Μετάβαση στο περιεχόμενο

Αλέξανδρος Ρόσιος

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
 Η ουδέτερη οπτική γωνία αυτού του λήμματος αμφισβητείται. Πιθανότατα παρουσιάζει κάποια γεγονότα ή απόψεις μονομερώς ή με δυσανάλογη ισορροπία σε σχέση με την αντίστοιχη βαρύτητά τους. Παρακαλούμε δείτε τη σχετική συζήτηση στη σελίδα συζήτησης του λήμματος.
Αλέξανδρος Ρόσιος
Ο Αλέξανδρος Ρόσιος (τρίτος από αριστερά)
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1917
Σιάτιστα Κοζάνης
Θάνατος30  Αυγούστου 2005
Αθήνα
Χώρα πολιτογράφησηςΕλλάδα
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςνέα ελληνική γλώσσα
ΣπουδέςΑριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός
στρατιωτικός
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτικό κόμμα/ΚίνημαΠανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςυποστράτηγος
Πόλεμοι/μάχεςΕλληνοϊταλικός Πόλεμος
δεδομένα

Ο Αλέξανδρος Ρόσιος ή Καπετάν Υψηλάντης (1917 - 30 Αυγούστου 2005[1]) ήταν αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης, κορυφαίο στέλεχος του ΚΚΕ, αξιωματικός του ΕΛΑΣ, υποστράτηγος του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ.

Είναι κυρίως γνωστός για την επίθεση που πραγματοποίησε στο Λιτόχωρο Πιερίας τη νύχτα της 30ής Μαρτίου του 1946 παραμονή των εκλογών, όπου ο ίδιος και η ομάδα ανταρτών που διοικούσε αρχικά εξόντωσαν ομάδα ενόπλων παρακρατικών και έπειτα σκότωσαν 12 χωροφύλακες και εθνοφύλακες και πυρπόλησαν τον Σταθμό Χωροφυλακής με σκοπό να δείξουν ότι το ΚΚΕ δεν επρόκειτο να υποχωρήσει παρά τις φυλακίσεις, διώξεις και ταπεινώσεις που υφίσταντο τα στελέχη του εκείνη την περίοδο μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας που ήταν γνωστή ως «Λευκή Τρομοκρατία». Αυτή η επίθεση θεωρείται σήμερα παραδοσιακά το σημείο έναρξης του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου.

Τη δεκαετία του 1980 ο Ρόσιος γύρισε στην Ελλάδα από την Τασκένδη μετά από πολλά χρόνια στις χώρες του ανατολικού μπλοκ, υποστήριξε ένθερμα τον Ανδρέα Παπανδρέου (όπως και ο Μάρκος Βαφειάδης) και έγινε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Εκτελεστικού Γραφείου του ΠΑΣΟΚ.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γεννήθηκε στην Σιάτιστα της Δυτικής Μακεδονίας. Ο πατέρας του Νικόλαος ήταν δάσκαλος. Ο ίδιος σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) και στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Σύρου. Ως έφεδρος αξιωματικός, κλήθηκε στο μέτωπο κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940, όπου και πολέμησε ως διοικητής λόχου, συμμετέχοντας στην απελευθέρωση της Βορείου Ηπείρου.

Τον Ιανουάριο του 1942 Ο Ρόσιος προσχώρησε στην Εθνική Αντίσταση, ως μέλος του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ. Στην Αντίσταση έγινε γνωστός ως Καπετάν Υψηλάντης. Ήταν κορυφαίο στρατιωτικό στέλεχος της Ομάδας Μεραρχιών Μακεδονίας. Στα χρόνια αυτά εντάχθηκε και στο Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας, ο Ρόσιος κυνηγήθηκε από τα αγγλικά στρατεύματα, τη χωροφυλακή και τις ένοπλες ομάδες δεξιών. Μάλιστα, στήθηκε μπλόκο στη Σιάτιστα για τη σύλληψή του. Όμως με τη βοήθεια των συντοπιτών του κατάφερε να διαφύγει[2]. Αναγκάστηκε να μείνει στην παρανομία, ώσπου οι καταδιωκόμενοι πρώην ΕΛΑΣίτες συγκρότησαν το Δημοκρατικό Στρατό. Στο ΔΣΕ κατά τα χρόνια του Εμφυλίου, έπαιξε κεντρικό ρόλο, φτάνοντας μάλιστα στη θέση του υποστράτηγου.

Μετά την ήττα του ΔΣΕ και το πέρασμα των μαχητών του στις χώρες του λεγόμενου υπαρκτού σοσιαλισμού εξελίχθηκε σε ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ, ένας από τους καθοδηγητές της Κομματικής Οργάνωσης του ΚΚΕ στην Τασκένδη. Αρχικά υπήρξε ένας από τους υποστηρικτές του Νίκου Ζαχαριάδη, παίρνοντας θέση υπέρ του κατά τη διαμάχη του με τους Μάρκο Βαφειάδη, Μήτσο Παρτσαλίδη, Λευτέρη Αποστόλου και Χρύσας Χατζηβασιλείου[3].

Ωστόσο αργότερα εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο φανατικούς αντιπάλους του Ζαχαριάδη. Ο Ζαχαριάδης κατηγόρησε μεταξύ άλλων τον Αλέξιο Ρόσιο για φραξιονισμό και ζήτησε τη διαγραφή του από το ΚΚΕ, μετά τις συγκρούσεις ζαχαριαδικών και αντιζαχαριαδικών στην Τασκένδη[4]. Ο Ρόσιος κατά τις συγκρούσεις της Τασκένδης ζητούσε το κεφάλι του Ζαχαριάδη[5]. Μετά την καθαίρεση του Ζαχαριάδη, ο Ρόσιος θα χαρακτηρίσει την πολιτική του ως εχθρική, αντιδιεθνιστική και προδοτική[6]. Εντούτοις, αργότερα θα έρθει σε νέες συγκρούσεις με την νέα καθοδήγηση του ΚΚΕ υπό τον Κώστα Κολιγιάννη και θα προσχωρήσει στη νέα εσωκομματική αντιπολίτευση υπό τον Μάρκο Βαφειάδη[7]. Ως συνέπεια αυτού του γεγονότος, ο Ρόσιος διαγράφηκε από το ΚΚΕ[8]. Αργότερα, εξορίστηκε στο βόρειο Καζακστάν.

Γύρισε πίσω στην Ελλάδα με την αμνηστία του 1976.[9] Με την επιστροφή του εντάχθηκε στο Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα (ΠΑΣΟΚ), όπου ο Ανδρέας Παπανδρέου τον περιέβαλε με μεγάλο σεβασμό και τον διόρισε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Εκτελεστικού Γραφείου. Ήταν επίτιμος Πρόεδρος της ΠΟΑΕΑ. Πέθανε στην Αθήνα το 2005.

Το 1985 τιμήθηκε για την Αντιφασιστική Αντιστασιακή του δράση από το Ανώτατο Σοβιέτ της ΕΣΣΔ.

Ένας δρόμος στη Σιάτιστα έχει μετονομαστεί προς τιμήν του[10].

Η επίθεση στο Λιτόχωρο και η έναρξη του Εμφυλίου

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η επίθεση που ο Ρόσιος πραγματοποίησε στο Λιτόχωρο Πιερίας τη νύχτα της 30ής Μαρτίου 1946 θεωρείται παραδοσιακά το σημείο έναρξης του ελληνικού εμφυλίου πολέμου. Ωστόσο στα απομνημονεύματά του ο ίδιος το αρνείται κατηγορηματικά και υποστηρίζει ότι αυτή η ενέργεια ήταν ουσιαστικά αμυντική:[11]

«Ήμουν παράνομος στη Θεσσαλονίκη, ανήκα στους διωκόμενους αμέσως μετά τη Βάρκιζα και εντάχθηκα στο μηχανισμό της Αυτοάμυνας. Τέλη Μαρτίου, με ρώτησε ο αείμνηστος φίλος Κικίτσας, καπετάνιος της 10ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, αν θα αναλάμβανα μια επιχείρηση στον Όλυμπο, να διαλύσουμε μια άγρια και ισχυρή τρομοκρατική ομάδα, που δρούσε εξοντωτικά για τους ΕΑΜογενείς στην περιοχή Λιτοχώρου Κατερίνης. Στόχος μας ήταν η τρομοκρατική συμμορία και συμπτωματικά επεκτάθηκε σε όλη την ένοπλη δύναμη που υπήρχε μέσα στο Λιτόχωρο, που είχαν φτάσει εκεί για τις εκλογές της επόμενης μέρας.Δεν μπορεί, λοιπόν, το Λιτόχωρο να θεωρηθεί ως αρχή του Εμφυλίου Πολέμου. Ούτε ο χρόνος που έγινε η μάχη είχε σχέση με τη διεξαγωγή των εκλογών. Χτυπώντας στο Λιτόχωρο αποβλέπαμε να δώσουμε ένα μάθημα σε μια παρακρατική συμμορία, την οποία και εξοντώσαμε. Το Λιτόχωρο ήταν μέσα στην τροχιά των αμυντικών αντιδράσεών μας στο τρομοκρατικό όργιο του παρακράτους της Δεξιάς».

Πηγές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ Ελευθεροτυπία, Στα 88 του ο Αλ. Ρόσσιος - Υψηλάντης, 31/8/2005.
  2. ↑ Κωστής Παπακόγκος, Καπετάν Μάρκος, Τόμος Ά, Εκδόσεις Παπαζήση, σελ.61-69
  3. ↑ 3η Συνδιάσκεψη του ΚΚΕ 10-14/10/1950, Εκδόσεις Γλάρος, σελ.179-184
  4. ↑ Οι Σχέσεις ΚΚΕ και ΚΚ Σοβιετικής Ένωσης στο Διάστημα 1953-1977, σελ.95
  5. ↑ Αχιλλέας Παπαϊωάννου, Η Απαγορευμένη Εικόνα, Διώκτες και ιεροκτόνοι του Νίκου Ζαχαριάδη, Φιλίστωρ
  6. ↑ Υπόθεση Ζαχαριάδη, Καταδίκη και αποκατάσταση του κομμουνιστή ηγέτη, Φιλίστωρ, σελ. 77-82
  7. ↑ Σχέσεις ΚΚΕ ΚΚΣΕ, σελ. 193
  8. ↑ Θωμάς Δρίτσιος, Γιατί με σκοτώνεις σύντροφε, εκδόσεις Γλάρος, 1983, σελ 156.
  9. ↑ ΑΥΤΟΙ ΠΟΥ ΦΕΥΓΟΥΝ: Ο ΣΙΑΤΙΣΤΙΝΟΣ ΑΛΕΚΟΣ ΝΙΚ. ΡΟΣΙΟΣ Ή ΚΑΠΕΤΑΝ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ
  10. ↑ Ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου Σιάτιστας της 30-8-2005
  11. ↑ Αλέξανδρος Ρόσιος, Στα Φτερά του Οράματος: Εθνική Αντίσταση, διωγμοί μετά τη Βάρκιζα, Εμφύλιος 1946–1949, πολιτική προσφυγιά, σελ. 223-224
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αλέξανδρος_Ρόσιος&oldid=10478190"