Elysia chlorotica

Το Elysia chlorotica, ο σμαραγδένιος θαλάσσιος γυμνοσάλιαγκας, είναι ένα μικρού έως μεσαίου μεγέθους θαλάσσιο οπισθοβράγχιο, γαστερόποδο μαλάκιο. Αυτός ο οργανισμός επιφανειακά μοιάζει με γυμνοβράγχιο, ωστόσο δεν ανήκει σε αυτόν τον κλάδο, αλλά σε αυτόν με το όνομα Sacoglossa. Πρόκειται για ένα ζώο με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ότι μπορεί να φωτοσυνθέτει, ιδιότητα που οφείλει στους χλωροπλάστες που διατηρεί στο εσωτερικό του, αφού τραφεί με το φύκος Vaucheria litorea.

Περιγραφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα ενήλικα άτομα της Elysia chlorotica έχουν σώμα έντονου πράσινου χρώματος. Αυτό οφείλεται στην παρουσία των άθικτων χλωροπλαστών από το φύκος Vaucheria litorea, στο εσωτερικό του πεπτικού της συστήματος. Δεδομένου ότι δε φέρει εξωσκελετό, το χρώμα των χλωροπλαστών είναι εμφανές, προσδίδοντας επιπλέον στο σαλιγκάρι το πλεονέκτημα του καμουφλάζ. Μπορούν επίσης να παρατηρηθούν άσπρα και κόκκινα στίγματα διάσπαρτα στο σώμα του σαλιγκαριού. Στη νεαρή φάση το άτομο είναι καφετί χρώματος, με κόκκινα διάσπαρτα στίγματα, λόγω της απουσίας των χλωροπλαστών. Έχει σχήμα ωοειδές και πεπλατυσμένο, που θυμίζει φύλλο. Διαθέτει μεγάλα πλευρικά εκβλαστήματα που συμβάλλουν στη μετακίνηση, ενώ μπορούν να διπλώνουν τόσο, ώστε να εσωκλείουν ολόκληρο το σώμα. Το μέγεθος του ατόμου μπορεί να φτάσει και τα 6εκ. σε μήκος, αλλά συνήθως κυμαίνεται από 2εκ. έως 3εκ.

Διατροφή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το σαλιγκάρι Elysia chlorotica τρέφεται με διάφορα φύκη, ένα από τα οποία είναι το Vaucheria litorea. Μόνο από το συγκεκριμένο μπορεί να διατηρεί στο εσωτερικό του άθικτους και λειτουργικούς τους χλωροπλάστες. Αρχίζει να τρέφεται με το φύκος αυτό όσο είναι νεαρό και καφετί. Σταδιακά οι χλωροπλάστες αρχίζουν να εγκαθίστανται στα κύτταρα του πεπτικού συστήματος του σαλιγκαριού και το σώμα του μεταχρωματίζεται σε πράσινο. Μετά την εγκατάσταση των χλωροπλαστών, το σαλιγκάρι, μπορεί πλέον να φωτοσυνθέτει αυτόνομα. Η νέα αυτή λειτουργικότητα διατηρείται καθ’ όλη τη διάρκεια ζωής του ατόμου, η οποία κυμαίνεται γύρω στους 10 μήνες ή και περισσότερο. Ωστόσο, δεν μπορεί να κληρονομήσει τους χλωροπλάστες στη νέα γενιά. Αυτή θα γεννηθεί δίχως την παρουσία χλωροπλαστών. Για να τους αποκτήσει θα πρέπει να καταναλώσει εκ νέου τα φύκη του συγκεκριμένου είδους.

Βιολογικός μηχανισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η περίπτωση αυτή του Elysia chlorotica οφείλεται στο φαινόμενο της οριζόντιας μεταφοράς γονιδίων. Στο πυρηνικό γενετικό υλικό του σαλιγκαριού έχουν εγκατασταθεί, δηλαδή, γονίδια τα οποία κωδικοποιούν για πρωτεΐνες που φροντίζουν για τη διατήρηση των χλωροπλαστών στον οργανισμό του σε όλη τη διάρκεια της ζωής του. Τα γονίδια αυτά κληρονομούνται στου απογόνους. Για τη χρήση τους, όμως, είναι απαραίτητη η κατανάλωση των φυκών του είδους Vaucheria litorea και τότε προκύπτει ένας ζωικός οργανισμός που μπορεί να φωτοσυνθέτει.

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

https://en.wikipedia.org/wiki/Elysia_chlorotica
Rumpho, M. E., Worful, J. M., Lee, J., Kannan, K., Tyler, M. S., Bhattacharya, D., ... & Manhart, J. R. (2008). Horizontal gene transfer of the algal nuclear gene psbO to the photosynthetic sea slug Elysia chlorotica. Proceedings of the National Academy of Sciences, 105(46), 17867-17871. https://www.pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.0804968105
Cai, H., Li, Q., Fang, X., Li, J., Curtis, N. E., Altenburger, A., ... & Wang, J. (2019). A draft genome assembly of the solar-powered sea slug Elysia chlorotica. Scientific data, 6(1), 1-13. https://www.nature.com/articles/sdata201922
Γιάννης Μανέτας (2010) «Τι θα έβλεπε η Αλίκη στη χώρα των φυτών» Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης ISBN: 978-960-524-299-2

Συστηματική Ταξινόμηση
Βασίλειο	Ζώα
Συνομοταξία	Μαλάκια
Ομοταξία	Γαστερόποδα
Τάξη	Heterobranchia
Οικογένεια	Plakobranchidae
Γένος	Elysia
Είδος	E. chlorotica
Διώνυμο
Elysia chlorotica _{Gould, 1870}