Αναπεσών

Στην ορθόδοξη χριστιανική αγιογραφία ο Αναπεσών Χριστός ή απλώς ο Αναπεσών είναι ένας από τους παραδοσιακούς τύπους απεικονίσεως του Ιησού Χριστού σε νεαρή ηλικία.

Η παράσταση του Αναπεσόντος απεικονίζει τον μικρό Ιησού να κοιμάται, έχοντας στηρίξει το κεφάλι του στο δεξί του χέρι, αφήνοντας το αριστερό να ακουμπά κάτω, κατά μήκος του αριστερού μηρού. Στο επάνω μέρος της εικόνας είναι ζωγραφισμένοι «σεβίζοντες άγγελοι», ενώ δίπλα στον Ιησού η Θεοτόκος τείνει να σκεπάσει στοργικά το «παιδίον».

Σύμφωνα με αγιογραφικά χωρία, ο Αναπεσών συμβολίζει την ενσάρκωση του Λόγου του Θεού και τη λύτρωση της ανθρωπότητας: «αναπεσών εκοιμήθη ως λέων και ως σκύμνος. Τις εγερεί αυτόν;» (Γένεσις μθ΄ 10). Σε κάποιες περιπτώσεις ο Ιησούς απεικονίζεται να κοιμάται με ανοικτούς τους οφθαλμούς. Αυτό είναι πιθανώς επηρεασμένο από την υμνολογία του Μεγάλου Σαββάτου: «αναπεσών κεκοίμησαι ως λέων, τις εγερεί σε, βασιλεύ; Αλλ' ανάστηθι αυτεξουσίως ο δους εαυτόν υπέρ ημών εκουσίως.»

Η απεικόνιση του Αναπεσόντος βρίσκεται σε πολλούς ναούς στο Άγιο Όρος (π.χ. στο Πρωτάτο, έργο αποδιδόμενο στον Μανουήλ Πανσέληνο), στον Μυστρά, και σε μονές στην Ελλάδα και αλλού, όπως στη Μονή Μεταμορφώσεως Μετεώρων (τοιχογραφία του 15ου αιώνα).

Πηγές

• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σελ. 440