Ένα διαζύγιο

Ένα διαζύγιο

Το εξώφυλλο έκδοσης του 1904
Συγγραφέας	Πωλ Μπουρζέ
Τίτλος	Un divorce
Γλώσσα	γαλλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	1904
Μορφή	μυθιστόρημα
Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα ()

Ένα διαζύγιο (γαλλικός τίτλος: Un divorce) είναι μυθιστόρημα του Πωλ Μπουρζέ που δημοσιεύτηκε το 1904. Είναι ένα από τα ηθικοπλαστικά έργα με έντονο ιδεολογικό περιεχόμενο με τα οποία συμμετείχε ο Γάλλος ακαδημαϊκός, εκπρόσωπος των συντηρητικών καθολικών κύκλων, στον πολιτικό αγώνα και στην «εκστρατεία εθνικής αποκατάστασης» στη Γαλλία του τέλους του 19ου και αρχών του 20ού αιώνα.

Το μυθιστόρημα ανήκει στη στρατευμένη λογοτεχνία και αναφέρεται στην αδυναμία ευτυχίας για έναν Καθολικό που παραβιάζει τον θρησκευτικό νόμο περί αδιαλυτότητας του γάμου και στον κίνδυνο ενός νόμου που φαίνεται να προσφέρει τη δυνατότητα μιας νέας ζωής και «ξεγελάει όσους παρασύρονται από αυτόν». Ο Πωλ Μπουρζέ αναπτύσσει τα προσφιλή του κοινωνικά και πολιτικά θέματα: την καταπολέμηση των επαναστατικών ιδεών και την υπεράσπιση της Καθολικής Εκκλησίας, της παραδοσιακής οικογένειας και των πατριωτικών αξιών.

Το πολιτικό πλαίσιο

Από το 1884, το ζήτημα του διαζυγίου, που είχε εγκριθεί με το νόμο του 1792, ήταν στην επικαιρότητα στη Γαλλία. Ήδη γύρω στο 1875, κατατέθηκαν διαδοχικά τρία νομοσχέδια με σκοπό την επικύρωση του διαζυγίου λόγω υπαιτιότητας. Μετά από αρκετές αποτυχίες, νέες συζητήσεις άνοιξαν στη Συνέλευση από τον Μάιο του 1884 όπου συγκρούστηκαν δύο ρεύματα ιδεών: οι υποστηρικτές της καθολικής παράδοσης ενάντια στους υπερασπιστές του πνεύματος του Διαφωτισμού. Κατά την τελική ψηφοφορία, 355 βουλευτές ψήφισαν υπέρ και 115 κατά. Το κείμενο υιοθετήθηκε οριστικά από τη Γερουσία στις 27 Ιουλίου 1884. Οι Καθολικοί, οι οποίοι ήθελαν να διατηρηθεί ο νομικός διαχωρισμός, καταψήφισαν.

Οι συγγραφείς πήραν θέση, άλλοι αναλαμβάνοντας την υπεράσπιση των γυναικών, άλλοι ζητώντας τη θέσπιση διαζυγίου με κοινή συναίνεση. Ένθερμοι υπερασπιστές της χειραφέτησης των γυναικών, πρότειναν τη λύση του γάμου με κοινή συναίνεση των συζύγων, ακόμη και με τη βούληση μόνο ενός από τους συζύγους. Η εκστρατεία τους υποστηρίχθηκε από νομοσχέδιο του Λουί Μπαρτού το οποίο κατάργησε το άρθρο 298 του Αστικού Κώδικα που απαγόρευε τον γάμο μοιχών.

Σ' αυτό το πλαίσιο, ο Καθολικός και συντηρητικός Πωλ Μπουρζέ, ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους συγγραφείς της εποχής, αναλαμβάνοντας την υπεράσπιση της Καθολικής Εκκλησίας, της παραδοσιακής οικογένειας και των πατριωτικών αξιών, εξήρε τους ιερούς δεσμούς του γάμου, τονίζοντας ότι δεν μπορούν να αναιρεθούν, ακόμη και στις χειρότερες συνθήκες του έγγαμου βίου, με κίνδυνο συσσώρευσης κακοτυχιών στους εμπλεκόμενους.

Υπόθεση

Ο Αλμπέρ Νταράς, σύμβουλος μηχανικός μιας ισχυρής τράπεζας, παντρεύεται τη διαζευγμένη κυρία Σαμπώ, μητέρα ενός αγοριού, του Λυσιάν, από τον πρώτο της γάμο με έναν βάναυσο και έκλυτο σύζυγο. Η νέα οικογένεια συμπληρώνεται από τη γέννηση μιας κόρης, της Ζαν. Μεγαλώνοντας ο Λυσιάν ντε Σαμπώ, θέλει να παντρευτεί μια νεαρή γυναίκα, φοιτήτρια ιατρικής και ήδη μητέρα ενός εξώγαμου παιδιού. Ο Αλμπέρ Νταράς αντιτίθεται σ' αυτόν τον γάμο. Η σύγκρουση μεταξύ του Λυσιάν και του πατριού του είναι αναπόφευκτη, ειδικά από τη στιγμή που ο νεαρός ισχυρίζεται ότι επαναλαμβάνει, ως λογική συνέπεια της εκπαίδευσης που έλαβε, αυτό που έκανε ο ίδιος ο Νταράς. Και εξάλλου, μόνο ο πατέρας του, ο πρώτος σύζυγος της μητέρας του, έχει τη δύναμη να συναινέσει ή να αρνηθεί αυτόν τον γάμο.

Ο Αλμπέρ και η σύζυγός του σύντομα ανακαλύπτουν ότι ο γάμος τους δεν έχει σπάσει τους δεσμούς που είχε δημιουργήσει ο πρώτος γάμος, όπως τους εξήγησε ο συμβολαιογράφος του κυρίου Σαμπώ, ο οποίος ενημέρωσε τους δύο συζύγους ότι ο πραγματικός πατέρας δίνει τη συγκατάθεσή του στο γάμο του παιδιού του.