Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ΕΣΣΔ

Αρχείο:Soviet Union football federation.gif

Το επίσημο λογότυπο του Πρωταθλήματος ΕΣΣΔ

To Πρωτάθλημα ποδοσφαίρου ΕΣΣΔ (ρωσικά: Чемпионат СССР по футболу) ξεκίνησε το 1936 και διεξήχθη ως το 1991 που διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση.

Περιγραφή

Η σεζόν του πρωταθλήματος ποδοσφαίρου της Σοβιετικής Ένωσης διαρκούσε από τις αρχές της άνοιξης ως το τέλος του φθινοπώρου. Το πρώτο πρωτάθλημα έγινε το 1936 και την πρώτη χρονιά διεξήχθησαν δύο πρωταθλήματα: ανοιξιάτικο και φθινοπωρινό. Το ίδιο επαναλήφθηκε άλλη μια χρονιά, το 1976. Κατά συνέπεια τα έτη 1936 και 1976 υπάρχουν δυο πρωταθλητές Σοβιετικής Ένωσης.

Όλα τα υπόλοιπα έτη και μέχρι το 1991 είχαμε μια σεζόν κάθε χρόνο, με εξαίρεση τις χρονιές 1941 ως 1944, που διακόπηκε λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Από το 1992 καθεμία από τις πρώην Σοβιετικές Δημοκρατίες διοργανώνει το δικό της πρωτάθλημα, ως ανεξάρτητη πλέον χώρα.

Το ρεκόρ συμμετοχής στην ανώτερη κατηγορία του σοβιετικού πρωταθλήματος κατέχουν δύο σύλλογοι: η Ντιναμό Κιέβου και η Ντιναμό Μόσχας που συμμετείχαν και στις 54 σεζόν που διεξήχθησαν. Πάνω από 50 συμμετοχές είχαν επίσης η Σπαρτάκ Μόσχας (53), η Ντιναμό Τιφλίδας (51) και η Τορπέντο Μόσχας (51).

Συνολικά, στην ιστορία της ανώτερης κατηγορίας μετείχαν έστω και για μια σεζόν 63 σωματεία από 13 διαφορετικές σοβιετικές δημοκρατίες. Δεν κατάφεραν να στείλουν ομάδα στην ανώτερη κατηγορία μόνο οι Σ.Σ.Δ. της Τουρκμενίας και της Κιργισίας.

Σύλλογοι που μετείχαν

• 54 φορές: Ντιναμό Κιέβου, Ντιναμό Μόσχας.
• 53 φορές: Σπαρτάκ Μόσχας.
• 51 φορές: Ντιναμό Τιφλίδας, Τορπέντο Μόσχας.
• 49 φορές: Ζενίτ Λένινγκραντ.
• 48 φορές: ΤΣΣΚΑ Μόσχας.
• 44 φορές: Σαχτάρ Ντόνετσκ
• 38 φορές: Λοκομοτίβ Μόσχας
• 33 φορές: Αραράτ Εριβάν, Ντιναμό Μινσκ.
• 27 φορές: Νέφτσι Μπακού
• 26 φορές: Τσερνομόρετς Οδησσού, Κρίλια Σοβετόφ Κ.
• 24 φορές: Καϊράτ Αλμάτι
• 22 φορές: Παχτακόρ Τασκένδης
• 21 φορές: ΣΚΑ Ροστόφ Ντον
• 19 φορές: Ντνίπερ Ντνιπεροπετρόφσκ
• 18 φορές: Μέταλιστ Χαρκόφ
• 17 φορές: Ντιναμό Λένινγκραντ
• 14 φορές: Ζόρια Βοροσίλοφγκραντ
• 13 φορές: Τορπέντο Κουταΐσι
• 11 φορές: Ζαλγκίρις Βίλνιους, Ρότορ Βόλγκογκραντ, Νίστρου Κισινιάου.
• 9 φορές: Καρπάτι Λβοφ
• 7 φορές: Νταούγκαβα Ρίγα
• 6 φορές: ΒΒΣ Μόσχας, Κρίλια Σοβετόφ Μόσχας
• 5 φορές: Ελεκτρίκ Λένινγκραντ
• 4 φορές: Μέταλουργκ Μόσχας
• 3 φορές: Κουμπάν Κράσνονταρ, Αντμιραλτέγιετς Λέν., Τρουντόβγιε Λεν., Βόλγα Γκόρκι, Μπελαρούς Μινσκ, Σπάρτακ Μίνσκ, Παμίρ Ντουσάνμπε.
• 2 φορές: Φάκελ Βόρονεζ, Σπαρτάκ Βλαντικαφκάς, ΣΚΑ Οδησσού, Σπαρτάκ Τιφλίδας, Κάλεβ Ταλίν.
• 1 φορά: ΒΜΣ Μόσχας, Ουράλμας Σβερντλόφσκ, Στάλινετς Μόσχας, Σίνικ Γιάροσλαβλ, Ντιναμό Ροστόφ Ντον, Σπαρτάκ Λέν., Ζενίτ Λέν., ΟΝΤΟ Σβερντλόφσκ, Πίσχεβικ Μόσχας, Καλίνιν Σίτι, Μπουρεβέστνικ Μόσχας.
• 1 φορά: Μέταλουργκ Ζαπορίζια, Ταβρίγια Συμφερόπολης, Σελμάς Χάρκοβο, Λοκομοτίβ Κιέβου, Σπαρτάκ Χάρκοβο.
• 1 φορά: Λοκομοτίβ Τιφλίδας, Γκούρια Λαντσκχούτι.
• 1 φορά: Ντιναμό Κιρόβαμπαντ, Τεμπ Μπακού.

Πρωταθλητές ΕΣΣΔ

Περίοδος 1936-1950

Σεζόν	Σύλλογος
1936 (άνοιξη)	Ντιναμό Μόσχας
1936 (φθινόπωρο)	Σπαρτάκ Μόσχας
1937	Ντιναμό Μόσχας
1938	Σπαρτάκ Μόσχας
1939	Σπαρτάκ Μόσχας
1940	Ντιναμό Μόσχας
1945	Ντιναμό Μόσχας
1946	ΤΣΣΚΑ Μόσχας
1947	ΤΣΣΚΑ Μόσχας
1948	ΤΣΣΚΑ Μόσχας
1949	Ντιναμό Μόσχας
1950	ΤΣΣΚΑ Μόσχας

Περίοδος 1951-1960

Σεζόν	Σύλλογος
1951	ΤΣΣΚΑ Μόσχας
1952	Σπαρτάκ Μόσχας
1953	Σπαρτάκ Μόσχας
1954	Ντιναμό Μόσχας
1955	Ντιναμό Μόσχας
1956	Σπαρτάκ Μόσχας
1957	Ντιναμό Μόσχας
1958	Σπαρτάκ Μόσχας
1959	Ντιναμό Μόσχας
1960	Τορπέντο Μόσχας

Περίοδος 1961-1970

Σεζόν	Σύλλογος
1961	Ντιναμό Κιέβου
1962	Σπαρτάκ Μόσχας
1963	Ντιναμό Μόσχας
1964	Ντιναμό Τιφλίδας
1965	Τορπέντο Μόσχας
1966	Ντιναμό Κιέβου
1967	Ντιναμό Κιέβου
1968	Ντιναμό Κιέβου
1969	Σπαρτάκ Μόσχας
1970	ΤΣΣΚΑ Μόσχας

Περίοδος 1971-1980

Σεζόν	Σύλλογος
1971	Ντιναμό Κιέβου
1972	Ζόρια Βοροσίλοφγκραντ
1973	Αραράτ Εριβάν
1974	Ντιναμό Κιέβου
1975	Ντιναμό Κιέβου
1976 (άνοιξη)	Ντιναμό Μόσχας
1976 (φθινόπωρο)	Τορπέντο Μόσχας
1977	Ντιναμό Κιέβου
1978	Ντιναμό Τιφλίδας
1979	Σπαρτάκ Μόσχας
1980	Ντιναμό Κιέβου

Περίοδος 1981-1991

Σεζόν	Σύλλογος
1981	Ντιναμό Κιέβου
1982	Ντιναμό Μινσκ
1983	Ντνίπερ Ντνιπεροπετρόφσκ
1984	Ζενίτ Λένινγκραντ
1985	Ντιναμό Κιέβου
1986	Ντιναμό Κιέβου
1987	Σπαρτάκ Μόσχας
1988	Ντνίπερ Ντνιπεροπετρόφσκ
1989	Σπαρτάκ Μόσχας
1990	Ντιναμό Κιέβου
1991	ΤΣΣΚΑ Μόσχας

Τίτλοι ανά σύλλογο

Το Σοβιετικό πρωτάθλημα κατέκτησσαν 11 διαφορετικές ομάδες. Ως το 1960 το είχαν κατακτήσει μόνο ρωσικές ομάδες και μάλιστα από τη Μόσχα. Εντούτοις, πολυνίκης υπήρξε η Ντιναμό Κιέβου με 13 τίτλους. Ακολουθούν πολύ κοντά η Σπαρτάκ Μόσχας με 12 τίτλους και η Ντιναμό Μόσχας με 11.

• 13: Ντιναμό Κιέβου: 1961, 1966, 1967, 1968, 1971, 1974, 1975, 1977, 1980, 1981, 1985, 1986, 1990.
• 12: Σπαρτάκ Μόσχας: 1936 (φθιν.), 1938, 1939, 1952, 1953, 1956, 1958, 1962, 1969, 1979, 1987, 1989.
• 11: Ντιναμό Μόσχας: 1936 (άνοιξη), 1937, 1940, 1945, 1949, 1954, 1955, 1957, 1959, 1963, 1976 (άνοιξη).
• 7: ΤΣΣΚΑ Μόσχας: 1946, 1947, 1948, 1950, 1951, 1970, 1991.
• 3: Τορπέντο Μόσχας: 1960, 1965, 1976 (φθιν.).
• 2: Ντιναμό Τιφλίδας: 1964, 1978.
• 2: Ντνίπερ Ντνιπεροπετρόφσκ: 1983, 1988.
• 1: Αραράτ Εριβάν: 1973.
• 1: Ντιναμό Μινσκ: 1982.
• 1: Ζενίτ Λένινγκραντ: 1984.
• 1: Ζόρια Βοροσίλοφγκραντ: 1972.

Τίτλοι ανά Σοβιετική Δημοκρατία

Οι πρωταθλήτριες ΕΣΣΔ προέρχονταν μόνο από πέντε Σοβιετικές Δημοκρατίες, όλες από την ευρωπαϊκή περιοχή της χώρας. Τη μερίδα του λέοντος είχαν οι ρωσικές ομάδες με 34 τίτλους, δηλαδή κατέκτησαν περίπου τα 2/3 των πρωταθλημάτων.

• Ρωσία ! Ρωσία: 34 (Σπαρτάκ Μ. 12, Ντιναμό Μ. 11, ΤΣΣΚΑ Μ. 7, Τορπέντο Μ. 3, Ζενίτ Λεν. 1)
• Ουκρανία ! Ουκρανία: 16 (Ντιναμό Κ. 13, Ντνίπερ 2, Ζόρια Β. 1)
• Γεωργία ! Γεωργία: 2 (Ντιναμό Τ. 2)
• Αρμενία ! Αρμενία: 1 (Αραράτ 1)
• Λευκορωσία ! Λευκορωσία: 1 (Ντιναμό Μινσκ 1)