Σχετικός κίνδυνος: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Δημιουργήθηκε από μετάφραση της σελίδας "Relative risk" |
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
||
Γραμμή 1: | Γραμμή 1: | ||
[[Αρχείο:Illustration_of_risk_reduction.svg|εναλλ.=Illustration of two groups: one exposed to treatment, and one unexposed. Exposed group has smaller risk of adverse outcome, with RR = 4/8 = 0.5.|μικρογραφία| Η ομάδα που εκτέθηκε στην θεραπεία (αριστερά) έχει το μισό κίνδυνο |
[[Αρχείο:Illustration_of_risk_reduction.svg|εναλλ.=Illustration of two groups: one exposed to treatment, and one unexposed. Exposed group has smaller risk of adverse outcome, with RR = 4/8 = 0.5.|μικρογραφία| Η ομάδα που εκτέθηκε στην θεραπεία (αριστερά) έχει το μισό κίνδυνο [ΣΚ = (4/16)/(8/16) = 0,5] μιας ανεπιθύμητης έκβασης (σκούρο κόκκινο) σε σύγκριση με την ομάδα που δεν έχει εκτεθεί (δεξιά).]] |
||
Ο '''σχετικός κίνδυνος''' (ΣΚ) ή ο '''λόγος κινδύνου''' είναι ο λόγος της [[Πιθανότητα|πιθανότητας]] να συμβεί κάποια έκβαση σε μια εκτεθειμένη ομάδα προς την πιθανότητα να συμβεί η έκβαση σε μια μη εκτεθειμένη ομάδα. Υπολογίζεται ως <math>I_e / I_u</math>, όπου <math>I_e</math> είναι η επίπτωση στην εκτεθειμένη ομάδα και <math>I_u</math> είναι η επίπτωση στην μη εκτεθειμένη ομάδα.<ref name=":0">{{Cite book|title=Dictionary of Epidemiology|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-939006-9|year=2014|edition=6th|pages=245, 252|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780199976720.001.0001/acref-9780199976720}}</ref> Μαζί με την διαφορά κινδύνου και τον λόγο απόδοσης, ο σχετικός κίνδυνος μετρά την |
Ο '''σχετικός κίνδυνος''' (ΣΚ) ή ο '''λόγος κινδύνου''' είναι ο λόγος της [[Πιθανότητα|πιθανότητας]] να συμβεί κάποια έκβαση σε μια εκτεθειμένη ομάδα προς την πιθανότητα να συμβεί η έκβαση σε μια μη εκτεθειμένη ομάδα. Υπολογίζεται ως <math>I_e / I_u</math>, όπου <math>I_e</math> είναι η επίπτωση στην εκτεθειμένη ομάδα και <math>I_u</math> είναι η επίπτωση στην μη εκτεθειμένη ομάδα.<ref name=":0">{{Cite book|title=Dictionary of Epidemiology|publisher=Oxford University Press|isbn=978-0-19-939006-9|year=2014|edition=6th|pages=245, 252|url=http://www.oxfordreference.com/view/10.1093/acref/9780199976720.001.0001/acref-9780199976720}}</ref> Μαζί με την διαφορά κινδύνου και τον λόγο απόδοσης, ο σχετικός κίνδυνος μετρά την συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης και της έκβασης.<ref name="pmid14695382">{{Cite journal|title=Proportions, odds, and risk|journal=Radiology|volume=230|issue=1|pages=12–9|date=January 2004|pmid=14695382|doi=10.1148/radiol.2301031028}}</ref> |
||
== Στατιστική χρήση και ερμηνεία == |
== Στατιστική χρήση και ερμηνεία == |
||
Ο σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται στην στατιστική ανάλυση των δεδομένων από επεμβατικές μελέτες, [[Μελέτη σειράς|μελέτες σειράς]] και συγχρονικές μελέτες, για την εκτίμηση της ισχύος της συσχέτισης μεταξύ θεραπειών (ή παραγόντων κινδύνου) και εκβάσεων.<ref name="pmid14695382">{{Cite journal|title=Proportions, odds, and risk|journal=Radiology|volume=230|issue=1|pages=12–9|date=January 2004|pmid=14695382|doi=10.1148/radiol.2301031028}}</ref><ref>{{Cite book|title=Studying a study and testing a test: how to read the medical evidence|first=Richard K.|last=Riegelman|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-7817-4576-5|date=2005|edition=5th|location=Philadelphia|pages=[https://archive.org/details/studyingstudytes0000rieg/page/389 389]|url=https://archive.org/details/studyingstudytes0000rieg/page/389}}</ref> Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται για τη σύγκριση του κινδύνου μιας ανεπιθύμητης έκβασης όταν λαμβάνεται ιατρική θεραπεία έναντι μη θεραπείας (ή εικονικού φαρμάκου) ή όταν υπάρχει έκθεση σε περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου έναντι μη έκθεσης. |
Ο σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται στην στατιστική ανάλυση των δεδομένων από επεμβατικές μελέτες, [[Μελέτη σειράς|μελέτες σειράς]] και [[Συγχρονική μελέτη|συγχρονικές μελέτες]], για την εκτίμηση της ισχύος της συσχέτισης μεταξύ θεραπειών (ή παραγόντων κινδύνου) και εκβάσεων.<ref name="pmid14695382">{{Cite journal|title=Proportions, odds, and risk|journal=Radiology|volume=230|issue=1|pages=12–9|date=January 2004|pmid=14695382|doi=10.1148/radiol.2301031028}}</ref><ref>{{Cite book|title=Studying a study and testing a test: how to read the medical evidence|first=Richard K.|last=Riegelman|publisher=Lippincott Williams & Wilkins|isbn=978-0-7817-4576-5|date=2005|edition=5th|location=Philadelphia|pages=[https://archive.org/details/studyingstudytes0000rieg/page/389 389]|url=https://archive.org/details/studyingstudytes0000rieg/page/389}}</ref> Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται για τη σύγκριση του κινδύνου μιας ανεπιθύμητης έκβασης όταν λαμβάνεται ιατρική θεραπεία έναντι μη θεραπείας (ή εικονικού φαρμάκου) ή όταν υπάρχει έκθεση σε περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου έναντι μη έκθεσης. |
||
Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της έκθεσης και του αποτελέσματος, η τιμή του ΣΚ μπορεί να ερμηνευθεί ως εξής: |
Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της έκθεσης και του αποτελέσματος, η τιμή του ΣΚ μπορεί να ερμηνευθεί ως εξής: |
||
* ΣΚ = 1 σημαίνει ότι η έκθεση δεν επηρεάζει την έκβαση |
* ΣΚ = 1 σημαίνει ότι η έκθεση δεν επηρεάζει την έκβαση |
||
* |
* ΣΚ < 1 σημαίνει ότι η έκθεση μειώνει τον κίνδυνος να συμβεί η έκβαση |
||
* |
* ΣΚ > 1 σημαίνει ότι η έκθεση αυξάνει τον κίνδυνο να συμβεί η έκβαση |
||
== Χρήση στην βιβλιογραφία == |
== Χρήση στην βιβλιογραφία == |
||
Ο σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται συνήθως για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων των |
Ο σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται συνήθως για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων των [[Ελεγχόμενη τυχαιοποιημένη δοκιμή|ελεγχόμενων τυχαιοποιημένων δοκιμών]].<ref>{{Cite journal|title=Reporting of attributable and relative risks, 1966-97|journal=Lancet|volume=351|issue=9110|pages=1179|date=April 1998|pmid=9643696|doi=10.1016/s0140-6736(05)79123-6}}</ref> Αυτό μπορεί να καταστεί προβληματικό, εάν ο σχετικός κίνδυνος παρουσιάζεται μεμονωμένα χωρίς την αναφορά σε απόλυτα μέτρα, όπως ο απόλυτος κίνδυνος ή η διαφορά κινδύνου.<ref>{{Cite journal|title=Relative risk versus absolute risk: one cannot be interpreted without the other|journal=Nephrology, Dialysis, Transplantation|volume=32|issue=suppl_2|pages=ii13–ii18|date=April 2017|pmid=28339913|doi=10.1093/ndt/gfw465}}</ref> Σε περιπτώσεις όπου η [[Επίπτωση (επιδημιολογία)|επίπτωση]] της έκβασης είναι χαμηλή, η τιμή του σχετικού κινδύνου, είτε μεγάλη είτε μικρή, συχνά δεν συνεπάγεται σημαντική επιρροή στην έκβαση και η σημασία των συνεπειών για την δημόσια υγεία μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της έκβασης είναι υψηλή, ακόμα και τιμές του σχετικού κινδύνου κοντά στο 1 ενδέχεται να έχουν σημαντική επιρροή στην έκβαση και οι συνέπειες μπορεί να υποτιμηθούν. Επομένως, συνιστάται η παρουσίαση τόσο απόλυτων όσο και σχετικών μέτρων συσχέτισης.<ref>{{Cite journal|title=CONSORT 2010 explanation and elaboration: updated guidelines for reporting parallel group randomised trials|journal=BMJ|volume=340|pages=c869|date=March 2010|pmid=20332511|pmc=2844943|doi=10.1136/bmj.c869}}</ref> |
||
== Υπολογισμός == |
== Υπολογισμός == |
||
Γραμμή 85: | Γραμμή 85: | ||
|- |
|- |
||
| ΠΕΜ - ΠΕΠ |
| ΠΕΜ - ΠΕΠ |
||
| [[ |
| [[Απόλυτη μείωση κινδύνου]] |
||
| ΑΜΚ |
| ΑΜΚ |
||
| 0,3 ή 30% |
| 0,3 ή 30% |
||
|- |
|- |
||
| (ΠΕΜ - ΠΕΠ) / ΠΕΜ |
| (ΠΕΜ - ΠΕΠ) / ΠΕΜ |
||
| [[ |
| [[Σχετική μείωση κινδύνου]] ή |
||
⚫ | |||
| ΣΜΚ |
| ΣΜΚ ή |
||
⚫ | |||
| 0,75 ή 75% |
| 0,75 ή 75% |
||
|- |
|- |
||
| 1 / (ΠΕΜ − ΠΕΠ) |
| 1 / (ΠΕΜ − ΠΕΠ) |
||
| [[ |
| [[Αριθμός που απαιτείται για τη θεραπεία ενός]] |
||
| ΑΑΘ |
| ΑΑΘ |
||
| 3.33 |
| 3.33 |
||
|- |
|- |
||
| ΠΕΠ / ΠΕΜ |
| ΠΕΠ / ΠΕΜ |
||
| |
| Σχετικός κίνδυνος |
||
| ΣΚ |
| ΣΚ |
||
| 0,25 |
| 0,25 |
||
|- |
|- |
||
| |
| <math>\frac{\mbox{α/β}}{\mbox{γ/δ}}</math> |
||
| [[ |
| [[Λόγος απόδοσης]] |
||
| ΛΑ |
| ΛΑ |
||
| 0.167 |
| 0.167 |
||
|- |
|||
| (ΠΕΜ - ΠΕΠ) / ΠΕΜ |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
| 0,75 |
|||
|} |
|} |
||
Έκδοση από την 14:37, 26 Απριλίου 2020
Ο σχετικός κίνδυνος (ΣΚ) ή ο λόγος κινδύνου είναι ο λόγος της πιθανότητας να συμβεί κάποια έκβαση σε μια εκτεθειμένη ομάδα προς την πιθανότητα να συμβεί η έκβαση σε μια μη εκτεθειμένη ομάδα. Υπολογίζεται ως , όπου είναι η επίπτωση στην εκτεθειμένη ομάδα και είναι η επίπτωση στην μη εκτεθειμένη ομάδα.[1] Μαζί με την διαφορά κινδύνου και τον λόγο απόδοσης, ο σχετικός κίνδυνος μετρά την συσχέτιση μεταξύ της έκθεσης και της έκβασης.[2]
Στατιστική χρήση και ερμηνεία
Ο σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται στην στατιστική ανάλυση των δεδομένων από επεμβατικές μελέτες, μελέτες σειράς και συγχρονικές μελέτες, για την εκτίμηση της ισχύος της συσχέτισης μεταξύ θεραπειών (ή παραγόντων κινδύνου) και εκβάσεων.[2][3] Για παράδειγμα, χρησιμοποιείται για τη σύγκριση του κινδύνου μιας ανεπιθύμητης έκβασης όταν λαμβάνεται ιατρική θεραπεία έναντι μη θεραπείας (ή εικονικού φαρμάκου) ή όταν υπάρχει έκθεση σε περιβαλλοντικό παράγοντα κινδύνου έναντι μη έκθεσης.
Υπό την προϋπόθεση ότι υπάρχει αιτιώδης σχέση μεταξύ της έκθεσης και του αποτελέσματος, η τιμή του ΣΚ μπορεί να ερμηνευθεί ως εξής:
- ΣΚ = 1 σημαίνει ότι η έκθεση δεν επηρεάζει την έκβαση
- ΣΚ < 1 σημαίνει ότι η έκθεση μειώνει τον κίνδυνος να συμβεί η έκβαση
- ΣΚ > 1 σημαίνει ότι η έκθεση αυξάνει τον κίνδυνο να συμβεί η έκβαση
Χρήση στην βιβλιογραφία
Ο σχετικός κίνδυνος χρησιμοποιείται συνήθως για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων των ελεγχόμενων τυχαιοποιημένων δοκιμών.[4] Αυτό μπορεί να καταστεί προβληματικό, εάν ο σχετικός κίνδυνος παρουσιάζεται μεμονωμένα χωρίς την αναφορά σε απόλυτα μέτρα, όπως ο απόλυτος κίνδυνος ή η διαφορά κινδύνου.[5] Σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της έκβασης είναι χαμηλή, η τιμή του σχετικού κινδύνου, είτε μεγάλη είτε μικρή, συχνά δεν συνεπάγεται σημαντική επιρροή στην έκβαση και η σημασία των συνεπειών για την δημόσια υγεία μπορεί να υπερεκτιμηθεί. Αντίστοιχα, σε περιπτώσεις όπου η επίπτωση της έκβασης είναι υψηλή, ακόμα και τιμές του σχετικού κινδύνου κοντά στο 1 ενδέχεται να έχουν σημαντική επιρροή στην έκβαση και οι συνέπειες μπορεί να υποτιμηθούν. Επομένως, συνιστάται η παρουσίαση τόσο απόλυτων όσο και σχετικών μέτρων συσχέτισης.[6]
Υπολογισμός
Ο σχετικός κίνδυνος μπορεί να εκτιμηθεί από έναν τετράπτυχο πίνακα:
Ομάδες | Έκβαση | |
---|---|---|
Συνέβη (Σ) | Δεν συνέβη (Δ) | |
Παρέμβαση (Π) | α | β |
Μάρτυρας (Μ) | γ | δ |
Η σημειακή εκτίμηση του σχετικού κινδύνου είναι:
Η κατανομή του για ένα δείγμα του πληθυσμού είναι πιο κοντά στην κανονική κανονική απ' ό,τι η κατανομή του ΣΚ,[7] με τυπικό σφάλμα:
Σύγκριση με τον λόγο απόδοσης
Ο σχετικός κίνδυνος διαφέρει από τον λόγο απόδοσης (ΛΑ), αν και τον πλησιάζει ασύμπτωτα για μικρές πιθανότητες της έκβασης. Εάν το α είναι σημαντικά μικρότερο από το β, τότε α / (α + β) α / β. Ομοίως, εάν το γ είναι πολύ μικρότερο από το δ, τότε γ / (γ + δ) γ / δ. Έτσι, με την υπόθεση της σπάνιας νόσου:
Στην πράξη, ο λόγος απόδοσης χρησιμοποιείται συνήθως για μελέτες πασχόντων–μαρτύρων, εφόσον ο σχετικός κίνδυνος δεν μπορεί να εκτιμηθεί.[2]
Στην πραγματικότητα, ο λόγος απόδοσης χρησιμοποιείται πολύ πιο ευρέως στα στατιστικά στοιχεία, καθώς η λογιστική παλινδρόμηση, που συχνά χρησιμοποιείται στην ανάλυση των αποτελεσμάτων κλινικών δοκιμών, λειτουργεί με τον λογάριθμο του λόγου απόδοσης, αλλά όχι με τον λογάριθμο του σχετικού κινδύνου. Επειδή ο φυσικός λογάριθμος της απόδοσης υπολογίζεται ως γραμμική συνάρτηση των ανεξάρτητων μεταβλητών, ο εκτιμώμενος λόγος απόδοσης της θεραπείας για άτομα διαφορετικής ηλικίας θα ήταν ο ίδιος σε ένα μοντέλο λογιστικής παλινδρόμησης όπου η έκβαση συσχετίζεται με την θεραπεία και με την ηλικία, αν και ο σχετικός κίνδυνος μπορεί να είναι σημαντικά διαφορετικός.
Εφόσον ο σχετικός κίνδυνος είναι ένα πιο άμεσο αντιληπτό μέτρο αποτελεσματικότητας, η διάκριση είναι σημαντική ειδικά σε περιπτώσεις μεσαίων έως υψηλών πιθανοτήτων. Εάν η ενέργεια Α ενέχει κίνδυνο 99,9% και η ενέργεια Β κίνδυνο 99,0%, τότε ο σχετικός κίνδυνος είναι λίγο πάνω από 1, ενώ η απόδοση της δράσης Α είναι πάνω από 10 φορές μεγαλύτερη από την απόδοση της Β.
Αριθμητικό παράδειγμα
Παράδειγμα μείωσης κινδύνου
Ομάδες | Έκβαση (+) | Έκβαση (-) | Σύνολο | Πιθανότητα έκβασης (ΠΕ) |
---|---|---|---|---|
Παρέμβαση (Π) | α = 15 | β = 135 | α + β = 150 | ΠΕΠ = α / (α + β) = 0,1 ή 10% |
Μάρτυρας (Μ) | γ = 100 | δ = 150 | γ + δ = 250 | ΠΕΜ = γ / (γ + δ) = 0,4 ή 40% |
Σύνολο | 115 | 285 | 400 |
Εξίσωση | Μεταβλητή | Συντομογραφία | Τιμή |
---|---|---|---|
ΠΕΜ - ΠΕΠ | Απόλυτη μείωση κινδύνου | ΑΜΚ | 0,3 ή 30% |
(ΠΕΜ - ΠΕΠ) / ΠΕΜ | Σχετική μείωση κινδύνου ή
Κλάσμα αποτρέψιμων μεταξύ των μη εκτεθειμένων |
ΣΜΚ ή
ΚΑμ |
0,75 ή 75% |
1 / (ΠΕΜ − ΠΕΠ) | Αριθμός που απαιτείται για τη θεραπεία ενός | ΑΑΘ | 3.33 |
ΠΕΠ / ΠΕΜ | Σχετικός κίνδυνος | ΣΚ | 0,25 |
Λόγος απόδοσης | ΛΑ | 0.167 |
Παραπομπές
- ↑ Dictionary of Epidemiology (6th έκδοση). Oxford University Press. 2014. σελίδες 245, 252. ISBN 978-0-19-939006-9.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 «Proportions, odds, and risk». Radiology 230 (1): 12–9. January 2004. doi: . PMID 14695382.
- ↑ Riegelman, Richard K. (2005). Studying a study and testing a test: how to read the medical evidence (5th έκδοση). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. σελίδες 389. ISBN 978-0-7817-4576-5.
- ↑ «Reporting of attributable and relative risks, 1966-97». Lancet 351 (9110): 1179. April 1998. doi: . PMID 9643696.
- ↑ «Relative risk versus absolute risk: one cannot be interpreted without the other». Nephrology, Dialysis, Transplantation 32 (suppl_2): ii13–ii18. April 2017. doi: . PMID 28339913.
- ↑ «CONSORT 2010 explanation and elaboration: updated guidelines for reporting parallel group randomised trials». BMJ 340: c869. March 2010. doi: . PMID 20332511.
- ↑ «Standard errors, confidence intervals, and significance tests». StataCorp LLC.