Τόμας Μπέκετ

 

Ο Τόμας Μπέκετ, γνωστός και ως Άγιος Θωμάς του Κάντερμπερι, ή και Τόμας του Λονδίνου (21η Δεκεμβρίου, 1119 - 29 Δεκεμβρίου 1170), ήταν Αρχιεπίσκοπος του Κάντερμπερι από το 1162 μέχρι τη δολοφονία του το 1170. Αναγνωρίζεται ως άγιος και μάρτυρας τόσο από την Καθολική Εκκλησία όσο και από την Αγγλικανική Κοινωνία. Ήλθε σε σύγκρουση με τον Ερρίκο Β΄, βασιλιά της Αγγλίας, για τα δικαιώματα και τα προνόμια της Εκκλησίας και δολοφονήθηκε από οπαδούς του βασιλιά στον καθεδρικό ναό του Καντέρμπερι. Λίγο μετά το θάνατό του, αγιοποιήθηκε από τον Πάπα Αλέξανδρο Γ '.

Βιογραφία

Ο Μπέκετ γεννήθηκε περίπου το 1119, ή το 1120 σύμφωνα με μεταγενέστερη παράδοση. Γεννήθηκε στο Τσίπσαϊντ του Λονδίνου, στις 21 Δεκεμβρίου, ανήμερα της γιορτής του Αποστόλου Θωμά. Ήταν ο γιος του Gilbert και της Matilda Beket. Τόσο ο πατέρας του, όσο και η μητέρα του ήταν Νορμανδικής καταγωγής, από την Thierville της Ανατολικής Νορμανδίας. Ο Γκίλμπερτ ξεκίνησε τη ζωή του ως έμπορος, ίσως στα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, αλλά μέχρι το 1120 κατοικούσε στο Λονδίνο και ως ιδιοκτήτης ακινήτου ζούσε με τα μισθώματα από τα ακίνητά του. Αμφότεροι οι γονείς του ενταφιάστηκαν στον Καθεδρικό Ναό του Παλαιού Αγίου Παύλου .

Πλάκα που σηματοδοτεί την περιοχή όπου γεννήθηκε ο Μπέκετ.

Ένας από τους πλούσιους φίλους του πατέρα του Becket, ο Richer de L'Aigle, προσκαλούσε συχνά τον Thomas στα κτήματα του στο Sussex, όπου ο Becket συμμετείχε σε κυνήγια. Σύμφωνα με τον Grim, ο Becket έμαθε πολλά από τον Richer, ο οποίος όμως αργότερα υπέγραψε τα Συντάγματα του Clarendon εναντίον του Thomas.

Ξεκινώντας όταν ήταν 10 ετών, ο Μπέκετ στάλθηκε ως μαθητής στο Μέρτον Μονιό στην Αγγλία και αργότερα παρακολούθησε ένα πρωτοβάθμιο σχολείο στο Λονδίνο, πιθανώς εκείνο του καθεδρικού ναού του Αγίου Παύλου. Αργότερα, σε ηλικία περίπου 20 ετών, πέρασε περίπου ένα χρόνο στο Παρίσι. Λίγο καιρό μετά την έναρξη της εκπαίδευσης του Μπέκετ, ο Γκίλμπερτ Μπέκετ υπέστη οικονομική καταστροφή, και ο νεότερος Μπέκετ αναγκάστηκε να κερδίσει τα προς το ζην ως υπάλληλος. Ο Γκίλμπερτ εξασφάλισε αρχικά μια θέση για τον γιο του στην επιχείρηση ενός συγγενή του και στη συνέχεια αργότερα απέκτησε μια θέση στο νοικοκυριό του Theobald of Bec, του τότε Αρχιεπισκόπου του Κάντερμπρι.

Ερρίκος Β΄ της ΑγγλίαςΟ Θεόβαλντ του ανέθεσε αρκετές σημαντικές αποστολές στη Ρώμη και τον έστειλε επίσης στη Μπολόνια και το Οξέρ για να μελετήσει το κανονιστικό δίκαιο. Ο Theobald το 1154 ονόμασε τον Becket αρχιδιάκονο του Κάντερμπρι, άλλα και σε άλλες εκκλησιαστικές θέσεις τόσο στον καθεδρικό ναό του Λίνκολν όσο και στον καθεδρικό ναό του Αγίου Παύλου, καθώς και προιστάμενο του Μπέβερλι . Η αποτελεσματικότητά του σε αυτές τις θέσεις οδήγησε τον Θεόβαλντ να τον συστήσει στον βασιλιά Ερρίκο Β΄της Αγγλίας για την κενή θέση του Λόρδου Καγκελάριου, στην οποία ο Becket διορίστηκε τον Ιανουάριο του 1155.

Ως καγκελάριος, ο Μπέκετ επέβαλε τις παραδοσιακές πηγές εσόδων του βασιλιά που απαιτούντο από όλους τους γαιοκτήμονες, συμπεριλαμβανομένων των εκκλησιών και των επισκοπών. Ο Βασιλιάς Ερρίκος μάλιστα έστειλε τον γιο του, τον Χένρι, να ζήσει στο σπίτι του Μπέκετ, κατά την τότε συνήθεια τα παιδιά των ευγενών να ανατρέφονται σε άλλα σπίτια άλλων ευγενών.  

Πρωτείο

Ο Μπέκετ διορίστηκε ως Αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρυ το 1162, αρκετούς μήνες μετά το θάνατο του Θεόβαλντ. Η εκλογή του επιβεβαιώθηκε στις 23 Μαΐου 1162 από ένα βασιλικό συμβούλιο επισκόπων και ευγενών. Ο Ερρίκος ήλπιζε ότι ο Μπέκετ θα συνεχίσει να δίνει προτεραιότητα στη βασιλική κυβέρνηση, παρά στην εκκλησία. Ωστόσο, η περίφημη μετατροπή του Μπέκετ στον ασκητισμό έγινε τότε.

• Becket enthroned as Archbishop of Canterbury from a Nottingham Alabaster in the Victoria & Albert Museum
• 
• Αρχείο:StThomasReturn.jpg
• 

Ο Μπέκετ χειροτονήθηκε ιερέας στις 2 Ιουνίου 1162 στο Καντέρμπουρυ, και στις 3 Ιουνίου 1162 αφιερώθηκε ως αρχιεπίσκοπος από τον Χένρι του Μπλουά, τον Επίσκοπο του Γουίντσεστερ και τους άλλους επίσκοπους του Σουπερμπάν.

ΤΟ χάσμα μεταξύ του Ερρίκου και του Μπέκετ μεγάλωσε καθώς ο νέος αρχιεπίσκοπος παραιτήθηκε από τη θητεία του και προσπάθησε να ανακτήσει και να επεκτείνει τα δικαιώματα της αρχιεπισκοπής . Αυτό οδήγησε σε μια σειρά συγκρούσεων με τον Βασιλιά, συμπεριλαμβανομένης της δικαιοδοσίας των κοσμικών δικαστηρίων έναντι των Άγγλων κληρικών, η οποία επιτάχυνε την αντιπάθεια μεταξύ του Μπέκετ και του βασιλιά. Οι προσπάθειες του Ερρίκου να επηρεάσει τους άλλους επισκόπους εναντίον του Μπέκετ ξεκίνησαν στο Γουέστμινστερ τον Οκτώβριο του 1163, όπου ο Βασιλιάς ζήτησε την έγκριση των παραδοσιακών δικαιωμάτων της βασιλικής κυβέρνησης σε σχέση με την εκκλησία. Αυτό οδήγησε στα Συντάγματα του Clarendon, όπου ο Μπέκετ κλήθηκε επίσημα να συμφωνήσει με τα δικαιώματα του Βασιλιά ή να αντιμετωπίσει πολιτικές επιπτώσεις.

Ο Βασιλιάς Ερρίκος Β ' προήδρευσε στις συνελεύσεις των περισσότερων ανώτερων αγγλικών κληρικών στο Clarendon Palace στις 30 Ιανουαρίου 1164. Σε δεκαέξι διατάγματα, επιδίωξε ανεξαρτησία και ασθενέστερη σύνδεση με τη Ρώμη. Χρησιμοποίησε όλες τις ικανότητές του για να προκαλέσει τη συγκατάθεσή τους και προφανώς ήταν επιτυχής με όλους εκτός από τον Becket. Τέλος, ακόμη και ο Becket εξέφρασε την προθυμία του να συμφωνήσει με την ουσία των Συνταγμάτων του Clarendon, αλλά αρνήθηκε να υπογράψει επίσημα τα έγγραφα. Ο Χένρι κάλεσε τον Μπέκετ να εμφανιστεί ενώπιον ενός μεγάλου συμβουλίου στο Κάστρο του Νορθάμπτον στις 8 Οκτωβρίου 1164, για να απαντήσει σε ισχυρισμούς περιφρόνησης της βασιλικής εξουσίας και κακοποίησης στο γραφείο του Καγκελαρίου. Καταδικασμένος για τις κατηγορίες, ο Μπέκετ βγήκε από τη δίκη και κατέφυγε στην Ηπειρωτική Ευρώπη .

Την εποχή που ο Ερρίκος εκινείτο εναντίον των φίλων και οπαδών του Μπέκετ, ο βασιλιάς Λουδοβίκος Ζ΄ της Γαλλίας προσέφερε προστασία Μπέκετ. Έτσι ο Τόμας Μπέκετ πέρασε σχεδόν δύο χρόνια στο αβαείο του Κιστερκιανού στο Ποντινί, έως ότου οι απειλές του Ερρίκου εναντίον του τον ανάγκασαν να επιστρέψει στο Σανς . Ο Μπέκετ αντέδρασε απειλώντας με αφορισμό του βασιλιά και των επισκόπων που τον υποστήριζαν, αλλά ο Πάπας Αλέξανδρος Γ ', παρόλο που τον συμπαθούσε ευνοούσε μια πιο διπλωματική προσέγγιση. Οι παπικοί Λεγάτοι στάλθηκαν το 1167 με εξουσία να ενεργήσουν ως διαιτητές.

Το 1170, ο Αλέξανδρος έστειλε αντιπροσώπους για να επιβάλει λύση στη διαφορά. Σε αυτό το σημείο, ο Χένρι πρόσφερε έναν συμβιβασμό που θα επέτρεπε στον Τόμας να επιστρέψει στην Αγγλία από την εξορία.

Τον Ιούνιο του 1170, ο Roger de Pont L'Évêque, ο αρχιεπίσκοπος της Υόρκης, μαζί με τον Gilbert Foliot, τον Επίσκοπο του Λονδίνου, και ο Josceline de Bohon, ο Επίσκοπος του Σαλίσμπερυ, στέφτηκαν τον κληρονόμο, Henry the Young King, στην Υόρκη. Αυτό ήταν παραβίαση του προνόμου στέψης του Καντέρμπουρυ και τον Νοέμβριο του 1170 ο Μπέκετ αφόρησε και τους τρεις.

Αφού άκουσε αναφορές για τις ενέργειες του Μπέκετ, ο Χένρι λέγεται ότι είχε εκφράσει λέξεις που ερμηνεύονταν από τους άντρες του ότι επιθυμούσε να σκοτωθεί ο Μπέκετ. Τα ακριβή λόγια του βασιλιά είναι αμφίβολα και έχουν αναφερθεί αρκετές εκδοχές. Σύμφωνα με τον ιστορικό Simon Schama, που δέχεται την άποψη του σύγχρονου βιογράφου Edward Grim, που έγραψε στα Λατινικά, ότι ο Ερρίκος είπε "Τι άθλιους κηφήνες και προδότες έχω θρέψει και μεγάλωσα στο σπίτι μου, που άφησαν τον κύριό τους να αντιμετωπίζεται με τόσο επαίσχυντη περιφρόνηση από έναν ταπεινής καταγωγής κληρικό;"

Ανεξαρτήτως του τι είπε ο Ερρίκος, τα λόγια του ερμηνεύτηκαν ως βασιλική διαταγή και τέσσερις ιππότες, ξεκίνησαν να αντιμετωπίσουν τον Αρχιεπίσκοπο του Καντέρμπερι.

Στις 29 Δεκεμβρίου 1170, έφτασαν στο Κάντερμπερι. Σύμφωνα με την μαρτυρία του αυτόπτη μάρτυρα Edward Grim, έβαλαν τα όπλα τους κάτω από ένα δέντρο έξω από τον καθεδρικό ναό και έκρυβαν την πανοπλία τους κάτω από μανδύες πριν μπουν για να προκαλέσουν τον Becket. Οι ιππότες δήλωσαν στον Μπέκετ ότι διατάσσετο να πάει στο Γουίντσεστερ για να απολογηθεί για τις πράξεις του, αλλά ο Μπέκετ αρνήθηκε. Μόλις ο Μπέκετ αρνήθηκε τα αιτήματά τους, να υποταχθεί στη θέληση του βασιλιά, ανέκτησαν τα όπλα τους και έσπευσαν πίσω για τη δολοφονία. Ο Μπέκετ, εν τω μεταξύ, προχώρησε στην κύρια αίθουσα για τον εσπερινό . Οι άλλοι μοναχοί προσπάθησαν να κλειδωθούν για ασφάλεια, αλλά ο Μπέκετ τους είπε: «Δεν είναι σωστό να φτιάξεις ένα φρούριο έξω από το σπίτι της προσευχής!», διατάζοντας τους να ανοίξουν ξανά τις πόρτες.

Οι τέσσερις ιππότες, κρατώντας σπαθί, έτρεξαν στο χώρο λέγοντας: «Πού είναι ο Τόμας Μπέκετ, ο προδότης του Βασιλιά και της χώρας; Οι ιππότες βρήκαν τον Μπέκετ σε ένα σημείο κοντά σε μια πόρτα του μοναστηριού προς τις σκάλες που οδηγούσαν στο χορό των ψαλτών του καθεδρικού ναού, όπου οι μοναχοί έψαλαν εσπερινό. Όταν τους είδε, ο Μπέκετ είπε, "Δεν είμαι προδότης και είμαι έτοιμος να πεθάνω." Ένας ιππότης τον άρπαξε και προσπάθησε να τον τραβήξει έξω, αλλά ο Μπέκετ κρατήθηκε πάνω σε έναν στύλο και έσκυψε το κεφάλι του για να κάνει ειρήνη με τον Θεό.  

Μετά το θάνατο του Μπέκετ, οι μοναχοί ετοίμασαν το σώμα του για ταφή. Σύμφωνα με ορισμένους, ανακαλύφθηκε ότι ο Μπέκετ φορούσε μια μπλούζα κάτω από τα ρούχα του αρχιεπισκόπου του - ένα σημάδι μετάνοιας. Λίγο αργότερα, οι πιστοί σε όλη την Ευρώπη άρχισαν να λατρεύουν τον Μπέκετ ως μάρτυρα, και στις 21 Φεβρουαρίου 1173 - λίγο περισσότερο από δύο χρόνια μετά το θάνατό του αγιοποιήθηκε από τον Πάπα Αλέξανδρο Γ 'στην Εκκλησία του Αγίου Πέτρου στο Σεγκίνι . Στις 12 Ιουλίου 1174, εν μέσω της επανάστασης του 1173-1174, ο Ερρίκος ταπείνωσε τον εαυτό του με τη δημόσια μετάνοια στον τάφο του Μπέκετ, καθώς και στην εκκλησία του Κάντερμπερι, που έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή προσκυνήματα στην Αγγλία.

Οι μοναχοί φοβούμενοι ότι μπορεί να κλαπεί το σώμα του Μπέκετ, και για να αποφευχθεί αυτό, η σωρός του Becket τοποθετήθηκε κάτω από το δάπεδο της ανατολικής κρύπτης του καθεδρικού ναού. Ένα πέτρινο κάλυμμα τοποθετήθηκε πάνω από τον ταφικό χώρο με δύο τρύπες, όπου οι προσκυνητές μπορούσαν να βάλουν τα κεφάλια τους και να φιλήσουν τον τάφο. Αυτή η ρύθμιση απεικονίζεται στα "Miracle Windows" του Trinity Chapel. Το 1220, τα οστά του Becket μεταφέρθηκαν σε ένα νέο επιχρυσωμένο και διακοσμημένο μνημείο πίσω από τον ψηλό βωμό στο εκκλησάκι της Τριάδος. Το ιερό στηρίχθηκε από τρία ζεύγη στυλοβατών, τοποθετημένο σε υπερυψωμένη πλατφόρμα με τρία σκαλοπάτια. Αυτό απεικονίζεται επίσης σε ένα από τα θαυμάσια παράθυρα. Το Κάντερμπερι., λόγω της θρησκευτικής του ιστορίας, είχε δει πάντα πολλούς προσκυνητές, αλλά μετά το θάνατο του Τόμας Μπέκετ ο αριθμός τους αυξήθηκε ραγδαία.