Μιχαήλ Τοσίτσας

Μιχαήλ Τοσίτσας
Ξυλογραφία του Μιχαήλ Τοσίτσα από το Εθνικό Ημερολόγιο Βρετού του 1865
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	3 Ιανουαρίου 1789 Μέτσοβο
Θάνατος	4 Νοεμβρίου 1856 (67 ετών) Αθήνα
Τόπος ταφής	Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών
Εθνικότητα	Ελληνική
Χώρα πολιτογράφησης	Ελληνική
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	Έμπορος
Γνωστός για	Ευεργεσίες
Οικογένεια
Σύζυγος	Ελένη
Γονείς	Αναστάσιος (Πατέρας)
Αδέλφια	Konstantinos Tossizza
Συγγενείς	4 αδέρφια
Σχετικά πολυμέσα

Ο Μιχαήλ Τοσίτσας ήταν Έλληνας εθνικός ευεργέτης.

Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε στο Μέτσοβο το 1787. Πατέρας του ήταν ο Αναστάσης, γουναράς στη Θεσσαλονίκη. Ο μικρός Μιχαήλ έμεινε ως τα δέκα του χρόνια στο Μέτσοβο και εκεί έμαθε τα πρώτα του γράμματα. Μετά τον πήρε ο πατέρας του κοντά στην Θεσσαλονίκη, όπου εκεί συνέχισε το σχολείο μέχρι που έγινε δεκατεσσάρων ετών και το 1806 αναλαμβάνει μαζί με τα αδέλφια του το κατάστημα επεξεργασίας γουναρικών του πατέρα του. Ο Μιχαήλ έμαθε την τέχνη και γύρισε μαζί με τον πατέρα του στο Μέτσοβο. Εκεί ο πατέρας του του ανάθεσε το μαγαζί του. Ο Μιχάλης ανέπτυξε εμπορικό δαιμόνιο και οι δουλειές πήγαιναν τόσο καλά, που έβαλε και τα αδέρφια του (τρία αγόρια και ένα κορίτσι) στην τέχνη. Έστειλε τα αδέλφια του στην Αίγυπτο και παράλληλα ίδρυσε υποκαταστήματα σε Αλεξάνδρεια Λιβόρνο και Μάλτα, αναθέτοντας τη διεύθυνση στα αδέρφια του Θεόδωρο, Κωνσταντίνο και Νικόλαο.

Το 1829 εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια και ο Μιχαήλ Τοσίτσας. Εκεί γνωρίστηκε με τον αντιβασιλέα Μεχμέτ Αλή, ο οποίος αμέσως τον διόρισε διευθυντή όλης της κτηματικής περιουσίας του. Η εκτίμηση που τρέφει ο αντιβασιλέας για το πρόσωπό του, τον καθιστά προσωπικό του σύμβουλο και τον διορίζει επικεφαλής της πρώτης κρατικής τραπέζης, της ποταμοπλοϊκής εταιρείας του Νείλου και διαχειριστή των κτημάτων του. Ο Τοσίτσας καταπιάστηκε με τη βαμβακοκαλλιέργεια, και όλο μεγάλωνε τα πλούτη του.

Παράλληλα εξελίσσεται σε έναν από τους ισχυρότερους γαιοκτήμονες της Αιγύπτου και σημαντικό μέλος των Ελλήνων της Αιγύπτου. Ο Μιχαήλ Τοσίτσας υπήρξε ο πρώτος Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια και κατά γενική εκτίμηση θεωρείται ο πατέρας τού ελληνισμού της Αιγύπτου. Συνέβαλε στην ίδρυση της Ελληνικής Κοινότητας και, μαζί με τα αδέλφια του, βοήθησε να αποκτήσει σημαντικές εκπαιδευτικές και εκκλησιαστικές υποδομές. Το 1854 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου και πέθανε το 1856. Η ευεργετική του δράση δεν περιορίστηκε μόνο στην Αλεξάνδρεια αλλά εκδηλώθηκε εξίσου στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την ιδιαίτερη πατρίδα του το Μέτσοβο .Στη διαθήκη του άφησε μεγάλα ποσά για την αρωγή των φτωχών καθώς και την ενίσχυση νοσοκομειακών, εκκλησιαστικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Μεταξύ αυτών επισημαίνουμε τις δωρεές σημαντικών ποσών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Αρσάκειο και το Πολυτεχνείο. Μετά τον θάνατό του η σύζυγός του Ελένη συνέχισε το φιλανθρωπικό του έργο προσφέροντας σημαντικά ποσά σε εκπαιδευτικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα καθώς και για το κτίσιμο και την αποπεράτωση πολυτεχνείου των Αθηνών. Ο νεώτερος αδελφός του Θεόδωρος, ο οποίος απέκτησε επίσης τεράστια περιουσία στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, μετά την απελευθέρωση γύρισε στην Ελλάδα όπου δώρισε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας του σε ιδρύματα.

Τα τελευταία χρόνια της ζωής του εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου και απεβίωσε το 1856.

Το ευεργετικό του έργο

Η ευεργετική αποστολή του Μιχαήλ Τοσίτσα αρχίζει στην Αλεξάνδρεια. Από εκεί ενισχύει τον αγώνα των Ελλήνων, εξαγοράζει Έλληνες αιχμαλώτους στα σκλαβοπάζαρα των Τούρκων και ιδρύει στην Αλεξάνδρεια νοσοκομείο, εκκλησία και σχολείο για τους εκεί Έλληνες.

Στην Αλεξάνδρεια κτίζει την φημισμένη «Τοσιτσαία Σχολή», που στέγαζε δημοτικό σχολείο, σχολαρχείο, παρθεναγωγείο και βιβλιοθήκη.

Στο Μέτσοβο κάθε χρόνο, όσο ζούσε έστελνε σημαντικά χρηματικά ποσά για την ανακούφιση των φτωχών. Στην Εθνική Τράπεζα κατέθεσε πάνω από 100.000 δραχμές για να πληρώνονται από τους τόκους στο Μέτσοβο δύο δασκάλοι κάθε χρόνο.

Στη Θεσσαλονίκη κληροδότησε αρκετά χρήματα για το εκεί ελληνικό σχολείο, στο οποίο και αυτός μικρός είχε μαθητεύσει.

Στην Αθήνα ο Τοσίτσας έγινε ακόμα πιο γενναιόδωρος. Έκανε έργα οδοποιίας, και ενίσχυσε νοσοκομεία, το Αρσάκειο Παρθεναγωγείο και το Πανεπιστήμιο. Το Πολυτεχνείο το ενίσχυσε με 100.000 γαλλικά τάλληρα.

Πηγές

• Νικόλαος Σ. Μπούλιος (1908). Θυσίες στο βωμό του Χριστού και της Πατρίδος : (Μεγάλοι Εθνικοί Ευεργέτες). Ελεύθερο παιδικό ανάγνωσμα. Νίκαια: Χ. Α. Συμεωνίδη & Σια. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2010. 

• Παντελής Κοντογιάννης (1866-1928) (1908). Εθνικοί ευεργέται. Εν Αθήναις: Σύλλογος προς Διάδοσιν Ωφελίμων Βιβλίων. Ανακτήθηκε στις 15 Αυγούστου 2010. 

• Γ. Πλατάρης, «Οι Τοσίτσηδες στο Λιβόρνο»,  Ηπειρωτικό Ημερολόγιο1984, σελ. 199-206.

• Α. Πολίτου, Ο Ελληνισμός και η Νεωτέρα Αίγυπτος, τόμ. Α΄, Η ιστορία του αιγυπτιώτου

ελληνισμού από του 1798 μέχρι 1927, εκδ. Γράμματα, Αλεξάνδρεια-Αθήναι 1928-1930, 165 -167, 172,175-176, 191-222, 237-240, 243,-247.

• Β. Σκαφιδάς, «Ιστορία του Μετσόβου», ΗΕ 12/131,132 (1963), σελ. 194-200, 293-294

• Α. Γούδας, Βίοι Παράλληλοι, των επί της αναγεννήσεως

της Ελλάδος διαπρεψάντων ανδρών, τόμ. Δ΄, εκ του τυπογραφείου Χ. Ν. Φιλαδελφέως, Αθήνα 1871, 447-486.

• Ι. Χατζηφώτης,« Οι Μετσοβίτες στην Αλεξάνδρεια » Πρακτικά Α΄ συνεδρίου μετσοβίτικων σπουδών, Αθήνα 1993, σελ. 87-96

• Γ. Πλατάρης-Τζίμας, Κώδικας Διαθηκών, Μείζονες και ελάσσονες ευεργέτες του Μετσόβου, εκδ. Νομαρχιακής

αυτοδιοίκησης Ιωαννίνων και Δήμου Μετσόβου, Μέτσοβο/Αθήνα 2004, τόμ. Α΄ σελ.179-207, τόμ. Β΄ σελ. 203-217, τόμ. Γ΄. σελ. 69-71.