Δημήτριος Φωτιάδης (αρχιτέκτονας)

Δημήτριος Φωτιάδης
Γέννηση	1884 Κωνσταντινούπολη
Θάνατος	1974 Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησης	Ελλάδα
Ιδιότητα	αρχιτέκτονας

Ο Δημήτριος Φωτιάδης, (Κωνσταντινούπολη 1884 - Αθήνα 1974) ήταν ένας από τους σημαντικότερους αρχιτέκτονες της περιόδου του μεσοπολέμου στην Ελλάδα. Γεννήθηκε το 1894 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν παιδί εύπορης αστικής οικογένειας της διασποράς. Η οικογένεια του δραστηριοποιούταν στο χώρο του εμπορίου με επιχειρήσεις και έδρα των επιχειρήσεων στην Αγγλία.

Σπουδές – επιρροές

Ο Δημήτριος Φωτιάδης ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην εμπορική σχολή της Χάλκης στην οποία χρημάτισε πρόεδρος και ο πατέρας του. Μεσολάβησαν κάποια προβλήματα υγείας που είχε για τα οποία και νοσηλεύτηκε (1911-1913). Μετά από αυτό θα σπουδάσει στην Ecole Speciale d'Architecture του Παρισιού (1914-1917) .

Η περίοδος αυτή που έζησε στο Παρίσι άσκησε σημαντικές επιρροές στις Αρχιτεκτονικές του λύσεις. Στο Παρίσι του Α' Παγκοσμίου οι αστικές πολυκατοικίες με τις σύγχρονες ανέσεις, τα τυποποιημένα ενοικιαζόμενα δωμάτια , καθώς και οι ετήσιοι διαγωνισμοί προσόψεων με δημοτική πρωτοβουλία για τον εξωραϊσμό των δρόμων θα του δώσουν πολύτιμα εφόδια για την μετέπειτα επαγγελματική του αντιμετώπιση. Με τις μοντέρνες προτάσεις της σχολής αυτής και με το ρεύμα Art-Deco, θα ασχοληθεί σε επόμενα ταξίδια του (1924, 1925, 1937)

Επαγγελματική Πορεία

Ο Δημήτριος Φωτιάδης ανήκει στους βασικούς ανανεωτές της αστικής αρχιτεκτονικής παράδοσης. Εργάστηκε κυρίως ως ελεύθερος επαγγελματίας. Παρ' όλο που η μικρασιατική καταστροφή συνέπεσε με την έναρξη της επαγγελματικής σταδιοδρομίας του η οικονομική άνεση της οικογένειάς του, καθώς και ο κοινωνικός τους περίγυρος διευκόλυναν το επαγγελματικό του ξεκίνημα. Άτομα αυτού του κύκλου ήταν και οι πρώτοι εργοδότες του. Ο Φωτιάδης, μαζί με άλλους σύγχρονούς του αρχιτέκτονες αντιμετωπίζοντας ποικίλες νομικές και πολεοδομικές δυσκολίες εκείνης της εποχής, εκσυγχρόνισαν την κατοικία των μεσαίων και ανώτερων αστικών στρωμάτων. Έτσι συνέβαλαν ουσιαστικά στην αναβάθμιση του κύρους του αρχιτεκτονικού επαγγέλματος. Είναι ο κατ' εξοχήν αρχιτέκτονας της πολυκατοικίας των ανώτερων εισοδηματικών τάξεων στο κέντρο της Αθήνας. Αποκτά γρήγορα φήμη στους τομείς των κατοικιών , των κτηρίων για γραφεία-καταστήματα, των τραπεζών και των εργοστασίων. Κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του θα προσαρμόσει τους κτηριακούς τύπους και τις νεωτερικές τάσεις της γαλλικής κυρίως αρχιτεκτονικής στα ελληνικά δεδομένα. Από το 1954 ο Φωτιάδης θα αρχίσει να συνεργάζεται και με τον αρχιτέκτονα γιό του Αλέξανδρο. Όραμα του υπήρξε η ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Αθήνας. Ως εκ τούτου διετέλεσε μέλος της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού για τη διαρρύθμιση και την ενοποίηση των χώρων του Ζαππείου και Ολυμπιείου (1943). Επίσης υπήρξε μέλος της “ Επιτροπής Καλλιτεχνικού Αρχιτεκτονικού Διαγωνισμού”. Ήταν τακτικό μέλος του ΤΕΕ (από το 1926) και μέλος της Ελληνικής Αρχιτεκτονικής Εταιρίας. Το 1966 τιμήθηκε για το αρχιτεκτονικό του έργο με τον “ Ταξιάρχη του Βασιλικού Τάγματος του Φοίνικα” [Αρχείο ΤΕΕ] Πέθανε το 1974 σε ηλικία 90 ετών.

Αρχιτεκτονικό Έργο

Ο Δημήτριος Φωτιάδης προπορεύτηκε στη δημιουργία της αθηναϊκής πολυκατοικίας του Μεσοπολέμου. Ο Φωτιάδης ανταποκρίθηκε καλύτερα στις ανάγκες των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, αξιοποιώντας δημιουργικά τις κτηριολογικές λύσεις των πολυκατοικιών του Παρισιού και τον ήπιο μοντερνισμό τους. Ανανέωσε επίσης τη μορφή της αστικής και προαστιακής μονοκατοικίας των ετών 1929-1940, κρατώντας αρκετά από τα παραδοσιακά τους στοιχεία. Αυτό το έκανε συνδυάζοντας στοιχεία μοντέρνου αμερικανικού τρόπου οίκησης με πρακτικές και αξίες της γαλλικής παράδοσης τού κατοικείν: καλό σχέδιο, καλή κατασκευή, καλαισθησία, ευρυχωρία, ιδιαίτερη φροντίδα στις λεπτομέρειες, ήπια αστικοποίηση του τοπίου κ.ά. Με τη λόγια και κοσμοπολίτικη προσέγγισή του αλλά και την επώνυμη πελατεία του, ο Φωτιάδης έβαλε τη σφραγίδα του στην εξέλιξη της αθηναϊκής κατοικίας. Καρποί πολύ ευνοϊκών όρων οι υποδειγματικές λύσεις του αρχιτέκτονα στο σύστημα της οριζόντιας ιδιοκτησίας δεν ήταν εύκολο να εκλαϊκευτούν, ώστε να εξυπηρετήσουν τον μέσο κατασκευαστή και τον άγνωστο ένοικο των δεκαετιών του '30 και του '50. Το γεγονός αυτό δεν μειώνει την αξία των αξιολογότατων πολυκατοικιών και μονοκατοικιών του, οι οποίες παραμένουν περιζήτητες μέχρι σήμερα

Το αρχιτεκτονικό έργο του Δημήτριου Φωτιάδη θα μπορούσε να διακριθεί σε δυο χρονικές περιόδους. Στη μεσοπολεμική του παραγωγή και σε εκείνη της περιόδου 1948-1962.

Μεσοπολεμική Αρχιτεκτονική

Στη μεσοπολεμική αρχιτεκτονική του Φωτιάδη θα μπορούσε κανείς να διακρίνει τρεις φάσεις: Την περίοδο 1924-1929, την επταετία 1930-1937 και την περίοδο 1935-1940 Ο ρόλος του Φωτιάδη στον τυπολογικό λειτουργικό και μορφολογικό εκσυγχρονισμό του πολυόροφου κτηρίου διαμερισμάτων της πρωτεύουσας υπήρξε καθοριστικής σημασίας. Όσο αφορά τη διαμόρφωση των όψεων άρχισε με την αφαιρετική έκφραση του νεωτερικού πνεύματος της Art-Deco και κινήθηκε σταθερά στο πλαίσιο του κλασικίζοντος μοντερνισμού, με τη δημιουργική προσαρμογή του παρισινού “ style Roux-Spitz” στα δεδομένα της μεσοπολεμικής Αθήνας και τον συντηρητικότερο μοντερνισμό των μεταπολεμικών του προτάσεων [Αρχείο Φωτιάδη Delorme- Chair , 1990]

Η πρώτη φάση (1924-1929)

Η πρώτη φάση (1924-1929) έχει μεταβατικό χαρακτήρα. Περιλαμβάνει κυρίως αστικές μονοκατοικίες, ένα κτήριο γραφείων και μια πολυκατοικία και εμφανίζει μορφολογική ποικιλία. Με το έργο αυτής της περιόδου ο αρχιτέκτων προσπαθεί να ανταποκριθεί στο αίτημα του ποιοτικού εκσυγχρονισμού της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής. Οι απόψεις του Φωτιάδη για την αστική κατοικία βρίσκουν το 1925 και το 1928 ιδεώδεις συνθήκες έκφρασης σε τρεις από τις τελευταίες μονοκατοικίες που χτίστηκαν στο Κολωνάκι. Στις μοντέρνες κατόψεις αυτών ο αρχιτέκτων εκφράζει με δεξιοτεχνία την τριμερή δομή των γαλλικών προτύπων. Οι όψεις διέπονται από τον αισθητικό ορθολογισμό των ίδιων προτύπων. Είναι απέριττες και αυστηρές με μοναδικό τους διάκοσμο τις σιδεριές Art-Deco. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν επίσης οι δύο πρώτες πολυκατοικίες του αρχιτέκτονα στις οποίες αποδεικνύεται "κάτοχος της τέχνης των κατόψεων".

Η επταετία 1930-1937

Η επταετία 1930-1937 είναι η σημαντικότερη περίοδος του έργου του Φωτιάδη. Καίρια υπήρξε τότε η συμβολή του στη διαμόρφωση και εξέλιξη της αστικής πολυκατοικίας ενώ συνάμα κατάφερε να καλλιεργήσει αισθητικά τους εύπορους πελάτες του. Υποδειγματικές χαρακτηρίζονται οι λύσεις του στο σύστημα της “οριζόντιας ιδιοκτησίας”. Τα εξωτερικά των πολυκατοικιών δεν εντυπωσιάζουν ως επηρεασμένα από τον ήπιο και αστικό μοντερνισμό της σχολής του Παρισιού. Τα κτήρια του έχουν την κλασικότροπη διαίρεση σε βάση-κορμό-στέψη και χαρακτηρίζονται από συμμετρία ή ήπια ασυμμετρία , ρυθμική οργάνωση ανοιγμάτων και εξωστών και λιτό διάκοσμο με τα χαρακτηριστικά μοτίβα Art-Deco των εξωθυρών. [Μαρμαράς, 1991 και αρχείο Φωτιάδη] Ουσιαστικά στο στάδιο αυτό της δημιουργίας του επιχειρεί να προσαρμόσει τις γαλλικές επιρροές στην Ελληνική πραγματικότητα. Τα βασικά χαρακτηριστικά των δημιουργημάτων του είναι : η ευρυχωρία , η συνθετική διαύγεια των κατόψεων, η διαφοροποίηση των χώρων υποδοχής από τα υπνοδωμάτια, ο προσεγμένος φυσικός αερισμός και φωτισμός η αρχοντική λιτότητα και η ανοιχτοί χρωματισμοί των εσωτερικών χώρων. Τέλος κάνει καλαίσθητη και μετρημένη χρήση του διακοσμητικού κώδικα της Art-Deco.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο πολυκατοικίες της Μαρίας Αβέρωφ καθώς και του Α. Παπαστράτου στις προσόψεις των οποίων παρατηρούμε ένα “παιχνίδι φωτοσκιάσεων” , που προσδίδουν πλαστικότητα στις λιτές κατά τα άλλα όψεις. Ειδικότερα στην πρώτη η απόφαση του αρχιτέκτονα να υποχωρήσει λίγα μέτρα από την οικοδομική γραμμή συνιστά καινοτομία.

Χαρακτηριστικά γνωρίσματα όλων των σπιτιών του Φωτιάδη είναι η καλαισθησία, η ορθολογιστική σύνθεση και η άνεση των εσωτερικών τους χώρων, η προσαρμογή των νέων τάσεων και τεχνολογιών στα ελληνικά δεδομένα και η επιμελημένη οργάνωση του υπαίθριου και ημιυπαίθριου χώρου τους. Στις κατόψεις των σπιτιών του της περιόδου 1928-1940, ο Φωτιάδης εφαρμόζει αρχικά την τριμερή δομή των γαλλικών προτύπων οίκησης και αργότερα την πρακτικότερη διάταξη της μοντέρνας αμερικάνικης βίλας.[Αρχείο Φωτιάδη και πληροφορίες Α.Δ.Φωτιάδη]

Στις πρώτες του μεγάλες μονοκατοικίες των ετών 1928-1935 θα διατηρήσει αρκετά από τα στοιχεία του αστικού μεγάρου (hotel particulier). Βασικό χαρακτηριστικό των μονοκατοικιών του αρχιτέκτονα είναι ο νεορομαντικός μοντερνισμός τους, επηρεασμένος από τις βίλες της Νότιας Καλιφόρνιας καθώς και από την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Μυκόνου.

Ο Δημήτρης Φωτιάδης είναι ένας από τους θεμελιωτές της μόδας του “ ελληνικού στυλ”, εξαιτίας της μεγάλης επίδρασης που άσκησε η μυκονιάτικη τεχνοτροπία των μονοκατοικιών του (εξοχικό Η. Γρυπάρη - Μύκονος, οικία Αργυρόπουλου - Πλατεία Δεξαμενής, βίλα Π. Εμπεδοκλή – Ψυχικό). Αυτό το πέρασμα από τη νησιώτικη στην αστική αρχιτεκτονική (αστικό-νησιωτική γραμμή) που επιχείρησε αποτέλεσε την εξαίρεση στον κανόνα για εκείνη την εποχή και δεν βρήκε απόκριση -καθώς οι εύποροι εργοδότες έδειχναν προτίμηση σε πιο κοσμοπολίτικες λύσεις- και μόνο αργότερα με το 4ο C.I.A.M που τελείωσε στην Αθήνα (1933), ήρθε στο προσκήνιο.

Η περίοδος 1935-1940

Πολύ λιτότερη είναι η γραμμή των μικρών του σπιτιών της περιόδου 1935-1940 στις οποίες ο Φωτιάδης συνδυάζει τον “ισπανικό” διακοσμητικό κώδικα των μονοκατοικιών την Νότιας Καλιφόρνιας με το αφαιρετικό πνεύμα του γαλλικού μοντερνισμού και ειδικότερα με το “style Roux-Spitz”.[ American Architect, Sept.1933 και Sept.1934] Από το υπόλοιπο Μεσοπολεμικό έργο του Φωτιάδη ενδιαφέρον παρουσιάζουν δύο βιομηχανικά κτήρια (Εργοστάσιο μάλλινων υφασμάτων – Β.Κ Αναστασιάδη, Εργοστάσιο εκτυπώσεων ποιότητας – Ασπιώτη) Πρωτοποριακές για την εποχή τους υπήρξαν οι θολωτές επιστεγάσεις των δύο πτερύγων του εργοστασίου, ο συστηματικά επιλεγμένος φωτισμός τους και η φύτευση του ελεύθερου χώρου. [Αρχείο Φωτιάδη και πληροφορίες Α.Δ. Φωτιάδη]

Μεταπολεμική Αρχιτεκτονική

Η Μεταπολεμική Αρχιτεκτονική του Φωτιάδη δεν έχει τη σημασία του μεσοπολεμικού του έργου αφού ουσιαστικά επαναλαμβάνει τις μεσοπολεμικές του λύσεις προσπαθώντας να ανανεώσει τον μορφολογικό του κώδικα.[πηγη_]

Ο αρχιτέκτονας εκείνη την εποχή προπορεύτηκε σε ένα άλλο σημαντικό θέμα, στον εκσυγχρονισμό των ξενοδοχείων και στον συνδυασμό τους με άλλες λειτουργίες (εμπορικά καταστήματα , τράπεζες, ψυχαγωγία κ.α.) (1939- μέσα δεκαετίας '50). Το 1939 ο Φωτιάδης θα κερδίσει το πρώτο βραβείο στο πανελλήνιο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό για το εμπορικό ακίνητο-ξενοδοχείο του Ταμείου Συντάξεως Προσωπικού Τραπεζών Εθνικής, Κτηματικής και Ελλάδος. Το 1951 με σχέδια Φωτιάδη – Χαλεπά, θα κτιστεί στην Κέρκυρα το πρώτο από τα τρία μοντέρνα ακίνητα της Ε.Τ.Ε.Α. Ως σύμβουλος αρχιτέκτων της Τράπεζας Αθηνών (αργότερα συγχωνευμένης με την Εθνική) θα ασχοληθεί και με την ανακαίνιση παλιών καταστημάτων της . Από αυτές ξεχωρίζει το νέο εξαώροφο κτήριο της Εθνικής Τράπεζας στον Πειραιά , διαμορφωμένο στο πνεύμα του αφαιρετικού κλασικισμού.

Εργογραφία

Στην παρουσίαση της εργογραφίας του αρχιτέκτονα. και εφόσον η πηγή προέλευσης είναι τα Βιβλία Καταχωρίσεων του Πολεοδομικού Γραφείου Αττικοβοιωτίας, προηγείται η αναφορά στον τύπο της οικοδομής με το όνομα του ιδιοκτήτη της, ακολουθεί η διεύθυνση (οδός και αριθμός), η ονομασία της συνοικίας όπου βρίσκεται. σύμφωνα με το Β Δ. της 7ης Ιουνίου 1908 με το οποίο καθορίζονταν τα όριά της στην Αθήνα, τέλος, μέσα σε παρένθεση, σημειώνεται ο μήνας και ο χρόνος έκδοσης της οικοδομικής άδειας του συγκεκριμένου κτηρίου. Χωρίς χρονολογία :

• Προμελέτη οικοδομής Ταμείου Συντάξεως Προσωπικού Γ ΣΟ
• Προμελέτη οικίας Λουλουδόκη Προμελέτη μονοκατοικίας αγνώστου ιδιοκτήτη και τοποθεσίας
• Προσχέδια εσωτερικών μονοκατοικίας αγνώστου ιδιοκτήτη και τοποθεσίας
• Προμελέτη ξενοδοχείου στην Αθήνα
• Προμελέτη Ξενοδοχείου ΣΠΑΠ στην Ολυμπία 1923-1924
• Οικοδομή γραφείων Ν. Τριανταφυλλάκου, Λυκούργου 15 και Κλεισθένους, Αθήνα (1924, επέκταση 1929)

1924

• Διπλοκατοικία ιδιοκτησίας Τραπέζης Αθηνών, Αλεξανδρείας, σικ 180. Κολωνός. Αθήνα
• Μονοκατοικία Μιλτιάδου Πετρίδου, Αλωπεκής 29. Αθήνα
• Μονοκατοικία ιδιοκτησίας Τραπέζης Αθηνών, Ελλησπόντου, οικ 250. Κολωνός. Αθήνα
• Προμελέτη οικοδομής γραφείων Ν Γ\αγλοπού-λου, Λυκούργου και Σωκράτους, Αθήνα

1925

• Μονοκατοικία Δ. Καλβοκορέση. Ηροδότου 4. Αθήνα

1926

• Προμελέτη οικοδομής ιδιοκτησίας 3 Α Φωτιάδη. Αναγνωστοπούλου και Λυκαβηττού, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη έπαυλης αγνώστου ιδιοκτήτη, Ψυχικό, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) 1927-1928
• Τετραώροφη οικοδομή (πολυκατοικία) Βασ. Κ Δημητριάδη, Πλουτάρχου 24 και Αλωπεκής, Ευαγγελισμού, Αθήνα (Άδ Απρίλιος 1928,(συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1928

• Έπαυλη Κ Οικονόμου. Ναρκίσσου. Ψυχικό. Αττική (Αδ Ιούλιος 1928, προσθήκη 1931, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Μονοκατοικία Ε. Σεβαστοπούλου (μετέπειτα Βλάγκαλη), Αναγνωστοπούλου 9, Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Αθήνα (Σεπτέμβριος 1928. συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Μονοκατοικία Ν. Δεκαβάλλα. Τσακάλωφ 6. Διονυσίου Αρεοπαγίτου, Αθήνα (Αδ. Οκτώβριος 1928. συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Μονοκατοικία Δημητρίου Καλβοκορέση. Ηροδότου 4. σήμερα 2. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Μελέτη μονοκατοικίας Ιωάννου Ταχμιτζή, Τιμο-λέοντος (σήμερα Υψηλάντου) 29. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας. Αναγνωστοπούλου και Λυκαβηττού, Αθήνα (οικοδομήθηκε με σχέδια των αδελφών Ιωάννη και Μιλτιάδη Αξελού)

1929

• Πολυκατοικία, ιδιοκτησίας κατά όροφο. Δημ. Καλβοκορέση, Νεοφύτου Δούκα 12 και Ηροδότου 11 (διαμπερές οικόπεδο), Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Αθήνα (μελέτη 1929-1930, Αδ Μάρτιος 1930)
• Προμελέτη μονοκατοικίας Α Ράλλη, περίχωρα Αλεξάνδρειας Αιγύπτου.
• Πολεοδομικά σχέδια Αλεξανδρούπολης

1930

• Έπαυλη Περ. Κεχαγιόγλου. σήμερα Πατέρα, Στρ. Καλλάρη 36-42 και Ελικώνος, Ψυχικό, Αττική (Αδ. Ιούλιος 1930, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Διώροφη οικοδομή Σωτ. Ρακοπούλου, Λεωχάρους. Αγίων Θεοδώρων. Αθήνα (Αδ. Ιανουάριος 1930. συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προσχέδια διαγωνισμού μεγάρου Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (δεν διακρίθηκαν, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Διασκευή και προσθήκη ορόφου οικίας Δημ Βικέλα. Κριεζώτου και Βαλαωρίτου.

Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

• Προμελέτη έπαυλης θ θαλασσινού (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Περίπτερο πολυτελείας - Α θέσεως ανδρών Δρομοκαϊτείου Νοσοκομείου. Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) Προμελέτη πολυκατοικίας Βενιζέλου. Ομήρου. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) Κατασκευάστηκε με σχέδια του αρχιτέκτονα Κώστα Κιτοίκη Προμελέτη πολυκατοικίας Κοσμαδοπούλου. Αμερικής. Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας Αλεξ. Λεβίδη και Κόνιαλη, Ηρακλείτου, Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας Μπογδάνου, Πινδάρου και Σκουφά, Κολωνάκι, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας κατά όροφο. Καρνεάδου 10. Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Μονώροφη οικοδομή Δημ. Μπέμπη. Λυκείου. Λυκείου. Αθήνα (Αδ Ιούλιος 1930. μεταγενέστερη προσθήκη ορόφου, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1931

• Προσχέδιο διασκευής πολυκατοικίας Κ. και Γ. Εμπειρίκου, Ομήρου, Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων I. Χαλεπάς) Κατασκευάστηκε με σχέδια του αρχιτέκτονα Αναστασίου Μεταξά.
• Προμελέτη πολυκατοικίας. Αλωπεκής, Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας, Πλουτάρχου, Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Τριώροφη οικοδομή Π Φωτιάδη. Σιοίνη. Ιλισού. Αθήνα (Αδ Σεπτέμβριος 1931, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1932

• Δίδυμη διπλοκατοικία ιδιοκτησίας Περικλή Κεχαγιόγλου. Ο Τ 39 και διασταύρωσης των οδών 20ης και 26ης. Ψυχικό. Απική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

• Δίδυμη διπλοκατοικία ιδιοκτησίας Περ. Κεχαγιόγλου. Ο Τ 32 στη διασταύρωση των οδών 36ης και 40ής, Ψυχικό, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Δίδυμη διπλοκατοικία ιδιοκτησίας Περ. Κεχαγιόγλου. Ο Τ 32 και διασταύρωσης των οδών 36ης και 38ης, Ψυχικό. Απικη (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Εργοστάσιο Μάλλινων Υφασμάτων Βασ. Κ Δημητριάδη, Κάτω Πατήσια Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Εξοχικό σπίτι Κατίνας Φωτιάδη, Διαμαντίδου 56. Ψυχικό, Αττική (Αδ Ιούλιος 1932. συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Εξοχικό σπίτι Κωνσταντίνου Παππίνη, Βύρωνος 69, Ψυχικό, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη οικίας Παύλου Καλλιγά, Ψυχικό. Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Σχέδιο διασκευής οικίας Κοντοσταύλου. Κανάρη. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προσχέδιο εξοχικού σπιτιού. Καβούρι, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πολυκατοικία Γ. Κουρμπάνη και Χ Ευελπίδη. Κηφισίας (σήμερα Βασ. Σοφίας) 6-8 και Μουρούζη 7-9 Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).

1933

• Πολυκατοικία Αδάμ Αδαμίδη και Αθηνάς Βλα-χλίδη, Καρνεάδου 13, Κολωνάκι, Αθήνα (μελέτη 1933, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Μονοκατοικία Κ. Νικολοπούλου. Τιμολέοντος (σήμερα Υψηλάντου) 39. Κολωνάκι,
• Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Νησιώτικο σπίτι Ηρακλή Γουπάρη, Μύκονος

(συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) Προσχέδιο οικίας Ιωάννη Καραζήση, Ψυχικό. Απική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

• Πολυκατοικία Κ. Μαυρομμάτη, Τιμολέοντος (σήμερα Υψηλάντου) και Πλουτάρχου, Κολωνάκι, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Ημιτριώροφη οικοδομή Ευαγγέλου Τσιτσεκλή, Ψυχικό, Απική (Αδ Σεπτέμβριος 1933, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).

1934

• Οικία Αλεξάνδρου και Κοίτης Αργυροπούλου. Φωκυλίδου 2 (μεταξύ 1933-1934, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Εξοχικό σπίτι Π. Εμπεδοκλή, διασταύρωση 71ης και 78ης, Ψυχικό, Απική (Αδ Απρίλιος 1934, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) Έγιναν προσθήκες από τον αρχιτέκτονα Κώστα Κιτοίκη Μονοκατοικία Ελένης Αβέρωφ Βακχυλίδου, Αθήνα (σήμερα πολυκατοικία Γουλανδρή, αρχιτέκτων Εμμ Βουρέκας)
• Πολυκατοικία Παναγιώτη Χαροκόπου. Ακαδημίας 6. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη μονοκατοικίας Αννας Καλλιμανοπού-λου, Ψυχικό. Απική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη μονοκατοικίας Γ Σινιόαογλου. Ψυχικό. Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πολυκατοικία Μαρίας Μιχ. Αβέρωφ, Στησιχόρου 5. περιοχή Ανακτόρων, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προσχέδιο πολυκατοικίας Κ Κ (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας άγνωστου ιδιοκτήτη και τοποθεσίας (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Διασκευή πρόσοψης Τραπέζης Αθηνών στον Πειραιά (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1935

• Εξοχικό σπίτι Κρ. Ζαβογιάννη. Γλυφάδα, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πολυκατοικία Αδελφών Ν. και Π. Καρέλλα, Διο-χάρους (σήμερα Βασιλέως Γεωργίου) και Στησιχόρου, περιοχή Ανακτόρων. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) * Προμελέτη πολυκατοικίας Καρνεάδου 6 και 8, Κολωνάκι. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1936

• Πολυκατοικία Α. Ε Κτηματικοί Εκμεταλλεύσεις. Αιόλου 13 και Πλούτωνος. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πολυκατοικία Σπύρου Χαροκόπου και Ευανθίας Σπυρ. Θεοτόκη, Ακαδημίας 4. Πανεπιστημίου, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πολυκατοικία Λ. Βουλγαρίδη και Γ. Στραβοσκιόδου, Πατριάρχου Ιωακείμ 22. Ευαγγελισμού, Αθήνα (Αδ. Απρίλιος 1936, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1937

• Έπαυλη Γιάννη Λύδη, Αμπελόκηποι. Αθήνα (1937, προσθήκη 1938, πύλη εισόδου 1948, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Πολυκατοικία Κ. Παπαστράτου. Μελεάγρου 5. Λυκείου, Αθήνα (Αδ Μάρτιος 1937, σε συνεργασία με τον Π Μίχα).
• Πολυκατοικία ΑΛΚΙΝΟΟΣ (Δρούλια), Διοχάρους (σήμερα Βασ Γεωργίου) 3. Λυκείου, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς) Έγινε μεταγενέστερη διασκευή από τον αρχιτέκτονα Εμ Βουρέκα Πολυκατοικία Εμμ. Τσουδερού, Διοχάρους (σήμερα Βασιλέως Γεωργίου) 12 και Σταμ Κλεάνθους, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1938

• Οικοδομή γραφείων Α Ε Εριούφαντουργίας Δημητριάδη. Πραξιτέλους 27, Βουλής. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Εργοστάσιο Ασπιώτη-Έλκα Α Ε, λεωφόρος Βουλιαγμένης, Δάφνη, Απική (1938, προσθήκη 1948, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Προμελέτη εξοχικής κατοικίας Τριανταφυλλίδη, Καβούρι. Απική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη εξοχικής κατοικίας άγνωστου ιδιοκτήτη, Καβούρι. Απική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πολυκατοικία Αλ. Δημητριάδη. Πατριάρχου Ιωακείμ 34, Κολωνάκι, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη πολυκατοικίας αγνώστου ιδιοκτήτη και τοποθεσίας (Απρίλιος)
• Προμελέτη πολυκατοικίας αγνώστου ιδιοκτήτη και τοποθεσίας (Ιούνιος)

1939

• Μελέτη διαγωνισμού μεγάρου Ταμείου Συντάξεως Προσωπικού Εθνικής, Κτηματικής και Ελλάδος, Δραγατσανίου και Ευριπίδου, πλατειά Κλαυθμώνος. Αθήνα (Α βραβείο) Επανάληψη διαγωνισμού με τροποποιημένο πρόγραμμα το 1949-1950, στον οποίο βραβεύτηκε η πρόταση του αρχιτέκτονα Πάνου Α Τσολάκη

1940

• Μελέτη οικίας Πωλίνας Δημητριάδη. Δεληγιάννη, Κεφαλάρι Κηφισιάς, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων I Χαλεπάς) Στο ίδιο οικόπεδο κτίστηκε η μονοκατοικία Χρήστου και Αθηνάς Ευελπίδη

1943

• Προμελέτη ξενοδοχείου στους Δελφούς (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1944

• Προμελέτη διασκευής μονοκατοικίας Λούρου (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1946

• Διασκευή διαμερίσματος Κωνσταντίνου I. Ηλιάσκου, Αναγνωστοπούλου και Λυκαβηττού, Κολωνάκι, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Διαμέρισμα Δημητρίου Α. Φωτιάδη, Πατριάρχου

Ιωακείμ 5α. Κολωνάκι. Αθήνα Προμελέτη κινηματογράφου -Αλάμπρα·. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

• Προμελέτη οικοδομής Ασφαλιστικής Εταιρείας •Αστήρ·, Ακτή Μιαούλη και πλατεία Αμαλίας, Πειραιάς (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1947

• Μελέτη διαγωνισμού μεγάρου Ταμείου Ασφαλίσεως Εμπόρων, Βουλής 8-10, Αθήνα (το μέγαρο κτίστηκε με σχέδια των αρχιτεκτόνων Εμμανουήλ Λαζαρίδη και Λεωνίδα Μπόνη) * Προμελέτη μονοκατοικίας Kelly, Αμπελόκηποι (συνεργάτης αρχιτέκτων I Χαλεπάς)

1948

• Οικοδομή Ασφαλιστικής Εταιρείας ·Αστήρ·, Αμερικής 13. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1949

• Μελέτη διαγωνισμού να το μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Αεροπορίας, Ακαδημίας 27, Αθήνα (Β' βραβείο, συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Διπλοκατοικία στο εργοστάσιο Ασπιώτη - Έλκα Α Ε, Δάφνη. Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Κλωστήριο Εριούφαντουργίας Βαο. Κ Δημητριάδη Α. Ε, Κάτω Πατήσια, Απική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Προμελέτη Καζίνου και Ξενοδοχείου Ψυχικού

(συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

• Προμελέτη ακινήτου Ασφαλιστικής Εταιρείας -Αστήρ· (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Πρόγραμμα Τουριστικής Ανάπτυξης Κέρκυρας (ως σύμβουλος του Ανδρέα Λόντου, Γενικού Γραμματέα Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού)

1949-1950

• Μέγαρο Ταμείου Συντάξεως Προσωπικού Εθνικής, Κτηματικής και Ελλάδος (άνευ κινηματογράφου), σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Πάνο Α Τσολάκη, ο οποίος είχε κερδίσει το Α' βραβείο στον δεύτερο διαγωνισμό του 1949-1950 (βλ πρώτο διαγωνισμό 1939).

1950

• Προμελέτη οικοδομής σε οικόπεδο Μετοχικού Ταμείου Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος. Φ Ρούζβελτ (σήμερα Ακαδημίας) και Χαριλάου Τρικούπη. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Σπίτι I Κοέν. Κέρκυρα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Τραπέζης Αθηνών. Τσώρτσιλ (σήμερα Σταδίου) 59 Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α Βόλου (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α Ιεράπετρας Κρήτης (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1951

• Παιδικές κατασκηνώσεις Τραπέζης Αθηνών (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη Μουσείου Βραυρώνας (συνεργάτης αρχιτέκτων Αλέξανδρος Δ Φωτιάδης). Εφαρμόστηκε με αδόκιμες τροποποιήσεις του αρχαιολόγου Σπύρου Μαρινάτου, Εφόρου Αρχαιοτήτων Αττικής και Βοιωτίας
• Προμελέτη υποκαταστήματος Τραπέζης Αθηνών, Λευκωσία (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη κτηρίου στην οδό Αριστείδου (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη ακινήτου Μετοχικού Ταμείου (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Ακίνητο Τραπέζης Αθηνών στην Κέρκυρα - Ξενοδοχείο -Αστήρ- (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Υποκατάστημα Τραπέζης Αθηνών Αγρινίου (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Ακίνητο Τραπέζης Αθηνών στο Καρπενήσι (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α Λάρισας (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α Ναυπλίου (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α Πάτρας (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1952-1953

• Διαρρύθμιση Β ορόφου οικοδομής Κ. Γεώργη, Βασιλίσσης Σοφίας και Σεμιτέλου. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς).

1952

• Διασκευή διαμερίσματος Μ Νομικού, Βασιλίσσης Σοφίας 29, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Προμελέτη ξενοδοχείου ακτής Ναυπλίου (στο ίδιο οικόπεδο κτίστηκε το ξενοδοχείο Αμφιτρύων, με σχέδια του αρχιτέκτονα Κλέωνα Κραντονέλλη)
• Ε Τ Ε Α Κεντρικό Πειραιώς, Δροσοπούλου και Μιαούλη (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε. Τ Ε Α., Ναυαρίνου και Λεωχάρους, Πειραιάς (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1953

• Σπίτι Γεωργίου Καμπάνη, Ψυχικό (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α , Αθηνάς και θέμιδος, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1954

• Σπίτι κας Χ. Ευελπίδη, Εκάλη, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Ακίνητο Ε Τ Ε Α και ξενοδοχείο -Αστήρ- στο Ηράκλειο Κρήτης (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Οικοδομή Θ. Καρέλλα, λεωφόρος Βασ Σοφίας 59. Αθήνα (προσθήκη δύο ορόφων και αλλαγή πρόσοψης σε πολυκατοικία ιδιοκτησίας Πρεζάνη. συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α. Αθήνας, πλατεία Μητροπόλεως, Αθήνα
• Υποκατάστημα Τραπέζης Αθηνών Λευκωσίας (συνεργάτες αρχιτέκτονες Ιωάννης Χαλεπάς και Αλέξανδρος Δ Φωτιάδης)

1955

• Προμελέτη ξενοδοχείου Αστήρ- στη Θεσσαλονίκη (συνεργάτες αρχιτέκτονες Ιωάννης Χαλεπάς και Αλέξανδρος Δ Φωτιάδης)
• Ακίνητο Ε Τ Ε Α και ξενοδοχείο -Αστήρ· στην Καβάλα (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)
• Υποκατάστημα Ε Τ Ε Α Μυτιλήνης (συνεργάτης αρχιτέκτων Ιωάννης Χαλεπάς)

1956

• Σπίτι κας Αθαν. Γκέρτσου. Κηφισιά, Αττική (συνεργάτης αρχιτέκτων Αλέξανδρος Δ Φωτιάδης)

1958

• Διασκευή ιδιοκτησίας οικογενείας Σταματίου Εμπειρίκου, Ομήρου 22. Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Αλέξανδρος Δ Φωτιάδης)

1960

• Πολυκατοικία Α. Ε Οικοδομικοί Επιχειρήσεις σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Νομικού, Βασιλέως Γεωργίου Β και Μελεάγρου, περιοχή Ανακτόρων, Αθήνα (συνεργάτης αρχιτέκτων Αλέξανδρος Δ. Φωτιάδης)
• Πολυκατοικία Ζαννή Καμπάνη, Κλεάνθους 4 -πίσω από το άγαλμα του Τρούμαν-, περιοχή Ανακτόρων, Αθήνα (σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Δ. Φωτιάδη)

1961

• Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνας (σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Δ. Φωτιάδη).
• Ναυτιλιακό Μέγαρο Εθνικής Τραπέζης της Ελλάδος, ακτή Μιαούλη - πλατεία Αμαλίας, Πειραιάς (σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Δ Φωτιάδη)

1962

• Σπίτι ιδιοκτησίας Α Ε Εριουφαντουργίας Δημητριάδη. Καλλιθέας, Κηφισιά (συνεργάτης αρχιτέκτων Αλέξανδρος Δ Φωτιάδης)

Πηγές

• Φεσσά-Εμμανουήλ Ε.,Μαρμαράς Ε. - Δώδεκα Έλληνες Αρχιτέκτονες του Μεσοπολέμου

• Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας

• Αρχείο Τ.Ε.Ε,ατομικοί φάκελοι 12925 (Δ.Α Φωτιάδης)και 1299(Ι.Χαλεπάς)Έρευνα Ελένης Φεσσά-Εμμανουήλ σε συνεργασία με τον Γ.Μπανιώκο,1998
• Αρχείο Δημητρίου Φωτιάδη
• Βιβλία Καταχωρίσεων του Αρχείου του Πολεοδομικού Γραφείου Αττικοβοιωτίας των ετών 1925-1930.Έρευνα Ελένης Φεσσά-Εμμανουήλ.
• Βιβλία Καταχωρίσεων του Αρχείου του Πολεοδομικού Γραφείου Αττικοβοιωτίας των ετών 1925-1941.Έρευνα Εμμανουήλ Μαρμαρά.