Procureur du Roi κατά Benoît και Gustave Dassonville

Η υπόθεση Procureur du Roi κατά Benoît και Gustave Dassonville (C-8/1974), γνωστή ως υπόθεση Dassonville είναι υπόθεση δικαίου της ΕΕ του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, στην οποία κρίθηκε η ύπαρξη «ευδιάκριτα εφαρμοστέο μέτρο ισοδύναμου αποτελέσματος» σε έναν ποσοτικό περιορισμό του εμπορίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση να υφίσταται στην εισαγωγή σκωτσέζικου ουίσκι από τη Γαλλία

Πραγματικά περιστατικά

Οι Benoit και Gustave Dassonville (πατέρας και υιός) ισχυρίστηκαν ότι η δίωξή τους για την πώληση σκωτσέζικου ουίσκι χωρίς πιστοποιητικό ήταν αντίθετη με το άρθρο 30 της ΣΕΚ (τώρα άρθρο 34 της ΣΛΕΕ ). Ένας βελγικός νόμος όριζε ότι το σκωτσέζικο ουίσκι και άλλα προϊόντα που είχαν ονομασία προέλευσης, μπορούσαν να πωληθούν μόνο εάν συνοδεύονται από πιστοποιητικό προέλευσης. Οι ανταγωνιστές των Ντασονβίλ είχαν ήδη συμφωνίες αποκλειστικής συναλλαγής με βρετανούς εξαγωγείς και έτσι οι ίδιοι προμηθεύτηκαν το ουίσκι από τη Γαλλία. Ωστόσο, στη Γαλλία, ήταν αδύνατο να αποκτηθεί πιστοποιητικό, καθώς η γαλλική νομοθεσία δεν απαιτούσε πιστοποιητικά. Οι Ντασονβίλ κατηγορήθηκαν από τις Βελγικές αρχές για πλαστογραφία πιστοποιητικού και διώχθηκαν ποινικά. Σε απάντηση, αμφισβήτησαν τη νομιμότητα του νόμου περί πιστοποιητικών, με βάση τον κανόνα του άρθρου 30 που απαγόρευε την ύπαρξη ποσοτικών περιορισμών στο εμπόριο ή μέτρων ισοδύναμου αποτελέσματος. Οι Βελγικές αρχές, ο Procureur du Roi (Εισαγγελέας του Βασιλέως), αντέτειναν ότι επειδή ο σκοπός του νόμου περί πιστοποιητικών ήταν η προστασία των καταναλωτών και όχι η ρύθμιση του εμπορίου, το μέτρο δεν παραβίαζε το άρθρο 30 της ΣΕΚ.

Το Πρωτοδικείο των Βρυξελλών (Tribunal de première instance de Bruxelles) παρέπεμψε την υπόθεση στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, όπως επιτρέπεται βάσει του άρθρου 234 της ΣΕΚ (τώρα άρθρο 267 της ΣΛΕΕ).

Απόφαση του Δικαστηρίου

Το Δικαστήριο έκρινε ότι η βελγική απαίτηση για πιστοποιητικό ήταν αντίθετη με το άρθρο 34 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σημείο 1 της αποφάσεως, γνωστό και ως αρχή Dassonville καθιερώθηκε ως νομολογιακός ορισμός των μέτρων ισοδύναμου αποτελέσματος προς ποσοτικούς περιορισμούς (ΜΙΑΠΠ).

« Διατακτικό της αποφάσεως:

1)Η απαίτηση ενός κράτους μέλους για πιστοποιητικό γνησιότητος, το οποίο προμηθεύονται δυσκολότερα οι εισαγωγείς ενός γνησίου προϊόντος, που βρίσκεται κανονικά σε ελεύθερη κυκλοφορία σε ένα άλλο κράτος μέλος, παρά εκείνοι που εισάγουν το ίδιο προϊόν απευθείας από τη χώρα καταγωγής, συνιστά μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος προς ποσοτικό περιορισμό που δεν συμβιβάζεται προς τη Συνθήκη.

2) Το γεγονός και μόνο ότι μια συμφωνία περιορίζεται να εγκρίνει τη χρήση τέτοιας εσωτερικής ρύθμισης ή δεν αντιτίθεται σ' αυτήν δεν αρκεί για να καταστήσει τη συμφωνία αυτοδικαίως άκυρη.

» — Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Απόφαση του Δικαστηρίου της 11ης Ιουλίου 1974.

Procureur du Roi κατά Benoît και Gustave Dassonville. Αίτηση για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως: Tribunal de première instance de Bruxelles - Βέλγιο. Υπόθεση 8/74.

« Περίληψη της αποφάσεως

1. Κάθε εμπορική ρύθμιση των κρατών μελών που είναι ικανή να επηρεάσει άμεσα ή έμμεσα, πραγματικά ή δυνητικά το ενδοκοινοτικό εμπόριο πρέπει να θεωρείται μέτρο ισοδυνάμου αποτελέσματος προς ποσοτικούς περιορισμούς.

2. Όσο δεν υπάρχει κοινοτικό καθεστώς που να εγγυάται στους καταναλωτές τη γνησιότητα της ονομασίας καταγωγής ενός προϊόντος, τα κράτη μέλη μπορούν να λαμβάνουν μέτρα για την πρόληψη κάθε σχετικής αθέμιτης πρακτικής, υπό την προϋπόθεση ότι τα μέτρα αυτά είναι λογικά και δεν συνιστούν μέσο αυθαίρετων διακρίσεων ή συγκεκαλυμμένο περιορισμό στο εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών. (Βλ. διατακτικό της αποφάσεως, σημείο 1.)

3. Μία σύμβαση αποκλειστικότητος εμπίπτει στην απαγόρευση του άρθρου 85,όταν αποτελεί νομικό ή πραγματικό εμπόδιο για την εισαγωγή των οικείων προϊόντων από άλλα κράτη μέλη στην προστατευόμενη ζώνη από πρόσωπα άλλα, εκτός του αποκλειστικού αντιπροσώπου.

4. Σύμβαση αποκλειστικότητος μπορεί να επηρεάζει το εμπόριο μεταξύ των κρατών μελών και να έχει ως συνέπεια νόθευση του ανταγωνισμού, αν ο αποκλειστικός αντιπρόσωπος χάρη στο συνδυασμό της σύμβασης με τις συνέπειες μιας εθνικής νομοθεσίας, που απαιτεί αποκλειστικά ορισμένο μέσο αποδείξεως της γνησιότητας, μπορεί να εμποδίζει τις παράλληλες εισαγωγές από άλλα κράτη μέλη στο παραχωρηθέν έδαφος. Για να κριθεί αν συντρέχει τέτοια περίπτωση πρέπει να λαμβάνονται υπόψη όχι μόνο τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από τις ρήτρες της συμβάσεως, αλλά και η οικονομική και νομική αλληλουχία στο πλαίσιο της οποίας εντάσσεται η σύμβαση αυτή και ιδίως ή ύπαρξη, ενδεχομένως, όμοιων συμβάσεων μεταξύ ενός ίδιου παραγωγού και των αποκλειστικών αντιπροσώπων που είναι εγκατεστημένοι σε άλλα κράτη μέλη. Οι διαφορές στην τιμή μεταξύ κρατών μελών αποτελούν ένα στοιχείο που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη.

» — Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, Υπόθεση 8/74 (συνοπτική μετάφραση στα ελληνικά)

Procureur du Roi κατά Benoît και Gustave Dassonville (αίτηση του Tribunal de Première Instance των Βρυξελλών για την έκδοση προδικαστικής αποφάσεως) Περίληψη της αποφάσεως

Σημασία

Οι Horspool και Humphreys σημειώνουν ότι αυτή η απόφαση θα μπορούσε να περιλαμβάνει ένα «τεράστιο» φάσμα περιορισμών και ότι το Δικαστήριο προσπάθησε να περιορίσει το εύρος της απόφασης Dassonville, σε υποθέσεις όπως η Cassis de Dijon, η οποία κρίθηκε λίγα χρόνια αργότερα.