Σπινέλιος
.jpg) | |
| Γενικά | |
|---|---|
| Κατηγορία | Οξείδια. Ομάδα σπινελίου |
| Χημικός τύπος | MgAl2O4 |
| Ορυκτολογικά χαρακτηριστικά | |
| Πυκνότητα | 3,6 - 4,1 gr/cm3[1] |
| Χρώμα | Κόκκινο, μπλε, μωβ, πράσινο, καστανό, άχρωμο |
| Σύστημα κρυστάλλωσης | Κυβικό |
| Κρύσταλλοι | Συνήθως οκταεδρικοί, μεγάλοι, σπανιότερα δωδεκαεδρικοί |
| Υφή | Συμπαγής, κοκκώδης |
| Διδυμία | Κατά {111}, επαφής ή διείσδυσης[2] |
| Σκληρότητα | 8 |
| Σχισμός | Όχι |
| Θραύση | Ανώμαλη |
| Λάμψη | Υαλώδης |
| Γραμμή κόνεως | Γκριζόλευκη |
| Πλεοχρωισμός | Όχι. Ισότροπος |
| Διαφάνεια | Διαφανής έως αδιαφανής[3] |
Ο σπινέλιος είναι ορυκτό όπου αποτελείται απο οξείδιο του μαγνησίου και του αργιλίου (αλουμινίου). Οφείλει το όνομά του στις οξείες, πολλές φορές, απολήξεις των κρυστάλλων του, που θυμίζουν άκανθα (αγκάθι, λατ. spina).
Αποτελεί κοινό ορυκτό, σχηματιζόμενο σε υψηλές θερμοκρασίες ως συμπληρωματικό ορυκτό σε μαγματογενή πετρώματα, κυρίως βασάλτες, κιμπερλίτη, περιδοτίτες και ξενολίθους. Εμφανίζεται, επίσης, σε μεταμορφωμένους σχιστολίθους πλούσιους σε αργίλιο και σε μεταμορφωμένους εξ επαφής ασβεστολίθους.
Λόγω χρώματος και σκληρότητας συγχέεται εύκολα με το ρουμπίνι. Πράγματι, πολλά από τα γνωστά ρουμπίνια αποδείχτηκε ότι ήταν σπινέλιοι, με κυριότερα αυτά που ανήκουν στα κοσμήματα του Βρετανικού Στέμματος (σειρά Black Prince's Ruby set). Όπως είναι φυσικό, και ο σπινέλιος ανήκει στην ομάδα των πολύτιμων λίθων, αν και δεν είναι στην ίδια κατηγορία τιμής με το ρουμπίνι.
Ο σπινέλιος είναι επίσης γνωστός για τη μορφή διδυμίας που φέρει το όνομά του (Νόμος του σπινελίου). Σύμφωνα με αυτόν, το επίπεδο διδυμίας είναι παράλληλο με μια από τις παράπλευρες έδρες του οκταγωνικού κρυστάλλου. Το επίπεδο διδυμίας δρα ως καθρέπτης, δημιουργώντας ένα κρύσταλλο στα αριστερά και ένα στα δεξιά του, που είναι κατοπτρικοί ο ένας ως προς τον άλλο. Η διδυμία αυτή έχει την ιδιομορφία ότι το επίπεδό της δεν είναι παράλληλο με κανένα άλλο κατοπτρικό επίπεδο του κρυστάλλου, ο οποίος, έχοντας ιδιαίτερα αυξημένη συμμετρία, βρίθει τέτοιων επιπέδων. Η διδυμία αυτή, αν και υποβιβάζει την τελική συμμετρία του (δίδυμου) κρυστάλλου, δημιουργεί πολύ όμορφα συμπλέγματα, τα οποία είναι περιζήτητα από τους συλλέκτες.
Ορυκτά με τα οποία σχετίζεται είναι ο φορστερίτης, ο σκαπόλιθος, ο φλογοπίτης, το κορούνδιο, ο σιλλιμανίτης, ο ανδαλουσίτης, οι γρανάτες, ο ασβεστίτης και ο δολομίτης.
Συναντάται σε παγκόσμια κλίμακα. Περιοχές όπου συναντώνται μεγάλοι όμορφοι κρύσταλλοι που χρησιμοποιούνται ως πολύτιμοι λίθοι είναι η Μιανμάρ, η Σρι Λάνκα (περιοχές Ratnapura και Elahera), οι Πολιτείες Νιού Τζέρσεϊ και Καλιφόρνια των ΗΠΑ, οι περιοχές Burgess στο Οντάριο και Wakefield στο Κεμπέκ του Καναδά, το Minas Gerais στη Βραζιλία, οι περιοχές Άιφελ και Bodenmais στη Βαυαρία (Γερμανία), το Μόντε Σόμμα και το Βεζούβιο (Καμπανία) στην Ιταλία, η Μαδαγασκάρη, στη Sahka της Ρωσίας (μεγάλοι διαυγείς κρύσταλλοι), και το Τατζικιστάν.
Στην Ελλάδα σπινέλιοι ανευρίσκονται στα ορυχεία σμύριδας στη Νάξο και στη Σάμο (περιοχή Μίκρο-λάκκα).
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Handbook of Mineralogy Αρχειοθετήθηκε 2012-08-01 στο Wayback Machine.
- Mindat.org
- Galleries.com
- Webmineral.com
- Mineralienatlas
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- James Dwight Dana, Manual of Mineralogy and Lithology, Containing the Elements of the Science of Minerals and Rocks, READ BOOKS, 2008 ISBN 1443742244
- Frederick H. Pough, Roger Tory Peterson, Jeffrey (PHT) Scovil, A Field Guide to Rocks and Minerals, Houghton Mifflin Harcourt, 1988 ISBN 039591096X
- Walter Schumann, R. Bradshaw, K. A. G. Mills, Handbook of Rocks, Minerals and Gemstones, Houghton Mifflin Harcourt, 1993 ISBN 0395511372