Άγναντα Άρτας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
(Ανακατεύθυνση από Άγναντα Άρτης)

Συντεταγμένες: 39°28′0.001″N 21°4′59.999″E / 39.46666694°N 21.08333306°E / 39.46666694; 21.08333306

Για οικισμούς με ίδιο όνομα στην Ελλάδα, δείτε: Άγναντα
Άγναντα
Άγναντα is located in Greece
Άγναντα
Άγναντα
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΗπείρου
Περιφερειακή ΕνότηταΆρτας
ΔήμοςΚεντρικών Τζουμέρκων
Δημοτική ΕνότηταΑγνάντων
Γεωγραφία και Στατιστική
Γεωγραφικό διαμέρισμαΉπειρος
ΝομόςΆρτας
Υψόμετρο642
Έκταση32,223 (η κοινότητα)
Πληθυσμός449 (2021)
Πληροφορίες
Ταχ. κώδικας470 43
Τηλ. κωδικός26850
Η κορυφή της Στρογγούλας στα Τζουμέρκα από τα Άγναντα.

Τα Άγναντα είναι ένα χωριό του Δήμου Κεντρικών Τζουμέρκων με 449 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2021) και βρίσκεται στον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων, σε υψόμετρο 642 μέτρων. Ο οικισμός απέχει από την πόλη της Άρτας περίπου 53 χιλιόμετρα ενώ η απόσταση από το Βουργαρέλι είναι περίπου 42 χιλιόμετρα.[1][2]

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, τα Άγναντα υπήρξαν μέχρι το τέλος του 2010, οικισμός και έδρα του νεοσύστατου Δήμου Αγνάντων[3]. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, τα Άγναντα εντάχθηκαν στον Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων. Τα Άγναντα μαζί με την Άρτισσα, το Καταφύγι, τα Κονάκια, το Παλαιοχώρι και τα Φράστα αποτελούν την τοπική κοινότητα Αγνάντων με συνολικό πληθυσμό 430 κατοίκους.[4] Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 32,223 χμ² (2011). Μαζί με τις τοπικές κοινότητες Γραικικού, Καταρράκτου, Κουκκουλίων, Κτιστάδων, Λεπιανών, Μικροσπηλιάς και Ράμιας, αποτελεί την δημοτική ενότητα Αγνάντων, συνολικής έκτασης 124,018 χμ² (2011). [5]

Ετυμολογία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η λέξη Άγναντα παράγεται από το επίθετο "Άγναντος,-η,-ο", που σημαίνει "ανοιχτό μέρος", από το οποίο μπορούμε να παρατηρούμε τι συμβαίνει, όχι μόνο γύρω μας, αλλά και μακριά μας. Παλαιότερα το χωριό αποτελούταν από μικροσυνοικίες με σπιτοκάλυβα, τα οποία όμως βρισκόταν σε περίοπτη θέση: Κονάκια, Πλάκες, Ζίφκος, Βίλλια, Κερασιά. Από τις θέσεις αυτές οι κάτοικοι αγνάντευαν το απέναντι βουνό (Ξεροβούνι) προκειμένου να δουν ποιος "πάει κι έρχεται από τα Γιάννενα" κι έτσι προέκυψε το όνομα. Αργότερα το χωριό μεταφέρθηκε στη σημερινή του θέση, όμως διατήρησε τη σημερινή του ονομασία [6].

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Άν και στη σημερινή περιοχή των Τζουμέρκων έζησε και αναπτύχθηκε η φυλή των Αθαμάνων ήδη πριν από τον 4ο αιώνα π.Χ.[7], για το πρώτο χωριό, στη θέση που βρίσκεται σήμερα η Άγναντα, μπορούμε να μιλήσουμε με στοιχεία μόνο από το 1729 μ.Χ. Κάποια από τα ιστορικά γεγονότα που περιγράφονται από τότε σχετικά με το χωριό είναι: η εγκατάσταση Σουλιωτών στο χωριό το 1803-05 μετά από την εκδίωξή τους από τον Αλή Πασά, το κάψιμο του χωριού από τουρκικά στρατεύματα του Τοπάλ Πασά στις 31 Ιουλίου 1827 (καταδίωκαν τον Γ. Μπακόλα), το Κοινό Στρατηγείο Ηπείρου ΕΑΜ ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ και η κοινή ομιλία του Ναπολέοντα Ζέρβα με τον Άρη Βελουχιώτη στις 16 Αυγούστου 1943 στα συγκεντρωμένα πλήθη, η πυρπόληση 86 σπιτιών και εκτέλεση 5 χωριανών από τους Γερμανούς στις 25-26-27 Οκτωβρίου 1943.

Δημογραφικά στοιχεία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Άγναντα είχαν το 1828 100 οικογένειες, το 1854 135 οικογένειες, το 1882 1.229 κατοίκους, το 1907 1.214 κατοίκους. Στους νεώτερους χρόνους: 1920: 1.246, 1940: 1.616, 1961: 1.806 (η κοινότητα), 1981: 1.213 (η κοινότητα), 2001: 886 (η κοινότητα).[8].

Πληθυσμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μόνιμος [9][10][11]
Έτος Πληθυσμός
1991 554 (855) [3.239]
2001 482 (712) [2.800]
2011 283 (430) [1.800]
Πραγματικός (de facto) [12][13][5]
Έτος Πληθυσμός
1961 825 (1.806)
1971 741 (1.266)
1981 718 (1.213)
1991 569 (937) [3.910]
2001 584 (886) [4.022]
2011 296 (443) [2.101]

(σε παρένθεση ο πληθυσμός της τοπικής κοινότητας) [σε αγκύλη ο πληθυσμός της δημοτικής ενότητας]

Διοικητικές μεταβολές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο οικισμός ορίστηκε ως έδρα του δήμου Αγνάντων το 1883 ενώ το 1910 ορίστηκε ως χειμερινή έδρα του δήμου Αγνάντων. Το 1912 αποσπάσθηκε από το δήμο και ορίστηκε ως έδρα της κοινότητας Αγνάντων. Το 1997 ο οικισμός ορίστηκε ως έδρα του Δήμου Αγνάντων και το 2010 εντάχθηκε στο Δήμο Κεντρικών Τζουμέρκων.[14]

Τοποθεσία και πρόσβαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Απλώνεται στη λεκάνη που σχηματίζεται από τα βουνά Τζουμέρκα και Ξηροβούνι, έχοντας το ψηλότερο σημείο της στο φύτρωμα του βουνού και τα χαμηλότερο να βρέχεται σχεδόν από τον Άραχθο ποταμό. Γύρω της βρίσκονται άλλα χωριά (Τζουμερκοχώρια), όπως η Πράμαντα, οι Κτιστάδες, οι Ραφταναίοι, τα Κουκούλια, το Γραικικό, ο Καταρράκτης. Από το κέντρο του χωριού περνά ο Αγναντίτικος (χείμαρρος, που εκβάλλει στον Άραχθο), ο οποίος χωρίζει το χωριό σε δύο συνοικίες (μαχαλάδες): τον πάνω και τον κάτω μαχαλά, διότι η μία συνοικία είναι πιο ψηλά και αντίστοιχα πιο χαμηλά υψομετρικά από την άλλη.

Τα Άγναντα, είναι χωριό συγκεντρωμένο με πυκνή δόμηση και σε αμφιθεατρική διάταξη. Τα σπίτια του χωριού σε αρχιτεκτονική παραδοσιακού τοπίου παρουσιάζουν μία ωραία σύνθεση. Οι αυλές των σπιτιών ευρύχωρες, πλακοστρωμένες, με λουλούδια φυτεμένες στις άκρες και από πάνω τους απλώνονται οι κληματαριές. Στα δρομάκια περνά αυλάκι με νερό από το βουνό για πότισμα των κήπων. Τα περισσότερα από τα σπίτια είναι λιθόκτιστα από σκούρα πελεκητή πέτρα, μονώροφα, διώροφα μερικά και τριώροφα, ανάλογα με το μέρος που έχουν χτιστεί και την κλίση που έχει το έδαφος. Οι στέγες των σπιτιών τετράκλινες σκεπασμένες με σκούρες πλάκες ή κεραμίδια.

Παραπομπές και υποσημειώσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. «Ελληνική απογραφή 2011». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 2017. 
  2. Αναζήτηση υψόμετρου από διεύθυνση στον χάρτη.
  3. Ε.Ε.Τ.Α.Α. - Διοικητικές μεταβολές Δήμου Αγνάντων. eetaa.gr. Ανακτήθηκε: 19/12/2017.
  4. Διοικητική διαίρεση Δήμου Κ.Τζουμέρκων με το Σχέδιο Καλλικράτης.
  5. 5,0 5,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
  6. Στέφανος Φίλος, από το συλλεκτικό λεύκωμα του Γιάννη Λ. Φίλου: Άγναντα Άρτης, ταξίδι μέσα από τη φωτογραφία, 2003, υπό την αιγίδα της Αδελφότητας Αγναντιτών Αθήνας.
  7. Λάμπρος Κασελούρης, Ιστορικά και Λαογραφικά της Άρτας, Αθήνα 1980.
  8. Στέφανος Φίλος, Άγναντα Άρτας. Ιστορική αναδρομή, εσωτερική συγκρότηση και κοινωνική δομή του χωριού, λαογραφική παράδοση, γενεολογικά δέντρα, Έκδοση Αδελφότητας Αγναντιτών Άθήνας, 1991.
  9. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
  10. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
  11. https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
  12. ΠΛ 1:226
  13. ΠΛΜ 2:60
  14. Διοικητικές μεταβολές, Άγναντα Άρτας.

Πηγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
  • Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)


Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]