Ζοράπτερα
 |
Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
| Ζοράπτερα (Zoraptera) Χρονικό πλαίσιο απολιθωμάτων: 145–0Ma | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zorotypus.jpg | ||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||
|
Τα Ζοράπτερα (Zoraptera) αποτελούν μια μικρή τάξη ημιμετάβολων εντόμων που περιλαμβάνει μόνο μια οικογένεια με παγκοσμίως μέχρι τώρα μόνο τριάντα γνωστά είδη. Η τάξη καθορίστηκε μόνο το 1935[1] και η ταξινομική θέση στο σύστημα εντόμων είναι ακόμα υπό συζήτηση. Το όνομα Ζοράπτερα δόθηκε στην τάξη, γιατί τα πρώτα γνωστά άτομα δεν είχαν πτέρυγες. (ζωρόν = ἄκρατον , άπτερα=χωρίς πτέρυγες).
Μορφολογικά χαρακτηριστικά του ακμαίου
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Ζοράπτερα είναι επιμήκη μικρά έντομα, που αποκτούν μήκος δυο έως τέσσερα εκατοστόμετρα. Μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Τα ακμαία είναι ανοικτό μέχρι σκούρο καστανό, οι προνύμφες είναι κρεμ. Στα αρσενικά και στα θηλυκά υπάρχουν καμιά φορά άτομα με τέσσερις μεμβρανώδεις πτέρυγες , κατά κανόνα τα Ζοράπτερα είναι άπτερα. Οι πτέρυγες στη στάση ηρεμίας τοποθετούνται χωρίς δίπλωση στην κοιλία όπως τα μυρμήγκια. Οι πτέρυγες διαθέτουν μόνο λίγες φλέβες, οι οπίσθιες πτέρυγες είναι σημαντικά κοντύτερες από τις πρόσθιες και έχουν ακόμα φτωχότερη νεύρωση. Τα έντομα με πτέρυγες μπορούν να τις αποβάλουν.
Τα άπτερα άτομα δεν έχουν οφθαλμούς, τα πτερυγωτά διαθέτουν καλά αναπτυγμένα σύνθετοι οφθαλμοί και τρία ξεχωριστά οφθαλμίδια. Τα στοματικά μόρια δείχνουν προς τα κάτω και είναι μασητικού τύπου. Η άνω γνάθος έχει μερικά δόντια. Οι γναθικές προσακτρίδες συνίστανται από πέντε άρθρα, οι χειλικές προσακτρίδες είναι τριμερείς. Οι δυο κεραίες συνίστανται από εννιά άρθρα, στα πρώτα προνυμφιακά στάδια μόνο από οκτώ.
Το πρόνωτο είναι περίπου τετραγωνικό, ο μεσοθώρακας είναι στα άπτερα άτομα πιο ασθενείς. Οι μηροί των οπίσθιων ποδιών είναι πλατιές, οι ταρσοί όλων των έξι ποδιών είναι μόνο διμερείς και τελειώνουν με ένα ζεύγος νυχιών.
Η κοιλία είναι στερνονωτιαίως λίγο πεπλατυσμένη. Ο τελευταίος κοιλιακός δακτύλιος έχει δυο μονομερείς κέρκους με τελική γουρουνότριχα. Τα γεννητικά όργανα των θηλυκών είναι απλά με σκληρά χιτινισμένη εσωτερική θήκη γονιμοποιημένων ωών. Τα αρσενικά γεννητικά όργανα διαθέτουν εξωτερικά μια αγκιστροειδείς κατά κανόνα ασύμμετρη απόφυση για καλύτερη ζεύξη με το θηλυκό.
Το νευρικό σύστημα διαμορφώθηκε σε μόνο τρία θωρακικά και τρία κοιλιακά γάγγλια
Βιολογία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα περισσότερα είδη ζουν κάτω από το φλοιό νεκρών δέντρων σε περιορισμένη κατάσταση αποσύνθεσης και με μεγάλη υγρασία, καμιά φορά μαζί με τερμίτες. Άλλα είδη συναντούμε στο έδαφος ή στα πριονίδια. Σχηματίζουν αποικίες, που προφανώς ξεκινούν από ένα θηλυκό και μπορούν να είναι διαφοροποιημένες με βάση την ηλικία και την Τα Ζοράπτερα τρέφονται από τα σπόρια και τις υφές μυκήτων ίσως καταναλώνουν και μικρά ζώα. Η αναπαραγωγή είναι σεξουαλική, σε μερικά είδη σεξουαλική ή παρθενογενετική. Ο τρόπος σύζευξης ποικίλλει στα διάφορα είδη. Σε μερικά είδη έχει πολύ περισσότερα θηλυκά παρά αρσενικά. Σε άλλα είδη κατά την προξενιά τα αρσενικά τρέφουν τα θηλυκά. Τα ακμαία ζουν περίπου τρεις μήνες. Τα αυγά εκκολάπτονται μετά από μερικές εβδομάδες. Υπάρχουν πέντε προνυμφιακά στάδια. Στις τροπικές ζώνες η αναπαραγωγή δεν σχετίζεται με τις εποχές του χρόνου.
Γεωγραφική εξάπλωση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Τα Ζοράπτερα συναντούμε κυρίως στις τροπικές και υποτροπικές ζώνες σε όλες τις Ηπείρους, μόνο από την Αυστραλία δεν έχει αναφορές. Η Zorotypus hubbardi στη Βόρεια Αμερική πλησιάζει τις 41° βόρειου γεωγραφικού πλάτους.
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- "'Gillott'" Entomology Third Edition Springer ISBN 1-4020-3182-3
- Grzimek's Animal Life Encyclopedia Vol. 3 Thomson Gale ISBN 0-7876-5779-4
- MICHAEL S. ENGEL and DAVID A. GRIMALDI The First Mesozoic Zoraptera (Insecta)American Museum Novitates March 2002 : Number 3362, pg(s) 1-20
- Jose A. Rafael, Fabio S. P. Godoi, Michael S. Engel A new species of Zorotypus from eastern Amazonia, Brazil (Zoraptera: Zorotypidae) Transactions of the Kansas Academy of Science September 2008 : Vol. 111, Issue 3 & 4, pg(s) 193-202
- JOSÉ ALBERTINO RAFAEL and MICHAEL S ENGEL A New Species of Zorotypus from Central Amazonia, Brazil (Zoraptera: Zorotypidae) American Museum Novitates September 2006 : Number 3528, pg(s) 1-11
- Michael S. Engel and Zachary H. Falin The Zorapteran Zorotypus huxleyi in Guyana (Zoraptera: Zorotypidae) Journal of the Kansas Entomological Society October 2008 : Vol. 81, Issue 4, pg(s) 394-395
Αναφορές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Silvestri, F. (1913); "Descrizione di un nuovo ordine di insetti." Bol. Lab. Zool. Gen. Agric. Portici 7:193–209.
