T-14 Armata

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
T-14 Armata
T-14 Armata του ρωσικού στρατού σε πρόβα για τους εορτασμούς της Ημέρας της Νίκης
ΤύποςΚύριο άρμα μάχης
Χώρα προέλευσηςΡωσία
Παραγωγή
ΣχεδιαστήςUral Design Bureau of Transport Machine-Building, Uralvagonzavod
Χρονολογία σχεδίασης2014
ΚατασκευαστήςUralvagonzavod
Τεχνικά χαρακτηριστικά
Πλήρωμα3 άτομα
Μήκος10.7 μέτρα
Πλάτος3.5 μέτρα
Ύψος3.3 μέτρα
Μάζα55 Τόνοι

Πρωτεύων οπλισμόςΛειόκανο πυροβόλο 2A82-1M των 125 mm με 45 βλήματα
Δευτερεύων οπλισμός1x πολυβόλο 12.7 mm Kord (6P49), 1x πολυβόλο 7.62 mm PKTM (6P7К)
Κινητήρας12Н360 Diesel Double Turbocharger 1,100 kW (1,500 hp)
Μέγιστη ταχύτητα75-80 km/h
Απόδοση/Μάζα20.4 kW/t (27.3 hp/t)
Αυτονομία500 km

 Το T-14 Armata (ελληνικά: Τ-14 Αρμάτα, ρωσικά: Т-14 «Армата»‎‎ βιομηχανική ονομασία ρωσικά: Объект 148‎‎ «Αντικείμενο 148») είναι ένα ρωσικό κύριο άρμα μάχης (MBT) που βασίζεται στην πλατφόρμα οχημάτων μάχης Armata.

Ο ρωσικός στρατός σχεδίαζε αρχικά να αποκτήσει 2.300 T-14 μεταξύ 2015 και 2020.[1][2][3] Μέχρι το 2018, η παραγωγή και τα δημοσιονομικά ελλείμματα το καθυστέρησαν για το 2025,[4] προτού η Ρωσία ανακοινώσει την προφανή ακύρωση της κύριας παραγωγής στις 30 Ιουλίου 2018 [5] Ωστόσο, ως το 2021 το ρωσικό κρατικό πρακτορείο ειδήσεων TASS ισχυρίστηκε ότι το Armata αναμενόταν να ξεκινήσει την παραγωγή του το 2022, με την παράδοση μιας δοκιμαστικής παρτίδας 100 αρμάτων στο 2nd Guards Tamanskaya Motor Rifle Division που αναμένεται να ξεκινήσει το 2022.[6] Τα άρματα μάχης προγραμματίζεται να μεταφερθούν επίσημα μόνο μετά την ολοκλήρωση όλων των κρατικών δοκιμών.[7][8][9][10] Τον Δεκέμβριο του 2021 ο ρωσικός κρατικός όμιλος Rostec δήλωσε ότι η παραγωγή είχε ξεκινήσει,[11] με «περισσότερα από 40» άρματα μάχης Armata που αναμένεται να παραδοθούν στα ρωσικά στρατεύματα μετά το 2023.[12]

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μετά την ακύρωση του T-95 το 2010, η Uralvagonzavod ξεκίνησε τη μελέτη σχεδίασης OKR Armata (Armament). Η μελέτη κατέληξε στο Αντικείμενο 148 που βασίζεται στο Τ-95 (το ίδιο βασίζεται στο Αντικείμενο 187). Ο ρωσικός στρατός περιόρισε τις παραγγελίες του T-90 από το 2012 για να προετοιμαστεί για την άφιξη του νέου άρματος.[13]

Το T-14 εμφανίστηκε για πρώτη φορά δημόσια τον Μάρτιο του 2015, όταν πολλά άρματα με καλυμμένους πυργίσκους εθεάθησαν φορτωμένα σε βαγόνι τρένου στο Alabino . Στη συνέχεια αποκαλύφθηκε στις 9 Μαΐου 2015 κατά τη διάρκεια της Παρέλασης της Ημέρας της Νίκης της Μόσχας.[14] Κατά τη διάρκεια των προβών για την παρέλαση του 2015, ένα από τα τανκς σταμάτησε ξαφνικά να κινείται και αφού οι προσπάθειες ρυμούλκησής του απέτυχαν, απομακρύνθηκε με δική του δύναμη μετά από περίπου 15 λεπτά.[15][16][17][18]

Τουλάχιστον επτά άρματα μάχης T-14 Armata εμφανίστηκαν στην παρέλαση της Ημέρας της Νίκης της Μόσχας το 2015 και το 2016, πέντε το 2017 και το 2018. Τέσσερα άρματα ανακοινώθηκε σε διαφημιστικό υλικό πως θα παρελάσουν στην παρέλαση του 2019.[19]

Οι κρατικές δοκιμές του άρματος ξεκίνησαν στις αρχές του 2020. Αυτό έγινε γνωστό τον Απρίλιο του 2020, όταν ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου Denis Manturov δήλωσε ότι το T-14 έχει ήδη δοκιμαστεί σε συνθήκες μάχης στο έδαφος της Αραβικής Δημοκρατίας της Συρίας.[20][21] Ακολούθως, τον Ιούλιο του 2020, ανακοινώθηκε δοκιμή μιας μη επανδρωμένης έκδοσης του T-14 που ονομάζεται " Tachanka-B " (ρωσικά: Тачанка-Б‎‎).[22]

Τον Νοέμβριο του 2022, οι Moscow Times και το Newsweek ανέφεραν ότι το κρατικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του οποίου αναπτύσσεται το T-14 Armata είχε σταματήσει επειδή η ρωσική εισβολή του 2022 στην Ουκρανία απαιτούσε ριζικές αλλαγές στις προγραμματισμένες δαπάνες για επείγουσες ανάγκες.[23][24] Τον ίδιο μήνα, πολλά βίντεο και φωτογραφίες των T-14 εμφανίστηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς προφανώς εκπαιδεύονταν στον ίδιο χώρο με το ρωσικό στρατιωτικό προσωπικό που κινητοποιήθηκε για τον πόλεμο. Τα βίντεο έδειξαν ένα χώρο εκπαίδευσης στο Καζάν, όπου εκπαιδεύονται οι δόκιμοι της Σχολής Διοίκησης Ανωτάτων Αρμάτων του Καζάν.[25][26]

Προμήθεια[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το 2016 το ρωσικό υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε ότι είχε υπογράψει σύμβαση για μια «δοκιμαστική παρτίδα» 100 αρμάτων μάχης T-14 που θα παραδοθούν έως το 2020, με το πλήρες έργο να παραταθεί έως το 2025.[27]

Τον Ιούλιο του 2018, ο Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Αμυντικής και Διαστημικής Βιομηχανίας Γιούρι Μπορίσοφ είπε ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει ανάγκη μαζικής παραγωγής του Armata, όταν οι παλαιότεροι προκάτοχοί του, δηλαδή οι τελευταίες εκδόσεις του T-72, παραμένουν «αποτελεσματικοί ενάντια σε Αμερικανούς, Γερμανούς και Γάλλους. ομολόγους», λέγοντας, «Γιατί να πλημμυρίσουμε τον στρατό μας με Αρμάτα, τα Τ-72 έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά(ες)».[5][28] Αντίθετα, ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των T-72, T-80 και T-90 θα έχει προτεραιότητα.[29] Τον Αύγουστο του 2018, στο φόρουμ ARMY2018 έξω από τη Μόσχα, το ρωσικό Υπουργείο Άμυνας υπέγραψε σύμβαση για την αγορά 32 αρμάτων μάχης T-14 και 100 οχημάτων μάχης πεζικού T-15, με την παράδοση να έχει ολοκληρωθεί έως το 2021.[30]

Τον Φεβρουάριο του 2019 ανακοινώθηκε ότι τα πρώτα 12 άρματα μάχης θα παραδοθούν μέχρι το τέλος του ίδιου έτους.[9] Τον Αύγουστο του 2019, η Ρωσική Military-Industrial Courier ανέφερε ότι βάσει της συμβάσης θα παραδοθούν 132 οχήματα της πλατφόρμας Armata για τρία χρόνια έως το 2021 (συμπεριλαμβανομένων των αρμάτων μάχης T-14, καθώς και T-15 IFV και T-16 BREM ARV ( ru:Т -16 (БРЭМ) ), υποθέτοντας την παραγωγή 44 οχημάτων ετησίως, μόνο 16 θα παραδοθούν μέχρι το τέλος του 2019. Αυτό σήμαινε έλλειμμα τουλάχιστον 28 οχημάτων εκείνο το έτος.[31] Μέχρι τον Νοέμβριο του 2019, η πρόβλεψη παράδοσης έπεσε στα «τέλη του 2019 ή στις αρχές του 2020».[32]

Άρματα T-14 Armata κατά τη διάρκεια της παρέλασης της Ημέρας της Νίκης στη Μόσχα το 2018

Στα μέσα Ιανουαρίου 2020, ο επικεφαλής της Rostec (ο όμιλος ετερογενών δραστηριοτήτων που κατέχει την Uralvagonzavod) είπε ότι δεν παραδόθηκαν οχήματα στην πλατφόρμα Armata, συμπεριλαμβανομένων των αρμάτων μάχης T-14, και τον Φεβρουάριο ο Διευθύνων Σύμβουλος της Uralvagonzavod είπε μόνο ότι θωράκας της πλατφόρμας Armata (όχι απαραίτητα άρματα μάχης T-14 ) θα καταφθάσει για να ξεκινήσει η αξιολόγηση λειτουργίας το 2020, με την πλήρη σύμβαση 132 οχημάτων πλατφόρμας Armata να έχει ολοκληρωθεί έως το 2022.[33][34] Επιπλέον, επίσης τον Φεβρουάριο του 2020 έγινε φανερό πως δεν πληρούνταν το σύνολο των απαιτήσεων για τον προβλεπόμενο κινητήρα του άρματος από το γραφείο κατασκευής και το έργο ανάπτυξης του κινητήρα θα ολοκληρωνόταν το πρώτο τρίμηνο του 2020, καθυστερώντας περαιτέρω την εισαγωγή του άρματος για απροσδιόριστο χρόνο.[35] Τον Αύγουστο του 2020, ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου είπε σε δημοσιογράφους ότι η παραγωγή 132 αρμάτων πλατφόρμας Armata και οχημάτων μάχης, συμπεριλαμβανομένων αρμάτων μάχης T-14, είχε ξεκινήσει μετά την επίλυση προβλημάτων με κινητήρες και εξοπλισμό θερμικής απεικόνισης και θα δοθούν στην ένοπλες δυνάμεις το 2021.[10]

Τον Ιούλιο του 2021, ο υπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου Denis Manturov είπε ότι το T-14 θα εισέλθει σε παραγωγή το 2022. Ωστόσο, τον Μάρτιο, ο υπουργός Άμυνας Σεργκέι Σόιγκου ισχυρίστηκε ότι μόνο «μια πειραματική-βιομηχανική» παρτίδα T-14 θα παραδοθεί το 2022.[36]  Τον Αύγουστο του 2021, ο αναπληρωτής υπουργός Άμυνας Alexei Krivoruchko είπε ότι οι ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις θα παραλάβουν 20 άρματα μάχης T-14 Armata μέχρι το τέλος του 2021.[37] Στις 23 Αυγούστου 2021, ένας αξιωματούχος της Rostec είπε ότι η εταιρεία είχε αποστείλει απροσδιόριστο αριθμό αρμάτων μάχης T-14 σε μια «πειραματική παρτίδα» στις Ρωσικές Ένοπλες Δυνάμεις.[38] Τον Νοέμβριο του 2021, οι κρατικές δοκιμές ήταν σε εξέλιξη και αναμένονταν να ολοκληρωθούν το 2022, και η «πιλοτική παρτίδα» είκοσι τανκς δεν είχε ακόμη παραδοθεί στις ένοπλες δυνάμεις.[39][40] Στις 24 Δεκεμβρίου 2021, ο Πρώτος Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της Rostec Vladimir Artyakov ανακοίνωσε ότι ξεκίνησε η «σειριακή παραγωγή» του T-14.[11]

Στις 9 Δεκεμβρίου 2021, ο πρώτος αντιπρόεδρος του MIC Andrei Yelchaninov είπε ότι οι κρατικές δοκιμές του νέου αυτομάτου γεμιστή πυρομαχικών για το T-14 θα πρέπει να ολοκληρωθούν πλήρως το 2022 και ότι «περισσότερα από 40» άρματα μάχης Armata θα παραδοθούν στις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις «μετά το 2023».[12]

Ισχυρισμοί για ανάπτυξη στην Ουκρανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στις 25 Δεκεμβρίου 2022, ο Ρώσος τηλεοπτικός παρουσιαστής Vladimir Solovyov δημοσίευσε πλάνα του T-14 σε εκπαίδευση μάχης με άλλες πηγές να υποστηρίζουν ότι το τανκ ετοιμαζόταν για μάχη και είχε ήδη αναπτυχθεί στη ζώνη «ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης», με έναν στρατιωτικό εμπειρογνώμονα να λέει ότι τα βίντεο πιθανότατα γυρίστηκαν κοντά στο Καζάν, στην περιοχή Ταταρστάν της Ρωσίας.[41][42][43]

Αν και η Ρωσία έχει ισχυριστεί στις Απριλίου 2023 ότι τα άρματα μάχης T-14 βρίσκονται σε δράση στην Ουκρανία εκτελώντας βολές από μεγάλη απόσταση κατά ουκρανικών θέσεων, πολλοί εξωτερικοί παρατηρητές παραμένουν δύσπιστοι σχετικά με την ετοιμότητα μάχης των ρωσικών T-14.[44][45] Στις 25 Απριλίου 2023, το RIA Novosti ισχυρίστηκε ότι το T-14 Armata χρησιμοποιήθηκε για έμμεσα πυρά εναντίον ουκρανικών θέσεων. Δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί σε «επιχειρήσεις άμεσης επίθεσης». Τα άρματα μάχης έχουν λάβει πρόσθετη προστασία και τα πληρώματα έχουν περάσει από «συντονισμό μάχης».[46]

Σχεδίαση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Armata σχεδιάστηκε μέσα σε πέντε έτη και διαθέτει μια σειρά από καινοτόμα χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένου ενός μη επανδρωμένου πύργου. Το πλήρωμα των τριών ατόμων κάθεται σε μια θωρακισμένη κάψουλα στο μπροστινό μέρος του κύτους,[47] που θα περιλαμβάνει επίσης μια τουαλέτα για το πλήρωμα.[48]

Οπλισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Vacuum-1 είναι ένα βλήμα με διατρητή κινητικής ενέργειας απορρίπτομενου κελύφους (Armor-Percing Fin-Stabilized Discarding Sabot (APFSDS), που αναπτύχθηκε για το πυροβόλο 2A82-1M, έχει έναν διατρητή θωράκισης μήκους 900 mm , και λέγεται ότι μπορεί να διαπεράσει 1000 mm ισοδύναμης θωράκισης ομογενούς έλασης (RHA) σε απόσταση 2 χλμ.[49][50] Το νέο βλήμαTeknik HE-Frag ελεγχόμενης έκρηξης είναι διαθέσιμο και έχει τεθεί σε λειτουργία.[51] Το όπλο είναι ικανό να εκτοξεύει νέους κατευθυνόμενους πυραύλους 9M119M1 Invar-M που έχει αποτελεσματικό βεληνεκές από 100 m έως 5 χλμ. και μπορεί να εμπλέξει εναέριους στόχους χαμηλών πτήσεων, όπως ελικόπτερα.[52] Επίσης βάλει το νέο αντιαρματικός κατευθυνόμενο πύραυλο (ATGM) 3UBK21 Sprinter με αποτελεσματικό βεληνεκές έως και 12 km που αναπτύχθηκε ειδικά για αυτό.[53] Το ATGM 3UBK25 με ενεργή καθοδήγηση είναι υπό ανάπτυξη.[54]

Ο δευτερεύων οπλισμός αποτελείται από ένα πολυβόλο Kord 12,7×108mm (6P49) με 300 φυσίγγια (δεν εμφανίσθηκαν κατά την παρέλαση του 2015) και ένα 7,62×54mmR Pecheneg PKP (6P41) ή ένα πολυβόλο PKTM (67ΚΤ) με 1.000 φυσίγγια.[52][55] Όλα τα πολυβόλα ελέγχονται από το εσωτερικό του πύργου.[52] Επιπλέον, μπορούν να αποθηκευτούν χωριστά άλλο 1.000 φυσίγγια.[47]

Το πυροβόλο των 152 χλστ., το οποίο αναπτύχθηκε για πρώτη φορά το 2000 για το πρωτότυπο Τ-95, έχει ένα βλήμα APFSDS υψηλής ταχύτητας 1.980 m/s κατά την έξοδο από την κάννη και πέφτει μόνο στα 1.900 m/s στα 2 χλμ.[56][57][58] Ωστόσο, οι Ρώσοι μηχανικοί έχουν διατηρήσει μέχρι στιγμής το πυροβόλο των 125 mm, εκτιμώντας ότι οι βελτιώσεις στα πυρομαχικά είναι αρκετές για να αυξήσουν την αποτελεσματικότητα, ενώ συμπεραίνουν ότι ένα όπλο μεγαλύτερου διαμετρήματος θα προσφέρει λίγα πρακτικά πλεονεκτήματα.

Το T-14 θα μπορούσε επίσης να τροποποιηθεί για να χρησιμοποιεί αντιαεροπορικούς πυραύλους.[59] Ένα αντιαεροπορικό πυροβόλο των 30 mm θα μπορούσε να εγκατασταθεί στο εγγύς μέλλον.[60]

Τον Αύγουστο του 2022, τα ρωσικά μέσα ανέφεραν ότι το 38ο Ινστιτούτο Έρευνας, Ανάπτυξης και Δοκιμών Τεθωρακισμένων Υλικών και Εξοπλισμού πρότεινε μια λίστα νέων χαρακτηριστικών για ένα μελλοντικό σχέδιο T-14 στο τέλος της δεκαετίας του 2030,[61] που περιελάμβανε τα ακόλουθα :

  • Σύστημα συμβίωσης μεταξύ αρμάτων μάχης T-14 και ειδικού αναγνωριστικού drone
  • Κύριο πυροβόλο των 152 χλστ
  • Θερμοβαρικά πυρομαχικά για το πυροβόλο των152 χλστ
  • Υπερηχητικό πυρομαχικό διάτρησης για το πυροβόλο των 152 χλστ
  • Αντιαρματικό κατευθυνόμενο πύραυλο για το πυροβόλο των 152 χλστ με σύστημα σκόπευσης/καθοδήγησης “fire and forget”
  • Βελτιωμένη ανίχνευση και αναγνώριση στόχων στα 6+ km
  • Επανασχεδιασμένος πύργο και νέο αυτόματο σύστημα γέμισης πυρομαχικών

Κινητικότητα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά το στάδιο του πρωτοτύπου δοκιμάστηκαν στην πλατφόρμα αρκετοί κινητήρες με ισχύ από 1.500 έως 2.000 ίππους, με την έκδοση των 1.500 ίππων σύμφωνα με πληροφορίες να επιτρέπει μέγιστη ταχύτητα 82 km/h. Το T-14 τροφοδοτείται από έναν κινητήρα ντίζελ ChTZ 12N360 (A-85-3A) [62] με κυβισμό 34,6 λίτρων που αποδίδει έως και 1,500 hp (1,100 kW) . Η θεωρητική μέγιστη ισχύς του κινητήρα, η οποία συνήθως δεν χρησιμοποιείται,[63] είναι 2,000 hp (1,500 kW), με το κόστος της ριζικής μείωσης της διάρκειας ζωής του, με προβλεπόμενη ελάχιστη [64] 2.000 ώρες σε ονομαστική 1,500 hp (1,100 kW), συγκρίσιμο με άλλους σύγχρονους κινητήρες δεξαμενών και έως 10.000 ώρες σε μέτριο 1,200 hp (890 kW).[62] Ο κινητήρας ελέγχεται ηλεκτρονικά.[65] Η επιχειρησιακή εμβέλεια είναι πάνω από 500 χλμ.[66]

Το T-14 διαθέτει 12ταχυτήτο αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων, με τελική ταχύτητα 80-90 χλμ/ώρα. Πηγές αναφέρουν την χρήση μερικώς ή πλήρως υδροστατικού σύστημα μετάδοσης.[67]

Σε αντίθεση με τα προηγούμενα ρωσικά και σοβιετικά σχέδια, όπως το T-90/80/72/ 64, το T-14 έχει επτά τροχοί 700 χιλ.ανά πλευρά, βασισμένοι στο T-80.[67] Αυτό μπορεί να έγινε για να βελτιωθεί η ικανότητα περιστροφής του άρματος, καθώς ένα ενεργό σύστημα ανάρτησης βελτιώνει τον χρόνο κλειδώματος στόχου κατά συντελεστή 2,2 και μειώνει το χρόνο μεταξύ ανίχνευσης στόχου και αντίδρασης κατά 31% λόγω της μείωσης των κραδασμών.

Προστασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η κύρια θωράκιση είναι κατασκευασμένη με ένα νέο χάλυβα με την κωδική ονομασία 44S-SV-SH, το οποίο έχει εξαιρετικά υψηλή αντοχή και είναι σε θέση να αντέχει σε περιβάλλοντα με ακραίες θερμοκρασίες. Είναι 15% ελαφρύτερη από τον χάλυβα που χρησιμοποιείται σε παλαιότερα άρματα. Υπάρχει επίσης εντελώς νέα προσέγγιση στη σύνθετη θωράκιση με άγνωστη κεραμική στρώση και με χρήση Explosive Reactive Armor (ERA) στο βασικό της σχέδιο, ως συνεχές στρώμα (όχι σε μορφή πρόσθετων "τούβλων" που συναντάται στα παλιότερα άρματα). Επίσης σπονδυλωτή θωράκιση υπάρχει στα 2/3 των πλευρών καλύπτοντας τις ερπύστριες ενώ στο υπόλοιπο 1/3 υπάρχει θωράκιση τύπου κλουβιού (Slat cage) ως το πίσω μέρος.[68] 

Ένα T-14 Armata του ρωσικού στρατού κατά τη διάρκεια της πρόβας παρέλασης της Ημέρας της Νίκης στο Alabino, στη Μόσχα το 2016

Το τριμελές πλήρωμα του T-14 προστατεύεται από μια εσωτερική θωρακισμένη κάψουλα. Τόσο το πλαίσιο όσο και ο πύργος είναι εξοπλισμένα με το σύστημα Malachit dual-ERA στο μπροστινό μέρος, στα πλαϊνά και στο επάνω μέρος.[50] Το άρμα χρησιμοποιεί ένα ενσωματωμένο, ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου που παρακολουθεί την κατάσταση και τις λειτουργίες όλων των συστημάτων ελέγχου. Στη μάχη, το λογισμικό μπορεί να αναλύσει απειλές και στη συνέχεια είτε να προτείνει είτε να προβεί αυτόματα σε ενέργειες για την εξάλειψή τους, ενώ χωρίς την ύπαρξή εξωτερικής απειλής μπορεί να εντοπίσει και να διορθώσει σφάλματα του πληρώματος.[52] Η σειριακή παραγωγή των κεραμικών εξαρτημάτων θωράκισης της πλατφόρμας Armata ξεκίνησε στα μέσα του 2015.[69]

Το τανκ διαθέτει το σύστημα ενεργητικής προστασίας (APS) Afganit (ρωσικά: Афганит‎‎). Τα προηγούμενα ρωσικά APS ήταν είτε εκδόσεις "hard kill" (Drozd, Arena) ή έκδοση "soft kill" (Shtora-1). Τα "hard kill" συστήματα (APS) καταστρέφουν πυραύλους ή άλλα πυρομαχικά που κατευθύνονται προς το άρμα, ενώ τα "soft kill" (APS) προσπαθούν να "τυφλώσουν" τα συστήματα καθοδήγησης των κατευθυνόμενων πυραύλων (πχ καταυγαστήρες λέιζερ ή υπέρυθρων). Το Afganit παρουσιάζεται ως το πρώτο διπλό σύστημα με ενσωματωμένες τόσο "hard kill" όσο και "soft kill" λειτουργίες. Περιλαμβάνει ένα χιλιοστομετρικό ραντάρ για την ανίχνευση, την παρακολούθηση και την αναχαίτιση εισερχόμενων αντιαρματικών πυρομαχικών, τόσο διατρητών κινητικής ενέργειας όσο και πυραύλων με διπλα διαδοχικά γεμίσματα tandem-charges.[70] Επί του παρόντος, η μέγιστη ταχύτητα του προς αναχαίτιση στόχου είναι 1,700 μέτρα το δευτ. (Mach 5,0) με προβλεπόμενες μελλοντικές αυξήσεις έως και 3000 μέτρα το δευτ. (Mach 8,8).[47] Σύμφωνα με πηγές ειδήσεων, το Afganit προστατεύει το τανκ από όλες τις πλευρές,[50] ωστόσο δεν είναι προσανατολισμένο να βάλει προς τα πάνω για να αμυνθεί από πυρομαχικά κατακόρυφης επίθεσης που στοχεύουν το πάνω μέρος του άρματος που συνήθως έχει την πιο ασθενή θωράκιση.[71][72]

Το Defense Update κυκλοφόρησε μια ανάλυση του άρματος τον Μάιο του 2015, υποθέτοντας ότι οι κύριοι αισθητήρες του Afganit είναι οι τέσσερις πίνακες που είναι τοποθετημένοι στις πλευρές του πυργίσκου, οι οποίοι πιθανώς είναι ραντάρ AESA απλωμένα για κάλυψη 360°, με πιθανώς ένα ακόμη στην κορυφή του πύργου. Κατά τη γνώμη τους, το ενεργό μέρος του συστήματος αποτελείται από ένα στοιχείο hard kill και soft kill, το πρώτο από τα οποία καταστρέφει ενεργά ένα εισερχόμενο βλήμα (όπως ένας καθοδηγούμενος πύραυλος ή βλήμα πυροβολικού), ενώ το δεύτερο "μπλοκάρει" τα συστήματα καθοδήγησης των ATGM με αποτέλεσμα να χάσουν το κλείδωμα του στόχου. Πιστεύουν ότι θα ήταν αποτελεσματικό έναντι των ATGM 3ης και 4ης γενιάς, συμπεριλαμβανομένων των Hellfire, TOW, BILL, Javelin, Spike, Brimstone και JAGM, καθώς και όπλων με σύντηξη αισθητήρων (SFW).[73] Ορισμένες ρωσικές πηγές ισχυρίζονται ότι το "hard kill" APS είναι αποτελεσματικό ακόμη και έναντι των διατρητών APFSDS με απεμπλουτισμένο ουράνιο που ταξιδεύουν με 1,5 - 2 km/h (0,93–1,24 mi/s), αλλά άλλοι είναι δύσπιστοι, λέγοντας ότι το θραύσματα που θα πυροδοτηθούν προς αυτό δεν θα έκανε πολλά λόγω της πυκνότητας του διατρητή. Σύμφωνα με πηγή του ρωσικού υπουργείου Άμυνας, οι πρακτικές δοκιμές επιβεβαίωσαν την καταστροφή του βλήματος υποδιαμετρήματος ουρανίου (ταχύτητα στόχου έως 2 km/s).[74] Ωστόσο, αρκετοί εξωτερικοί αναλυτές παραμένουν δύσπιστοι, καθώς το κατόρθωμα δεν έχει ακόμη επαληθευτεί από ανεξάρτητο ή ακόμη και δημόσια.[75]

Οι εκτοξευτές hard kill του Afganit είναι οι μακροί σωλήνες τοποθετημένοι σε ομάδες των πέντε μεταξύ των μπροστινών πλευρών του πυργίσκου και του πηγματος.[50] Αυτά στέλνουν μια ηλεκτρονικά ενεργοποιημένη γόμωση που εκτοξεύει έναν άγνωστο τύπο κεφαλής προς τον στόχο. Πολλοί αναλυτές υποθέτουν επί του παρόντος ότι πρόκειται για κάποια μορφή υψηλής εκρηκτικής γόμωσης θραύσματων, αλλά η πιθανότητα έχει προκύψει από άλλες πηγές χρήσης μιας πιο συμπαγούς κεφαλής (πιθανώς παρόμοιας με μια εκρηκτικά διαμορφωμένη διείσδυση), όπως φαίνεται στο ρωσικό δίπλωμα ευρεσιτεχνίας RU 2263268. Το άρμα είναι επίσης εξοπλισμένο με το σύμπλεγμα προστασίας του άνω ημισφαιρίου NII Stali,[76] το οποίο αποτελείται από δύο κατευθυνόμενα φυσίγγια με 12 μικρότερες γομώσεις το καθένα, και έναν πυργίσκο VLS με δύο ακόμη παρόμοια φυσίγγια,[77] που αντιστοιχούν στο soft kill του οχήματος APS.[73] Επιπλέον, με τη χρήση του ραντάρ AESA και το αντιαεροπορικό πολυβόλο είναι δυνατή η καταστροφή των εισερχόμενων βλημάτων και των βλημάτων βραδείας πτήσης (εκτός από τα διατρητικά κινητικής ενέργειας).[78]

Τον Ιούλιο του 2015, ο αναπληρωτής διευθυντής της εταιρείας κατασκευής αρμάτων Uralvagonzavod ισχυρίστηκε ότι το T-14 θα ήταν αόρατο στην ανίχνευση ραντάρ και υπέρυθρης ακτινοβολίας λόγω του χρώματος που θα απορροφά την ακτινοβολία ραντάρ και της τοποθέτησης εξαρτημάτων που εκπέμπουν θερμότητα βαθιά μέσα στο κύτος. Το σχήμα του πυργίσκου έχει σχεδιαστεί για να μειώνει την ηλεκτρομαγνητική και θερμική του υπογραφή για σαν ένα stealth όχημα εδάφους.[50][79] Αμερικανοί και Ρώσοι εμπειρογνώμονες έχουν αμφιβολίες για αυτούς τους αναπόδεικτους ισχυρισμούς. Ένας απόστρατος ανώτερος αξιωματικός του αμερικανικού στρατού είπε ότι η ευαίσθητη σύγχρονη θερμική τεχνολογία μπορεί να ανιχνεύσει πράγματα όπως κίνηση οχήματος, πυροδότηση όπλου, εκτεθειμένο πλήρωμα ή εξάτμιση κινητήρα ικανού να κινήσει ένα άρμα 50 τόνων, ανεξάρτητα από το σημείο τοποθέτησης εξαρτημάτων που παράγουν θερμότητα. Οι αναλυτές επεσήμαναν επίσης ότι η περισσότερη τεχνολογία stealth στη Ρωσία ήταν να μειώνουν τη διατομή ραντάρ των αεροπλάνων από τον αερομεταφερόμενο ή επίγεια ραντάρ, ενώ σε ένα επίγειο όχημα η προσέγγιση απόκρυψης θα είχε να κάνει με το να μην διακρίνεται στο έδαφος και να βελτιστοποιηθεί η θωράκιση από τον αέρα.[80]

Τον Αύγουστο του 2022, με βάση την εμπειρία από τις συγκρούσεις στην Ουκρανία, ο ρωσικός στρατός ζήτησε και οι μηχανικοί πρότειναν τις ακόλουθες βελτιώσεις:

  • αυξημένη εμβέλεια για την ανίχνευση πιθανής απειλής APS και, επίσης, αυξημένη εμβέλεια για μέτρα δράσης hard kill του Afganit
  • βελτιωμένη ολική θωράκιση T-14 έναντι RPG και ATGM
  • ενισχυμένη προστασία ηλεκτρονικών από ηλεκτρομαγνητικά και μικροκυματικά όπλα
  • νέο σύστημα για την εξ αποστάσεως απενεργοποίηση ναρκών ξηράς AT [81]

Αισθητήρες και επικοινωνία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το T-14 είναι εξοπλισμένο με 26,5–40 GHz[52] ενεργό ηλεκτρονικά σαρωμένο ραντάρ συστοιχίας,[52] που χρησιμοποιείται κυρίως από το APS. Το T-14 χρησιμοποιεί εξαιρετικά προστατευμένα κανάλια επικοινωνίας που συνδέουν μια ομάδα T-14 και το διοικητή.

Ο κυβερνήτης και ο πυροβολητής έχουν σε μεγάλο βαθμό πανομοιότυπα σκοπευτικά πολυφασματικών εικόνων, με ορατά κανάλια ηλεκτρομαγνητικού φάσματος και θερμογραφίας και αποστασιομετρα λέιζερ . Το σκοπευτικό του κυβερνήτη είναι εγκατεστημένο στην κορυφή του πυργίσκου και έχει οπτικό πεδίο 360 μοιρών,[73][82] ενώ του πυροβολητή, που βρίσκεται στην κόγχη του πυργίσκου στα αριστερά του όπλου,[73][82] είναι υποτελής και είναι επιπρόσθετα εξοπλισμένο με περισκοπικό κανάλι άμεσης όρασης και σήμα λέιζερ για τους εκτοξευόμενους πυραύλους SACLOS του T-14. Η απόσταση ανίχνευσης αντικειμένων μεγέθους άρματος και για τα δύο σκοπευτικά είναι 7.500 m (8.000)[64] στο φως της ημέρας, μέσω του τηλεοπτικού/περισκοπικού καναλιού και ≈3.500 m τη νύχτα μέσω του θερμικού καναλιού. Υπάρχει επίσης εφεδρικό σκοπευτικό με δυνατότητα νυχτερινής όρασης, με 2.000/1.000 m αντίστοιχες αποστάσεις ανίχνευσης. Εκτός από τα παραδοσιακά περισκόπια όρασης, ο οδηγός διαθέτει μια κάμερα υπέρυθρης απεικόνισης [82] και μια σειρά από κάμερες κλειστού κυκλώματος τηλεόρασης με ζουμ. Εγκαθίστανται βιντεοκάμερες για σφαιρική παρατήρηση για το πλήρωμα, καθώς δεν έχει το κανονικό πλεονέκτημα των καταπακτών οροφής. Αυτή η κάλυψη με κάμερες 360 μοιρών είναι ίσως ένα από τα πιο ασυνήθιστα χαρακτηριστικά του T-14, που είναι απαραίτητα λόγω της εξαιρετικά περιορισμένης ορατότητας. Το πλήρωμα βρίσκετε συγκεντρωμένο στο μπροστινό μέρος του κύτους, θα είχε κακή επίγνωση της κατάστασης εάν αποτύγχανε η ρύθμιση της κάμερας και οι τροφοδοσίες βίντεο.

Αν και το T-14 διαφημίζεται ως εξ ολοκλήρου ρωσικής κατασκευής άρμα επόμενης γενιάς, εικάζεται ότι ορισμένα εξαρτήματα μπορεί να μην είναι εξ ολοκλήρου εγχώριας κατασκευής. Το 2015, αναλυτές κυβερνοασφάλειας των ΗΠΑ Taia Global δήλωσαν ότι πληροφορίες που ελήφθησαν από φιλουκρανούς χάκερ έδειξαν ότι οι ρωσικές βιομηχανίες αντιμετώπισαν δυσκολίες στην παραγωγή κρίσιμων εξαρτημάτων συστημάτων νυχτερινής όρασης για το τανκ και προσπάθησαν να τα αγοράσουν από έναν Γάλλο προμηθευτή στο παρελθόν. Υποστηρίχθηκε ότι αυτό σημαίνει ότι τα εξαρτήματα του T-14 θα μπορούσαν να προέρχονται εκτός Ρωσίας και μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αποκτηθούν ή να παραχθούν λόγω των κυρώσεων κατά της Ρωσίας για τη συμμετοχή της στην Κριμαία και την ανατολική Ουκρανία.[83]

Αυτό έγινε εν μέρει αντικείμενο συζήτησης το 2016 όταν το εργοστάσιο του Krasnogorsk ολοκλήρωσε τις δοκιμές του συστήματος νυχτερινής όρασης Irbis-K. Η ολοκλήρωση του Irbis-K, του πρώτου θερμικού σκοπευτικό matrix υδραργύρου-τελλουρίου καδμίου (MCT) ρωσικής παραγωγής, μειονεκτούσε σε σχέση με τα δυτικά αντίστοιχά τους. Το Irbis-K είναι ικανό να εντοπίζει στόχους σε βεληνεκές έως 3.240 μέτρα κατά τη διάρκεια της ημέρας και της νύχτας.[84]

Παραλλαγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Μια μη επανδρωμένη έκδοση του Armata, που ονομάζεται Tachanka-B, σχεδιάζεται και βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη.[85]

Εξαγωγές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Vladimir Kozhin, βοηθός του Ρώσου προέδρου, είπε το 2015 ότι οι ξένοι εταίροι της Ρωσίας, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Ινδίας, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την αγορά νέου στρατιωτικού εξοπλισμού που παρουσιάστηκε στην παρέλαση της Ημέρας της Νίκης της 9ης Μαΐου στη Μόσχα, συμπεριλαμβανομένου του τανκς Armata. «Σε μεγαλύτερο βαθμό είναι οι παραδοσιακοί μας εταίροι: η Ινδία, η Κίνα και η Νοτιοανατολική Ασία», είπε στην εφημερίδα Izvestia.[86] Η κινεζική εταιρεία Norinco ισχυρίζεται ότι το εγχώριο άρμα της VT-4 είναι ανώτερο από το Armata όσον αφορά τη μηχανική αξιοπιστία, τον έλεγχο πυρκαγιάς και το κόστος μονάδας.[87] Τον Αύγουστο του 2020 το Βιετνάμ, η Αίγυπτος και η Λευκορωσία αναφέρθηκαν από τη ρωσική αμυντική βιομηχανία ως πιθανοί πελάτες του T-14.[88]

Ξένες αντιδράσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το T-14 Armata έχει περιγραφεί ήδη από το 2016 ως μια σημαντική ανησυχία για τους δυτικούς στρατούς,[89][90] και οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες θεωρούν ότι ο μη επανδρωμένος πυργίσκος παρέχει πολλά πλεονεκτήματα.[90] Ωστόσο, εκείνη την εποχή δυτικοί παρατηρητές αμφισβήτησαν την ικανότητα της Ρωσίας να παράγει σύγχρονα άρματα μάχης όπως τα T-90 και T-14 σε σημαντικό αριθμό.[91][92]

Σε απάντηση στο Armata, η γερμανική Rheinmetall AG ανέπτυξε ένα νέο πυροβόλο άρματος μάχης 130 mm L/51, υποστηρίζοντας ότι παρέχει 50% αύξηση στη διείσδυση θωράκισης σε σχέση με το 120 mm L/55 που είναι υπηρεσία με την Bundeswehr . Η Γερμανία και η Γαλλία ένωσαν τις δυνάμεις τους για να αναπτύξουν ένα απροσδιόριστο " Main Ground Combat System " (MGCS) ώστε να ανταγωνιστούν τις τεχνολογικές εξελίξεις του Armata και να αντικαταστήσουν τα Leclerc και Leopard 2 περίπου το 2030,[3][93] ωστόσο μέχρι τον Ιούνιο του 2018 η ανάπτυξη των νέων οχημάτων και συστημάτων είχε προγραμματιστεί για το 2035 με πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα να έχει επιτευχθεί έως το 2040.[94]

Φωτογραφίες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. Majumdar, Dave (13 Μαρτίου 2016). «Surprise: Russia's Lethal T-14 Armata Tank Is in Production». The National Interest (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρτίου 2018. 
  2. «T-14 (Object 149) Armata Main Battle Tank (MBT)». GlobalSecurity.org. n.d. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Αυγούστου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2016. 
  3. 3,0 3,1 Lockie, Alex (15 March 2016). «Russia claims its deadly T-14 Armata tank is in full production». Australian Business Insider (Sydney, Australia). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 August 2016. https://web.archive.org/web/20160827180834/http://www.businessinsider.com.au/russia-claims-t14-armata-tank-is-in-production-2016-3. Ανακτήθηκε στις 2 September 2016. 
  4. Diplomat, Franz-Stefan Gady, The. «Russia's Military to Receive 100 New T-14 Armata Battle Tanks» (στα αγγλικά). The Diplomat. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 January 2018. https://web.archive.org/web/20180114184512/https://thediplomat.com/2016/09/russias-military-to-receive-100-new-t-14-armata-battle-tanks/. Ανακτήθηκε στις 30 March 2018. 
  5. 5,0 5,1 Franz-Stefan Gady. «Russia Will Not Mass-Produce T-14 Armata Main Battle Tank». The Diplomat (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Απριλίου 2019. 
  6. «Russian Army to get 1st batch of combat vehicles based on Armata platform in 2022». 
  7. «Russia: Two battalions of T-14 Armata MBT tanks will enter in service». Army Recognition: Global Defense & Security News. Φεβρουαρίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 18 Ιανουαρίου 2019. 
  8. «Первые "Арматы" получат таманцы.». Izvestia. 12 May 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 May 2017. https://web.archive.org/web/20170512194717/https://izvestia.ru/news/704000. Ανακτήθηκε στις 12 May 2017. 
  9. 9,0 9,1 Mizokami, Kyle (13 Φεβρουαρίου 2019). «Russia to Receive First New 'Armata' Tanks in 2019». Popular Mechanics (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2019. 
  10. 10,0 10,1 «Russia launches production of latest Armata tanks». 3 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2020. 
  11. 11,0 11,1 «В "Ростехе" сообщили о запуске серийного производства танка "Армата"». interfax.ru. 24 December 2021. https://www.interfax.ru/russia/812466. Ανακτήθηκε στις 10 July 2022. 
  12. 12,0 12,1 «Российские военные после 2023 года получат более 40 танков "Армата" - коллегия ВПК». militarynews.ru. 9 December 2021. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2023-02-12. https://web.archive.org/web/20230212200947/https://www.militarynews.ru/story.asp?rid=1&nid=562009&lang=RU. Ανακτήθηκε στις 10 July 2022. 
  13. Zaloga, Steven J. (2018). «The T-90's Russian Rivals». T-90 Standard Tank. Osprey. σελίδες 33–34. ISBN 978-1-4728-1822-5. 
  14. «Russia's Unseen New Armata Battle Tank Captured on Camera». themoscowtimes.com. 25 March 2015. https://www.themoscowtimes.com/2015/03/25/russias-unseen-new-armata-battle-tank-captured-on-camera-a45121. Ανακτήθηκε στις 5 January 2023. 
  15. «Russia's New Tank Breaks Down During Parade Rehearsal». Newsweek. 7 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2016. 
  16. «State-of-the-art Russian tank breaks down at Victory Day rehearsal». 7 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2016. 
  17. «Russian super-tank 'stalls' on rehearsal parade in Moscow». 7 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2023. 
  18. «Russia's New Armata Tank Seems to Break Down During Parade Rehearsals». 7 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Απριλίου 2023. 
  19. «Парад Победы» [Victory Parade]. Parad2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2019. 
  20. «Новейший российский танк оказался в Сирии. Зачем он там нужен?». bbc.com. 20 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  21. «В боевых условиях: в Сирии прошли испытания «Арматы»». gazeta.ru. 19 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2020. 
  22. «Российский танк "Армата" испытали в беспилотном режиме». rg.ru. 4 Ιουλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουλίου 2022. 
  23. «20 триллионов на ветер. Крупнейшая в российской истории госпрограмма производства оружия остановлена из-за провалов в Украине». moscowtimes.eu. 2022-11-11. https://www.moscowtimes.eu/2022/11/11/20-trillionov-na-veter-krupneishaya-v-rossiiskoi-istorii-gosprogramma-proizvodstva-oruzhiya-ostanovlena-posle-provalov-v-ukraine-a26303. Ανακτήθηκε στις 2022-11-20. 
  24. Cole, Brendan (2022-11-17). «Putin's Weapons Priorities Are Changing». newsweek.com. https://www.newsweek.com/russia-ukraine-armaments-putin-weapons-priorities-1760426. Ανακτήθηκε στις 2022-11-20. 
  25. «Новий російський танк Т-14 "Армата" помічено на полігоні під Казанню (відео)». focus.ua. 20 Νοεμβρίου 2022. 
  26. «Russian conscripts spotted training with T-14 Armata tanks». avia.pro. 20 Νοεμβρίου 2022. 
  27. «Минобороны заключило первый контракт на поставку свыше 100 танков "Армата"» (στα ru). РИА Новости. 6 September 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 March 2018. https://web.archive.org/web/20180306023307/https://ria.ru/defense_safety/20160906/1476182016.html. Ανακτήθηκε στις 5 March 2018. 
  28. «Путин не ставит на "Армату"» (στα ru). иноСМИ. 3 August 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 August 2018. https://web.archive.org/web/20180811065239/https://inosmi.ru/military/20180803/242901653.html. Ανακτήθηκε στις 10 August 2018. 
  29. Kravchenko, Stepan (30 Ιουλίου 2018). «Tank Putin Praised May Be Too Expensive for Russia's Military». Bloomberg News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2019. 
  30. «Zamówienia na rosyjskie pojazdy Armata» [Orders for Russian Armata Vehicles]. defence24.pl. 26 Αυγούστου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Σεπτεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2019. 
  31. «"Армату" ждет долгая дорога» ["Armata" anticipates a long road]. Voi͡enno-Promyshlennyĭ Kuri͡er (vpk-news.ru). 12 Αυγούστου 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2020. 
  32. Gady, Franz-Stefan (20 Νοεμβρίου 2019). «Russia's Military to Receive First Batch of 12 T-14 Main Battle Tanks in Coming Weeks». thediplomat.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2019. 
  33. «New Armata tank to enter Russian military service this year: report». Al-Masdar News (στα Αγγλικά). 3 Φεβρουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2021. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2020. 
  34. Gady, Franz-Stefan (4 Φεβρουαρίου 2020). «Russian Tank Maker to Begin Deliveries of Armata Platforms in 2020». The Diplomat (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2020. 
  35. «Все по-новой: в России забраковали двигатель для "Арматы"». Утро.ру (στα Ρωσικά). 4 Φεβρουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Φεβρουαρίου 2020. 
  36. Cranny-Evans, Samuel (6 July 2021). «T-14 Armata to enter series production in 2022». Jane's. https://www.janes.com/defence-news/news-detail/t-14-armata-to-enter-series-production-in-2022. Ανακτήθηκε στις 27 December 2021. 
  37. «Russian Army to receive 20 latest Armata tanks by yearend». 
  38. «Defense contractor delivers batch of breakthrough Armata tanks to Russian troops». TASS. 23 August 2021. https://tass.com/defense/1328993. Ανακτήθηκε στις 10 March 2022. 
  39. «Russia to wrap up trials of cutting-edge Armata tank next year». 22 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2022. 
  40. «Twenty cutting-edge Armata tanks to arrive for Russian troops by yearend». 26 Νοεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 10 Μαρτίου 2022. 
  41. «Russia's 'Super Weapon' T-14 Armata Tanks Spotted Inside 'Special Military Operation' Zone; Experts Discuss Deployment To Donbas». The EurAsian Times. 26 December 2022. https://eurasiantimes.com/russias-super-weapon-t-14-armata-tanks-spotted-inside-special/. 
  42. «Schickt Putin jetzt den "revolutionären" Panzer T-14 Armata in die Ukraine?» (στα γερμανικά). Associated Press. euronews. 28 December 2022. https://de.euronews.com/2022/12/28/schickt-putin-jetzt-den-panzer-t-14-armata-in-die-ukraine. 
  43. «Pro-Kremlin TV anchor claims Armata tanks heading to Ukraine». Defence Blog. 26 December 2022. https://defence-blog.com/pro-kremlin-tv-anchor-claims-armata-tanks-heading-to-ukraine/. 
  44. «Russia's new T-14 Armata battle tank debuts in Ukraine - RIA» (στα αγγλικά). Reuters. 2023-04-25. https://www.reuters.com/world/europe/russias-new-t-14-armata-battle-tank-debuts-ukraine-ria-2023-04-25/. Ανακτήθηκε στις 2023-04-25. 
  45. Korshak, Stefan. «'World-Beating' T-14 Armata Tank Is Now in Combat, Says Russia». Get the Latest Ukraine News Today - KyivPost (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 25 Απριλίου 2023. 
  46. «Russia’s new T-14 Armata battle tank debuts in Ukraine: Report». aljazeera. 25 April 2023. https://www.aljazeera.com/amp/news/2023/4/25/russias-new-t-14-armata-battle-tank-debuts-in-ukraine-report. 
  47. 47,0 47,1 47,2 «"Армата" против "Леопарда": новый русский танк превзойдет все мировые аналоги». 22 Νοεμβρίου 2014. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2015. 
  48. «Russia is installing toilets in the wildly expensive NATO killer T-14 supertanks it can't afford». 7 March 2019. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 March 2019. https://web.archive.org/web/20190323220313/https://www.businessinsider.com/russia-upgrades-its-troubled-new-tanks-with-toilets-2019-3. Ανακτήθηκε στις 23 March 2019. 
  49. «Пушка Т14 пробивает до 2 метров гомогенной стали - youinf.ru - информационно-познавательный журнал YouMag». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2016. 
  50. 50,0 50,1 50,2 50,3 50,4 Птичкин, Сергей (5 May 2015). «Ракеты собьют на подлете» (στα ru). Rossiyskaya Gazeta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 May 2015. https://web.archive.org/web/20150507175310/http://www.rg.ru/2015/05/05/armata-site.html. Ανακτήθηκε στις 13 May 2015. 
  51. «Создан новый боеприпас для танка "Армата" - Еженедельник "Военно-промышленный курьер"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2016. 
  52. 52,0 52,1 52,2 52,3 52,4 52,5 Щеголев, Илья (23 January 2015). «"Армата" против "Леопарда 2" и "Абрамса"» (στα ru). Rossiyskaya Gazeta. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 June 2015. https://web.archive.org/web/20150628144334/http://www.rg.ru/2015/01/23/armata-site.html. Ανακτήθηκε στις 13 May 2015. 
  53. «Третье поколение для "Арматы": как испытывают комплекс "Сокол-В"» (στα Ρωσικά). Ανακτήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2019. 
  54. «Антикризисная модель "Арматы"». svpressa.ru (στα Ρωσικά). 10 Μαρτίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  55. «История создания перспективного танка. "Русский "Тигр" Т-95"» (στα Ρωσικά). 11 Αυγούστου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  56. «Т-95 / Объект 195» (στα Ρωσικά). 1 Μαΐου 2011. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  57. «152-мм пушка для "Арматы"» (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  58. «Танк Т-14 "Армата". Инфографика». Απριλίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  59. Paul Richard Huard (30 Μαρτίου 2015). «The T-14 Is a New Russian Tank —And a Whole Lot More — War Is Boring». Medium. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Μαΐου 2015. 
  60. «Russia's upgraded Armata tank may get 152mm gun». TASS. Ανακτήθηκε στις 3 Φεβρουαρίου 2023. 
  61. 62,0 62,1 «Дизельный двигатель 12Н360». ЧТЗ-УРАЛТРАК (στα Ρωσικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2015. 
  62. АО ИД «Комсомольская правда» (5 Φεβρουαρίου 2015). «"Армата" - то что надо». АО ИД «Комсомольская правда». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαρτίου 2015. Ανακτήθηκε στις 14 Μαΐου 2015. 
  63. 64,0 64,1 «Танк Т-14 "Армата": технические характеристики». 6 Σεπτεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2018. 
  64. Литовкин, Дмитрий (9 May 2015). «Цена танка "Армата" вызвала споры» (στα ru). vestifinance.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 June 2015. https://web.archive.org/web/20150617082555/http://www.vestifinance.ru/articles/57080?page=6. Ανακτήθηκε στις 9 June 2015. 
  65. «Танк Т-14 "Армата" или Т-99 "Приоритет"». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 6 Μαΐου 2015. 
  66. 67,0 67,1 «Следующий – Т-14». Vzglyad (στα Ρωσικά). 26 Σεπτεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 17 Μαΐου 2015. 
  67. «Armored steel». eng.niistali.ru. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2023. 
  68. «ТАСС: Армия и ОПК - Серийный выпуск керамики для брони "Арматы" начался в Новосибирске». ТАСС. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουλίου 2015. 
  69. «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 18 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 4 Ιουνίου 2015. 
  70. The TOW Missile: The One Weapon That Could Make Russia's Super Armata Tank Obsolete?
  71. Is Now the Time to Arm US Tanks with Israeli Anti-Missile Tech?
  72. 73,0 73,1 73,2 73,3 73,4 73,5 «New Russian Armor; First analysis: Armata». defense-update.com. 9 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2015. 
  73. «"Армата" получила защиту от уранового оружия». 22 Σεπτεμβρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2018. Ανακτήθηκε στις 9 Απριλίου 2018. 
  74. The Game Changing Feature in Russia's T-14 Armata That Might Make NATO Tanks Obsolete Σφάλμα στο πρότυπο webarchive: Ελέγξτε την τιμή |url=. Empty., National Interest, 28 September 2016
  75. «КОМПЛЕКС ЗАЩИТЫ ВЕРХНЕЙ ПОЛУСФЕРЫ» (στα ru). НИИ Стали. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 May 2015. https://web.archive.org/web/20150518083237/http://www.niistali.ru/products/nauka/protection/uplook_protection/. Ανακτήθηκε στις 16 May 2015. 
  76. «Что представляет из себя танк Т-14 "Армата"?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2015. 
  77. «"Армата" расстреляет снаряды противника из пулемета» (στα ru). Известия. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 May 2015. https://web.archive.org/web/20150518102559/http://izvestia.ru/news/568891. Ανακτήθηκε στις 15 May 2015. 
  78. «Russia's New Armata T-14 Tank Has a Secret Weapon». 4 Αυγούστου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Δεκεμβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 2018. 
  79. Franz-Stefan Gady, "Is 'Russia's Deadliest Tank' Really Invisible to the Enemy?"
  80. «Russia's upgraded Armata tank may get 152mm gun». TASS. Ανακτήθηκε στις 27 Απριλίου 2023. 
  81. 82,0 82,1 82,2 «Russia's armour revolution». Jane's 360. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 18 Μαΐου 2015. 
  82. Franz-Stefan Gady, "Is Russia's 'Deadliest Tank' Using Western Technology?"
  83. «T-90 Tanks to Get MCT-Matrix Heat-Vision Sight». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2018. 
  84. Defenseworld - Unmanned Version of Armata T-14 Battle Tank Planned
  85. Созаев-Гурьев, Егор (Sozaev-Guriev, Yegor) (4 June 2015). «Индия и Китай заинтересованы в покупке "Арматы": Помощник президента Владимир Кожин рассказал о перспективных покупателях российской военной техники» (στα ru). Izvestia. https://iz.ru/news/587348. Ανακτήθηκε στις 31 March 2022. 
  86. Franz-Stefan Gady, "Can This Chinese Tank Beat Russia's T-14 Armata?"
  87. «Russian T-14 Armata tank could be sold to foreign countries India-Egypt-Vietnam and Belarus | Defense News August 2020 Global Security army industry | Defense Security global news industry army 2020 | Archive News year». www.armyrecognition.com. 25 Αυγούστου 2020. 
  88. Majumdar, Dave (13 Μαρτίου 2016). «Surprise: Russia's Lethal T-14 Armata Tank Is in Production». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2016. 
  89. 90,0 90,1 Mendick, Robert; Farmer, Ben; Oliphant, Roland (6 November 2016). «UK military intelligence issues warning over Russian supertank threat». The Telegraph. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 November 2016. https://web.archive.org/web/20161111143011/http://www.telegraph.co.uk/news/2016/11/05/uk-military-intelligence-issues-warning-over-russian-super-tank/. Ανακτήθηκε στις 13 November 2016. «Without hyperbole, Armata represents the most revolutionary step change in tank design in the last half century. ..revolutionary turret design that makes crew less vulnerable under fire. The tank is also reckoned to be lighter, faster and lower in profile than Western rivals.» 
  90. «Putin's Got a Cool New Tank: How Many Can He Afford?». The Fiscal Times. 7 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 31 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2016. 
  91. Majumdar, Dave (7 Νοεμβρίου 2016). «Russia's Armata T-14 Tank Could Be Super Dangerous on the Battlefield (But There Is One Simple Problem)». The National Interest. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2016. 
  92. Administrator. «Rheinmetall future MBT main battle tank MGCS Main Ground Combat System with 130mm cannon 11802161 | February 2016 Global Defense Security news industry | Defense Security global news industry army 2016 | Archive News year». armyrecognition.com (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 22 Ιανουαρίου 2017. 
  93. «EU Tank Breaks Cover». Jane's. 15 Ιουνίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2020. 

Eξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]