Ναός του Απόλλωνα (Νάξος)

Πορτάρα
Είδος	αρχαίος ελληνικός ναός και αρχαιολογική θέση
Αρχιτεκτονική	αρχαιοελληνική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες	37°6′37″N 25°22′20″E
Διοικητική υπαγωγή	Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων
Τοποθεσία	Χώρα Νάξου
Χώρα	Ελλάδα
Υλικά	μάρμαρο Νάξου
Προστασία	αρχαιολογικός χώρος στην Ελλάδα
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Η Πορτάρα είναι η τεράστια μαρμάρινη πύλη ενός εκατόμπεδου ναού που ξεκίνησε να χτίζεται τον 6ο π.Χ. αιώνα, πιθανότατα προς τιμήν του θεού Απόλλωνα, στη νήσο Νάξο. Βρίσκεται στο νησάκι «παλάτια», ή «νησί του Βάκχου», στο βόρειο άκρο του λιμανιού της Νάξου. Σύμφωνα με τη μυθολογία, σε αυτό το νησάκι ο Θησέας εγκατέλειψε την Αριάδνη, την οποία μετά απήγαγε ο Διόνυσος με την ακολουθία του. Το νησάκι δεν συνδεόταν με τη Νάξο μέχρι το 1919, χρονιά κατά την οποία κατασκευάστηκε ο μίσχος που το συνδέει με το υπόλοιπο νησί.

Την κατασκευή του ναού, γύρω στο 530 π.Χ, ξεκίνησε ο τύραννος Λύγδαμις, ο οποίος φιλοδοξούσε να δημιουργήσει έναν ναό παρόμοιο με τον ναό του ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Το 524 π.Χ. ο Λύγδαμις αποκαθηλώνεται από την εξουσία του από τους Λακεδαιμόνιους, τα έργα σταματούν και έτσι ο ναός μένει ημιτελής. Μια πιθανή αιτία που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ η κατασκευή αυτού του ναού είναι ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στη Σάμο και τη Νάξο. Πολύ αργότερα, οι χριστιανοί έχτισαν εκκλησία πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού, ενώ κατά την περίοδο της ενετοκρατίας πολλά κομμάτια του ναού χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο του κάστρου της Νάξου.

Πηγές

• Καριώτης, Παναγιώτης. Νάξος η αιώνια. Αθήνα: Ινστιτούτο Επεξεργασίας του Λόγου, 2004
• Κωτσάκης, Αθανάσιος. Η Νάξος κατά την Ενετοκρατία. Αθήνα: Πελασγός, 2001
• Νάξος : Αρχαιολογικοί χώροι· μουσεία· φύση· ιστορία· αρχιτεκτονική· αξιοθέατα· παραλίες· διαμονή· χάρτες: Ένας πλήρης ταξιδιωτικός οδηγός. Μηνακάκης, Βασίλης; Σιγάλα, Νέλη [Επιμ.]. Αθήνα:Explorer,2007
• Πορτάρα
• Πορτάρα: το μνημείο - σύμβολο της Νάξου Αρχειοθετήθηκε 2015-02-28 στο Wayback Machine.
• Νίκος Ζερβονικολάκης: Πορτάρα