Δημοσιογραφία

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Δημοσιογραφία είναι η συγκέντρωση ειδήσεων και πληροφοριών, και η διάδοση τους μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης με στόχο την κατά το δυνατόν ορθή πληροφόρηση των πολιτών. Η δημοσιογραφία εμπεριέχει την υποκειμενική άποψη αυτού που την ασκεί, από τον τρόπο διαμόρφωσης ή παρουσίασης των συγκεντρωμένων πληροφοριών, μέχρι τον άμεσο σχολιασμό τους. Όποιος ασκεί τη δημοσιογραφία ως επάγγελμα υπόκειται στον κώδικα δημοσιογραφικής δεοντολογίας της ένωσης συντακτών στην οποία ανήκει.

Οι τομείς με τους οποίους ασχολείται η δημοσιογραφία καλύπτουν όλα τα ζητήματα της πολιτικής, κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής. Το επάγγελμα του δημοσιογράφου θεωρείται από κάποιους λειτούργημα από την άποψη ότι ο δημοσιογράφος επιτελεί κοινωνικό έργο, εργάζεται προς όφελος του συνόλου της κοινωνίας και συμβάλλει στην εύρυθμη λειτουργία της (π.χ. με την αποκάλυψη σκανδάλων). Στην Ελλάδα το ομώνυμο περιοδικό Δημοσιογραφία (2013-2021) παραμένει ενεργό μέσω της ιστοσελίδας https://dimosiografia.com/ από το Columbia Journalism Review από το Advanced Media Institute και τις Μεταμεσονύκτιες Εκδόσεις υπό την αιγίδα και χορηγία του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου και του ΜΠΣ του «Επικοινωνία και Νέα Δημοσιογραφία».

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η πρώτη μορφή δημοσιογραφίας που έχει παρατηρηθεί, ήταν μια ημερίδα υπό το όνομα "Acta Diurna" (=αυτά που έχουν γίνει) στην αρχαία Ρώμη, περίπου το 59π.Χ.. Κάλυπτε καθημερινά, σημαντικά γεγονότα, όπως ομιλίες και τοποθετούνταν σε εμφανή, κεντρικά σημεία.[1][2]

Δημοσιογραφία στο διαδίκτυο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η δημοσιογραφία στον Ιστό, η δημοσιογραφία δηλαδή που υπάρχει μόνο στο Ίντερνετ αναπτύχθηκε ραγδαία από την δεκαετία του '90 μέχρι σήμερα. Οι πιο γνωστές μορφές δημοσιογραφίας στον ιστό είναι:

1. Οι ιστότοποι ειδησιογραφικών εταιρειών εκτός δικτύου με υλικό προσαρμοσμένο απλά μορφολογικά για τον ιστό

2. Οι ιστότοποι ειδησεογραφικών εταιρειών εκτός δικτύου με παραγωγή ειδήσεων αποκλειστικά για τον ιστό

3. Οι ιστότοποι περιεχομένου και κατηγοριών - ανεύρεσης πληροφοριών

4. Οι ιστότοποι μετα-δημοσιογραφίας και σχολιασμού

5. Οι ιστότοποι μοιράσματος και συζήτησης

  • ( Τα μπλογκ ΄κατηγοριοποιούνται ανάμεσα στις μορφές 3 και 4, καθώς προσφέρουν περιορισμένη συμμετοχική επικοινωνία και ταυτόχρονα παρουσιάζουν περιεχόμενο και σχόλια πάνω σε αυτό)

Η δημοσιογραφία στο διαδίκτυο διαφέρει από αυτήν των έντυπων μέσων στην υιοθέτηση της διαδραστικότητας, την πολυμεσικότητα και την υπερκειμενικότητας.

Συγκεκριμένα, το διαδραστικό περιεχόμενο των δημοσιογραφικών ιστοτόπων μετακινεί τους πολίτες από την θέση του καταναλωτή στη θέση του υψηλού τελικού χρήστη, αυτό εξαρτάται βέβαια και από άλλους τέσσερις παράγοντες: περιπλοκότητα της διαθέσιμης επιλογής, ανταπόκριση στον χρήστη, διευκόλυνση διαπροσωπικής επικοινωνίας και ευκολία προσθήκης πληροφοριών. Ταυτόχρονα, με την πολυμεσικότητα δίνεται η δυνατότητα στους on-line δημοσιογράφους να χρησιμοποιήσουν διαφόρων μορφών υλικό πέρα από κείμενο, όπως ψηφιακές φωτογραφίες, video και ήχο. Όσον αφορά στην υπερκειμενικότητα,συνδέει το δημοσιογραφικό υλικό με υλικό που βρίσκεται εσωτερικά η εξωτερικά του συγκεκριμένου ιστοτόπου , π.χ. με κείμενα άλλων συντακτών, με παλαιότερες καταχωρίσεις για ένα θέμα, με σκοπό να προσφέρει πληθώρα πληροφοριών και διαφορετικών πηγών πάνω σε ένα θέμα .

Καθίσταται σαφές, λοιπόν, ότι η διαδραστικότητα, η υπερκειμενικότητα και η πολυμεσικότητα είναι κύρια χαρακτηριστικά της οn-line δημοσιογραφίας, τα οποία τη διαφοροποιούν ουσιαστικά από την παραδοσιακή. Αυτά τα τρία μοναδικά χαρακτηριστικά που προσφέρονται από το νέο μέσο χρησιμοποιούνται προκειμένου να επιτευχθούν επιτυχώς οι στόχοι της δημοσιογραφίας στον διαδίκτυο.

Πολυμεσική είδηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Όλα τα παραπάνω είναι στοιχεία μιας πολυμεσικής είδησης. Με το πέρασμα του χρόνου, η τεχνολογία έχει ενταχθεί για τα καλά στη ζωή μας και έχει αλλάξει τα παραδοσιακά δεδομένα άρδην. Πλέον οι ειδήσεις μέσω του διαδικτύου, είναι οι πιο διαδεδομένες και αυτές που κεντρίζουν περισσότερο το ενδιαφέρον του κοινού, όχι μόνο των νέων, αλλά όλων των ηλικιακών ομάδων που γνωρίζουν τη χρήση των υπολογιστών. Ωστόσο, πλέον με τα νέα δεδομένα, η είδηση που αναζητά ο κόσμος είναι η πολυμεσική είδηση. Η πολυμεσική είδηση είναι εκείνη η είδηση, που δεν αρκείται μόνο στο κείμενο, αλλά αυτό εμπλουτίζεται από ποικίλα τεχνολογικά και διαδραστικά μέσα. Τέτοια είναι οι εικόνες, αλλά και η διαδοχική παρουσίαση φωτογραφιών με ήχο (slideshow), τα βίντεο, η χρήση υπερσυνδέσμων, τα διαγράμματα πίτες και ράβδων, αλλά και η προσθήκη από χάρτες.[3] Όλα αυτά, λειτουργούν επεξηγηματικά και συμβάλλουν στην καλύτερη κατανόηση της είδησης από τους αναγνώστες. Επίσης, τα νέα αυτά εργαλεία, αποτελούν έναν θετικό παράγοντα, και επιλέγονται συχνά πλέον από το κοινό. Τα πιο συνηθισμένα τεχνολογικά μέσα είναι:

  • Οι εικόνες, οι οποίες προσφέρουν ένα ζωντανό και πιο εύπεπτο περιεχόμενο, διαδραματίζουν πρωταρχικό ρόλο στη ζωντάνια και την παραστατικότητα ενός άρθρου και άρα, αποφεύγεται η μονοτονία.
  • Το βίντεο, τα οποία παρέχει το επιπλέον επίπεδο των κινούμενων εικόνων, που απεικονίζουν τις διαστάσεις, τον τόνο και το γενικό πλαίσιο. Ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων, αποτελεί μια αποτελεσματική και αποδοτική μορφή παρουσίασης των ειδήσεων.[4]

Όσον αφορά τον δημοσιογράφο, αυτός οφείλει να είναι καταρτισμένος με όλα τα νέα ψηφιακά τεχνολογικά μέσα και τα νέα δεδομένα στον κλάδο της δημοσιογραφίας. Επιπλέον, είναι ωφέλιμο να γνωρίζει τη διαδικασία σύνταξης μιας πολυμεσικής είδησης, πώς δηλαδή πρέπει να συνδέονται τα μέσα μεταξύ τους, ώστε το αποτέλεσμα να είναι το επιθυμητό τόσο για τον ίδιο τον δημοσιογράφο, όσο και για το αναγνωστικό κοινό.[5]

Η Παραδοσιακή Δημοσιογραφία στην Εποχή του Internet[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το μοντέλο της παραδοσιακής δημοσιογραφίας έχει αλλάξει σημαντικά με την ανάπτυξη του Internet. Από τη μια μεριά, το Internet είναι μια νέα, τεράστια πηγή πληροφόρησης και έρευνας για τους δημοσιογράφους, αλλά από την άλλη αποτελεί αυτόνομο μέσο πληροφόρησης, που αποκτά όλο και μεγαλύτερο κοινό σύμφωνα με έρευνες

Με αυτά τα νέα δεδομένα στη δημοσιογραφία υπάρχει η άποψη ότι το παραδοσιακό δημοσιογραφικό επάγγελμα, και κυρίως αυτό του αρθρογράφου, απειλείται από την ύπαρξη του Διαδικτύου. Ως αποτέλεσμα της επιρροής αυτής του Internet στη παραγωγή ειδήσεων και των δυνατοτήτων που παρέχουν τα νέα μέσα επικοινωνίας (blogs, σχολιασμός κ.α.), τα όρια μεταξύ ενός απλού χρήστη του διαδικτύου και ενός επαγγελματία δημοσιογράφου γίνονται περισσότερο δυσδιάκριτα. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της έννοιας της δημοσιογραφίας, καθώς η εκπαίδευση των δημοσιογράφων στη νέα πραγματικότητα ή η πρόσληψη ειδικών που θα ασχοληθούν με την μεταφορά του δημοσιογραφικού προϊόντος από το χαρτί στο διαδίκτυο κρίνονται ως απαραίτητες ενέργειες.

Βέβαια, υπάρχει και η άποψη ότι οι δημοσιογράφοι δεν απειλούνται από την έλευση και την εξάπλωση του Internet και ότι η έντυπη δημοσιογραφία, κινούμενη και προς ψηφιακές μορφές, έχει μέλλον. Κύριο επιχείρημα των υποστηρικτών της συγκεκριμένης άποψης είναι ότι η πληθώρα πληροφοριών που προσφέρει το Internet δε προϋποθέτει σωστή πληροφόρηση και ενημέρωση. Ο ρόλος του επαγγελματία δημοσιογράφου θα παραμείνει ουσιώδης, καθώς προσφέρει στο άρθρο του άρτια γραφή, επιμέλεια, πολλές φορές στοιχεία από δημοσιογραφική, ουσιαστική έρευνα και υπάρχει η δυνατότητα τα άρθρα να πλαισιωθούν από σκίτσα και επαγγελματική φωτογραφία.

Σχετικά με το μέλλον της έντυπης δημοσιογραφίας, σε διάλεξή του ο Μάικλ Γκαέντα που διετέλεσε διευθυντής της Αυστραλιανής εφημερίδας The Age, δήλωσε ότι "Το ρόλο της εφημερίδας δεν μπορεί να τον υποκαταστήσει ούτε η τηλεόραση, ούτε το ραδιόφωνο, ούτε το Διαδίκτυο [...] Οι σημερινές πολυσέλιδες εκδόσεις είναι φτωχές δημοσιογραφικά, καθώς οι δημοσιογράφοι σήμερα κάνουν ρεπορτάζ μέσω του Google και δίνουν έμφαση σε θέματα lifestyle, εγκαταλείποντας τις αποκαλύψεις". Δείτε επίσης Το κείμενο πάντα – αλλιώς

Πολίτες ή Δημοσιογράφοι;[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα όρια μεταξύ δημοσιογράφου και ενός απλού πολίτη που εκφράζει την γνώμη του είναι πλέον θολά. Μέχρι πρότινος ο απλός πολίτης μπορούσε μεν να εκφράσει την άποψη του δημοσίως αλλά δύσκολα μπορούσε να αγγίξει το ευρύ κοινό. Με το διαδίκτυο έχει αυτήν την δυνατότητα δημιουργώντας την προσωπική του ιστοσελίδα, συμμετέχοντας σε ένα μπλογκ ή απαντώντας σε έναν επαγγελματία δημοσιογράφο.

Πλέον, ο κάθε πολίτης όχι μόνο έχει τη δυνατότητα να εκφράζει τη γνώμη του, αλλά μπορεί να παράγει πληροφορίες καταγράφοντας ή σχολιάζοντας την επικαιρότητα. Ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει αυτή τη δυνατότητα και την εξέλιξη στο χώρο της δημοσιογραφίας είναι δημοσιογραφία των πολιτών

Δημοσιογραφία και Εκδημοκρατισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επιχειρήματα υπέρ

Υπάρχει η άποψη ότι η ανάπτυξη του διαδικτύου συμβάλλει στον εκδημοκρατισμό της κοινωνίας. Η άποψη αυτή στηρίζεται στο ότι πλέον ο κάθε πολίτης μπορεί να εκφραστεί ελεύθερα μέσω του διαδικτύου, και πόσο μάλλον ένας δημοσιογράφος, ο οποίος έχει τη δυνατότητα να προβάλει το δημοσιογραφικό του προϊόν, δημιουργώντας μια ιστοσελίδα, χωρίς να χρειάζεται να λογοδοτεί σε εκδότες ή καναλάρχες και χωρίς να υποχρεούται να συμβαδίσει με συγκεκριμένες πολιτικές. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι σε έρευνα της VPRC 65% των δημοσιογράφων δήλωσε ότι το προϊόν που οι ίδιοι παράγουν υπόκειται παρεμβάσεις.

Επίσης, η δημοσιογραφική έρευνα αλλάζει προς όφελος του δημοσιογράφου, αφού στο διαδίκτυο υπάρχει πληθώρα στοιχείων που μπορούν να συνθέσουν την έρευνα ενός δημοσιογράφου. Αυτό, αφενός, έχει ως αποτέλεσμα να μειώνεται ο χρόνος για τη συλλογή των απαραίτητων στοιχείων και επομένως, να αυξάνεται το χρονικό διάστημα που μπορεί να διαθέσει για το δημιουργικό κομμάτι της εργασίας του, και αφετέρου να βρίσκει τις χρήσιμες πληροφορίες χωρίς να βρίσκεται σε κοινή θέα. Δείτε την έρευνα The Euro RSCG/Columbia που πραγματοποιήθηκε το 2005 στις ΗΠΑ σε δείγμα 1200 δημοσιογράφων, το 51% εκ των οποίων υποστηρίζουν ότι είναι συστηματικοί αναγνώστες blogs και το 28% βασίζουν σε αυτά το καθημερινό του ρεπορτάζ.

Τέλος, ένα ακόμη επιχείρημα υπέρ της άποψης του εκδημοκρατισμού είναι το ότι με το διαδίκτυο η κατανάλωση του δημοσιογραφικού προϊόντος παύει να είναι τοπική. Για παράδειγμα, ένας Έλληνας πλέον έχει τη δυνατότητα να ενημερωθεί για τα ελληνικά τεκταινόμενα από δημοσιογράφους του εξωτερικού, οι οποίοι βλέπουν και παρουσιάζουν τα γεγονότα και από την δική τους κριτική σκοπιά που ενδέχεται λόγω της απόστασης και άλλων παραγόντων να είναι περισσότερο αμερόληπτη.

Επιχειρήματα κατά

Από την άλλη μεριά, η θεωρία κατά την οποία ο Παγκόσμιος Ιστός θα εκδημοκρατίσει την κοινωνία βρίσκει και θερμούς αντιπάλους. Συγκεκριμένα, βασικό επιχείρημα είναι το ότι δεν μπορεί να επέλθει εκδημοκρατισμός αν ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας αντιμετωπίζει πρόβλημα προσβασιμότητας στο διαδίκτυο, είτε λόγω έλλειψης υποδομών, είτε λόγω χαμηλών εισοδημάτων, είτε λόγω αναλφαβητισμού, που σύμφωνα με πολλούς δεν αναμένεται να λυθεί στο άμεσο μέλλον.

Επίσης, υποστηρίζεται ότι το πλήθος των πληροφοριών στο διαδίκτυο είναι αδύνατο να ταξινομηθεί από το μέσο χρήστη. Έτσι, η ανάδειξη ενός ιστοτόπου εξαρτάται από τη λειτουργία των μηχανών αναζήτησης και ταξινόμησης. Λαμβάνοντας υπόψη τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι μηχανές, φαίνεται ότι ευνοημένοι είναι οι ιστότοποι με μεγάλη επισκεψιμότητα. Με άλλα λόγια, είναι πολύ πιθανότερο να επισκεφτεί κανείς τον ιστότοπο μιας γνωστής εφημερίδας από αυτόν ενός ανεξάρτητου δημοσιογράφου. Παράλληλα, το ζήτημα της λογοκρισίας και των γενικότερων πολιτικών που ακολουθούνται παραμένει ανοιχτό, διότι οι δημοσιογραφικοί ιστότοποι στο διαδίκτυο όχι μόνο λειτουργούν στο ίδιο κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο με τα μέσα εκτός διαδικτύου, αλλά και πολλοί από αυτούς ανήκουν σε ομίλους, οι οποίοι διαχειρίζονται και μεγάλα παραδοσιακά μέσα.

Τέλος, υποστηρίζεται ότι ακόμα και η γνώση που αποκτά ο χρήστης μέσα σε μια ιστοσελίδα μπορεί να επηρεαστεί η , διότι αφενός η διαφορετική μορφοποίηση και διάταξη ενός δημοσιογραφικού προϊόντος on-line τραβούν την προσοχή του αναγνώστη, και αφετέρου η υπερκειμενικότητα μπορεί να καθοδηγήσει το χρήστη σε συγκεκριμένες πληροφορίες.

Σχετικά άρθρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  • Kovach, Bill· Rosenstil, Tom (2007). The elements of journalism. Three Rivers Press. ISBN 978-0-307-34670-4. 
  • Curran, J. (2003) "Τα όρια του τεχνολογικού ντετερμινισμού. Μία ιστορική προσέγγιση". στο βιβλίο Παναγιωτοπούλου Ρ. "Η Ψηφιακή πρόκληση: ΜΜΕ και δημοκρατία" (Αθήνα: Τυπωθήτω)
  • Demers, D. "Global Media News Reader"
  • Mark Deuze (2003) "The web and its journalisms:considering the consecuences of different types of newsmedia online" SAGE Publications
  • Zizi Papacharissi (2009) "The virtual geographies of social networks: a comparative analysis of Facebook, LinkedIn and ASmallWorld", New Media & Society
  • James M.Turner "Defamation and the Internet Journalist", University of New Mexico
  • Landow, George.(1992). "Hypertext: The Convergence of Contemporary Cultural Theory and Technology", Baltimore Johns Hopkins, University Press
  • Webster, Frank. (2003) "Δικτυακές προκλήσεις: Η δημοκρατία στην εποχή της πληροφορίας" στο βιβλίο Παναγιωτοπούλου Ρ. "Η Ψηφιακή πρόκληση: ΜΜΕ και δημοκρατία". Αθήνα: Τυποθήτω.
  • Morris, M. and C. Ogan (1997). "The Internet as Mass Medium", Journal of Computer-Mediated Communication 1(4)
  • ΦΥΝΤΑΝΙΔΗΣ, ΛΟΒΕΡΔΟΣ και άλλοι.(2003). "ΣΤΡΟΓΓΥΛΟ ΤΡΑΠΕΖΙ: Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΟΧΗ". στο βιβλίο Παναγιωτοπούλου Ρ. "Η Ψηφιακή πρόκληση: ΜΜΕ και δημοκρατία" Αθήνα, Τυποθήτω.
  • Schiller, H.(1996). "Information Inequality: the deepening crisis in America Routledge.
  • "ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Πολυμεσική δημοσιογραφία". ΤΑ ΝΕΑ. 10/11/2000
  • Kolodzy, Janet, (2015). "Δημοσιογραφία της Σύγκλισης", ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ, Αθήνα.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. "Journalism" britannica.com
  2. "Acta-ANCIENT ROMAN PUBLICATION" britannica.com
  3. «ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Πολυμεσική δημοσιογραφία». ΤΑ ΝΕΑ. 10 Νοεμβρίου 2000. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2021. 
  4. «ΤΡΙΤΗ ΑΠΟΨΗ Πολυμεσική δημοσιογραφία». ΤΑ ΝΕΑ. 10 Νοεμβρίου 2000. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2021. 
  5. Kolodzy, Janet (2015). Dēmosiografia tēs syglisēs : mia praktikē eisagōgē stēn arthrographia gia ola ta mesa : entypa, optikoakoustika, psēphiaka. Athēna. ISBN 978-960-461-649-7. 944933056.