Μετάβαση στο περιεχόμενο

Καθεδρικός ναός της Σιένα

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Συντεταγμένες: 43°19′3.3″N 11°19′43.3″E / 43.317583°N 11.328694°E / 43.317583; 11.328694

Καθεδρικός ναός της Σιένα
Duomo di Siena
Χάρτης
Είδοςκαθεδρικός ναός της Καθολικής Εκκλησίας
Αρχιτεκτονικήγοτθική αρχιτεκτονική
Γεωγραφικές συντεταγμένες43°19′3″N 11°19′43″E
ΘρήσκευμαΚαθολικισμός[1]
Θρησκευτική υπαγωγήRoman Catholic Archdiocese of Siena-Colle di Val d'Elsa-Montalcino
Διοικητική υπαγωγήΣιένα[2]
ΧώραΙταλία[3]
Έναρξη κατασκευής1196
ΒραβείαΧρυσό Τριαντάφυλλο
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα

Ο καθεδρικός ναός της Σιένα (ιταλικά: Duomo di Siena) είναι μεσαιωνικός ναός στη Σιένα, Ιταλία, αφιερωμένος στην Ανάληψη της Θεοτόκου. Είναι έδρα της ρωμαιοκαθολικής αρχιεπισκοπής της Σιένα-Κόλε ντι Βαλ ντ'Έλσα-Μονταλτσίνο. Το μεγαλύτερο τμήμα του ναού κατασκευάστηκε τον 13ο αιώνα σε γοτθικό ρυθμό και αποτελεί ίσως το σημαντικότερο ναό αυτού του ρυθμού στην Ιταλία.

Άποψη του καθεδρικού της Σιένα

Λίγα είναι γνωστά για την ιστορία του ναού πριν τον Δεκέμβριο του 1226, οπότε και άρχισε η καταγραφή του κόστους και των συμβολαίων από τη Δημοκρατία της Σιένα.[4] Πιθανότατα δημιουργήθηκε πάνω σε προϋπάρχον κτίριο τον 12ο αιώνα. Σύμφωνα με την παράδοση ο ναός καθαγιάστηκε παρουσία του Πάπα Αλέξανδρο Γ΄ τις 18 Νοεμβρίου 1179.[5] Το 1196 οργανώθηκε μια επιτροπή πολιτών για την κατασκευή του ναού. Η κατασκευή προχωρούσε και το 1263 ολοκληρώθηκε η χορωδία και αγοράστηκε μόλυβδος για τον τρούλο.[6][4] Το 1284 άρχισε η διαμόρφωση της πρόσοψης από τον Τζοβάνι Πιζάνο και το 1299 η πρόσοψη συνεχίστηκε από τον Καμάινο ντι Κρεσεντίνο.[4][7] Το 1313 ολοκληρώθηκε το κωδωνοστάσιο του ναού, ύψους 77 μέτρων. Παράλληλα έγιναν εργασίες για την επέκταση του ναού, ανυψώνοντας το κεντρικό κλίτος.

Αυτές οι εργασίες διεκόπησαν το 1339, όταν οι κάτοικοι της πόλης, η οποία τότε ακμάζε και ο πληθυσμός της αυξανόταν, ότι ο καθεδρικός ήταν πολύ μικρός για την πόλη[4][8] και έτσι εκφράστηκε η επιθυμία για επέκταση του ναού, όπως είχε κάνει η Φλωρεντία, η οποία είχε αρχίσει να κατασκευάζει ένα νέο, τεράστιο καθεδρικό.[9] Έτσι προτάθηκε η επέκταση του ναού με τέτοιο τρόπο ώστε το κεντρικό κλίτος να γίνει το εγκάρσιο κλίτος. Το έργο ανατέθηκε στον Λάντο ντι Πιέτρο από το γενικό συμβούλιο τις 23 Αυγούστου 1339.[10] Όμως εξαιτίας της πανώλης το 1348 και κάποιες δομικές καταρρεύσεις, τον Ιούνιο του 1357 αποφασίστηκε να σταματήσουν οι εργασίες. Έμειναν μόνο οι βάσεις των κιόνων στο σημερινό μουσείο έργων του Ντουόμο, μαζί με την ημιτελή πρόσοψη (Φατσιατόνε).[4][8] Μετά την αποτυχία του νέου καθεδρικού, οι κάτοικοι της Σιένας αποφάσισαν να ολοκληρώσουν την παλιά κατασκευή και λίγα χρόνια μετά το 1357 οι εργασίες συνέχισαν[10] και ολοκληρώθηκαν το 1370.[4]

Το 1870 φωτιά κατέστρεψε τον εξωτερικό ξύλινο τρούλο και τμήμα της οροφής.[11]

Η πρόσοψη, όλη από λευκό μάρμαρο με μερικά κόκκινα διακοσμητικά στοιχεία και πράσινο μάρμαρο από το Πράτο, χωρίζεται σε δύο μισά, πάνω και κάτω, απόρροια δύο διαφορετικών κατασκευαστικών φάσεων. Ο πλούσιος γλυπτός διάκοσμος κρύβει ασυμμετρίες αποτέλεσμα της μακροχρόνιας κατασκευαστικής φάσης με διαφορετικούς αρχιτέκτονες.[9]

Το κάτω τμήμα της πρόσοψης είναι έργο του Τζοβάνι Πιζάνο και είναι στη μεταβατική φάση του ρομανικού-γοτθικού ρυθμού. Εργάστηκε εκεί από το 1284 μέχρι το 1297 πριν απομακρυνθεί εξαιτίας κριτικής λόγω σπατάλης και κακής οργάνωσης.[12] Οι τρεις πύλες, με τα ημικυκλικά τύμπανα, το θύρωμα και το αέτωμα, και οι δύο πλευρικοί πύργοι χρονολογούνται από εκείνη τη περίοδο.[4] Ο Πιζάνο επιμελήθηκε και το γλυπτό διάκοσμο γοτθικού ρυθμού του κάτω τμήματος της πρόσοψης.[4][13]

Το πάνω τμήμα της πρόσοψης είναι έργο του Καμάινο ντι Κρεσεντίνο (πατέρα του Τίνο ντι Καμάινο), ο οποίος εργάστηκε στη πρόσοψη από το 1299 μέχρι το 1317. Ένας όμορφος στρογγυλός φεγγίτης κοσμεί το κέντρο της πρόσοψης, πλαισιωμένος από γοτθικές κόγχες που περιέχουν προτομές των Αποστόλων και των Προφητών οι οποίοι αποτύουν φόρο τιμής στην Παναγία και το Βρέφος στην πάνω κεντρική κόγχη (τα πρωτότυπο είναι στο Μουσείο Έργων του Ναού). Τα τρία επίχρυσα μωσαϊκά, τα οποία απεικονίζουν από αριστερά προς δεξιά τα Εισόδια της Θεοτόκου, την Στέψη της Παναγίας και τη Γέννηση του Ιησού, ολοκληρώθηκαν στη Βενετία το 1878 σε σχέδιο Αλεσάντρο Φράντσι. Ο φεγγίτης έχει βιτρώ έργο του Παστορίνο ντέι Παστορίνι (μέσα του 16ου αιώνα), το οποίο απεικονίζει τον Μυστικό Δείπνο.[13]

Το πίσω μέρος του καθεδρικό, με νοτιοανατολικό προσανατολισμό, έχει τη δικιά του πρόσοψη, η οποία αποτελεί επίσης την πρόσοψη του βαπτιστηρίου.[14][15]

Ο τρούλος του ναού έχει συνολικό ύψος 48 μέτρων με το φανό που προστέθηκε το 1667.

Το κεντρικό κλίτος του ναού

Το εσωτερικό του ναού χωρίζεται σε τρία κλίτη από πολύστυλους κίονες, με το εγκάρσιο κλίτος να χωρίζεται σε δύο κλίτη και τη χορωδία. Ο ναός έχει μήκος 89,4 μέτρα, 24,37 μέτρα πλάτος στο κλίτος και 54,5 στα εγκάρσια κλίτη.[16] Το σημείο διασταύρωσης είναι εξάγωνο πάνω στο οποίο εδράζεται τρούλος με δωδεκάγωνη βάση (ο τρούλος ήταν ένας από τους μεγαλύτερους την εποχή κατασκευής). Ο ναός χωρίζεται από κιονοστοιχίες με οξυκόρυφα τόξα. Τα τόξα καλύπτουν όλους τους διαδρόμους, διακοσμημένους με έναστρο μπλε.[16] Ολόκληρο το εσωτερικό του ναού κυριαρχείται από τη διχρωμία άσπρου-μαύρου, αναφορά στα χρώματα του εμβλήματος της Σιένα.

Το κεντρικό κλίτος και η χορωδία περιλαμβάνουν μια σειρά από 171 προτομές παπών που ολοκληρώθηκαν από διάφορους καλλιτέχνες από το 1497 μέχρι το 1502.[17] Η ακολουθία αρχίζει με τον Άγιο Πέτρο και αρχικά προοριζόταν να ολοκληρωθεί με τον πάπα Αλέξανδρο Γ΄, ο οποίος ήταν παρών στην καθαγίαση του ναού το 1197, όμως ο πάπας Ιωάννης Η΄ αφαιρέθηκε καθώς συσχετίστηκε με τη θρυλική πάπισσα Ιωάννα και έτσι προστέθηκε ένας ακόμη ποντίφικας, ο πάπας Λούκιος Γ΄.[17] Από κάτω βρίσκονται μετάλλια με 36 αυτοκράτορες, τα οποία φιλοτεχνήθηκαν σε δύο διαφορετικές περιόδους. Οι αυτοκράτορες δεν έχουν ταυτοποίηση και ο λόγος που συμπεριλήφθηκαν αυτές οι κοσμικές μορφές δεν είναι γνωστός.[17]

Δύο από τους κίονες έχουν μεγάλα ξύλα, μήκους 16 μέτρων. Πιθανόν ήταν ιστοί σημαίας από τη μάχη του Μονταπέτρι (1260), αλλά θα μπορούσαν να είναι και κατάρτια πλοίων του 16ου αιώνα από τη ναυμαχία της Ναυπάκτου. Ενδιαφέρον παρουσιάζει μια λεκάνη αγιασμού από μάρμαρο Καρράρα με πλούσια διακόσμηση του 1458-1467, έργο του Αντόνιο Φεντερίγκι.[18] Ο άμβωνας του καθεδρικού είναι έργο του Νικόλα Πιζάνο την περίοδο 1265-1268.[19] Ο άμβωνας έχει οκτάγωνο σχέδιο και είναι πλούσια διακοσμημένος με ανάγλυφα και μορφές. Οι τέσσερις από τις κολώνες του ναού στηρίζονται πάνω σε μορφές λιονταριού.

Ο ναός έχει τέσσερα παρεκκλήσια. Στο αριστερό κλίτος βρίσκεται το παρεκκλήσι του Ιωάννη Βαπτιστή, του οποίου η κατασκευή άρχισε το 1482 και έχει τοιχογραφίες του Πιντουρίκιο, και το παρεκκλήσι Σαντ'Αζάνο, του τέλους του 16ου αιώνα. Στο δεξί κλίτος βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας του Όρκου, του 17ου αιώνα, και της ευλογημένης ενανθρώπισης.

Δίπλα στον καθεδρικό βρίσκεται η βιβλιοθήκη Πικολομίνι, η οποία στεγάζει βιβλία και τοιχογραφίες του Πιντουρίκιο, οι οποίες απεικονίζουν τη ζωή του καρδινάλιου Ενέα Σίλβιο Πικολομίνι, μετέπειτα πάπας Πίος Γ΄.[20]

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το μαρμάρινο δάπεδο του ναού με την πλούσια διακόσμησή του.

  1. Ανακτήθηκε στις 6  Ιανουαρίου 2021.
  2. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 6494. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  3. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 M. Quast, La facciata occidentale del Duomo vecchio: l'architettura, in M. Lorenzoni (2007), pp. 105-117.
  5. TCI, p. 516.
  6. M. Butzek, Chronologie in W. Haas, D. von Winterfeld, Der Dom S. Maria Assunta, in AA.VV., p. 18.
  7. M. Butzek, Chronologie in W. Haas, D. von Winterfeld, Der Dom S. Maria Assunta, in AA.VV., p. 24.
  8. 8,0 8,1 M. Butzek, Chronologie in W. Haas, D. von Winterfeld, Der Dom S. Maria Assunta, in AA.VV., pp. 52-53.
  9. 9,0 9,1 TCI, p. 517.
  10. 10,0 10,1 E. Carli, pp. 14-15.
  11. L. Giorgi, P. Matracchi.
  12. M. Butzek, Chronologie in W. Haas, D. von Winterfeld, Der Dom S. Maria Assunta, in AA.VV., pp. 28-29.
  13. 13,0 13,1 T. Verdon, Il Duomo come libro aperto: i messaggi della facciata, in M. Lorenzoni (2007), pp. 17-74.
  14. Siena - Opera della Metropolitana. «Battistero». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουνίου 2013. 
  15. B. Tavolari, M. Caciorgna.
  16. 16,0 16,1 Touring, cit., p. 519.
  17. 17,0 17,1 17,2 G. Fattorini, Una galleria umanistica di papi e imperatori, in M. Lorenzoni (2009), pp. 47-51.
  18. M. Caciorgna, Consummatum est. Le acquasantiere di Antonio Federighi e la salvezza dal peccato originale, in M. Lorenzoni (2009), pp. 36-41.
  19. Guido Tigler in M. Lorenzoni (2009), pp. 122-131.
  20. TCI, p. 525.
  • Enzo Carli (1999). Il Duomo di Siena e il Museo dell'Opera. Firenze: Scala. 
  • Toscana. Milano: Touring Club Italiano. 2003. σελ. 536. ISBN 88-365-2767-1. 
  • Marilena Caciorgna· Roberto Guerrini (2005). Il pavimento del Duomo di Siena. Cinisello Balsamo: Silvana Editoriale. 
  • AA.VV. (2006). Die Kirchen von Siena. 3. Monaco: Deutscher Kunstverlag. 
  • Mario Lorenzoni, επιμ. (2007). La facciata del Duomo di Siena: iconografia, stile, indagini storiche e scientifiche. Cinisello Balsamo: Silvana Editoriale. ISBN 978-88-366-1015-0. 
  • Mario Lorenzoni, επιμ. (2008). Le pitture del Duomo di Siena. Cinisello Balsamo: Silvana Editoriale. 
  • Barbara Tavolari· Marilena Caciorgna (2008). Siena: Duomo, Battistero. Livorno: Sillabe. ISBN 978-88-8347-406-4. 
  • Mario Lorenzoni, επιμ. (2009). Le sculture del Duomo di Siena. Cinisello Balsamo: Silvana Editoriale. 
  • Luca Giorgi· Pietro Matracchi (2010). Cupole medievali. Il Duomo di Siena. Firenze: Alinea. ISBN 88-6055-492-6.