Διπλωματική αποστολή

Η Ινδική πρεσβεία στο Βερολίνο, Γερμανία

Διπλωματική αποστολή είναι ομάδα επίσημα διαπιστευμένων ανθρώπων από ένα κράτος ή έναν διεθνή διακυβερνητικό οργανισμό (όπως τα Ηνωμένα Έθνη) παρούσα σε ένα άλλο κράτος ή διακυβερνητικό φορέα για να εκπροσωπήσει το αποστέλλον κράτος / οργανισμό στο κράτος εγκατάστασής της. Πρακτικά, μια διπλωματική αποστολή συχνά δηλώνει τη μόνιμη αποστολή, ονομαστικά το γραφείο των διπλωματικών αντιπροσώπων μιας χώρας στην πρωτεύουσα πόλη μιας άλλης χώρας.

Ονομασία

H μόνιμη διπλωματική αποστολή είναι τυπικά γνωστή ως πρεσβεία, και το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο της αποστολής είναι γνωστό ως πρέσβης. Η πρεσβική κατοικία καλείται γενικά πρεσβεία. Μερικοί πρέσβεις πιθανόν ζουν εκτός της πρεσβείας. Για παράδειγμα, ο Αμερικανός πρέσβης στη Ρωσία ζει σε μια κατοικία γνωστή ως Μέγαρο Σπάζο, εκτός της πρεσβείας. Οι ιδιωτικές κατοικίες των μελών μιας διπλωματικής αποστολής απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα με τους χώρους της αποστολής όσον αφορά στο απαραβίαστο και την προστασία.

Ορολογία

Μια χώρα μπορεί να έχει διάφορους τύπους διπλωματικών αποστολών σε άλλη χώρα, στηρίζοντας τις διμερείς ή πολυμερείς διπλωματικές σχέσεις:

Η Πρεσβεία Α΄ τάξεως (Ambassade) ή απλά πρεσβεία είναι μια διπλωματική αποστολή, που βρίσκεται γενικά στην πρωτεύουσα άλλης χώρας η οποία προσφέρει ένα πλήρες φάσμα υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των προξενικών υπηρεσιών. Κατά κανόνα, ο επικεφαλής μιας πρεσβείας (Α΄ τάξεως) φέρει τον τίτλο του πρέσβη (ambassadeur). Μέχρι τα μέσα του εικοστού αιώνα, πρεσβείες Α΄ τάξεως αντάλλασσαν μόνο ισχυρές χώρες-βασίλεια και οι πρέσβεις θεωρούνταν προσωπικοί αντιπρόσωποι του μονάρχη.Μερικές χώρες έχουν πιο ειδική ονομασία για τις αποστολές τους και το προσωπικό:
- Η Ύπατη Αρμοστεία (High Commission) είναι η πρεσβεία μιας χώρας-μέλους της Κοινοπολιτείας, που βρίσκεται σε άλλη χώρα-μέλος της Κοινοπολιτείας. Η Ύπατη Αρμοστεία είναι ισότιμη με την πρεσβεία. Ο επικεφαλής έχει τον τίτλο του Ύπατου Αρμοστή (High Commissioner) με τον Πρέσβη.
- Η Αποστολική Νουντσιατούρα (nonciature apostolique), ονομάζεται κάθε αποστολή της Αγίας Έδρας (Βατικανό). Της αποστολής ηγείται ένας νούντσιος (nuncio, Λατινικά "απεσταλμένος") ισότιμος του πρέσβη.
Η Πρεσβεία Β΄ τάξεως (Legation) ήταν ένα διπλωματικό γραφείο αντιπροσωπείας χαμηλότερου βαθμού από μια Πρεσβεία Α΄ τάξεως. Κατά κανόνα, ο επικεφαλής μιας Πρεσβείες Β΄τάξης είχε τον τίτλο του πληρεξούσιου υπουργού (minister / envoyé extraordinaire et ministre plénipotentiaire), ο οποίος ήταν κατώτερος εκείνου του πρέσβη, ενώ οι πρέσβεις είχαν προτεραιότητα στις επίσημες εκδηλώσεις. Οι Πρεσβείες Β΄τάξεως ήταν αρχικά η πιο κοινή μορφή διπλωματικής αποστολής, αλλά εξασθένισαν σταδιακά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν αναβαθμίστηκαν σε Πρεσβείες Α΄τάξεως (στο εξής απλά Πρεσβείες).
Η μόνιμη αποστολή είναι μια διπλωματική αποστολή σε έναν σημαντικό διεθνή οργανισμό. Όλες οι αποστολές στα Ηνωμένα Έθνη είναι γνωστές απλά ως μόνιμες αποστολές, ενώ οι αποστολές στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι γνωστές ως μόνιμες αντιπροσωπείες και ο αρχηγός μιας τέτοιας αποστολής είναι τυπικά και μόνιμος αντιπρόσωπος και πρέσβης. Οι αποστολές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο εξωτερικό είναι γνωστές ως αντιπροσωπείες.
Το Γραφείο Συνδέσμου (Liaison Office) είναι γραφείο ή οργανισμός που χρησιμεύει de facto ως πρεσβεία ελλείψει κανονικών ή επίσημων διπλωματικών σχέσεων μεταξύ χωρών, συνήθως για εκπροσώπηση εθνών που δεν διαθέτουν πλήρη διπλωματική αναγνώριση, περιφέρειες ή εξαρτήσεις χωρών ή εδαφών επί των οποίων αμφισβητείται η κυριαρχία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθεί διπλωματική ασυλία και ετεροδικία στα μέλη του γραφείου. Ο μόνιμος αρχηγός μιας τέτοιας αποστολής είναι ο μόνιμος επιτετραμμένος (chargé d'affaires e.p. (en pied) ), ο οποίος είναι διαπιστευμένος από τον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας του στον Υπουργό Εξωτερικών της χώρας υποδοχής, σε περιπτώσεις όπου οι δύο κυβερνήσεις δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία ανταλλαγής πρεσβευτών. Τέτοια γραφεία διατηρούνταν για παράδειγμα στην Αθήνα και τα Σκόπια μέχρι την αναγνώριση της Βόρειας Μακεδονίας από την Ελλάδα.

Σε περιπτώσεις διαφωνίας μεταξύ δύο κρατών, είναι σύνηθες για μια χώρα να ανακαλεί τον αρχηγό της αποστολής της ως ένδειξη δυσαρέσκειας. Αυτό είναι λιγότερο δραστικό από το να αποκοπούν εντελώς οι διμερείς διπλωματικές σχέσεις και η αποστολή θα συνεχίσει να λειτουργεί περισσότερο ή λιγότερο κανονικά, αλλά υπό τη διεύθυνση επιτετραμμένου (chargé d'affaires), ο οποίος είναι -συνήθως- ο αναπληρωτής αρχηγός της αποστολής και ενδεχομένως μπορεί να έχει περιορισμένες εξουσίες. Επίσης, ένας προσωρινός επιτετραμμένος (chargé d'affaires a.i. (ad interim) ) τίθεται επικεφαλής της αποστολής μεταξύ του τέλους της θητείας ενός αρχηγού της αποστολής και της έναρξης του επόμενου.

Επίσης, ένα κράτος μπορεί να εγκαθιδρύσει προξενικές αρχές σε επιμέρους περιφέρειες ενός ξένου κράτους με την συναίνεση του τελευταίου. Η έδρα της προξενικής αρχής, η τάξη της και η προξενική της περιφέρεια, καθώς και ο αριθμός του προσωπικού της προξενικής αρχής καθορίζονται από το αποστέλλον Κράτος και υπόκεινται στην έγκριση του Κράτους διαμονής. Το ίδιο ισχύει και σε περίπτωση μεταβολής της έδρας, της τάξης, της προξενικής περιφέρειας ή του αριθμού του προσωπικού της προξενικής αρχής.

Το προξενικό γραφείο είναι παρόμοιο (αλλά όχι το ίδιο) με το διπλωματικό γραφείο, αλλά με έμφαση στην αντιμετώπιση μεμονωμένων προσώπων και επιχειρήσεων, όπως ορίζεται στη Σύμβαση της Βιέννης για τις προξενικές σχέσεις. Μια προξενική αρχή είναι γενικά εκπρόσωπος της πρεσβείας σε τοπικές περιοχές εκτός της πρωτεύουσας. Για παράδειγμα, οι Φιλιππίνες έχουν την Πρεσβεία των Φιλιππίνων στην Ουάσινγκτον, αλλά διατηρούν επτά γενικά προξενεία και τέσσερα προξενεία αλλού στις ΗΠΑ. Παρόμοιες υπηρεσίες μπορούν επίσης να παρέχονται στην πρεσβεία (για την εξυπηρέτηση της περιοχής της πρωτεύουσας) σε αυτό που συνήθως ονομάζεται προξενικό τμήμα.

Ανάλογα με τις υπηρεσίες, που προσφέρουν, οι προξενικές αρχές διακρίνονται ως εξής:

Το γενικό προξενείο (Consulat général) είναι μια διπλωματική αποστολή, που βρίσκεται σε μια μεγάλη πόλη (συνήθως άλλη από την πρωτεύουσα), η οποία παρέχει ένα πλήρες φάσμα προξενικών υπηρεσιών. Ο επικεφαλής του γενικού προξενείου είναι γνωστός ως γενικός πρόξενος (consul général).
- Το προξενείο (Consulat) είναι μια διπλωματική αποστολή παρόμοια με ένα γενικό προξενείο μικρότερης κλίμακας, που εδρεύει σε μια σημαντική πόλη και ενδέχεται, να παρέχει μόνο ένα διευρυμένο φάσμα προξενικών υπηρεσιών. Ο επικεφαλής του προξενείου είναι γνωστός ως πρόξενος (consul).
  - Το υποπροξενείο (Vice-consulat) είναι μια διπλωματική αποστολή παρόμοια με ένα προξενείο μικρότερης κλίμακας, που εδρεύει σε μια κωμόπολη ή πόλη μικρότερης σημασίας και ενδέχεται, να παρέχει μόνο ένα περιορισμένο φάσμα υπηρεσιών. Ο επικεφαλής του υποπροξενείου είναι γνωστός ως υποπρόξενος (vice-consul).

Εκτός από τις επίσημες προξενικές αρχές, στις οποίες υπηρετούν πρόσωπα, που σταδιοδρομούν στο διπλωματικό κλάδο του εκπροσωπούμενου κράτους, ορισμένες προξενικές υπηρεσίες μπορούν να παρέχονται από ένα άμισθο ή επίτιμο προξενείο (Consulat honoraire) σε μικρές πόλεις ή κωμοπόλεις, που είναι πολύ απομακρυσμένες από τις έδρες των επίσημων διπλωματικών αποστολών. Μια ξένη κυβέρνηση, που θεωρεί, ότι είναι επιθυμητή κάποια μορφή εκπροσώπησής της σε κάποια πόλη/περιοχή, μπορεί να διορίσει ένα άτομο, το οποίο δεν είναι μέλος της διπλωματικής υπηρεσίας της, για να εκπληρώσει αυτόν το ρόλο. Σε τέτοιους προξενικούς διορισμούς συνήθως αποδίδεται ο τίτλος του επίτιμου προξένου (consul ad honorem). Ένας τέτοιος πρόξενος μπορεί να είναι ένας ντόπιος κάτοικος με την εθνικότητα της χώρας αποστολής, ο οποίος μπορεί κάλλιστα, να συνδυάσει το ρόλο του με τις δικές του ιδιωτικές (συχνά εμπορικές) δραστηριότητες. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο άμισθος πρόξενος μπορεί να μην είναι καν πολίτης της χώρας αποστολής. Ανάλογα με τη σημασία της προξενικής περιοχής, τα επίτιμα προξενεία κατατάσσονται αντίστοιχα με τα επίσημα προξενεία, δηλ. ως επίτιμο/άμισθο γενικό προξενείο, επίτιμο/άμισθο προξενείο ή επίτιμο/άμισθο υποπροξενείο, που διευθύνονται από έναν επίτιμο/άμισθο γενικό πρόξενο, επίτιμο/άμισθο πρόξενο ή επίτιμο/άμισθο υποπρόξενο, αντίστοιχα.