Dulle Griet (Πίτερ Μπρίγκελ ο πρεσβύτερος)
.jpg)
Dulle Griet (προφ. Ντoύλλε Χριτ, αγγλικά γνωστή και ως Mad Meg, σε ελεύθερη απόδοση "Η τρελή Μαργαρίτα") είναι λαογραφική μορφή της Φλάνδρας και αποτέλεσε το θέμα μιας ελαιογραφίας του 1562 του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου. Ο πίνακας απεικονίζει μιαν ανδρογυναίκα, την Dulle Griet, η οποία οδηγεί έναν "στρατό" από γυναίκες για να λεηλατήσει την Κόλαση[1] και σήμερα εκτίθεται στο Μουσείο Μάγερ φαν ντεν Μπεργκ στην Αμβέρσα.
Ιστορία και περιγραφή
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]_-_WGA03402.jpg)
_-_WGA03404.jpg)
Η χρονολογία και η υπογραφή στον πίνακα αυτόν είναι δυσανάγνωστες, αλλά η στενή συνθετική και στυλιστική ομοιότητά του με την Πτώση των επαναστατημένων Αγγέλων και τον Θρίαμβο του Θανάτου υποδεικνύει ότι ο πίνακας ζωγραφίστηκε γύρω στο 1562 και αποτελούσε μέρος μιας σειράς. Όπως οι προαναφερόμενοι πίνακες, και η Dulle Griet οφείλει πολλά στον Ιερώνυμο Μπος.[2]
Ο πρώιμος βιογράφος του Μπρίγκελ, Κάρελ φαν Μάντερ, γράφοντας το 1604, περιέγραψε τον πίνακα ως "Η Dulle Griet, η οποία κοιτάζει το στόμιο της Κόλασης". Ο πίνακας περιήλθε στην κατοχή του Γερμανού αυτοκράτορα Ροδόλφου Β΄ και λαφυραγωγήθηκε από τα σουηδικά στρατεύματα το 1648, για να επανεμφανιστεί στη Στοκχόλμη το 1800. Ο συλλέκτης Φριτς Μάγερ φαν ντεν Μπεργκ, ιδρυτής του ομώνυμου μουσείου, τον ανακάλυψε σε μια δημοπρασία στην Κολωνία το 1897, απ' όπου τον αγόρασε με μικρό τίμημα, ανακαλύπτοντας τον πραγματικό του ζωγράφο μόλις μερικές ημέρες αργότερα.[3]
Griet ήταν ένα δυσφημιστικό όνομα, το οποίο δινόταν σε οποιαδήποτε ευέξαπτη και δύστροπη γυναίκα. Αναφέρεται σχετικά σε φλαμανδική παροιμία:
Θα μπορούσε να λεηλατήσει την Κόλαση και να επιστρέψει σώα και αβλαβής
Ο Μπρίγκελ με τον τρόπο αυτόν σατιρίζει τις θορυβώδεις, επιθετικές γυναίκες. Ταυτόχρονα στηλιτεύει το αμάρτημα της πλεονεξίας: Παρόλο που έχουν ήδη αρκετά υπάρχοντα, η Χριτ και οι αλλόκοτες συντρόφισσές της είναι έτοιμες να εισβάλλουν στο στόμιο της ίδιας της Κόλασης, στην αναζήτησή τους για περισσότερα.[4]
Η Dulle Griet εμφανίζεται ως χαρακτήρας στο έργο Top Girls της Κάρυλ Τσώρτσιλ (Caryl Churchill) του 1982, όπου θυμάται την εισβολή της στην Κόλαση: "Είχα βαρεθεί, ήμουν τρελή, μισούσα τους μπάσταρδους. Βγαίνω από την εξώπορτά μου εκείνο το πρωί, βάζω τις φωνές μέχρι να βγουν κι οι γείτονές μου και τους είπα, ελάτε, θα πάμε εκεί απ' όπου πηγάζει το κακό και θα κάνουμε τα καθάρματα να πληρώσουν". (Churchill, 28).
Λεπτομέρειες
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Καθώς οι γυναίκες οπαδοί της λεηλατούν ένα σπίτι, η Χριτ προχωρά προς το στόμιο της Κόλασης μέσα σε τοπίο κυριαρχούμενο από τέρατα εμπνευσμένα από το έργο του Ιερώνυμου Μπος. Αντιπροσωπεύουν τα αμαρτήματα που τιμωρούνται εκεί. Η Χριτ φορά ανδρική πανοπλία - θώρακα, θωρακισμένο γάντι και μεταλλικό κράνος. Η στρατιωτική της ενδυμασία παρωδείται από το τέρας με το κράνος στο πλάι της, το οποίο σηκώνει μια κινητή γέφυρα. Ένα μαχαίρι κρέμεται στο πλάι της, ενώ στη δεξιά πλευρά της φέρει σπαθί, που μπορεί να αναφέρεται στο ρητό "θα μπορούσε να πάει ως την Κόλαση με το σπαθί στο χέρι". Ένα βιβλίο με παροιμίες, που εκδόθηκε στην Αμβέρσα το 1568 περιέχει ρητό που είναι σχεδόν όμοιο με τον πίνακα του Μπρίγκελ:
Μία γυναίκα είναι φασαρία, δύο γυναίκες είναι μεγάλος μπελάς, τρεις απαρτίζουν μιαν ετήσια αγορά, τέσσερις έναν καυγά, πέντε έναν στρατό και εναντίον έξι ούτε ο ίδιος ο Διάβολος δεν έχει όπλο.[5]
Υλικά ζωγραφικής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η ανάλυση των χρωμάτων του πίνακα έγινε από επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο της Γάνδης.[6] Ο Μπρίγκελ χρησιμοποίησε το φθηνό χρώμα του κυανού του σμάλτου (πυριτικό άλας καλίου - κοβαλτίου) για το φόρεμα της κεντρικής μορφής της Χριτ, αντί για το πολύ ακριβότερο μπλε μαρίν με κόκκινο του κινναβάρεως (βερμιγιόν) και ρητίνη χαλκού.[7]
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Η Dulle Griet είναι, επίσης, το θέμα ενός πίνακα του 1640 του Ντάβιντ Τένιερς του νεότερου.
- ↑ Cf. Pietro Allegretti. Brueghel. Milan:Skira, 2003. ISBN 0-00-001088-X (ιταλικά)
- ↑ «Museum Mayer van den Bergh». Museum.antwerpen.be. 30 Νοεμβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2013.
- ↑ Max Seidel, Roger H. Marijnissen. Bruegel. Pt.2, Random House, 1985. ISBN 0-517-44772-X
- ↑ Βλ. The Netherlandish Proverbs: An International Symposium on the Pieter Brueg(h)els, επιμ. Wolfgang Mieder. University of Vermont. 2004.
- ↑ Lien Van de Voordea, Jolien Van Pevenageb, Kaat De Langhec, Robin De Wolfa, Bart Vekemansa, Laszlo Vinczea, Peter Vandenabeelec, Maximiliaan P.J. Martens, Non-destructive in situ study of “Mad Meg” by Pieter Bruegel the Elder using mobile X-ray fluorescence, X-ray diffraction and Raman spectrometers, Spectrochimica Acta Part B Atomic Spectroscopy
- ↑ Pieter Bruegel, Mad Meg (Dulle Griet), at ColourLex
Πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το έργο αυτό ενσωματώνει κείμενο από την Encyclopedia Brittanica του 1911, σήμερα κοινό κτήμα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Dull Gret στο Wikimedia Commons
- Η Dulle Griet στο Μουσείο Μάγερ φαν ντεν Μπεργκ Αρχειοθετήθηκε 2012-03-06 στο Wayback Machine.
- Bosch Bruegel Society
- 99 έργα του Πίτερ Μπρίγκελ του πρεσβύτερου Αρχειοθετήθηκε 2020-11-14 στο Wayback Machine.
- Creative Bruegel laid the foundation of the Netherlands School Αρχειοθετήθηκε 2018-12-09 στο Wayback Machine. (Russian)
«Bruegel». Encyclopedia Americana. 1920. (Αγγλικά)- Pieter Bruegel the Elder, Mad Meg (Dulle Griet), ColourLex
