Ολένα Ιβάνιβνα Τελίχα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ολένα Ιβάνιβνα Τελίχα
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Олена Іванівна Теліга (Ουκρανικά)
Γέννηση21  Ιουλίου 1906[1]
Ilyinskoye
Θάνατος21  Φεβρουαρίου 1942[1] ή 22  Φεβρουαρίου 1942[2]
Κίεβο
Συνθήκες θανάτουανθρωποκτονία
Τόπος ταφήςd:Q25445179 και Lukianivske Cemetery[3]
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Δεύτερη Πολωνική Δημοκρατία
Λαϊκή Δημοκρατία της Ουκρανίας
Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΟυκρανικά[4]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυγγραφέας
ποιήτρια[1]
κριτικός λογοτεχνίας
ακτιβίστρια για τα δικαιώματα των γυναικών[1]
δημοσιογράφος άποψης[5]
Περίοδος ακμής1929 - 1942
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΟργάνωση Ουκρανών Εθνικιστών
Οικογένεια
ΣύζυγοςMykhailo Teliha
ΓονείςIvan Opanassovytch Chovheniv
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Η Ολένα Ιβάνιβνα Τελίχα (ουκρανικά: Олена Іванівна Теліга‎‎, 21 Ιουλίου 1906 – 21 Φεβρουαρίου 1942) ήταν Ουκρανή ποιήτρια και ακτιβίστρια ουκρανικής και λευκορωσικής καταγωγής.

Βιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Ολένα Τελίχα γεννήθηκε ως Ελένα Ιβάνοβνα Σοβγκένεβα (ρωσικά: Елена Ивановна Шовгенева‎‎) στο χωριό Ιλγίνσκογιε, κοντά στη Μόσχα στη Ρωσία όπου οι γονείς της έκαναν καλοκαιρινές διακοπές. Υπάρχουν πολλά χωριά με αυτό το όνομα σε αυτήν την περιοχή και δεν είναι γνωστό ποιος είναι ο ακριβής τόπος γέννησης της Ολένα Τελίχα.[6] Ο πατέρας της ήταν πολιτικός μηχανικός ενώ η μητέρα της προερχόταν από οικογένεια ρωσικών ορθοδόξων ιερέων. Το 1918 μετακόμισε στο Κίεβο με την οικογένειά της, όταν ο πατέρας της έγινε υπουργός στη νέα κυβέρνηση της Εθνικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας.[7] Εκεί έζησαν στα χρόνια του Ουκρανικού εμφυλίου πολέμου. Όταν οι Μπολσεβίκοι κέρδισαν, μετακόμισε στην Τσεχοσλοβακία και η υπόλοιπη οικογένεια τον ακολούθησε το 1923.[6] Αφού έζησε την άνοδο και την πτώση της Εθνικής Δημοκρατίας της Ουκρανίας, η Ολένα κατέβαλε ένα έντονο ενδιαφέρον για την ουκρανική γλώσσα και τη λογοτεχνία. Στην Πράγα παρακολούθησε μια σχολή Ουκρανών δασκάλων όπου σπούδασε ιστορία και φιλολογία. Συναντήθηκε με μια ομάδα νέων Ουκρανών ποιητών στην Πράγα και άρχισε να γράφει ποίηση. Μετά το γάμο της, μετακόμισε στη Βαρσοβία, στην Πολωνία, όπου έζησε μέχρι την έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Το 1939, όπως και πολλοί νέοι Ουκρανοί με τους οποίους συνεργάστηκε, η Ολένα Τελίχα έγινε μέλος της Οργάνωσης Ουκρανών Εθνικιστών, μέσα στην οποία έγινε ακτιβίστρια σε πολιτιστικά και εκπαιδευτικά θέματα.[8]

Τα δάκτυλα σπάνε - μακριά και λεπτά,

Για να συντρίψουν συνήθειες όπως παλιές γάτες, Για να πάρουν όπλα από το χέρι σου

Και να χτυπήσουν σκληρά όταν χρειάζεται μια σκληρή απεργία.

Το 1941, η Ολένα και ο σύζυγός της Μιχαήλο Τελίχα (τον οποίο συνάντησε και παντρεύτηκε στην Τσεχοσλοβακία[7]) μετακινήθηκαν και πάλι στο Κίεβο,[8] όπου επέκτεινε το έργο της ως πολιτιστική και λογοτεχνική ακτιβίστρια, επικεφαλής της Συντεχνίας Ουκρανών Συγγραφέων και ήταν συντάκτρια σε μια εβδομαδιαία εικαστική και πολιτιστική εφημερίδα, τη "Λιτάβρι". Πολλές από τις δραστηριότητές της ήταν σε ανοιχτή στάση απέναντι στις ναζιστικές αρχές. Παρακολουθούσε τους συναδελφούς της από τη μητρική εφημερίδα "Ουκρανική Λέξη" ("Ukrayins'ke Slovo"). Αργότερα συνελήφθη και επέλεξε όμως να αγνοήσει τους κινδύνους. Αρνήθηκε να φύγει, δηλώνοντας ότι δεν θα ξαναπάει ποτέ στην εξορία.[7]

Τελικά συνελήφθη από τη Γκεστάπο και εκτελέστηκε, σε ηλικία 35 ετών, στο Μπάμπι Γιαρ στο Κίεβο[6] μαζί με τον σύζυγό της.[8] Στο κελί της φυλακής όπου έμεινε, τα τελευταία γραπτά της λόγια γράφονταν στον τοίχο: «Εδώ ενταφιάστηκε και από εδώ πηγαίνει στο θάνατό της, Ολένα Τελίχα».

Ανάμνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ξύλινος σταυρός στο Μπάμπι Γιαρ στη μνήμη της Ολένα Τελίχε και άλλων ουκρανών εθνικιστών που εκτελέστηκαν εκεί το 1942

Στις 19 Ιουλίου 2007 η Εθνική Τράπεζα της Ουκρανίας εξέδωσε αναμνηστικό νόμισμα αφιερωμένο στην Όλενα Τελίχα.[9]

Στις 25 Φεβρουαρίου 2017 αποκαλύφθηκε μνημείο προς τιμήν της Τελίχα στο Μπάμπι Γιαρ.[10] Το μνημείο αγιάστηκε από τον επικεφαλής της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας του Πατριαρχείου του Κιέβου Πατριάρχη Φιλάρετου.[10]

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Κατάλογος Ουκρανών
  • Πολιτισμός της Ουκρανίας
  • Ουκρανική λογοτεχνία

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/151498. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  2. (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου. n81003875. Ανακτήθηκε στις 27  Μαΐου 2020.
  3. 3,0 3,1 Ilya Levitas: «Телига не была расстреляна в Бабьем Яру | Общество | The Kiev Times». (Ρωσικά) 6  Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 23  Απριλίου 2024.
  4. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js20020925221. Ανακτήθηκε στις 1  Μαρτίου 2022.
  5. Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. js20020925221. Ανακτήθηκε στις 15  Δεκεμβρίου 2022.
  6. 6,0 6,1 6,2 Ukrainian poet-heroine Olena Teliha, 1906 – 1942 Αρχειοθετήθηκε 2018-05-11 στο Wayback Machine., Brama (July 20, 2006)
  7. 7,0 7,1 7,2 Life is not to be sold for a few pieces of silver – The life of Olena Teliha Αρχειοθετήθηκε August 14, 2007, στο Wayback Machine. by Ludmyla Yurchenko, CYM, the Ukrainian Youth Association
  8. 8,0 8,1 8,2 1942: Mykhailo and Olena Teliha, Ukrainian artists Αρχειοθετήθηκε 2018-05-13 στο Wayback Machine., ExecutedToday.com
  9. Jubilee Coin "Olena Teliha" Αρχειοθετήθηκε January 17, 2009, στο Wayback Machine., National bank of Ukraine
  10. 10,0 10,1 (Ουκρανικά) Babi Yar monument in Kiev opened OUN activist, poet Olena Teliha, Radio Free Europe (25 February 2017)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]