Φράνκοβιτς κατά Ιταλίας
Η υπόθεση Andrea Francovich και Danila Bonifaci και λοιποί κατά Ιταλικής Δημοκρατίας (1991, συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-6/90 και C-9/90) ήταν μια απόφαση του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων που καθόρισε ότι τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσαν να υποχρεωθούν να καταβάλουν αποζημίωση σε άτομα που υπέστησαν ζημία λόγω της μη μεταφοράς οδηγίας της ΕΕ στο εθνικό δίκαιο από το κράτος μέλος. Αυτή η αρχή είναι μερικές φορές γνωστή ως αρχή της ευθύνης του κράτους ή «αρχή Francovich» στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.[1]
Πραγματικά περιστατικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σύμφωνα με την οδηγία 80/987 για την προστασία από την αφερεγγυότητα (τώρα 2008/94/ΕΚ), τα κράτη μέλη της ΕΕ αναμενόταν να θεσπίσουν διατάξεις στην εθνική τους νομοθεσία για να προβλέπουν ένα ελάχιστο επίπεδο ασφάλισης για τους εργαζόμενους που είχαν απλήρωτους μισθούς σε περίπτωση αφερεγγυότητας των εργοδοτών τους. Στον κ. Andrea Francovich, ο οποίος είχε εργαστεί στη Βιτσέντζα για την CDN Elettronica SnC και είχε εισπράξει μόνον σποραδικές προκαταβολές μισθού, οφείλοταν 6 εκατομμύρια λίρες. Όταν η υπόθεσή του έφτασε στο στάδιο της εκτέλεσης, ο δικαστικός επιμελητής "συνέταξε αρνητική έκθεση κατασχέσεως".
Στην κυρία Danila Bonifaci και 33 από τους συναδέλφους της οφειλόταν ποσό άνω των 253 εκατομμυρίων λιρών συνολικά αφού η εταιρεία τους, Gaia Confezioni Srl, είχε χρεοκοπήσει. Η οδηγία 80/987/EOK έπρεπε να τεθεί σ' εφαρμογή μέχρι τις 23 Οκτωβρίου 1983, αλλά πέντε χρόνια αργότερα η Bonifaci και οι λοιποί 33 δεν είχαν πληρωθεί τίποτα, καθώς οι εκκαθαριστές της εταιρείας τους είχαν ενημερώσει ότι έστω και μία μερική πληρωμή φαινόταν απίθανη.
Ο Francovich καθώς και η Bonifaci και οι λοιποί συνάδελφοί της άσκησαν αγωγή κατά του ιταλικού κράτους, υποστηρίζοντας ότι πρέπει να καταβάλει αποζημίωση για να αποζημιώσει τις ζημίες τους, λόγω μη εφαρμογής της οδηγίας. Οι δύο αγωγές περιείχαν ταυτόσημα προδικαστικά ερωτήματα προς το ΔΕΚ.
Απόφαση του Δικαστηρίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων έκρινε ότι η Ιταλική Κυβέρνηση είχε αθετήσει τις υποχρεώσεις της έναντι των Francovich, Bonifaci κλπ. και ήταν υπεύθυνη να αποζημιώσει τη ζημία των εργαζομένων που προέκυψε από την παράβαση.
Το Δικαστήριο έκρινε επίσης ότι οι αποζημιώσεις για τέτοιες παραβιάσεις πρέπει να είναι διαθέσιμες ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων και ότι για να θεμελιωθεί η ευθύνη του κράτους λόγω μη εφαρμογής μιας οδηγίας, οι ενάγοντες πρέπει να αποδείξουν ότι:
- η οδηγία τους παρείχε συγκεκριμένα δικαιώματα,
- τα οποία μπορούν να προσδιοριστούν στη διατύπωσή της, και
- ότι υπάρχει αιτιώδης συνάφεια μεταξύ της αδυναμίας του κράτους να εφαρμόσει την οδηγία και της ζημίας που υπέστη. [2]
| « | (31) Πρέπει να υπομνησθεί, καταρχάς, ότι η Συνθήκη ΕΟΚ δημιούργησε ιδιαίτερη έννομη τάξη, η οποία ενσωματώθηκε στα νομικά συστήματα των κρατών μελών και δεσμεύει τα δικαστήρια τους. Υποκείμενα της εννόμου αυτής τάξεως δεν είναι μόνο τα κράτη μέλη, αλλά και οι υπήκοοί τους· όπως δημιουργεί υποχρεώσεις στους ιδιώτες, το κοινοτικό δίκαιο γεννά επίσης δικαιώματα υπέρ των ιδιωτών τα δικαιώματα αυτά γεννώνται όχι μόνο όταν τούτο προβλέπεται ρητώς στη Συνθήκη, αλλά και λόγω σαφών υποχρεώσεων που η Συνθήκη επιβάλλει τόσο στους ιδιώτες όσο και στα κράτη μέλη και στα κοινοτικά όργανα (βλ. τις αποφάσεις της 5ης Φεβρουαρίου 1963, υποθ. 26/62,Van Gend en Loos, Race. 1963, σ.3, και της 15ης Ιουλίου 1964, υποθ. 6/64, Costa, Race. 1964, σ. 1141).
Πρέπει να υπομνησθεί επίσης ότι, όπως προκύπτει από παγία νομολογία, στα εθνικά δικαστήρια, τα οποία πρέπει να εφαρμόζουν στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων τους τις διατάξεις του κοινοτικού δικαίου, απόκειται η εξασφάλιση της πλήρους αποτελεσματικότητας των διατάξεων αυτών και της προστασίας των δικαιωμάτων που αυτές χορηγούν στους ιδιώτες (βλ., ιδίως, τις αποφάσεις της 9ης Μαρτίου 1978, υποθ.106/77, Simmenthai, Race. 1978, σ. 629, σκέψη 16, και της 19ης Ιουνίου 1990, υποθ.C-213/89, Factortame, Συλλογή 1990, σ. 1-2433, σκέψη 19). Πρέπει να παρατηρηθεί ότι η πλήρης αποτελεσματικότητα των κοινοτικών κανόνων θα διακυβευόταν και η προστασία των δικαιωμάτων που αυτοί αναγνωρίζουν θα εξασθένιζε, αν οι ιδιώτες δεν είχαν τη δυνατότητα να αποζημιωθούν, όταν τα δικαιώματα τους βλάπτονται από παράβαση του κοινοτικού δικαίου που καταλογίζεται σε κράτος μέλος. Η δυνατότητα αποκαταστάσεως της ζημίας από το κράτος μέλος είναι ιδιαίτερα απαραίτητη όταν, όπως εν προκειμένω, η πλήρης αποτελεσματικότητα των κοινοτικών διατάξεων εξαρτάται από ενέργεια του κράτους και, κατά συνέπεια, οι ιδιώτες δεν μπορούν, ελλείψει της ενέργειας αυτής, να επικαλεστούν ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων τα δικαιώματα που τους αναγνωρίζει το κοινοτικό δίκαιο. (35) Από αυτό προκύπτει ότι η αρχή της ευθύνης του κράτους για ζημίες που προκαλούνται στους ιδιώτες από παραβάσεις του κοινοτικού δικαίου οι οποίες του καταλογίζονται είναι σύμφυτη προς το σύστημα της Συνθήκης |
» |
| — Απόφαση του Δικαστηρίου της 19ης Νοεμβρίου 1991. Andrea Francovich και Danila Bonifaci και λοιπών κατά Ιταλικής Δημοκρατίας. Αιτήσεις για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως: Pretura di Vicenza και Pretura di Bassano del Grappa - Ιταλία. Μη μεταφορά οδηγίας - Ευθύνη του κράτους μέλους. Συνεκδικασθείσες υποθέσεις C-6/90 και C-9/90. [3] | ||
Επιβολή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το Δικαστήριο όρισε ότι οι εθνικές διαδικασίες θα πρέπει να καθορίζουν τον τρόπο εκτέλεσης της ευθύνης κάθε Κράτους Μέλους. [4]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σημειώσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ UK Legislation, European Union (Withdrawal) Act 2018, Schedule 1 accessed 8 July 2018
- ↑ Francovich and Bonifaci v Republic of Italy (C-6, 9/90) [1991] I-5357, para. 40
- ↑ https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/?uri=CELEX%3A61990CJ0006
- ↑ «Francovich principle | European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions». www.eurofound.europa.eu. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2023.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Francovich και Bonifaci κατά Δημοκρατίας της Ιταλίας (υποθέσεις C-6 και 9/90) [1991] Συλλογή I-5375