Εκκλησιαστικά Δίπτυχα
Τα Εκκλησιαστικά ή Κανονικά Δίπτυχα γνωστά και απλώς ως Δίπτυχα στην εκκλησιαστική ορολογία, είναι ο επίσημος κατάλογος στον οποίο αναγράφονται όλες οι τοπικές Πατριαρχικές, Αυτοκέφαλες και Αυτόνομες Ορθόδοξες Εκκλησίες καθώς και τα ονόματα των προκαθημένων τους.
Ιστορική προέλευση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Στους πρώτους χριστιανικούς αιώνες τα δίπτυχα είχαν τη μορφή δίφυλλων πινακίδων διακοσμημένων εξωτερικά με ζωγραφικές ή ανάγλυφες παραστάσεις, ενώ εσωτερικά καταγράφονταν τα ονόματα των ζώντων Χριστιανών (δίπτυχα ή βίβλος ζώντων) ή τα ονόματα των αποβιωσάντων (δίπτυχα κεκοιμημένων ή τεθνεόντων). Χρησίμευαν δε για να διαβάζονται τα ονόματα των ζωντανών και νεκρών πιστών κατά τη Θεία Λειτουργία και τις λοιπές εκκλησιαστικές τελετές.[1] Σε περίπτωση που κάποιος αποστατούσε, αφοριζόταν ή ακολουθούσε αιρετική διδασκαλία διαγραφόταν από τα δίπτυχα, ενώ σε περίπτωση επιστροφής στην κανονική εκκλησία ή άρσης του αφορισμού ακολουθούσε η επανεγγραφή του ονόματός του.[2]
Τα Δίπτυχα στην Ορθόδοξη Παράδοση
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά τους πρώτους χρόνους, με την εξάπλωση των τοπικών χριστιανικών εκκλησιών και τη δημιουργία διοικητικών θεσμών (επισκοπές, εξαρχίες, πατριαρχεία) δημιουργήθηκε η ανάγκη αλληλοαναγνώρισης των εκκλησιών που βρίσκονται μεταξύ τους σε κοινωνία και ενότητα. Μέσω της εγγραφής στα εκκλησιαστικά δίπτυχα κάθε τοπική εκκλησία επιβεβαιώνει την ενότητά της με τις υπόλοιπες οι οποίες αναφέρονται σε αυτά. Με αυτό τον τρόπο τα δίπτυχα αποτελούν δήλωση κοινωνίας και αναγνώρισης μεταξύ των τοπικών ορθόδοξων εκκλησιών και αναγιγνώσκονται κατά τη διάρκεια της θείας λειτουργίας ως μαρτυρία της μεταξύ τους αλληλοκοινωνίας.[3]
Η σειρά με την οποία αναγράφονται και μνημονεύονται οι τοπικές εκκλησίες αποτελεί και τη σειρά κατάταξης ή προβαδίσματος των εκκλησιών όπως διαμορφώθηκε ιστορικά από την εκκλησιαστική ορθόδοξη παράδοση[4]. Προηγούνται τα λεγόμενα πρεσβυγενή πατριαρχεία Κωνσταντινούπολης, Αλεξάνδρειας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων και ακολουθούν κατά σειρά κατάταξης τα νεότερα πατριαρχεία, Ρωσίας, Σερβίας, Ρουμανίας, Βουλγαρίας, Γεωργίας και στη συνέχεια οι αυτοκέφαλες και αυτόνομες εκκλησίες. Μετά το Σχίσμα των Εκκλησιών το 1054 απαλείφθηκε από τα δίπτυχα των Ορθοδόξων Εκκλησιών το όνομα του έως τότε πρώτου στην τάξη Πατριαρχείου Ρώμης.[5]
Στη σύγχρονη εποχή τα δίπτυχα έχουν μορφή έντυπου τόμου που εκδίδονται κάθε χρόνο και στον οποίο κάθε ορθόδοξη εκκλησία, εκτός από την αναγραφή με σειρά κατάταξης των υπόλοιπων εκκλησιών με τις οποίες βρίσκεται σε ενότητα, αναγράφει επίσης αναλυτικά όλες τις διοικητικές δομές της, επισκοπές, ιδρύματα καθώς και τους αναγνωρισμένους κληρικούς της όλων των βαθμίδων, καθώς και άλλα εκκλησιαστικά και λειτουργικά θέματα.[6]
Διαγραφή από τα Δίπτυχα της Εκκλησίας
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η διαγραφή από τα Δίπτυχα της Εκκλησίας είναι σοβαρότατη πράξη. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η διαγραφή του ονόματος του μνημονευθέντος Ρώμης Σεργίου εκ των διπτύχων της Ανατολικής Εκκλησίας, μετά από απόφαση Συνόδου, από τον Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Σέργιου (999-1019)[7]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρωτοπρ. Χρυσόστομος Νάσσης, Τα Εκκλησιαστικά Δίπτυχα (βίντεο)
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Αλεξόπουλος, Στέφανος (2011). Δίπτυχα ή Ιεραί Δέλτοι ή Κατάλογοι (Μεγάλη Ορθόξοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια). 6. Αθήνα: Στρατηγικές Εκδόσεις. σελ. 279. ISBN 9789608094635.
- ↑ Κοντογιάννης, Σ.Δ. (2001) [1986]. Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, τ. 21. Αθήνα: Πάπυρος. σελ. 178.
- ↑ Αλεξόπουλος, Στέφανος (2011). Δίπτυχα ή Ιεραί Δέλτοι ή Κατάλογοι (Μεγάλη Ορθόξοξη Χριστιανική Εγκυκλοπαίδεια). 6. Αθήνα: Στρατηγικές Εκδόσεις. σελ. 280. ISBN 9789608094635.
- ↑ Τρεμπέλας, Παναγιώτης. Δίπτυχα, Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια. 5. σελ. 107-113.
- ↑ Σαββάτος, Χρυσόστομος, Μητρ. Μεσσηνίας (22-2-2011). «"Το κανονικό περιεχόμενο των Εκκλησιαστικών Διπτύχων και η τάξη αναγραφής των Θρόνων των Ορθοδόξων Εκκλησιών"|Amen.gr». Amen.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-02-27. https://web.archive.org/web/20180227164041/http://www.amen.gr/article/to-kanoniko-periexomeno-twn-ekklisiastikwn-diptuxwn-kai-i-taksi-anagrafis-twn-thronwn-twn-orthodokswn-ekklisiwn. Ανακτήθηκε στις 2018-02-24.
- ↑ Η Εκκλησία της Ελλάδας τα εκδίδει κατ' έτος με τίτλο, Δίπτυχα της Εκκλησίας της Ελλάδος, Έκδοσις Αποστολικής Διακονίας της Ελλάδος.
- ↑ Μηλιδώνης, Κυπριανός. «Οι βασικές διαφορές Ορθοδόξων και Λατίνων». www.immorfou.org.cy. Ιερά Μητρόπολις Μόρφου. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 2018.