Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης

Το Τμήμα Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής ιδρύθηκε το 1999 (ΦΕΚ 179, 6/9/1999, ανήκει στην Σχολή Επιστημών Υγείας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης και βρίσκεται στην πόλη της Αλεξανδρούπολης. Είναι το μόνο Τμήμα στην Ελλάδα με αντικείμενο τη Μοριακή Βιολογία & Γενετική και αποτελεί ένα εκ των 5 Τμημάτων του ΔΠΘ που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο του Προγράμματος Διεύρυνσης της Tριτοβάθμιας Eκπαίδευσης «Εκπαίδευση και Αρχική Επαγγελματική Κατάρτιση» (Ε.Π.Ε.Α.Ε.Κ.) με κονδύλια τα οποία προέρχονταν από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ελληνικό Δημόσιο. Αρχικά το Τμήμα φιλοξενήθηκε στους χώρους του Περιφερειακού Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης (2000-2003) και στη συνέχεια (2003-2008) σε ένα από τα κτίρια του Παλαιού Νοσοκομείου της Αλεξανδρούπολης στο κέντρο της πόλης. Από το 2008 το Τμήμα ΜΒΓ στεγάζεται σε νεόδμητο κτίριο επιφανείας περίπου 3500 τ.μ. στην Πανεπιστημιούπολη στη περιοχή Δραγάνα.

Τα πρώτα μέλη ΔΕΠ του Τμήματος διορίστηκαν το 2003 και χρειάστηκε περίπου μία πενταετία για να αποκτήσει το Τμήμα κρίσιμη μάζα (10 μέλη ΔΕΠ). Κατά την περίοδο αυτή σταδιακά αυξήθηκε ο αριθμός των μελών ΔΕΠ, οργανώθηκε το πρόγραμμα σπουδών του και δημιουργήθηκε ο βασικός πυρήνας των εργαστηριακών του υποδομών. Η μετακόμιση στα νέα κτίρια το 2008 σε συνδυασμό με την ανταγωνιστική χρηματοδότηση από ερευνητικά προγράμματα των μελών ΔΕΠ, οδήγησαν στην ανάπτυξη βασικών αλλά και προηγμένων εκπαιδευτικών και ερευνητικών υποδομών και βοήθησε τόσο στη χάραξη των ερευνητικών δραστηριοτήτων του Τμήματος όσο και στη διατήρηση και περαιτέρω ανάπτυξη σημαντικών συνεργασιών με ερευνητικά εργαστήρια της Ελλάδας και του εξωτερικού. Το Τμήμα ΜΒΓ έγινε αυτοδύναμο το 2012 και σήμερα αριθμεί 21 μέλη ΔΕΠ. Όλα τα μέλη ΔΕΠ έχουν εκπαιδευτεί και εργαστεί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και έχουν ως στόχο τους την ανάδειξη του Τμήματος ΜΒΓ σε έναν κόμβο αριστείας στην εκπαίδευση και στην έρευνα.

Το προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών ξεκίνησε το 2000 και από τότε έχουν απονεμηθεί 686 πτυχία Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής. Οι φοιτητές έχουν πρόσβαση στις εγκαταστάσεις της βιβλιοθήκης, στο εργαστήριο υπολογιστών, και στα φοιτητικά εργαστήρια άσκησης, ενώ πολλοί επιλέγουν να εκπονήσουν πρακτική άσκηση στα ερευνητικά εργαστήρια. Το 2013 το Τμήμα ΜΒΓ άρχισε να προσφέρει το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στη «Μεταφραστική Έρευνα στη Μοριακή Βιολογία & Γενετική», έναν τομέα που συνδέει τη βασική και την κλινική έρευνα στις Μοριακές Βιοεπιστήμες με την κλινική εφαρμογή.

Στόχοι

Στόχος του Τμήματος ΜΒΓ είναι να παρέχει υψηλού επιπέδου προπτυχιακές και μεταπτυχιακές σπουδές στα ταχέως εξελισσόμενα πεδία της Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής τα οποία βρίσκονται στην καρδιά της καινοτομίας στους τομείς της Υγείας, των Τροφίμων, του Περιβάλλοντος και της Αγροτικής Ανάπτυξης. Για να το πετύχει αυτό το Τμήμα έχει καταρτίσει το Προπτυχιακό και Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών βάσει διεθνών προτύπων και συχνά προχωρά σε επικαιροποιήσεις. Παράλληλα πάγια επιδίωξη του Τμήματος ΜΒΓ αποτελεί η αξιοποίηση του ερευνητικού δυναμικού των μελών ΔΕΠ, η ανάπτυξη και ενίσχυση ερευνητικών συνεργασιών με την Ιατρική Σχολή του ΔΠΘ με την οποία απαρτίζει Σχολή Επιστημών Υγείας αλλά και με άλλα Τμήματα του ΔΠΘ, η διατήρηση και ενίσχυση συνεργασιών με Ερευνητικά Κέντρα και Ινστιτούτα και ερευνητικές ομάδες της Ελλάδας και του εξωτερικού και η παραγωγική σύμπραξη με τη Βιομηχανία και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Για να επιτύχει τους ερευνητικούς του στόχους και να ενισχύσει την υποδομή του το Τμήμα ΜΒΓ συμμετέχει ενεργά σε αιτήσεις για χρηματοδότηση από ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα με εξαιρετική επιτυχία. 

Εκπαιδευτικές υποδομές

Tο Τμήμα ΜΒΓ στεγάζεται σε νεόδμητες εγκαταστάσεις επιφανείας περίπου 3500 τ.μ. στην Πανεπιστημιούπολη στη περιοχή Δραγάνα, δίπλα από το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο και στην Ιατρική Σχολή με την οποία συγκροτούν τη Σχολή Επιστημών Υγείας. Το Τμήμα διαθέτει δύο αίθουσες διδασκαλίας, δύο αίθουσες εργαστηριακών ασκήσεων και μία αίθουσα υπολογιστών, ενώ η βιβλιοθήκη και το κυλικείο της Σχολής Επιστημών Υγείας βρίσκονται σε παρακείμενα κτίρια. Όλες οι αίθουσες είναι εξοπλισμένες με ηλεκτρονικούς υπολογιστές με πρόσβαση στο διαδίκτυο και ψηφιακούς προβολείς. Οι ερευνητικοί χώροι του Τμήματος περιλαμβάνουν δώδεκα ερευνητικά εργαστήρια, εργαστήρια κυτταροκαλλιεργειών, εργαστήρια μικροσκοπίας, σκοτεινούς θαλάμους κ.α. (βλ. ερευνητικές υποδομές).

Επαγγελματικά δικαιώματα

Τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχιούχων του ΤΜΒΓ περιγράφονται στο Προεδρικό Διάταγμα 158/1.10.2009 που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Α199/1.10.2009. Oι απόφοιτοι του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης με βάση τις γενικές και τις εξειδικευμένες γνώσεις που απέκτησαν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους δύνανται να απασχολούνται ατομικά ή σε συνεργασία με επιστήμονες άλλης ειδικότητας, σε όλο το φάσμα του γνωστικού αντικειμένου των βιοεπιστημών. Το γνωστικό αντικείμενο των αποφοίτων του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής, ως εκ της φύσεως των βιοεπιστημών, είναι από τα πλέον δυναμικά, και διαρκώς διευρυνόμενα και εξελισσόμενα και ασκείται επαγγελματικά με οποιαδήποτε εργασιακή σχέση, καθώς και με τη μορφή παροχής υπηρεσιών, συμβουλών και γνωματεύσεων. Οι απόφοιτοι του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής ασχολούνται επαγγελματικά με κάθε αντικείμενο, που αφορά στην προέλευση, στην λειτουργία και στην εξέλιξη των έμβιων οργανισμών και κάθε μορφής ζωής εν γένει, στο περιβάλλον, στους αβιοτικούς παράγοντες που σχετίζονται με τη ζωή, και στις εφαρμογές των παραπάνω. Ενδεικτικά, η επαγγελματική παρουσία των αποφοίτων του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής καθίσταται επιβεβλημένη στους εξής,  αναφερόμενους τομείς επαγγελματικής δραστηριότητας:

• Στην Εκπαίδευση, σε δημόσια και ιδιωτικά εκπαιδευτικά ιδρύματα όλων των βαθμίδων, με αντικείμενο διδασκαλίας την βιολογία και γενετική, καθώς και κάθε άλλο γνωστικό αντικείμενο που σχετίζεται με τις βιοεπιστήμες.
• Στην Έρευνα πάνω σε κάθε γνωστικό αντικείμενο που υπάγεται στον ευρύτερο τομέα των βιοεπιστημών και, η οποία είτε έχει αμιγώς θεωρητική-επιστημονική κατεύθυνση, μη συνδεόμενη με εμπορικούς σκοπούς, είτε προορίζεται για βιομηχανική εφαρμογή, και διεξάγεται με πρωτοβουλία και χρηματοδότηση δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων, σε ερευνητικά κέντρα, ινστιτούτα, ιδρύματα και εργαστήρια που ανήκουν στο δημόσιο ή σε ιδιώτες, καθώς και σε αρμόδιες διευθύνσεις, υποδιευθύνσεις ή τμήματα εθνικών, ευρωπαϊκών ή διεθνών οργανισμών και ιδιωτικών επιχειρήσεων.
• Στο Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα, σε υπηρεσίες Υγείας (νοσοκομεία, νομαρχίες κα) σε κρατικές υπηρεσίες (ΕΦΕΤ, Υγειονομικές υπηρεσίες κα), σε διαγνωστικά εργαστήρια και εταιρείες, με αντικείμενα, όπως:
• Η επιλογή των βιολογικών υλικών-δειγμάτων και γενετικού υλικού και των μεθόδων εξέτασης και ανάλυσής τους, ο έλεγχος της ποιότητας των αναλύσεων, o έλεγχος της εφαρμογής των αρχών ορθής εργαστηριακής πρακτικής και ασφάλειας, η ερμηνεία και η αξιολόγηση των αποτελεσμάτων των αναλύσεων που πραγματοποιούνται σε βιοαναλυτικά εργαστήρια, όπως: μοριακής βιολογίας, γενετικής, βιοχημείας, ανοσοβιολογίας, αιματολογίας, ιστοπαθολογίας, μικροβιολογίας, κυτταρολογίας και κυτταρογενετικής.
• Η επιλογή και ο έλεγχος εργαστηριακών διεργασιών που αφορούν στην αναπαραγωγή και στον έλεγχο ή στη διατήρηση γαμετών ή εμβρύων ή αρχέγονων κυττάρων και οι εφαρμογές τους.
• Η επιλογή και ο έλεγχος της ποιότητας των αντιδραστηρίων (αντισώματα, ραδιοϊσότοπα κλπ) και των εφαρμογών τους στις βιοεπιστήμες, καθώς και σε κάθε άλλη σχετική επιστήμη, στην οποία η χρήση των παραπάνω αντιδραστηρίων κρίνεται αναγκαία σε κάποιο βιολογικό σύστημα.
• Η οργάνωση και λειτουργία μουσείων φυσικών επιστημών, βιοεπιστημών, φυσικής ιστορίας, ζωολογικών και βοτανικών κήπων.
• Η δειγματοληψία, η εκπόνηση εργαστηριακών μελετών και βιοαναλύσεων καθώς και η διενέργεια ελέγχων που αφορούν στους βιοτικούς και αβιοτικούς παράγοντες του οικοσυστήματος, στις σχέσεις μεταξύ τους, στην επίδραση που ασκούν σε αυτούς οι βιομηχανικές και άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες, και στην  αξιολόγηση των συστημάτων περιβαλλοντικής διαχείρισης.
• Η εκπόνηση εργαστηριακών αναλύσεων και βιοαναλυτικών μελετών που αφορούν στο βιολογικό έλεγχο της ποιότητας των υδάτων, του εδάφους του αέρα και των τροφίμων, στη διαχείριση και προστασία των θαλάσσιων πάρκων, υδροβιότοπων, ποταμών, λιμνών και κάθε άλλου υδάτινου σχηματισμού, της ατμόσφαιρας, των πάσης φύσεως αποβλήτων και απορριμμάτων, των θορύβων, των δονήσεων και των κραδασμών. Επίσης η εκπόνηση εργαστηριακών αναλύσεων και βιοαναλυτικών μελετών αποκατάστασης του περιβάλλοντος.
• Η επιστημονική έρευνα και εφαρμογή τεχνικών στον τομέα της Υπολογιστικής Βιολογίας και της Βιοπληροφορικής, καθώς και στον τομέα της Δομικής Βιολογίας, ιδιαίτερα για τον σχεδιασμό φαρμάκων και άλλων βιοδραστικών ουσιών.
• Η επιλογή, ο σχεδιασμός και ο έλεγχος της εφαρμογής βιοτεχνολογικών μεθόδων και μεθόδων γενετικής μηχανικής στην διατήρηση και αξιοποίηση γενετικών πόρων (βιοποικιλότητα), στους τομείς της βιομηχανίας φαρμάκων, της βιομηχανίας διαγνωστικών προϊόντων, της γεωργίας, της κτηνοτροφίας και της αλιείας. Ο έλεγχος γενετικά τροποποιημένων οργανισμών, φαρμάκων, διαγνωστικών και νεοφανών ουσιών και προϊόντων, που χρησιμοποιούνται ή παράγονται στους τομείς της γεωργίας, της κτηνοτροφίας, της αλιείας, καθώς και στις βιομηχανίες φαρμάκων, τροφίμων, καλλυντικών, κλπ. Επίσης η συμμετοχή στη διαδικασία παραγωγής των παραπάνω προϊόντων.
• Η επιστημονική έρευνα, η παροχή συμβουλών καθώς και η εφαρμογή τεχνικών στον τομέα των βιοεπιστημών.
• Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής αναλαμβάνουν την ευθύνη, υπογράφοντας ατομικά ή συνυπογράφοντας με άλλους ειδικευμένους επιστήμονες, στα κάτωθι:
• Αποτελέσματα, μελέτες και πιστοποιητικά αναλύσεων βιολογικού και γενετικού υλικού καθώς και κλινικών ή άλλων δοκιμών που διεξάγονται in vitro ή in vivo. Επίσης πραγματογνωμοσύνες που προορίζονται για διοικητική ή ιατροδικαστική χρήση και βασίζονται στην επεξεργασία βιολογικών παραμέτρων και ιδιαίτερα του γενετικού υλικού.
• Πιστοποιητικά ελέγχου εφαρμογής των αρχών Ορθής Εργαστηριακής Πρακτικής και Ασφάλειας σε διαδικασίες που άπτονται του γνωστικού αντικειμένου των βιοεπιστημών.
• Αποτελέσματα, μελέτες και πιστοποιητικά ποιότητας και ασφάλειας για την ανθρώπινη και δημόσια υγεία.
• Μελέτες και αξιολόγηση οικοσυστημάτων και πιστοποίηση περιβαλλοντικών και οικολογικών επιπτώσεων καθώς και πληθυσμιακές μελέτες.
• Προτάσεις που υποβάλλονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή άλλον οργανισμό ή κράτος, σχετικά με επιδοτούμενα προγράμματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης που εμπίπτουν στο ευρύτερο πεδίο των Βιοεπιστημών.

Απόφοιτοι

Ο Σύλλογος Αποφοίτων του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (ΔΠΘ) Αρχειοθετήθηκε 2021-06-16 στο Wayback Machine. ιδρύθηκε στις 21 Μαρτίου 2012, στην Αλεξανδρούπολη.

Πηγές

https://www.mbg.duth.gr/