Ταμπόρα (όρος)
Συντεταγμένες: 8°14′43″S 117°59′34″E / 8.24528°S 117.99278°E
| Ταμπόρα (όρος) | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ύψος | 2.850 μέτρα[1] |
| Ήπειρος | Ασία |
| Χώρες | Ινδονησία |
| wikidata () | |
Το όρος Ταμπόρα (Mount Tambora ή Tamboro) [προφέρεται Ταμ-πό-ρα ή Ταμ-πό-ρο], είναι ένα ενεργό στρωματοηφαίστειο και υψηλότερη κορυφή του νησιού της Ινδονησίας Σουμπάουα, με ύψος 2.722 μέτρα.[2][3] Η Σουμπάουα πλαισιώνεται τόσο προς τα βόρεια και νότια από ωκεάνιο φλοιό και το Ταμπόρα σχηματίστηκε από την ενεργή ζώνη υποβύθισης κάτω από αυτό. Αυτό ανύψωσε το Ταμπόρα σε ύψος μέχρι 4.300 μέτρων,[4] καθιστώντας το στο παρελθόν μια από τις ψηλότερες κορυφές του αρχιπελάγους της Ινδονησίας. Καθώς ένας μεγάλος θάλαμος μάγματος μέσα στο βουνό γέμισε κατά τη διάρκεια αρκετών δεκαετιών, η ηφαιστειακή δραστηριότητα κλιμακώθηκε μέχρι την μεγάλη έκρηξη του Απριλίου του 1815, προκαλώντας το έτος χωρίς καλοκαίρι για το 1816.[5] Η έκρηξη του 1815 ήταν ισχύος στη κλίμακα VEI 7, η μόνη έκρηξη αυτού του μεγέθους από την έκρηξη της λίμνης Τάουπο το 180 μ.Χ. αλλά και της Μινωικής έκρηξης.[6] Το ηφαίστειο παραμένει ενεργό. Μικρότερες εκρήξεις σημειώθηκαν το 1880 και το 1967 και επεισόδια αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας σημειώθηκαν το 2011, το 2012 και το 2013.[7]
Η έκρηξη του 1815
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η καταστροφική έκρηξη ξεκίνησε στις 5 Απριλίου 1815, με μικρές δονήσεις και πυροκλαστικές ροές. Μία τελική έκρηξη διέλυσε το βουνό το βράδυ της 10ης Απριλίου. Η έκρηξη, οι πυροκλαστικές ροές και τα τσουνάμι που ακολούθησαν κατέστρεψαν τα σπίτια 35.000 νησιωτών.[7] Με εκτιμώμενο όγκο εκτινασώμενου υλικού ίσο με 160 χλμ³, η έκρηξη του 1815 ήταν η μεγαλύτερη ηφαιστειακή έκρηξη στην καταγραμμένη ιστορία. Η έκρηξη ακούστηκε μέχρι το νησί Σουμάτρα, περισσότερα από 2.000 χιλιόμετρα μακριά. Βαριά ηφαιστειακή τέφρα παρατηρήθηκε τόσο μακριά όσο το Βόρνεο, Σουλαουέζι, η Ιάβα και τις Μολούκες. Οι περισσότεροι θάνατοι από την έκρηξη ήταν από την πείνα και τις ασθένειες, καθώς το ηφαιστειακό νέφος κατέστρεψε την αγροτική παραγωγικότητα στην τοπική περιοχή. Ο απολογισμός των νεκρών ήταν τουλάχιστον 71.000 ανθρώπους (η πιο θανατηφόρα έκρηξη στην καταγραμμένη ιστορία), από τους οποίους οι 11.000 - 12.000 σκοτώθηκαν άμεσα από την έκρηξη.[6] Ο συχνά αναφερόμενος αριθμός των 92.000 θανάτων πιστεύεται ότι είναι υπερτιμημένος.[8]
Η έκρηξη προκάλεσε παγκόσμιες κλιματικές ανωμαλίες που περιελάμβανε το φαινόμενο που είναι γνωστό ως «ηφαιστειακός χειμώνας»: το 1816 έγινε γνωστό ως το "έτος χωρίς καλοκαίρι» λόγω της επίδρασης στο βορειοαμερικανικό και ευρωπαϊκό καιρό. Εκτιμάται ότι η πτώση της θερμοκρασίας παγκόσμια ήταν έως και τρεις βαθμούς Κελσίου. Το σύννεφο τέφρας που δημιουργήθηκε από το ηφαίστειο έφτασε στη στρατόσφαιρα, αντανακλώντας το εισερχόμενο φως του ήλιου, ψύχοντας έτσι τη Γη. Ο άνεμος με τη σειρά του διατάραξε τα μετεωρολογική ισορροπία, αυξάνοντας τις βροχοπτώσεις σε μεγάλο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου. Οι γεωργικές καλλιέργειες καταστράφηκαν και το ζωικό κεφάλαιο πέθανε στο μεγαλύτερο μέρος του βόρειου ημισφαιρίου, με αποτέλεσμα το χειρότερο λιμό του 19ου αιώνα. Στην Ιρλανδία παρατηρήθηκαν διαρκείς έντονες βροχοπτώσεις που κράτησαν σχεδόν οκτώ εβδομάδες. Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα, οι τοπικές καλλιέργειες να καταστραφούν και να ακολουθήσει λιμός, ο οποίος με τη σειρά του οδήγησε σε επιδημία τύφου από το 1816 έως το 1819. Υπολογίζεται ότι σε εκείνο το διάστημα σχεδόν 100.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Υπάρχουν επίσης ενδείξεις ότι η έκρηξη του ηφαιστείου οδήγησε σε ένα νέο στέλεχος χολέρας, ιδιαίτερα ανθεκτικό. Αυτή η “νέα χολέρα” είχε μεταλλαχθεί λόγω του καιρού που άλλαξε δραματικά στον Κόλπο της Βεγγάλης, αλλά και λόγω των χημικών αλλαγών στο έδαφος. Ο πληθυσμός δεν μπορούσε να καταπολεμήσει το μικρόβιο που στόχευε το ανοσοποιητικό σύστημα και η ασθένεια ταξίδεψε γρήγορα σε όλη την Ασία. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, ολόκληρος ο κόσμος ήρθε αντιμέτωπος τις επιπτώσεις της χολέρας. Στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια.[6][9]
Κατά τη διάρκεια μιας ανασκαφής το 2004, μια ομάδα αρχαιολόγων ανακάλυψε ένα πολιτισμό που παρέμενε θαμμένος από την έκρηξη του 1815.[10] Είχε διατηρηθεί ανέπαφος κάτω από 3 μέτρα πυροκλαστικών ροών. Στο χώρο, που ονομάστηκε η "Πομπηία της Ανατολής", τα αντικείμενα διατηρήθηκαν στις θέσεις που είχαν το 1815. Η πόλη φιλοξενούσε 10.000 κατοίκους.[11]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Global Volcanism Program | Tambora | Summary». 20 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2024.
- ↑ «Tambora». Global Volcanism Program. Smithsonian Institution. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2012.
- ↑ «MOUNTAINS OF THE INDONESIAN ARCHIPELAGO». Peaklist. Peaklist.org. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2009.
- ↑ Stothers, Richard B. (1984). «The Great Tambora Eruption in 1815 and Its Aftermath». Science 224 (4654): 1191–1198. doi:. PMID 17819476.
- ↑ Degens, E.T.; Buch, B (1989). «Sedimentological events in Saleh Bay, off Mount Tambora». Netherlands Journal of Sea Research 24 (4): 399–404. doi:.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Oppenheimer, Clive (2003). «Climatic, environmental and human consequences of the largest known historic eruption: Tambora volcano (Indonesia) 1815». Progress in Physical Geography 27 (2): 230–259. doi:. https://archive.org/details/sim_progress-in-physical-geography_2003-06_27_2/page/230.
- ↑ 7,0 7,1 «BRITANNICA : Mount Tambora». Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ Tanguy, J.-C.; Scarth, A., Ribière, C., Tjetjep, W. S. (1998). «Victims from volcanic eruptions: a revised database». Bulletin of Volcanology 60 (2): 137–144. doi:.
- ↑ «Γιατί το 1816 ήταν ίσως η χειρότερη χρονιά της παγκόσμιας ιστορίας». Ανακτήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 2022.
- ↑ University of Rhode Island (2006-02-27). URI volcanologist discovers lost kingdom of Tambora. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 2006-10-06.
- ↑ «Χαμένος πολιτισμός ανακαλύφθηκε στις στάχτες της μεγαλύτερης ηφαιστειακής έκρηξης». in.gr. 28 Φεβρουαρίου 2006. http://news.in.gr/science-technology/article/?aid=687928. Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2012.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Mount Tambora στο Wikimedia Commons
