Γκόντφρι Τσιτάλου

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκόντφρι Τσιτάλου
Προσωπικές πληροφορίες
Ημερ. γέννησης22 Οκτωβρίου 1947
Τόπος γέννησηςΛουάνσιγια, Ζάμπια
Ημερ. θανάτου27 Απριλίου 1993 (45 ετών)
Τόπος θανάτουΑτλαντικός Ωκεανός
ΘέσηΕπιθετικός
Επαγγελματική καριέρα*
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.†(Γκ.)†
1964–1970Κίτουε Γιουνάιτεντ ΦΚ
1971–1982Κάμπουε Γουόριορς ΦΚ
Εθνική ομάδα
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.†(Γκ.)†
1968–1980Ζάμπια111(79)
Προπονητική καριέρα
ΠερίοδοςΟμάδα
1984–1986Κάμπουε Γουόριορς ΦΚ
1988–1993Κάμπουε Γουόριορς ΦΚ
1993Ζάμπια
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).

Ο Γκόντφρι Τσιτάλου (Godfrey Chitalu, 22 Οκτωβρίου 1947 – 27 Απριλίου 1993), ήταν Ζαμπιανός ποδοσφαιριστής, ο οποίος αγωνιζόταν ως επιθετικός. Θεωρείται ευρέως ως ο καλύτερος Ζαμπιανός ποδοσφαιριστής όλων των εποχών, κατέχει το ρεκόρ τερμάτων της Εθνικής Ζάμπιας και ψηφίστηκε ως Ποδοσφαιριστής της Χρονιάς στη χώρα του πέντε φορές.[1][2][3][4]

Επίσης, το 2006 επιλέχθηκε από την Αφρικανική Συνομοσπονδία Ποδοσφαίρου ως ένας από τους 200 καλύτερους Αφρικανούς ποδοσφαιριστές των τελευταίων 50 ετών.[5] Μετά την αποχώρησή του από την ενεργό δράση, ασχολήθηκε με την προπονητική και ήταν επικεφαλής της Εθνικής Ζάμπιας όταν ολόκληρη η ομάδα χάθηκε σε αεροπορικό δυστύχημα στα ανοικτά των ακτών της Γκαμπόν στις 27 Απριλίου 1993.[6]

Καριέρα σε συλλόγους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 1962 ολοκλήρωσε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση και άφησε την Κίτουε για την Τσίνγκολα, όπου γράφτηκε στο γυμνάσιο και εντάχθηκε στην Κίτουε Γιουνάιτεντ ΦΚ το 1964. Πέρασε μεγάλο διάστημα στην πρώτη του σεζόν στο σύλλογο με τις ρεζέρβες και προήχθη μόνο στην πρώτη ομάδα προς το τέλος της σεζόν και σκόραρε στο ντεμπούτο του με αντίπαλο τη Ρόκανα Γιουνάιτεντ καθώς η ευελιξία του, η δίψα για γκολ, ο δυναμικός τρόπος παιχνιδιού του και οι ικανότητές του στην ντρίμπλα εδραίωσαν τη θέση του στην ομάδα. Στις 8 Ιουλίου 1967, έγινε πρωτοσέλιδο για λάθος λόγους, αφού αρνήθηκε κατηγορηματικά να φύγει από το γήπεδο μετά την κόκκινη κάρτα που δέχθηκε σε έναν αγώνα πρωταθλήματος με αντίπαλο τη Σίτι της Λουσάκα στο Γούντλαντς Στάδιο. Έδωσε ψεύτικο όνομα στο διαιτητή προκειμένου να μην εγκαταλείψει το στάδιο και στη συνέχεια επέμενε να μην βγαίνει από αυτό. Τελικά απομακρύνθηκε με την συνοδεία των υπευθύνων της ομάδας προλαμβάνοντας όμως να σημειώσει τουλάχιστον 20 γκολ. Τιμωρήθηκε με αποκλεισμό από την αγωνιστική δραστηριότητα έως το τέλος της σεζόν. Ο σύλλογος τον έχρισε αρχηγό την επόμενη σεζόν προκειμένου να αυξηθεί η υπευθυνότητά του.[7] [8][9]

Ο Τσιτάλου αγωνίστηκε στη Κίτουε Γιουνάιτεντ ΦΚ μέχρι το 1970 και στη συνέχεια μεταγράφηκε στην Κάμπουε Γουόριορς ΦΚ (1971–82) με τη δεύτερη να είναι από τους κορυφαίους συλλόγους της χώρας. Με την πρώτη ήρθε η αναγνώριση καθώς το 1968 ήταν πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος και σημείωσε 81 γκολ σε επίσημους αγώνες, επίδοση που ήταν ανεπίσημα ρεκόρ κόσμου για τα μέχρι τότε δεδομένα ξεπερνώντας τα 75 γκολ του Πελέ του 1958. Εκείνη τη χρονιά ψηφίστηκε καλύτερος ποδοσφαιριστής της χρονιάς στη Ζάμπια για πρώτη φορά.[10][11][12] Το 1971 εντάχθηκε στη δεύτερη εντάχθηκε ομάδα και σημείωσε χατ τρικ στο ντεμπούτο του με αντίπαλο την Καλουλούσι Μόντερν Σταρς. Τότε επινοήθηκε το ψευδώνυμο Ούκαρ από τις μακράς διάρκειας μπαταρίες με το ίδιο όνομα που κατασκευάζονταν από την Union Carbide.[8][13][14] Με τους Γουόριορς γνώρισε συλλογικές και ατομικές διακρίσεις κατακτώντας το πρωτάθλημα δύο φορές (1971, 1972) και το Κύπελλο τη δεύτερη χρονιά, ενώ ο ίδιος ήταν πρώτος σκόρερ του πρωταθλήματος το 1971 με 30 γκολ και το 1972 με 49 γκολ σε 26 αγώνες με το σύνολο της ομάδας να πετυχαίνει 95.[15][16] Η δεύτερη αυτή χρονιά ήταν η καλύτερη της καριέρας του, καθώς σημείωσε συνολικά 107 γκολ σε 59 επίσημους αγώνες. Το γεγονός αυτό έγινε παγκόσμια γνωστό αρκετά αργότερα καθώς η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Ζάμπιας κοινοποίησε επίσημα ότι ο Τσιτάλου σημείωσε 107 γκολ σε όλες τις διοργανώσεις το 1972, περισσότερα από το σύνολο του Γκερντ Μίλερ το 1972 και το σύνολο του Λιονέλ Μέσι το 2012, τα οποία αναφέρονταν συχνά (εσφαλμένα) από τους δημοσιογράφους ως «παγκόσμια ρεκόρ».[17][18][19][20][21] Η έρευνα παρουσιάστηκε το 2012 (αν και τα στοιχεία ήταν γνωστά από την εποχή της επίτευξης της επίδοσης, ωστόσο υστερούσαν σε αξιοπιστία) όταν ο Μέσι κατέρριψε το υποτιθέμενο παγκόσμιο ρεκόρ του Μίλερ. Ωστόσο, εκπρόσωπος της FIFA δήλωσε ότι επίσημο παγκόσμιο ρεκόρ της FIFA δεν υπήρξε ποτέ, καθώς δεν έχει αρμοδιότητα στις εγχώριες διοργανώσεις.[10][22][23][24] Στο σύνολο των 107 γκολ δεν συμπεριλαμβάνονται τα εννέα γκολ που σημείωσε σε δύο αγώνες πριν την έναρξη της περιόδου, από τα οποία επτά (επίδοση που παραμένει ακατάρριπτο ρεκόρ για οποιοδήποτε διεθνή διασυλλογική διοργάνωση στον κόσμο[25]) στον αγώνα με την πρωταθλήτρια του Λεσότο (αποτέλεσμα 9–0) στα πλαίσια του Κυπέλλου Πρωταθλητριών Αφρικής πριν την επίσημη έναρξη της αγωνιστικής περιόδου.[11][26][27][28] Τον Αύγουστο του 2022 η IFFHS αναγνώρισε το ρεκόρ του (με 109 γκολ) ως παγκόσμιο.[29][30]

Το 1977 αναδείχθηκε καλύτερος αθλητής της Ζάμπιας και το 1978 και το 1979 κορυφαίος ποδοσφαιριστής της χώρας, ο πρώτος που κατάφερε να κερδίσει τον τίτλο σε δύο συνεχόμενες χρονιές.[31] Το 1978 το ενδιαφέρον της Ντέρμπι Κάουντι να τον αποκτήσει δεν βρήκε ανταπόκριση.[7] Δεν υπάρχουν επαρκώς τεκμηριωμένα στοιχεία για το σύνολο των στατιστικών του σε συλλογικό επίπεδο, με αριθμούς περίπου 470 γκολ σε 700 επίσημους αγώνες να φαίνεται να μην απέχουν σημαντικά από την πραγματικότητα.[32]

Εθνική ομάδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τσιτάλου έκανε το διεθνές ντεμπούτο του στις 29 Ιουνίου 1968 σε φιλικό αγώνα με αντίπαλο την Ουγκάντα στη Λουσάκα, τον οποίο κέρδισε η Ζάμπια με 2–1. Σκόραρε το πρώτο του γκολ στην ισοπαλία με 2–2 με την ίδια ομάδα πέντε ημέρες αργότερα.[33]

Ο Τσιτάλου έπαιξε εξέχοντα ρόλο στους αγώνες για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1970 με αντίπαλο το Σουδάν, με τη Ζάμπια να αποκλείεται με έναν κανονισμό που ήταν ιδιαίτερος στην Αφρική και ευνοούσε την ομάδα που κέρδισε το δεύτερο σκέλος. Παρόλο που το συνολικό σκορ ήταν ισόπαλο με 6–6, αφού η Ζάμπια κέρδισε τον πρώτο αγώνα με 4–2 και έχασε τον επαναληπτικό αγώνα με την ίδια διαφορά, το Σουδάν προκρίθηκε στον δεύτερο γύρο καθώς σημείωσε περισσότερα γκολ στον δεύτερο αγώνα.[33] Οι προγραμματισμένες διαμαρτυρίες δεν οδήγησαν σε τίποτα, όπως εξήγησε η FIFA:

«Οι προκριματικοί αγώνες στην Αφρική διέπονται από ειδικούς κανόνες και αυτοί ορίζουν ότι εάν στο τέλος της πλήρους διάρκειας του δεύτερου αγώνα οι ομάδες είναι ισόπαλες, θα παιχθούν 30 λεπτά παράτασης. Εάν στο τέλος της παράτασης, το συνολικό σκορ είναι ακόμα ισόπαλο, τότε η ομάδα που θα σημειώσει τα περισσότερα γκολ στο δεύτερο παιχνίδι θα ανακηρυχθεί νικήτρια».[34]

Ο Τσιτάλου ήταν στην ομάδα που κέρδισε τη Νιγηρία με 5–1 στις 15 Ιουλίου 1973 στη Λουσάκα για να προκριθεί στο Κύπελλο Εθνών Αφρικής του 1974. Αγωνίστηκε για τη Ζάμπια στη διοργάνωση και σημείωσε ένα γκολ εναντίον της Αιγύπτου, στην ήττα με 3–1. Η Ζάμπια έφτασε στον τελικό τον οποίο έχασε από το Ζαΐρ μετά από επαναληπτικό αγώνα.[35][36]

Τον Απρίλιο του 1975 αποβλήθηκε από την εθνική ομάδα για σχεδόν δύο χρόνια. Επέστρεψε όταν ο προπονητής της Ζάμπια, Μπράιτγουελ Μπάντα ανέλαβε την ευθύνη της ομάδας, ερχόμενος από τον πάγκο για να σκοράρει δύο γκολ στον κρίσιμο αγώνα για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1978 με αντίπαλο την Ουγκάντα στις 27 Φεβρουαρίου 1977, στη νίκη με 4–2 στην Ντόλα.[33] Το επανέλαβε πέντε μήνες αργότερα, σε έναν αγώνα προκριματικών για το Κύπελλο Εθνών Αφρικής με αντίπαλο την Αλγερία, με τη Ζάμπια να έχει χάσει με 2–0 στον πρώτο αγώνα στο Αλγέρι. Σημείωσε δύο γκολ για να ισοφαρίσει το συνολικό σκορ με 2–2 και η Ζάμπια επικράτησε 6–5 στα πέναλτι.[33] Τον μήνα που έκλεισε τα 30, ο Τσιτάλου σημείωσε 5 γκολ στο Κύπελλο ΚΕΚΑΦΑ, το οποίο η Ζάμπια έχασε στον τελικό από την Ουγκάντα.[33][37]

Την επόμενη χρονιά, συμμετείχε στο δεύτερο Κύπελλο Εθνών Αφρικής το 1978 στη Γκάνα, αλλά η Ζάμπια τον έχασε από τραυματισμό στο πρώτο παιχνίδι και αποκλείστηκε στον πρώτο γύρο της διοργάνωσης.[38] Έκανε ξανά εντύπωση στο Κύπελλο ΚΕΚΑΦΑ στην Ουγκάντα, όπου τερμάτισε ως πρώτος σκόρερ με 11 γκολ, συμπεριλαμβανομένων τριών στη συντριβή με 9–0 επί της Κένυας και τεσσάρων στη νίκη με 4–0 επί της Ουγκάντας. Η Ζάμπια ωστόσο έχασε στον τελικό από το Μαλάουι με 3–2.[33]

Το 1980 εκπροσώπησε τη Ζάμπια στους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1980, σημειώνοντας ένα γκολ με αντίπαλο τη Σοβιετική Ένωση στην ήττα με 3–1. Σκόραρε επίσης όταν η Ζάμπια έχασε από τη Βενεζουέλα με 2–1.[6][39] Έπαιξε το τελευταίο του παιχνίδι για τη Ζάμπια στις 12 Δεκεμβρίου 1980 με αντίπαλο την Κένυα στο Ναϊρόμπι, στον οποίο η Ζάμπια έχασε με 2–1. Ήταν η 111η εμφάνισή του, καθιστώντας τον παίκτη (εκτός τερματοφυλάκων) με τις περισσότερες συμμετοχές και τον πρώτο σκόρερ της Ζάμπια και της Αφρικής με 79 γκολ.[33][40][41]

Στις 25 Μαΐου 1981, ο Τσιτάλου τιμήθηκε με το Παράσημο της Τιμής από τον Πρόεδρο της Ζάμπιας Κένεθ Καούντα για τη συνεισφορά του στο ποδόσφαιρο της Ζάμπιας.[42]

Προπονητής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξεκίνησε την προπονητική του καριέρα το 1984 στην Κάμπουε Γουόριορς, με την οποία αγωνίστηκε για πάνω από 10 χρόνια. Ήταν προπονητής σε δύο περιόδους γνωρίζοντας επιτυχία μόνο στη δεύτερη στις αρχές της δεκαετίας του 1990 με την κατάκτηση του πρωταθλήματος. Τον Οκτώβριο του 1987, διορίστηκε διοικητικός διευθυντής για την εθνική ομάδα και την επόμενη χρονιά, η Ζάμπια προκρίθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Σεούλ του 1988 μετά από μια συγκλονιστική επικράτηση με 2–1 σε διπλούς αγώνες επί της Γκάνας.[43]

Μετά την αιφνιδιαστική ήττα της Ζάμπια από τη Μαδαγασκάρη σε αγώνα για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1994 στο Ανταναναρίβο τον Δεκέμβριο του 1992, ο προπονητής Σάμιουελ Εντλόβου απολύθηκε και ο Μόζες Σιμουάλα ονομάστηκε νέος προπονητής της Ζάμπιας, με βοηθούς τους Τσιτάλου και Άλεξ Τσόλα. Ωστόσο, ο Σιμουάλα αρρώστησε πριν προλάβει να αναλάβει την ομάδα και ο Τσιτάλου διορίστηκε επικεφαλής προπονητής.[44] Η Ζάμπια είχε ισχυρή ομάδα και μεγάλες πιθανότητες να φτάσει μέχρι την τελική φάση στο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1994,[45] αλλά η πτήση της ομάδας προς τη Σενεγάλη συνετρίβη στα ανοιχτά της Γκαμπόν. Ο Τσιτάλου είχε απολογισμό 4 νίκες, μία ισοπαλία και 1 ήττα με 13 γκολ ενεργητικό και 3 παθητικό.

Προσωπική ζωή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Τσιτάλου παντρεύτηκε την Κριστίν Τσιμπάλε τον Οκτώβριο του 1972, μεταξύ δύο αγώνων με την γκανέζικη Άκκρα Χαρτς οφ Όουκ στο Αφρικανικό Κύπελλο Πρωταθλητριών.[46] Είχαν οκτώ παιδιά και ο γιος του, Ντένις, έπαιξε επίσης στους Κάμπουε Γουόριορς αλλά χωρίς επιτυχία.[16]

Θάνατος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο τάφος του Τσιτάλου στη Λουσάκα.

Στις 27 Απριλίου 1993, η Εθνική Ζάμπιας ταξίδευε στη Σενεγάλη για τον πρώτο από τους προκριματικούς αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1994 στη φάση των ομίλων. Ο τρόπος μεταφοράς της ομάδας ήταν ένα αεροπλάνο της Πολεμικής Αεροπορίας της Ζάμπιας. Μετά τον ανεφοδιασμό με καύσιμα στη Λιμπρεβίλ της Γκαμπόν, το αεροπλάνο παρουσίασε προβλήματα και έπεσε στη θάλασσα. Τριάντα επιβαίνοντες, συμπεριλαμβανομένου του προέδρου της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας Ζάμπιας, του Τσιτάλου και δεκαοκτώ παικτών έχασαν τη ζωή τους στο δυστύχημα.[6][45][47]

Η Οδός Γκόντφρι Τσιτάλου στη Λουσάκα φέρει το όνομα του.[12][48] Τον Δεκέμβριο του 2012, η Κάμπουε Γουόριορς μετονόμασαν το Στάδιο των Σιδηροδρόμων σε «Στάδιο Γκόντφρι Ούκαρ Τσιτάλου 107» και ανακοίνωσε σχέδια για την ανέγερση ενός αγάλματος προς τιμήν του.[12][49][50] Το 2015 κυκλοφόρησε η βιογραφία του.[51]

Τίτλοι και διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Με συλλόγους[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Πρωτάθλημα Ζάμπιας (2) : 1971, 1972
  • Κύπελλο Ζάμπιας: 1972
  • Τσάλεντζ Καπ Ζάμπιας: 1972
  • Κύπελλο Χάινριχ Τσιμπούκου (3): 1970, 1971, 1972
  • Λιγκ Καπ Ζάμπιας (3): 1971, 1972, 1973

Με εθνική ομάδα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ζάμπια
  • Κύπελλο Ηρώων (σειρές 3 αγώνων εναντίον της Ουγκάντα): 1968
  • Τρόπαιο Πίτερ Στάιβεσαντ (σειρές 3 αγώνων εναντίον του Μαλάουι): 1969

Ατομικές διακρίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ζαμπιανός Ποδοσφαιριστής της Χρονιάς (5) : 1968, 1970, 1972, 1978, 1979
  • Κορυφαίος σκόρερ του Πρωταθλήματος Ζάμπιας (6) : 1968, 1971, 1972, 1974, 1977, 1980
  • Ζαμπιανός Αθλητής της Χρονιάς: 1977
  • Πρώτος σκόρερ του Κυπέλλου ΚΕΚΑΦΑ: 1978
  • Παράσημο της Τιμής της Ζάμπια: 1981
  • Βραβείο Fair Play από τη Διεθνή Επιτροπή Fair Play: 1988

Ως προπονητής[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Κύπελλο Ζάμπιας: 1984
  • Πρωτάθλημα Ζάμπιας: 1991
  • Τσάλεντζ Καπ Ζάμπιας: 1991
  • Κύπελλο Πρωταθλητριών Ζάμπιας: 1991
  • Λιγκ Καπ Ζάμπιας: 1992

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ Emmanuel Maradas. «Interview with Ndaye Mulamba Living Legend». Simbasports. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Σεπτεμβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2009. 
  2. ↑ «Dennis Liwewe talks to Fast Track». BBC. 9 Μαΐου 2002. http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/africa/1977739.stm. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2009. 
  3. ↑ Claudia Ekai (13 Δεκεμβρίου 2012). «Chitalu's record spins football world». Supersport. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2012. 
  4. ↑ Sophie Pilgrim (17 Δεκεμβρίου 2012). «Zambia's Chitalu 'scored more goals than Messi'». france24. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2012. 
  5. ↑ «Οι 200 κορυφαίοι Αφρικανοί». Sport24.gr. 25 Οκτωβρίου 2006. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-07-03. https://web.archive.org/web/20180703133549/http://www.sport24.gr/football/article273152.ece?service=print. Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2021. 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 «MAIS QUI ÉTAIS-TU, GODFREY CHITALU ?». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Kamanga: "El Derby County vino dos veces para fichar a Chitalu». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  8. ↑ 8,0 8,1 «Godfery "Ucar" Chitalu, Zambia's top goal scorer». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  9. ↑ «THE GODFREY CHITALU FACT-FILE (part I)». Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Profile: Before Lionel Messi, there was Godfrey Chitalu». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 
  11. ↑ 11,0 11,1 «AFRICA'S GOAL KING: THE STORY OF GODFREY CHITALU». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 «Godfrey Chitalu – the man whose goal record puts Ronaldo and Messi to shame». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  13. ↑ «Hail The Lionel Messi Of Zambia And The Godfrey Chitalu Of Spain». Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2022. 
  14. ↑ «Chitalu's record spins football world». The Score. 17 Δεκεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 2012. 
  15. ↑ «Chitalu, Godfrey». Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «THE GODFREY CHITALU FACT-FILE (part II)». Ανακτήθηκε στις 19 Ιανουαρίου 2022. 
  17. ↑ Zimba, Jack (31 Ιανουαρίου 2010). «Lest we forget them». The Post (Zambia). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Δεκεμβρίου 2012. https://web.archive.org/web/20121218162443/http://www.postzambia.com/post-read_article.php?articleId=5173. Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2010. 
  18. ↑ «Super League History». Football Association of Zambia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2012. 
  19. ↑ Michael Cummings. «Godfrey Chitalu: Did Zambian Striker Score More Goals Than Lionel Messi?». Bleacher Report. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2013. 
  20. ↑ «Fifa speaks on Godfrey Chitalu». Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2022. 
  21. ↑ «The Forgotten Year of Godfrey Chitalu». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  22. ↑ «FIFA refuses to back Lionel Messi or Godfrey Chitalu for goal record». BBC. https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/20727929. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2012. 
  23. ↑ «Debate over Messi's record unearths a photo and a legend». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  24. ↑ «Lionel Messi V Godfrey Chitalu: Why Zambia's Case for Goals Record Is Legitimate». Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2023. 
  25. ↑ «IFFHS STATISTICS - ALL TIME BEST ONE MATCH SCORERS». Ανακτήθηκε στις 25 Ιουνίου 2022. 
  26. ↑ «Who are the five players to have scored most goals in a calendar year». Ανακτήθηκε στις 30 Δεκεμβρίου 2021. 
  27. ↑ «Blog: Proof that Chitalu did score 107 goals in a single season». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. CS1 maint: Unfit url (link)
  28. ↑ «Legends call for justice for Zambia's Chitalu‚ who trumped Messi's record». Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2022. 
  29. ↑ «50 TH ANNIVERSARY OF GODFREY CHITALU'S GREAT RECORD (PART 1)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022. 
  30. ↑ «GODFREY CHITALU'S RECORD GAME BY GAME (PART 2)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2022. 
  31. ↑ «Messi yet to break the goal scoring record». Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2022. 
  32. ↑ «Meet The African Striker Who Has Same Number Of International Goals As Messi But Played Fewer Games». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  33. ↑ 33,0 33,1 33,2 33,3 33,4 33,5 33,6 «Godfrey Chitalu - Century of International Appearances». Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2021. 
  34. ↑ Anon. “It's official: Zambia is out of the World Cup” Zambia News, 10 November 1968, p.10
  35. ↑ «African Nations Cup 1974». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  36. ↑ «Let's honour players». Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2022. 
  37. ↑ «East and Central African Championship (CECAFA)». Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2022. 
  38. ↑ «African Nations Cup 1978 - Final Tournament Details». Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2021. 
  39. ↑ «Godfrey Chitalu: Biography & Statistics». Sports Reference LLC. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2012. 
  40. ↑ «IOC : Most goals in international football: From Pele and Puskas to Cristiano and Sunil Chhetri». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 1 Δεκεμβρίου 2021. 
  41. ↑ «International Goals: Players with 30 or More Goals». Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2022. 
  42. ↑ «LEGENDS MOURN KK». Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2022. 
  43. ↑ «Games of the XXIV. Olympiad - Football Qualifying Tournament». Ανακτήθηκε στις 7 Ιανουαρίου 2022. 
  44. ↑ Anon. "Simwala sidelined as squad camps" Times of Zambia, 5 January 1993, p.16
  45. ↑ 45,0 45,1 Djazmi, Mani (10 Φεβρουαρίου 2012). «Zambian footballers remember a lost generation of players». BBC Sport. https://www.bbc.co.uk/sport/0/football/16991481. 
  46. ↑ Anon. "Ucar and the girl of his dreams" Times of Zambia, 10 October 1972
  47. ↑ Wilson, Jonathan (19 Ιανουαρίου 2012). «The day a team died: A tragedy for Zambian football». The Independent. https://www.independent.co.uk/sport/football/international/the-day-a-team-died-a-tragedy-for-zambian-football-6291475.html. 
  48. ↑ «Godfrey Chitalu Rd». Google Maps. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012. 
  49. ↑ «Kabwe Warriors To Honour Zambia's Greatest Player of All Time – Godfrey 'Ucar' Chitalu». Tumfweko. 17 Δεκεμβρίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-12-18. https://web.archive.org/web/20121218161311/http://tumfweko.com/2012/12/17/warriors-to-honour-zambias-greatest-player-of-all-time-godfrey-ucar-chitalu/. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012. 
  50. ↑ «Zambian club to name stadium after hero Chitalu». ten sport. 17 Δεκεμβρίου 2012. http://tensport.com.au/news/newsarticles/Football-Zambian-club-to-name-stadium-after-hero-Chitalu.htm. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012. 
  51. ↑ «GODFREY "UCAR" CHITALU». Ανακτήθηκε στις 1 Ιανουαρίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Γκόντφρι_Τσιτάλου&oldid=10454233"