Μετάβαση στο περιεχόμενο

Γκνασινγκμπέ Εγιαντεμά

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Γκνασινγκμπέ Εγιαντεμά
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Gnassingbé Eyadema (Γαλλικά)
Γέννηση26  Δεκεμβρίου 1935[1][2][3]
Pya
Θάνατος5  Φεβρουαρίου 2005[4][1][2]
Κυβερνείο της Τύνιδας
Αιτία θανάτουέμφραγμα του μυοκαρδίου
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Τόπος ταφήςPya
Χώρα πολιτογράφησηςΓαλλία
Τόγκο
ΘρησκείαΡωμαιοκαθολική Εκκλησία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΓαλλικά[5]
Kabiye
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός[6]
στρατιωτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαRally of the Togolese People
Οικογένεια
ΣύζυγοςSabine Mensah[7]
Hubertine Badagnaki Gnassingbé[8]
Marie Manguiliwè[7]
Véronique Massan Osséyi[9]
ΤέκναΦόρε Γκνασίνγκμπε
Kpatcha Gnassingbé
Rock Balakiyèm Gnassingbé
Ernest Gnassingbé
Gnékéle Gnassingbé[10]
Babanam Gnassingbé[11]
Toyi Gnassingbé
Mey Gnassingbé
Naka Gnassingbé de Souza
Némè Gnassingbé
Essolizam Gnassingbé
Tina Gnassingbé[12]
Yvonne Gnassingbé
Odilia Gnassingbé[13]
Nathalie Gnassingbé
ΓονείςMaman N'Danida
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατηγός του στρατού
Πόλεμοι/μάχεςΠρώτος πόλεμος της Ινδοκίνας και Πόλεμος της Αλγερίας
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΠρόεδρος του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας (2000–2001)
President of Togo (1967–2005)[14]
ΒραβεύσειςΒαυαρικό Τάγμα Αξίας
Ιππότης της Λεγεώνας της Τιμής
Order of Mono
Collar of the Spanish Order of the Civil Merit (1982)[15]
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ο Γκνασινγκμπέ Εγιαντεμά (ή και Εγιαντέμα) (Gnassingbé Eyadema, 26 Δεκεμβρίου 1935 - 5 Φεβρουαρίου 2005) ήταν Πρόεδρος του Τόγκο από το 1967 έως τον θάνατό του.

Πήρε μέρος σε δύο επιτυχή στρατιωτικά πραξικοπήματα, τον Ιανουάριο του 1963 και τον Ιανουάριο του 1967 και έγινε πρόεδρος στις 14 Απριλίου του 1967.

Κέρδισε 3 προεδρικές εκλογές και κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία. Το αρχικό του όνομα ήταν Ετιέν αλλά το άλλαξε αργότερα. Υπηρέτησε στο γαλλικό στρατό (1953–1961), στην Αλγερία και την Ινδοκίνα. Στις 13 Ιανουαρίου 1963 ανέτρεψε σε πραξικόπημα τον Πρόεδρο Σιλβάνους Ολίμπιο και φέρεται ο ίδιος να έριξε τη φονική σφαίρα σε αυτόν. Τότε διορίστηκε αρχηγός του Στρατού.

Στην επέτειο του πραξικοπήματος του 1963, ο Εγιαντέμα έκανε νέο πραξικόπημα (1967) και έγινε πρόεδρος. Κέρδισε τις εκλογές του 1972, 1979 και 1986, χωρίς αντίπαλο. Το 1991 εξουδετερώθηκε απόπειρα πραξικοπήματος και ανατροπής του.

Αργότερα, προέβη σε νέο Σύνταγμα και τη διεξαγωγή φερόμενων δημοκρατικών εκλογών, το 1993, στις οποίες εξελέγη με μεγάλο ποσοστό, σε αντίθεση με το 1998, που επανεξελέγη με ελάχιστη διαφορά, εν μέσω κατηγοριών για δολοφονίες πολιτικών του αντιπάλων.

Το Δεκέμβριο του 2002 με αναθεώρηση του Συντάγματος η θητεία του Προέδρου έγινε χωρίς όρια και ο Εγιαντέμα επετράπη να διεκδικήσει και νέα θητεία- ρεκόρ. Την 1η Ιουνίου του 2003 επανεξελέγη με 57,2%.

Ήταν πρόεδρος του Οργανισμού Αφρικανικής Ενότητας την περίοδο 2000-2001 και βοήθησε ως μεσολαβητής στον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου στην Ακτή Ελεφαντοστού, το 2002.

Επιζήσας αεροπορικής τραγωδίας

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Εγιαντεμά ήταν το μοναδικό πρόσωπο που επέζησε όταν ένα αεροσκάφος στο οποίο επέβαιναν πολιτικοί συνετρίβη στις 24 Ιανουαρίου του 1974 σε απομακρυσμένη τοποθεσία στα βόρεια του Τόγκο. Ο πρόεδρος ήταν μέσα στο αεροπλάνο, αλλά σώθηκε. Το γεγονός της συντριβής αποδόθηκε σε δολιοφθορά και περιγράφηκε ως απόπειρα δολοφονίας του Εγιαντεμά.[16] Έπειτα από το ατύχημα, ο Εγιαντεμά άλλαξε το όνομά του από Ετιέν σε Γκνασινγκμπέ, για να θυμίζει την ημερομηνία της συντριβής που έγινε με το αεροπλάνο και του γεγονότος ότι ήταν ο μοναδικός επιζήσας.[17] Στο χώρο του δυστυχήματος τοποθετήθηκε μνημείο που εικονίζει όρθιο τον Εγιαντεμά.

Πέθανε ενώ μεταφερόταν για επείγουσα νοσηλεία, από καρδιακή προσβολή, το 2005. Την περίοδο του θανάτου του, ήταν ο μακροβιότερος ηγέτης της Αφρικής.

Ο γιος του, Φωρ Γκνασινγκμπέ, τον διαδέχτηκε στην προεδρία του Τόγκο.

  1. 1,0 1,1 1,2 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Gnassingbe-Eyadema. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  2. 2,0 2,1 2,2 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. eyadema-etienne-gnassingbe. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. 3,0 3,1 (Γαλλικά) Babelio. 173398.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb123608728. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb123608728. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 25  Ιουνίου 2015.
  7. 7,0 7,1 icilome.com/2021/07/togo-luc-kpatcha-gnassingbe-abandonne-par-ses-tigres-edentes/.
  8. www.jeuneafrique.com/203925/politique/r-glement-de-comptes-en-famille/.
  9. www.republicoftogo.com/toutes-les-rubriques/societe/disparition-de-veronique-massan-osseyi.
  10. www.letogolais.com/kpatcha-gnassingbe-a-recrute-une-equipe-de-specialistes-francais-en-organisation-electorale/.
  11. www.jeuneafrique.com/1104771/politique/togo-ce-quil-faut-savoir-sur-le-general-dadja-maganawe-nouveau-chef-detat-major-de-larmee/.
  12. lanouvelletribune.info/2012/12/togo-tina-gnassingbe-veut-sa-part-d-heritage/.
  13. nishamag.com/serail-ces-gnassingbe-qui-dirigent-le-togo-avec-faure/.
  14. Ανακτήθηκε στις 12  Σεπτεμβρίου 2022.
  15. BOE-A-1982-2077.
  16. "Recueillement à Sarakawa"[νεκρός σύνδεσμος], Republicoftogo.com, 25-1-2009 (Γαλλικά)
  17. Worldmark Encyclopedia of the Nations. University of Michigan. Worldmark Press. 1984. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]