Απελευθέρωση του Παρισιού
| Απελευθέρωση του Παρισιού | |
|---|---|
| Μέρος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου | |
 Πλήθη Γάλλων στη λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων παρακολουθούν τα γαλλικά στρατεύματα της 2ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων του στρατηγού Λεκλέρ να διασχίζουν την Αψίδα του Θριάμβου στις 26 Αυγούστου 1944, μετά την απελευθέρωση του Παρισιού. | |
| Ημερομηνία | 19-25 Αυγούστου 1944 |
| Τοποθεσία | Παρίσι, Γαλλία |
| Οργανωτές | Γαλλική Αντίσταση |
Η Απελευθέρωση του Παρισιού (γαλλικά: Libération de Paris) κατά τη διάρκεια του Β 'Παγκοσμίου Πολέμου πραγματοποιήθηκε από τις 19 έως τις 25 Αυγούστου 1944 και τερμάτισε τέσσερα χρόνια γερμανικής κατοχής της γαλλικής πρωτεύουσας.Υπήρξε γεγονός με παγκόσμια απήχηση και επιτεύχθηκε αποκλειστικά από γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις.
Η απελευθέρωση άρχισε όταν με πρωτοβουλία των δυνάμεων της Γαλλικής αντίστασης, ξέσπασε μια εξέγερση εναντίον της γερμανικής φρουράς στο Παρίσι, καθώς πλησίαζε η 3η Στρατιά των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον στρατηγό Τζωρτζ Πάττον. Η απελευθέρωση του Παρισιού ολοκληρώθηκε με την άφιξη της 2ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων του στρατηγού Φιλίπ Λεκλέρ και σηματοδότησε την οριστική νίκη του στρατηγού Σαρλ ντε Γκωλ και της Γαλλικής αντίστασης.[1]
Ιστορικό
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Μετά την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στη Νορμανδία τον Ιούνιο, οι συμμαχικές δυνάμεις προχώρησαν προς τα ανατολικά. Οι Αμερικανοί στρατηγοί Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και Ομάρ Μπράντλεϊ, όταν κατέλαβαν τον θύλακα της Φαλαίζ (12-21 Αυγούστου), σκόπευαν να παρακάμψουν το Παρίσι, ώστε να μην καθυστερήσουν την προέλασή τους, να αποφύγουν μάχες μέσα στην πόλη με καταστροφές των μνημείων και για να αποφύγουν τα επισιτιστικά προβλήματα που θα δημιουργούνταν μετά την απελευθέρωση των 4 εκατομμυρίων κατοίκων που θα απαιτούσαν 4.000 τόνους τροφίμων την ημέρα, γεγονός που θα απέβαινε σε βάρος των στρατιωτικών μεταφορών και των επιχειρήσεων. Θεωρούσαν ότι το Παρίσι δεν έπρεπε να πέσει με επίθεση κατά μέτωπο, αλλά ύστερα από κύκλωσή του. Ο στρατηγός Μπράντλεϊ έγραψε στα απομνημονεύματά του[2] σχετικά με τη γαλλική πρωτεύουσα: «Η πόλη δεν είχε πλέον καμία τακτική σημασία. Παρά την ιστορική του δόξα, το Παρίσι ήταν μόνο ένα μελάνι στους χάρτες μας και έπρεπε να το αποφύγουμε στην πορεία μας προς τον Ρήνο ». Ο κύριος στόχος τους ήταν η κοιλάδα του Ρουρ όπου επικεντρώνονταν η γερμανική βαριά βιομηχανία, με την απελευθέρωση του Παρισιού να έχει προγραμματιστεί για τα τέλη Οκτωβρίου.[3]
Τα γεγονότα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Η γερμανική φρουρά του Παρισιού αποτελούσαν από περίπου 20.000 άνδρες υπό τις διαταγές του στρατηγού φον Χόλτιτς, διοικητή της γερμανικής φρουράς και στρατιωτικού κυβερνήτη του Παρισιού. Οι εντολές του Χίτλερ προέβλεπαν την καταστροφή των γεφυρών και των μνημείων του Παρισιού, την αδίστακτη καταστολή κάθε αντίστασης εκ μέρους του πληθυσμού και τον πόλεμο στο Παρίσι μέχρι τελικής πτώσης. Οι Γερμανοί στρατιώτες ήταν κακώς εξοπλισμένοι και χαμηλής επιχειρησιακής ετοιμότητας.
Η Αντίσταση στο Παρίσι ήταν ακόμη πιο ανεπαρκής, καθώς οι Σύμμαχοι είχαν αρνηθεί να ρίξουν με αλεξίπτωτα όπλα στις αστικές ζώνες για το φόβο των Κομμουνιστών. Ωστόσο, στις 19 Αυγούστου η Επιτροπή Απελευθέρωσης του Παρισιού κάλεσε τους πολίτες στα όπλα και ο Ρολ-Τανγκύ, επικεφαλής των Γαλλικών Δυνάμεων του Εσωτερικού - η στρατιωτική δομή της Γαλλικής Αντίστασης - στο Παρίσι, κήρυξε γενική κινητοποίηση: Η εξέγερση είχε αρχίσει στο Παρίσι. Οι απεργίες είχαν αρχίσει στις 10 Αυγούστου, με την αρκετά διστακτική κάθοδο ενός μέρους του προσωπικού των σιδηροδρόμων και του μετρό. Στις 15 Αυγούστου - γεγονός που δεν είχε το προηγούμενό του- εγκατέλειψαν την υπηρεσία τους και οι αστυνομικοί, αφήνοντας τους δρόμους αφύλακτους και στις 16 τα Ταχυδρομεία.[4]
Ο Χόλτιτζ ξέσπασε σε απειλές, δέχθηκε όμως να εκτελέσει τη συμφωνία που είχε υπογραφεί μεταξύ του γενικού προξένου της Σουηδίας Ραούλ Νόρντλινγκ και της γερμανικής διοίκησης, για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων που υπήρχε φόβος να εκτελεσθούν την τελευταία στιγμή. Τέσσερις χιλιάδες κρατούμενοι, που πολλοί απ’ αυτούς ήταν και μέσα στα τραίνα που θα τους μετέφεραν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, βγήκαν από τις φυλακές
Ο πρόξενος της Σουηδίας Νόρλινγκ διαπραγματεύτηκε μια σύντομη ανακωχή στις 19 Αυγούστου, την οποία αποδέχθηκε ο Παροντί, γενικός εκπρόσωπος της Γαλλικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης καθώς και το Γραφείο του Εθνικού Συμβουλίου Αντίστασης, η οποία επέτρεψε σε κάθε στρατόπεδο είτε να εκκενώσει την πρωτεύουσα για τους Γερμανούς, είτε να εδραιώσει τις θέσεις του για την Αντίσταση. Όμως, υπό την πίεση των Κομμουνιστών, η ανακωχή αυτή παραβιάστηκε στις 22 Aυγούστου και επαναλήφθηκαν οι εχθροπραξίες.
Στις 23 Αυγούστου, οι Γάλλοι έλεγχαν σχεδόν το ένα τρίτο της πόλης, αλλά η κατάστασή τους ήταν πολύ επισφαλής, λόγω έλλειψης υποστήριξης και πυρομαχικών. Λαμβάνοντας υπόψη τις περιστάσεις, και υπό την πίεση διάφορων Γάλλων αξιωματούχων, οι Σύμμαχοι υπό την αμερικανική διοίκηση του Ντουάιτ Αϊζενχάουερ και Τζωρτζ Πάττον αποφάσισαν τότε να απελευθερώσουν την πρωτεύουσα (την οποία είχαν αρχικά προγραμματίσει να παρακάμψουν για να συνεχίσουν την πορεία τους πιο γρήγορα προς τα ανατολικά). Επικεφαλής της 2ης Μεραρχίας Τεθωρακισμένων, ο στρατηγός Λεκλέρ κατευθύνθηκε στην πόλη στις 24 Αυγούστου.
Ένα πρώτο απόσπασμα έφθασε στο Δημαρχείο του Παρισιού το βράδυ της 24ης Αυγούστου. Στις 25 Αυγούστου, η 2η Μεραρχία Τεθωρακισμένων έφθασε στη λεωφόρο των Ηλυσίων Πεδίων και στις 4 το απόγευμα της ίδιας ημέρας, ο φον Χόλτιτς υπέγραψε την πράξη συνθηκολόγησης, η οποία υπεγράφη επίσης από τον στρατηγό Λεκλέρ και τον Ρολ-Τανγκύ. Ο στρατηγός του γαλλικού στρατού Σαρλ ντε Γκωλ έφτασε να αναλάβει τον έλεγχο της πόλης, ως αρχηγός της προσωρινής κυβέρνησης της Γαλλικής Δημοκρατίας, στις 26 Αυγούστου.[1]
Το απόγευμα της 24ης Αυγούστου, ο φον Χόλτιτς οργάνωσε την ομαλή υποχώρηση της μονάδας του, αφήνοντας μόνο ένα τμήμα για να εξασφαλίσει την εκτέλεση της τελικής εντολής καταστροφής, την οποία όμως δεν έδωσε ποτέ. Ανάμεσα στις εικασίες που εξηγούν αυτή τη χειρονομία που θεωρήθηκε προδοσία από τον Χίτλερ,[5] είναι το γεγονός ότι ο αξιωματικός επικοινωνιών σε υπηρεσία, ο υπολοχαγός Ερνστ φον Μπρέσενσντορφ απέκρυψε τα επείγοντα τηλεγραφήματα του Χίτλερ το απόγευμα 22 και 23 Αυγούστου και τα παρέδωσε στον στρατηγό φον Χόλτιτς το επόμενο πρωί. Επίσης αναφέρεται η επίδραση του Σουηδού προξένου Ραούλ Νόρντλινγκ που φέρεται να έπεισε τον στρατηγό φον Χόλτιτς για την ανομία αυτής της απάνθρωπης πράξης καθώς και οι προσωπικοί υπολογισμοί του φον Χόλτιτς, ο οποίος, έχοντας επίγνωση της κατάστασης, προετοίμασε την μεταπολεμική του περίοδο προστατεύοντας την οικογένειά του και προσπαθώντας να εξοικονομήσει όσο το δυνατόν περισσότερες ζωές Γερμανών στρατιωτών υπό την ηγεσία του καθώς και την παρισινή πολιτιστική κληρονομιά.
Η απελευθέρωση του Παρισιού έχει δραματοποιηθεί σε κινηματογραφική ταινία, με τίτλο (στα ελληνικά) "Κάψτε το Παρίσι" (πρωτότυπος τίτλος: "Is Paris Burning?").
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ 1,0 1,1 Εγκυκλοπαίδεια Μπριτάννικα, τομ. 48, σελ. 204
- ↑ Omar Nelson Bradley, Histoire d'un soldat (A soldier's history), Paris : Gallimard, 1952
- ↑ James Stagg, Forecast for Overload, Littlehampton Book Services Ltd, 22 novembre 1971, 128 p.
- ↑ . «histoire-image.org/fr/etudes/liberation-paris».
- ↑ Paris 1944, les enjeux de la Libération, ouvrage collectif dirigé par Christine Levisse-Touzé et édité par Comité d'honneur des célébrations du cinquantenaire de la libération de Paris, Préface de Jacques Chirac, Albin Michel, Paris 1994, (ISBN 9782226070180), 588 pages, p. 120