάτισε την τρίτη του κυβέρνηση με πρόγραμμα τη χορήγηση πλήρους αυτονομίας στην Ιρλανδία. Επειδή η Βουλή καταψήφισε το σχετικό νομοσχέδιο, έγιναν εκλογές το 1892, οι οποίες τον έφεραν για τέταρτη φορά στη θέση του πρωθυπουργού. Το νομοσχέδιο του ψηφίστηκε από την Βουλή, αλλά απορρίφθηκε από την Βουλή των Λόρδων. Τελικά, ο Γκλάντστοουν παραιτήθηκε οριστικά από την πολιτική το 1893, οπότε και ασχολήθηκε με τη μετάφραση των Ωδών του Ορατίου και άλλων συγγραφέων.

Γλάδστων και Ελλάδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στην νεότερη ελληνική ιστορία ο Ουίλλιαμ Γκλάντστοουν συνέδεσε το όνομά του τόσο με την ένωση των Ιονίων νήσων με την Ελλάδα όσο και με το Κυπριακό ζήτημα. Ειδικότερα επί του τελευταίου ένα χρόνο πριν πεθάνει (1897) έκανε την ακόλουθη εξομολόγηση:

"Αναλογίζομαι - έγραφε - τι ικανοποίηση θα αισθανόμουν αν είχα την τύχη πριν από το τέρμα της μικρής μου ζωής να δω τον πληθυσμό αυτής της Ελληνικής Νήσου (της Κύπρου) να ενσωματωθεί ύστερα από φιλικό διακανονισμό με τους αδελφούς του, του Βασιλείου της Ελλάδος".[22]

Σημαντική είναι η απόφασή του να συνεχίσουν τα Ελληνικά σχολεία της Κύπρου να διδάσκουν στην Ελληνική γλώσσα, σε αντίθεση με εισήγηση που του έκαναν όταν ήταν υπουργός αποικιών, λέγοντας ότι δεν αξίζει να κάνουμε στους Έλληνες ό,τι κάναμε σε άλλους λαούς, δηλαδή να τους επιβάλουμε τη γλώσσα μας.

Ο Γκλάντστοουν ήταν από τους πρώτους μείζονες Βρετανούς πολιτικούς που υιοθέτησε την πολιτική άποψη ότι η Βρετανία μπορούσε να παρεμβαίνει για την προστασία των χριστιανικών μειονοτήτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και μάλιστα να δικάζει τους υπεύθυνους για τις διώξεις. Η πολιτική αυτή βασιζόταν σε διεθνείς συνθήκες όπως η Συνθήκη των Παρισίων του 1856 με την οποία έληξε ο Κριμαϊκός Πόλεμος. Θαύμαζε την Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία σαν έναν ενωτικό εθνικό και θρησκευτικό οργανισμό και εμπνεόταν από την Επανάσταση του 1821. Μετά τη σφαγή χιλιάδων Βουλγάρων χριστιανών από τους Τούρκους τον Μάιο του 1876, ο Γκλάντστοουν κάλεσε τη βρετανική κυβέρνηση να αναλάβει ενεργό ρόλο σαν προστάτης και δικαστής. Οι θέσεις του έγιναν γνωστές μέσω ενός φυλλαδίου με τον τίτλο "Bulgarian Horrors and the Question of the East" (Βουλγαρική φρίκη και το Ανατολικό Ζήτημα). Η εκστρατεία του Γκλάντστοουν υπέρ των Ορθοδόξων της Τουρκίας προκάλεσε μεγάλο ενδιαφέρον σε κύκλους της Βρετανίας, περιλαμβανομένων των Αγγλικανικών Εκκλησιών, και σχηματίστηκαν διάφορες οργανώσεις για την υποστήριξη Αρμενίων, Ασσυρίων και Ελλήνων Ορθοδόξων της Τουρκίας.[23]

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον μεγάλο φιλέλληνα, στήθηκε, από πανελλήνιο έρανο, ο ανδριάντας του στην είσοδο του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Κατάλογος πολιτικών αξιωμάτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Βουλευτής 1832-1845, 1847-1895
  • Υφυπουργός Πολέμου και Αποικιών 1835
  • Υφυπουργός Εμπορείου 1841-1843
  • Υπουργός Εμπορείου 1843-1845
  • Υπουργός Πολέμου και Αποικιών 1845-1846
  • Μέγας Θησαυροφύλακας 1852-1855
  • Κυβερνήτης των Ιονίων Νήσων 1859
  • Μέγας Θησαυροφύλακας 1859-1866
  • Ηγέτης της Συμπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1865-1866
  • Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1868-1874
  • Μέγας Θησαυροφύλακας 1873-1874
  • Μέγας Θησαυροφύλακας 1880-1881
  • Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1880-1885
  • Ηγέτης της Συμπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1880-1885
  • Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1886
  • Ηγέτης της Συμπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1886
  • Μέγας Σφραγιδοφύλακας 1886
  • Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου 1892-1894
  • Ηγέτης της Συμπολίτευσης στη Βουλή των Κοινοτήτων 1892-1894
  • Μέγας Σφραγιδοφύλακας 1892-1894


Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Vasiliy Vodovozov, Vladimir Deryuzhinsky: «Гладстон, Вильям Эварт» (Ρωσικά)
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120594880. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/William-Ewart-Gladstone. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. 4,0 4,1 4,2 Vasiliy Vodovozov, Vladimir Deryuzhinsky: «Гладстон, Вильям Эварт» (Ρωσικά)
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 «Oxford Dictionary of National Biography» (Αγγλικά) Oxford University Press. Οξφόρδη. 2004. 10787.
  6. 6,0 6,1 Vasiliy Vodovozov, Vladimir Deryuzhinsky: «Гладстон, Вильям Эварт» (Ρωσικά)
  7. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 13292470j. Ανακτήθηκε στις 9  Ιουλίου 2023.
  8. LIBRIS. 25  Σεπτεμβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/97mpps1t4h5nk7l. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  9. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb120594880. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  10. The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/132279. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  11. «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  12. 12,00 12,01 12,02 12,03 12,04 12,05 12,06 12,07 12,08 12,09 12,10 «Kindred Britain»
  13. p5932.htm#i59319. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  14. Vasiliy Vodovozov, Vladimir Deryuzhinsky: «Гладстон, Вильям Эварт» (Ρωσικά)
  15. 15,0 15,1 15,2 15,3 15,4 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.
  16. 16,00 16,01 16,02 16,03 16,04 16,05 16,06 16,07 16,08 16,09 16,10 16,11 16,12 16,13 (Αγγλικά) Hansard 1803–2005.
  17. assets.parliament.uk/Journals/HCJ_volume_141.pdf.
  18. assets.parliament.uk/Journals/HCJ_volume_135.pdf.
  19. web.archive.org/web/20120317044817/http://www.rss.org.uk/site/cms/contentviewarticle.asp?article=486.
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 20,4 Ανακτήθηκε στις 19  Σεπτεμβρίου 2021.
  21. 21,0 21,1 Ανακτήθηκε στις 19  Σεπτεμβρίου 2021.
  22. Ι. Κουτσοχέρας: Το ιστορικό της Κύπρου, Αθήναι 1965, σελ. 5
  23. Michelle Tusan, “Crimes against Humanity”: Human Rights, the British Empire, and the Origins of the Response to the Armenian Genocide, American Hist. Rev. 119(1), 2014, σ. 52-55

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Επίτομο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό Ηλίου