Ρόμπερτ Βάλζερ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ρόμπερτ Βάλζερ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Robert Walser (Γερμανικά)
Γέννηση15  Απριλίου 1878[1][2][3]
Μπιλ/Μπιέν[4]
Θάνατος25  Δεκεμβρίου 1956[1][2][5]
Herisau[6]
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςΑπενζέλ Οσερχόντεν
Χώρα πολιτογράφησηςΕλβετία[7]
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςSwiss High German[8]
ελβετική γερμανική διάλεκτος
Γερμανικά[9]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταποιητής
συγγραφέας[10]
πεζογράφος
Αξιοσημείωτο έργοDer Räuber
Geschwister Tanner
d:Q1193785
Jakob von Gunten
d:Q16570645
Περίοδος ακμής1898
Οικογένεια
ΑδέλφιαKarl Walser
ΟικογένειαWalser
Ιστότοπος
www.robertwalser.ch/de/home/
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ρόμπερτ Βάλζερ (15 Απριλίου 1878 – 25 Δεκεμβρίου 1956) ήταν γερμανόφωνος Ελβετός συγγραφέας. Γεννημένος στην πόλη Μπιλ/Μπιέν της Ελβετίας, εγκατέλειψε νωρίς την πατρική εστία και έζησε σε διάφορες πόλεις της Ελβετίας και της Γερμανίας εξασκώντας διάφορα επαγγέλματα για να βγάζει τα προς το ζην. Με τη δημοσίευση των πρώτων του έργων κέρδισε το θαυμασμό των Ρόμπερτ Μούζιλ, Φραντς Κάφκα, Έρμαν Έσσε και Βάλτερ Μπένγιαμιν. Μια ψυχολογική κρίση το 1929 τον οδήγησε σε ψυχιατρικό ίδρυμα, όπου παρέμεινε για το υπόλοιπο της ζωής του. Εγκατέλειψε τη συγγραφή το 1933 και πέθανε λησμονημένος το 1956 στο Χερισάου της Ελβετίας. Το έργο του εκδόθηκε στο σύνολό του τη δεκαετία του '70 και σταδιακά αναγνωρίστηκε ως ένας από τους σημαντικότερους γερμανόφωνους συγγραφείς του εικοστού αιώνα.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Ρόμπερτ Βάλζερ ήταν το προτελευταίο από τα 8 παιδιά του Άντολφ Βάλζερ και της Ελίζα Μάρτι. Εγκατέλειψε τις γυμνασιακές σπουδές στην ηλικία των δεκατεσσάρων ετών και εργάστηκε για 3 χρόνια ως μαθητευόμενος υπάλληλος στην τράπεζα Bernische Kantonalbank στη γενέτειρά του τη Μπιλ/Μπιέν. Στα δεκαεπτά του χρόνια εγκατέλειψε το πατρικό του και πήγε να εργαστεί στη Βασιλεία και στη συνέχεια στη Στουτγάρδη, όπου προσπάθησε να γίνει ηθοποιός. Το 1898 δημοσίευσε τα πρώτα του ποιήματα, τα οποία έλαβαν καλές κριτικές και εισήγαγαν το Βάλζερ στους λογοτεχνικούς κύκλους. Ο ίδιος αναφέρεται, σε ένα αυτοβιογραφικό του σημείωμα, στην ποίηση σαν κάτι σχεδόν ιερό, που δεν έκανε ως πάρεργο, αλλά με στόχο να αφοσιωθεί στη συγγραφή. Για να βγάζει τα προς το ζην έκανε διάφορες δουλειές, τις οποίες σύντομα παρατούσε και μόλις οι οικονομίες του τέλειωναν έψαχνε για νέα βιοποριστική απασχόληση[11]. Άλλαζε συχνά τόπο διαμονής, πέρασε από τις ελβετικές πόλεις Τουν και Σόλοτουρν αλλά τον περισσότερο καιρό έμεινε στη Ζυρίχη. Το 1904 δημοσίευσε το πρώτο του βιβλίο, Οι εκθέσεις του Φριτς Κόχερ.

Αναμνηστική πλακέτα από τον τόπο κατοικίας του Ρόμπερτ Βάλζερ και του αδελφού του Καρλ στο Βερολίνο

Το 1905 ακολουθεί στο Βερολίνο τον αδελφό του Καρλ Βάλζερ, που είχε γίνει ήδη γνωστός ζωγράφος και σκηνογράφος. Φοιτά σε μια σχολή για υπηρέτες και εργάζεται ως υπηρέτης στον πύργο Ντομπρόβα στην Άνω Σιλεσία[12]. Επιστρέφει στο Βερολίνο, όπου παραμένει για τα επόμενα 7 χρόνια και δημοσιεύει τα 3 πρώτα μυθιστορήματά του: Τα αδέλφια Τάννερ[13], Ο παραγιός και Γιάκομπ φον Γκούντεν[14]. Κινείται στους μποέμ λογοτεχνικούς κύκλους, εργάζεται για ένα διάστημα ως γραμματέας στα βερολινέζικα γραφεία του Ζετσεσιονισμού, γράφει μανιωδώς ποιήματα, διηγήματα και δοκίμια. Γνωστοί λογοτέχνες της εποχής, όπως ο Φραντς Κάφκα και ο Έρμαν Έσσε υποδέχονται ευνοϊκά το έργο του. Παρ' όλα αυτά δεν καταφέρνει να εδραιωθεί στη λογοτεχνία και το 1913, νιώθοντας αποτυχημένος, επιστρέφει στη γενέτειρά του.

Στη Μπιλ/Μπιέν βρίσκει κατάλυμα σε ένα από τα δωμάτια που προορίζονταν για το υπηρετικό προσωπικό στο ξενοδοχείο Blaues Kreuz και κλεισμένος στον εαυτό του, ζώντας πολύ φτωχικά, συνεχίζει το συγγραφικό του έργο. Εδώ παραμένει για άλλα επτά χρόνια και το 1921 αποφασίζει να εγκατασταθεί στη Βέρνη. Αλλάζει συχνά τόπο κατοικίας, δημοσιεύει τη συλλογή σύντομων πεζών Το τριαντάφυλλο και γράφει 3 μυθιστορήματα. Πολλές δημοσιεύσεις σε περιοδικά και εφημερίδες της Ελβετίας και της Γερμανίας. Τα γραπτά του πλέον γίνονται δυσανάγνωστα γιατί καταφεύγει σε μια μικροσκοπική γραφή, καθότι ισχυριζόταν ότι έπασχε από κάποια ασθένεια στο χέρι. Το 1929 ένας νευρικός κλονισμός τον οδηγεί να μπει οικειοθελώς στο ψυχιατρικό άσυλο του Βάλνταου, όπου είχε νοσηλευτεί για σχιζοφρένεια και είχε πεθάνει το 1916 ο αδελφός του Ερνστ. Μέχρι το 1933 συνεχίζει να γράφει. Τη συγγραφική του δραστηριότητα εγκατέλειψε μόνο όταν παρά τη θέλησή του μεταφέρθηκε στο άσυλο του Χέρισαου. Πέθανε κατά τη διάρκεια ενός μοναχικού περιπάτου στο χιόνι ανήμερα τα Χριστούγεννα[15] του 1956, σε ηλικία 78 ετών.

Αποτίμηση του έργου του[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στους κριτικούς λογοτεχνίας της εποχής του προκαλούσε κάποια αμηχανία, ειδικά το μυθιστόρημά του Γιάκομπ φον Γκούντεν είχε μάλλον αρνητική υποδοχή. Μόνο πολύ αργότερα έγινε κατανοητό ότι ο Βάλζερ προπορευόταν της εποχής του[16]. Το βιβλίο μοιάζει σαν ένα ακόμη «μυθιστόρημα μαθητείας», χαρακτηριστικό της γερμανικής λογοτεχνίας, ενώ τελικά είναι ίσως μια παρωδία αυτού. H αποξένωση και η αλλοτρίωση των σχέσεων της καθημερινότητας, η σοβαροφάνεια και ο παραλογισμός της εξουσίας, γίνονται αντικείμενα χλευασμού από τον Βάλζερ. Δεν τον ενδιαφέρει όμως ούτε η ταξική πάλη ούτε η υπερβατική λύτρωση[16]. Μοναχικός και πλάνης, όπως οι ήρωές του, αποδιώχνει κάθε κατάσταση υποταγής και αρνείται την αναγνώριση της όποιας εξουσίας αδιαφορώντας για την κοινωνική καταξίωση. Ο Σίμον, το alter ego του στα Αδέλφια Τάννερ, το ξεκαθαρίζει:

δεν επιθυμώ να προκόψω στη ζωή μου, θέλω μόνο να ζήσω, να ζήσω μια ζωή που να έχει λίγο ενδιαφέρον

.

Οι ήρωες του Βάλζερ ψάχνουν, όπως κι αυτός ο ίδιος, ένα μέρος να ριζώσουν, σαν τα δέντρα που θαύμαζε τόσο στους μοναχικούς περιπάτους του στη φύση, όμως πάντα αποχωρούν και απομακρύνονται. Το ιδιαίτερο και ιδιόρρυθμο ύφος του, οι τάσεις φυγής του (από την πραγματικότητα ή από καταστάσεις, τόπους ή και ανθρώπους) και ο εγκλεισμός του στο ψυχιατρείο δεν βοήθησαν στην έγκαιρη αναγνώριση του ταλέντου του από το ευρύ κοινό. Δυο δεκαετίες μετά τον θάνατό του άρχισαν να επανεκδίδονται κάποια από τα βιβλία του και να γίνονται οι πρώτες μελέτες για το σύνολο του έργου του. Η κριτική είδε υπό διαφορετικό πρίσμα πλέον αυτόν τον Ελβετό συγγραφέα και κατέληξε να τον θεωρεί έναν από τους πιο σημαντικούς γερμανόφωνους συγγραφείς[17]. Έναν συγγραφέα για τον οποίον η πλοκή ήταν δευτερευούσης σημασίας, το κύριο μέλημα ήταν το θέμα που πραγματευόταν, η ατμόσφαιρα και η γλώσσα. Αυτά ορίζουν και την ταυτότητα του Βάλζερ ως λογοτέχνη. Μια ταυτότητα που άργησε να γίνει ευρύτερα γνωστή αλλά που εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από συναδέλφους του, τόσο της εποχής του όσο και νεότερους. Η Σούζαν Σόνταγκ έχει υποστηρίξει ότι ο Βάλζερ είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στον Κλάιστ και τον Κάφκα[18]. Η δε Ελφρίντε Γέλινεκ έχει αναφέρει ότι σε καθένα από τα βιβλία της κρύβει μια φράση του Βάλζερ[19].

Εργογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • 1904 Fritz Kochers Aufsätze (Οι εκθέσεις του Φριτς Κόχερ)
  • 1907 Geschwister Tanner (Τα αδέλφια Τάννερ)
  • 1908 Der Gehülfe (Ο παραγιός)
  • 1909 Jakob von Gunten
  • 1909 Gedichte (Ποιήματα)
  • 1914 Geschichten (Ιστορίες)
  • 1915 Kleine Dichtungen (Μικρά ποιήματα)
  • 1916 Prosastücke (Πεζογραφήματα)
  • 1917 Der Spaziergang (Ο περίπατος)
  • 1917 Kleine Prosa (Μικρά πεζά)
  • 1917 Poetenleben (Βίος του ποιητή)
  • 1920 Komödie (Κωμωδία)
  • 1920 Seeland
  • 1925 Der Rauber (Ο ληστής)
  • 1925 Die Rose (Το τριαντάφυλλο)

Ελληνικές μεταφράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Ο παραγιός, Εκδόσεις Ηριδανός, 1992, μεταφρ. Ιάκωβος Κοπερτί
  • Ο περίπατος, Εκδόσεις Γαβρηιλίδης, 2011, μεταφρ. Τέο Βότσος, ISBN 978-960-336-687-4
  • Γιάκομπ φον Γκούντεν, Εκδόσεις Ροές, 2012, μεταφρ. Βασίλης Πατέρας, ISBN 978-960-283-334-6
  • Τα αδέλφια Τάννερ, Εκδόσεις Ροές, 2014, μεταφρ. Βασίλης Πατέρας, ISBN 978-960-283-404-6

Κείμενά του περιέχονται στα συλλογικά έργα:

  • Ελβετοί ποιητές, Εκδόσεις Λεξίτυπον, 2004, μετάφρ. Σωτήρης Ε. Γυφτάκης, ISBN 960-9493-23-8
  • Λόγια της τρέλας, Εκδόσεις Ίνδικτος, 2017, μετάφρ. Νίκος Τζαβάρας, ISBN 978-960-518-449-0

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119288383. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Robert Walser». (Ολλανδικά) RKDartists. 221534.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Robert-Walser. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  7. ↑ LIBRIS. 16  Οκτωβρίου 2012. libris.kb.se/katalogisering/zw9cfzzh3m7jpcv. Ανακτήθηκε στις 24  Αυγούστου 2018.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb119288383. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  9. ↑ CONOR.SI. 20998755.
  10. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/30480. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  11. ↑ Ρόμπερτ Βάλζερ (2012). «Ο Ρόμπερτ Βάλζερ για τον Ρόμπερτ Βάλζερ». Γιάκομπ φον Γκούντεν. Αθήνα: Ροές. σελίδες 13–15. ISBN 978-960-283-334-6. 
  12. ↑ Ρόμπερτ Βάλζερ (2012). «Χρονολόγιο». Γιάκομπ φον Γκούντεν. Αθήνα: Ροές. σελίδες 245–250. ISBN 978-960-283-334-6. 
  13. ↑ Μάγια Στάγκαλη (4 Ιανουαρίου 2015). «Η περιπλάνηση ως στάση ζωής». Η Αυγή. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2018. 
  14. ↑ Μαριάννα Σκιαδά (19 Μαΐου 2013). «Ο μυστηριώδης Γιάκομπ φον Γκούντεν». Η εφημερίδα των συντακτών. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2018. 
  15. ↑ Γρηγόρης Μπέκος (27 Δεκεμβρίου 2011). «Αναγνώσματα για όλες τις εποχές». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2018. 
  16. ↑ 16,0 16,1 Ρόμπερτ Βάλζερ (2012). «Επίμετρο». Γιάκομπ φον Γκούντεν. Αθήνα: Ροές. σελίδες 223–243. ISBN 978-960-283-334-6. 
  17. ↑ Ρόμπερτ Βάλζερ (2012). «Εργοβιογραφικό σημείωμα». Γιάκομπ φον Γκούντεν. Αθήνα: Ροές. σελίδες 7–11. ISBN 978-960-283-334-6. 
  18. ↑ Αναστάσης Βιστωνίτης (11 Μαΐου 2014). «Ο παρίας και τα αδέλφια του». Το Βήμα. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2018. 
  19. ↑ «Ρόμπερτ Βάλζερ – ο περίπατος». Πανδοχείο. 31 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 12 Αυγούστου 2018. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]


Καθιερωμένοι όροι
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ρόμπερτ_Βάλζερ&oldid=9580356"