Βάσα Πομόρισατς

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Βάσα Πομόρισατς
Γέννηση15ιουλ. / 27  Δεκεμβρίου 1893γρηγ. ή 1893
Jaša Tomić
Θάνατος9  Σεπτεμβρίου 1961 και 1961
ΣπουδέςΣχολή Τέχνης του Σεντ Μάρτιν
Ιδιότητακριτικός τέχνης και ζωγράφος
δεδομένα (π • σ • ε )

Ο Βάσα Πομόρισατς (Γιάσα Τόμιτς, Σέτσανι, 15 Δεκεμβρίου 1893 - Βελιγράδι, 9 Σεπτεμβρίου 1961) ήταν Σέρβος καλλιτέχνης και καθηγητής στην Ακαδημία Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Βελιγράδι. Εργάστηκε ως ζωγράφος, κατασκευαστής παραθύρων βιτρό, χαρακτής, εκτυπωτής και ήταν επίσης κριτικός της τέχνης. [1] [2] Θεωρείται εξπρεσιονιστής ζωγράφος στην ίδια κατηγορία με τους συγχρόνους του Μιχάηλο Πέτροβ, Ιβάν Ράντοβιτς, Πέταρ Ντόμπροβιτς και Γιόβαν Μπιέλιτς. [3]

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Πομόρισατς γεννήθηκε στη Σερβική πόλη Μόντος (τώρα Γιάσα Τόμιτς), που τότε ήταν μέρος της Αυστριακής Αυτοκρατορίας. Σπούδασε για πρώτη φορά ζωγραφική με τον Στέβαν Άλεκσιτς μέχρι το 1913, όταν πήγε στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο Μόναχο, όπου ήταν για λίγο μαθητής των Γκάμπριελ φον Χακλ, Φραντς φον Στουκ και Άντζελο Τανκ. Στο Μόναχο, συνάντησε τον συνάδελφο μαθητή Ζίβοραντ Ναστασίγιεβιτς (1893-1966), ο οποίος έγινε στενός φίλος. Οι σπουδές του διακόπηκαν από μια περίοδο εθνικής στρατιωτικής θητείας μεταξύ του 1914 και του 1918, όταν υπηρέτησε στον αυστριακό στρατό στο ρωσικό μέτωπο και μετά την παράδοσή του στους Ρώσους, εντάχθηκε στην Πρώτη Σερβική Εθελοντική Μεραρχία, που συμμετείχε με τους Ρώσους και τους Ρουμάνους ενάντια στην Κεντρικές Δυνάμεις στη μάχη της Δοβρουτσά, [4] όπου τραυματίστηκε. Ο Πομόρισατς μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο της Μόσχας, όπου σύντομα ανάρρωσε και πέρασε τον επόμενο χρόνο αναρρώνοντας και ταυτόχρονα εξοικειώθηκε με τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς της πόλης και τα έργα μεγάλων Ρώσων ζωγράφων. Ως μη-μαχητής, μεταφέρθηκε από την Αυτοκρατορική Ρωσία στην Ελλάδα, όπου έλαβε το καθεστώς «ζωγράφου πολέμου» στο τμήμα φωτογραφίας (Fotografska sekcija) της Σερβικής Ανώτατης Διοίκησης (Vrhovna komanda) στη Θεσσαλονίκη [5] και δούλεψε σε ατελιέ στη Θεσσαλονίκη.

Μετά τον πόλεμο, κατά την επιστροφή του στο Βελιγράδι το 1919 επισκέπτεται έναν απόφοιτο του Μονάχου (Λιούμπο Μπάμπιτς) στο Ζάγκρεμπ και εγγράφεται σε μαθήματα ζωγραφικής, που έδωσε η Μπέτα Βουκάνοβιτς στη Σχολή Τεχνών και Χειροτεχνίας στο Βελιγράδι. Μετά την αποφοίτησή του, με τον φίλο του Λιούμπομιρ Ιβάνοβιτς επισκέπτεται σερβικά μοναστήρια και αντιγράφει τοιχογραφίες και τοιχογραφίες σε σερβικά χωριά στην Ουγγαρία και στο Ρουμανικό Βανάτο.

Στη συνέχεια πήγε στο Λονδίνο όπου παρακολούθησε μαθήματα στη Σχολή Τεχνών του Σαιντ Μάρτιν [6] και το Βασιλικό Κολέγιο Τέχνης ενώ μαθαίνει την τέχνη της ζωγραφικής από βιτρό. Εκπαιδεύτηκε στο Λονδίνο από το 1920 έως το 1924, όπου ειδικεύτηκε στο σχέδιο και την αρχιτεκτονική στο Σαιντ Μάρτιν (1921-1922) και πήρε επιπλέον μαθήματα ζωγραφικής βιτρό στην Κεντρική Σχολή Τέχνης και Σχεδίου του Λονδίνου (1922-1924), έγινε ο πρώτος γνωστός Σέρβος καλλιτέχνης που εργάστηκε σε αυτό το μέσο. [7] Εκεί αφιέρωσε χρόνο σε μουσεία, γκαλερί και κάστρα, μελετώντας όλα τα είδη των τεχνών και της αρχιτεκτονικής, αλλά βρήκε την Αγγλία ακόμα υπό την επιρροή του Τζον Ράσκιν. Παρακολούθησε διαλέξεις από τον καλλιτέχνη Πέρσι Ντελφ Σμίθ (1882-1948), τον γλύπτη Τζορτζ Φράμπτον και τον αρχιτέκτονα Γουίλιαμ Λέθαμπι των οποίων τα οράματα ακολούθησαν τις σύγχρονες ευρωπαϊκές τάσεις, συμπεριλαμβανομένης της δικής του. [7]

Επέστρεψε στο Βελιγράδι το 1924. Δεδομένου ότι ήταν εκτός εργασίας, δέχτηκε μια παραγγελία από την κοινότητα της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στο Γιάσα Τόμιτς, για να ζωγραφίσει μία εικόνα βωμού στην Καθολική Εκκλησία και στη συνέχεια να αποκατασταθεί σε νεογοτθικό στιλ. [8] Στη Σχολή Τεχνών και Χειροτεχνίας, αντικατέστησε την Μπέτα Βουκάνοβιτς ως δασκάλα από το 1930 έως το 1931. Στο Βελιγράδι, το βιτρό του Πομόρισατς έδωσε στο περίπτερο Τέχνης της Τσβιέτα Ζούζοριτς "μια μοντέρνα εμφάνιση Art Deco". [9]

Το Παρίσι ήταν το σπίτι του από το 1935 έως το 1939. [10] Από το 1942 ήταν καθηγητής στην Ακαδημία Καλών Τεχνών στο Βελιγράδι και από το 1950 στην Ακαδημία Εφαρμοσμένων Τεχνών στο Βελιγράδι. [11] [12]

Ήταν μέλος του Συλλόγου Ζωγράφων Πολεμιστών και Γλυπτών των πολέμων του 1912-1918, Λάντα, μεταξύ των ιδρυτών του Zograf (Ζωγράφοι) [13] και του Συλλόγου Ειδικευμένων Καλών Καλλιτεχνών στο Βελιγράδι. Το 1944 έγινε μέλος της Ένωσης Καλών Καλλιτεχνών της Σερβίας (ULUS). Εκτός από την ενασχόληση με την πρωτότυπη ζωγραφική, αντιγράφει συχνά τοιχογραφίες από τις μεσαιωνικές εκκλησίες και τα μοναστήρια μας, τα οποία εξέθεσε στο Λονδίνο και το Παρίσι, και έδωσε τρία αντίγραφα τοιχογραφιών από το μοναστήρι Μανάσιγια στο Ναυτικό Γραφείο στο Μουσείο Βικτωρίας και Αλβέρτου στο Λονδίνο.

Καλλιτεχνική καριέρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Βάσα Πομόρισατς πίστευε ότι η τέχνη ήταν ένα οργανικό μέρος της κοινωνίας. Πρέπει να στηρίζεται στην παραδοσιακή δημιουργικότητα και να αντιτίθεται στον μοντερνισμό, που είναι ξένος στην πολιτιστική μας νοοτροπία. Η ομάδα Zograf (Ζωγράφοι) σχηματίστηκε γύρω από αυτή την ιδεολογία και περιείχε καλλιτέχνες ίδιου ή παρόμοιου προσανατολισμού - ζωγράφους Στάνισλαβ Μπελοζάνσκι, Ζίβοραντ Ναστασίγιεβιτς, Ζντράβκο Σέκουλιτς, Γίοσιν Τσαρ, Ίλιγια Κολάροβιτς, Σβέτολικ Λούκιτς, Ραντμίλα Μιλοϊκόβιτς, και τους αρχιτέκτονες ΜπόγκντανΝεστόροβιτς και Μπράνισλαβ Κοτζίτς. Η μοντερνιστική κριτική τους έβλεπε ως ένα εθνικό αναχρονισμό και άρα ακατάλληλο για τη νέα εποχή. Ο Πομόρισατς τόνισε ιδιαίτερα την προσήλωσή του στο παρελθόν, των Σέρβων και των Βυζαντινών, το οποίο γνώριζε καλά και το έφερε στην ζωγραφική του πνευματικά. Αντιγράφει συχνά τοιχογραφίες από τις μεσαιωνικές εκκλησίες και τα μοναστήρια που εκθέτει στο Λονδίνο και στο Παρίσι. Ήταν ένας πολύ δημοφιλής ζωγράφος για προσωπογραφίες και συχνά εκφραζόταν σε αυτό το είδος. Βασικά, η στιλιστική του εξέλιξη κυμαινόταν από τον μετριοπαθητικό κονστρουκτιβισμό, από τον νεοκλασικισμό έως τον δροσερό, μονόχρωμο χρωματισμό. Είναι ένα πολύ ιδιαίτερο και διακεκριμένο φαινόμενο στη σερβική ζωγραφική μεταξύ των δύο παγκόσμιων πολέμων.

Ο Πομόρισατς είναι ο πρώτος ζωγράφος της Σερβίας, που ζωγράφισε σε γυαλί. Από τα πολλά αυτού του είδους έργα του, τα οποία παρήγαγε πριν από το Βελιγράδι, έγιναν θύμα βομβαρδισμού του Άξονα και των Συμμαχικών βομβαρδισμών κατά τον Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα μόνα κομμάτια που έμειναν είναι το βιτρό στο Παλαιό Παλάτι και το ξενοδοχείο Metropol. [7]


Είναι ο συντάκτης ενός τραπεζογραμματίου, που εκδόθηκε από την Εθνική Τράπεζα της Γιουγκοσλαβίας, των 100 δηναρίων, με ημερομηνία 15 Ιουλίου 1934, και των 1.000 δηναρίων, με ημερομηνία 6 Σεπτεμβρίου 1935, το οποίο δεν τέθηκε σε κυκλοφορία. Και τα δύο τραπεζογραμμάτια περιλαμβάνουν συνθέσεις εμπνευσμένες από την εθνική ιστορία. Είναι επίσης ο συντάκτης του τραπεζογραμματίου των 1.000 δηναρίων, άνδρα και γυναίκας με εθνική ενδυμασία, με πολλές λεπτομέρειες και σύμβολα, αλλά με σκούρο χρώμα, με ημερομηνία 1ης Μαΐου 1942, που δημοσιεύθηκε από την Εθνική Τράπεζα της Σερβίας, κατά την περίοδο της κατοχής των Ναζί. [7]

Ατομικές εκθέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1926 Αίθουσα γυμνασίου ανδρών, Νόβι Σαντ
  • 1927 Σαλόνι των Φίλων της Τέχνης, Cvijeta Zuzorić Pavilion, Βελιγράδι
  • 1937 Galerie Le Niveau, Παρίσι
  • 1939 Galerie Contemporaine, Παρίσι
  • 1953 Art Pavilion, (αναδρομική έκθεση), Βελιγράδι
  • 1954 City Museum, Ζρένιανιν, Μικτό Λύκειο, Σάμπατς
  • 1956 Νόβι Σαντ
  • 1959 Γυμνάσιο, Σβετοζάρεβο, Art Pavilion, Ποντγκόριτσα
  • 1960 Αίθουσα της Λαϊκής Επιτροπής, Ούζιτσε
  • 1970 - 1971 Πινακοθήκη του Πολιτιστικού Κέντρου (αναδρομική έκθεση), Βελιγράδι
  • 1981 Μικρό σαλόνι τέχνης, Νόβι Σαντ
  • 1982 Εθνικό Μουσείο, Βελιγράδι 
  • 1983 Πινακοθήκη του Κέντρου Πολιτισμού "Όλγα Πέτροφ", Πάντσεβο
  • 1987 Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Βελιγράδι  (αναδρομική έκθεση)

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1925 Μιχάηλο Σ. Πετρόβ, Ο ζωγράφος Πομόρισατς , Vreme, 8 Οκτωβρίου, Βελιγράδι
  • 1926 Ράντε Ντράινατς, Πομόρισατς , Vidovdan, 6 Ιανουαρίου, Βελιγράδι
  • 1926 Τόντορ Μανοϊλοβιτς, Έκθεση ζωγραφικής από το Βάσα Πομόρισατς, Matica Srpska Yearbook, March, Vol. 307, Τομ. 3. σ. 291-298, Βελιγράδι
  • 1927 Μίλαν Κασάνιν, Εκθέσεις τον Απρίλιο, Σερβική Λογοτεχνική Εφημερίδα, 1 Μαΐου, Τομ. XXI, έκδοση. 1. σ. 61-64, Βελιγράδι
  • 1927 Σρέτεν Στογιάνοβιτς, Έκθεση Έργων από τον Βάσα Πομόρισατς, Misao, Βελιγράδι, 1-16. Μάιος, τόμος XXIV, τομ. 1-2. Π. 104-106, Βελιγράδι
  • 1929 Μπράνκο Πόποβιτς, Φθινοπωρινή Έκθεση Καλλιτεχνών του Βελιγραδίου, Σερβική Λογοτεχνική Εφημερίδα, 16 Φεβρουαρίου, Τομ. XXVI, No. 4. σελ. 298-305, Βελιγράδι
  • 1931 Ράστκο Πέτροβιτς (NJ), Εαρινή έκθεση γιουγκοσλαβικών καλλιτεχνών - ζωγραφική, πολιτική, 11 Μαΐου, Βελιγράδι
  • 1933 Ντράγκαν Άλεκσιτς, Έκθεση της ομάδας τέχνης "Zograf", Vreme, 21 Μαρτίου, Βελιγράδι
  • 1933 Ράστκο Πέτροβιτς (NJ), Zograf Artists at the Art Pavilion, Politika, 22 Μαρτίου, Βελιγράδι
  • 1933 Τόντορ Μανοϊλοβιτς, Έκθεση Zograf, Σερβική λογοτεχνική εφημερίδα, 1 Απριλίου, τόμος. XXXVIII, No. 7. σελ. 548-549, Βελιγράδι
  • 1934 Ντράγκαν Άλεκσιτς, Έκτη Άνοιξη Έκθεση Ζωγράφων και Γλύπτες, Time, 25 Μαΐου, Βελιγράδι
  • 1935 Ράστκο Πέτροβιτς (NJ), Έβδομη Άνοιξη Έκθεση, Πολιτικά, 23 Μαΐου, Βελιγράδι
  • 1953 Αλέκσα Τσελεμπόνοβιτς, Ζωγραφίζοντας το Θαλασσινό τοπίο, Μπόρμπα, 15 Νοεμβρίου, Βελιγράδι
  • 1953 Miodrag B. Protić, Έκθεση του Γραφείου Ναυτιλίας σας, ΝΙΝ, 22 Νοεμβρίου, Βελιγράδι
  • 1956 Λάζαρ Τριφούνοβιτς, Κονστρουκτιβισμός στη Σερβική Μοντέρνα Ζωγραφική, Delo, June, αρ. 6. σ. 727-734, Βελιγράδι
  • 1958 Πάβλε Βάσιτς, Ομάδες Τέχνης στη Σερβία, Art, vol. II, όχι. 10. σ. 10, Ζάγκρεμπ
  • 1964 Μίοντραγκ B. Πρότιτς, Βάσα Πομόρισατς, Contemporaries II. Π. 79-85, Nolit, Βελιγράδι
  • 1968 Ješa Denegri, Μορφές μη μορφοποίησης στη σύγχρονη ζωγραφική στη Σερβία, Life of Art, αρ. 7-8. Π. 17-35, Ζάγκρεμπ
  • 1968 Πάβλε Βάσιτς, Κατασκευαστική ζωγραφική, Πολιτική, 26 Ιανουαρίου, Βελιγράδι
  • 1969 Λάζαρ Τριφούνοβιτς, Παλαιά και Νέα Τέχνη. Η ιδέα του παρελθόντος στη σύγχρονη τέχνη, Zograf, η Fresco Gallery, αρ. 3. σ. 39-52, Βελιγράδι
  • 1970 Μίοντραγκ B. Πρότιτς, Βάσα Πομόρισατς, Σερβική ζωγραφική του αιώνα HH. Π. 130-133, Nolit, Βελιγράδι
  • 1970 Βασίλι B. Σούγιτς, (Αναδρομικές εκθέσεις), Πινακοθήκη του Πολιτιστικού Κέντρου, Βελιγράδι
  • 1970 Πάβλε Βάσιτς, Ο άγνωστος Βάσα Πομόρισατς, Politika, 28 Δεκεμβρίου, Βελιγράδι
  • 1973 Μίοντραγκ B. Πρότιτς, Γιουγκοσλαβική ζωγραφική 1900-1950, BIGZ, Βελιγράδι
  • 1973 Λάζαρ Τριφούνοβιτς, Σερβική ζωγραφική 1900-1950, Nolit, Βελιγράδι
  • 1982 Νίκολα Κούσοβατς, Βάσα Πομόρισατς, (Εθνικό Μουσείο, Βελιγράδι)
  • 1982 Λάζαρ Τριφούνοβιτς, Αφηρημένη ζωγραφική στη Σερβία. Από τον ιμπρεσιονισμό στο Enformel, Nolit. Π. 33-41, Βελιγράδι
  • 1982 Γιόβαν Ντεσποτόβιτς, Στο δρόμο προς την κορυφή. Τα πρώτα έργα του Βάσα Πομόρισατς, Politika Express, 8 Αυγούστου, Βελιγράδι
  • 1986 - 1987 Λιλιάνα Σλιγέπτσεβιτς, Βάσα Πομόρισατς 1893-1961, (Αναδρομικές εκθέσεις), Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Βελιγράδι

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

 

  1. ↑ Milojković-Djurić, Jelena (1984). Tradition and Avante-Garde: The Arts in Serbian Culture Between the Two World Wars (στα Αγγλικά). Eastern European Monographs. ISBN 9780880330527. 
  2. ↑ Pomorišac, Vasa· Stojanović, Ljiljana (1986). Vasa Pomorišac: 1893-1961 : retrospektivna izložba 1907-1961, Muzej savremene umetnosti, Beograd novembar 1968-januar 1987 (στα Αγγλικά). Muzej savremene umetnosti. 
  3. ↑ Wünsche, Isabel (3 Σεπτεμβρίου 2018). The Routledge Companion to Expressionism in a Transnational Context (στα Αγγλικά). Routledge. ISBN 9781351777995. 
  4. ↑ Newman, John Paul (25 Ιουνίου 2015). Yugoslavia in the Shadow of War: Veterans and the Limits of State Building, 1903–1945 (στα Αγγλικά). Cambridge University Press. ISBN 9781107070769. 
  5. ↑ The South Slav Journal (στα Αγγλικά). Dositey Obradovich Circle. 2004. 
  6. ↑ NMZR. «Narodni Muzej Zrenjanin - Vasa Pomorišac - Od tradicije do moderne». www.muzejzrenjanin.org.rs. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2019. 
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Стојановић 1996, σελ. 39.
  8. ↑ Janićijević, Jovan (1998). The cultural treasury of Serbia (στα Αγγλικά). IDEA. ISBN 9788675470397. 
  9. ↑ Bogdanović, Jelena· Robinson, Lilien Filipovitch (1 Σεπτεμβρίου 2014). On the Very Edge: Modernism and Modernity in the Arts and Architecture of Interwar Serbia (1918–1941) (στα Αγγλικά). Leuven University Press. ISBN 9789058679932. 
  10. ↑ "Правда", Београд 1937. године
  11. ↑ Јовичић 2013
  12. ↑ The South Slav Journal (στα Αγγλικά). Dositey Obradovich Circle. 2004. 
  13. ↑ NMZR. «Narodni Muzej Zrenjanin - Vasa Pomorišac - Od tradicije do moderne». www.muzejzrenjanin.org.rs. Ανακτήθηκε στις 19 Οκτωβρίου 2019. 
Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βάσα_Πομόρισατς&oldid=8855285"