Δολοφονία του Γκάμπριελ Ναρουτόβιτς
Ο Γκάμπριελ Ναρούτοβιτς, ο πρώτος πρόεδρος της Πολωνίας μετά την ανάκτηση της ανεξαρτησίας της, δολοφονήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου 1922, πέντε μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ενώ βρισκόταν σε έκθεση στην γκαλερί Ζακιέτα στη Βαρσοβία[1], από τον καλλιτέχνη και κριτικό τέχνης Ελίγκιους Νιεβιάντομσκι.
Φόντο
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία της το 1918 στον απόηχο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Λίγο αργότερα, ο Γκάμπριελ Ναρούτοβιτς, καθηγητής μηχανικής, έγινε ένας από τους αριστερούς ηγέτες της Δίαιτας (πολωνικό κοινοβούλιο).[2] Μετά το Σύνταγμα της Πολωνίας του Μαρτίου 1921 και τις βουλευτικές εκλογές του Νοεμβρίου 1922, ο Ναρούτοβιτς εξελέγη πρώτος πρόεδρος της Πολωνίας στη πολωνική προεδρική εκλογή στις 9 Δεκεμβρίου 1922.[3] Η εκλογή του δεν έγινε δεκτή από την ακροδεξιά εθνικιστική φατρία εντέτσια, η οποία οργάνωσε μια σειρά από διαμαρτυρίες.[3] Η επικείμενη δολοφονία του Ναρούτοβιτς ήταν το αποκορύφωμα μιας επιθετικής δεξιάς και αντισημιτικής εκστρατεία προπαγάνδας που τον δυσφημούσε. Στο φόντο των διαδηλώσεων ονομαζόταν από ένα εχθρικό τύπο, άθεος, Μασόνος και Εβραίος.[4][3][5]
Δολοφονία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πέντε ημέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ενώ συμμετείχε σε μια έκθεση τέχνης στην Εθνική Γκαλερί Τέχνης Ζακιέτα της Βαρσοβίας, ο Ναρούτοβιτς δολοφονήθηκε κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης με Βρετανό απεσταλμένο.[6][2] Ο δολοφόνος ήταν ένας ζωγράφος, ο Ελίγκιους Νιεβιάντομσκι, ο οποίος τον πυροβόλησε τρεις φορές.[7]
Επακόλουθα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Νιεβιάντομσκι είχε διασυνδέσεις με το δεξιό Εθνικό Δημοκρατικό Κόμμα.[6] Κατά τη διάρκεια της δίκης ο Νιεβιάντομσκι δήλωσε ότι ήθελε να σκοτώσει αρχικά τον Γιούζεφ Πιουσούτσκι, αλλά δολοφονώντας τον σύμμαχο του Ναρούτοβιτς, ήταν "ένα βήμα στον αγώνα για την πολωνικότητα και για το έθνος."[6] Ο Νιεβιάντομσκι καταδικάστηκε σε θάνατο. Η εκτέλεση του έλαβε χώρα έξω από την Ακρόπολη της Βαρσοβίας στις 31 Ιανουαρίου.[8] Μέρος της δεξιάς ονόμασε τον Νιεβιάντομσκι ήρωα. Ο εθνικιστικός τύπος και μερικοί ιστορικοί παρουσίαζαν τον Νιεβιάντομσκι με θετική ματιά, γράφοντας για την "ηρωική στάση", τις "ιερές πεποιθήσεις και το "πατριωτικό καθήκον" .[6][9] Μέσα σε λίγους μήνες, ο τάφος του έγινε ιερό της δεξιάς και "περισσότερα από τριακόσια μωρά που βαφτίστηκαν στη Βαρσοβία είχαν το ασυνήθιστο όνομα Ελίγκιους".[8]
Η δολοφονία του πρώτου προέδρου της Δεύτερης πολωνικής Δημοκρατίας και η οργισμένη σφυγμομέτρηση εναντίον του αποκάλυψε την ματαιότητα των δημοκρατικών μηχανισμών στην Πολωνία.[3][7]
Η δολοφονία του Ναρούτοβιτς ήταν έμπνευση και βασικό θέμα για μια σειρά από έργα.[10] Αυτό περιλαμβάνουν την ταινία του 1977 Θάνατος του Προέδρου (πολωνικά: Śmierć prezydenta), σε σκηνοθεσία του Γιέρζι Καβαλέροβιτς, και τον πίνακα "Ναρούτοβιτς" του Βίλχελμ Σάσναλ του 2003.[10]
Δείτε επίσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Πολωνικός εθνικισμός
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Watt, σελ. 168.
- ↑ 2,0 2,1 president.pl, ¶ 1–4.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Biskupski, Wróbel et al., σελίδες 131–133.
- ↑ Michlic, σελίδες 125–126.
- ↑ Newton, σελ. 357.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 Michnik, σελ. 79.
- ↑ 7,0 7,1 Bojarska, σελ. 341.
- ↑ 8,0 8,1 Watt, σελ. 195.
- ↑ Bojarska, σελ. 350.
- ↑ 10,0 10,1 Le Nart, ¶ 1–6.
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- (Αγγλικά) Anna Bojarska (1 Νοεμβρίου 2010). «On Niewiadomski». Στο: Michael Bernhard. From the Polish Underground: Selections from Krytyka, 1978-1993. Penn State Press. σελίδες 333–352. ISBN 0-271-04427-6.
- (Αγγλικά) Piotr Wróbel· Daniel Z. Stone (15 Απριλίου 2010). M. B. B. Biskupski, επιμ. The Origins of Modern Polish Democracy. Polish and Polish American Studies (1 έκδοση). Ohio University Press. σελ. 376. ISBN 978-0-8214-4309-5.
- (Αγγλικά) Agnieszka Le Nart (2011). Weronika Kostyrko, επιμ. «Assassination at the Art Museum - Autumn 1922». Culture.pl. Adam Mickiewicz Institute. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2014.
- (Αγγλικά) Joanna B. Michlic (1 Δεκεμβρίου 2006). Poland's Threatening Other: The Image of the Jew from 1880 to the Present. U of Nebraska Press. σελ. 399. ISBN 0-8032-5637-X.
- (Αγγλικά) Adam Michnik (23 Μαΐου 2011). Irena Grudzinska Gross, επιμ. In Search of Lost Meaning: The New Eastern Europe. University of California Press. σελ. 248. ISBN 978-0-520-94947-8.
- (Αγγλικά) Michael Newton (17 Απριλίου 2014). Famous Assassinations in World History. ABC-CLIO. σελίδες 355–357. ISBN 978-1-61069-286-1.
- (Αγγλικά) Kancelaria Prezydenta RP (corporate author) (2012). «Gabriel Narutowicz». Warsaw: Kancelaria Prezydenta RP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2014.
- (Αγγλικά) Richard M. Watt (1998). Bitter Glory: Poland and Its Fate, 1918 to 1939. Hippocrene Books. σελ. 511. ISBN 978-0781806732.