Atari 8-bit υπολογιστές

Atari 8-bit

Οικιακός υπολογιστής
Συσκευή
Κατασκευαστής	Atari, Inc. (1979–1984) Atari Corporation (1984–1992)
Ημερομηνία κυκλοφορίας	Νοέμβριος 1979 (400 και 800)–Ιανουάριος 1992 (σειρά ΧΕ)
Χαρακτηριστικά
Λογισμικό	Atari 8-bit OS
Κεντρική μονάδα επεξεργασίας (CPU)	MOS Technology 6502B @ 1.79 MHz έκδοση (NTSC ) @ 1.77 MHz (έκδοση PAL)
Μνήμη	8KB (400)–128KB (130XE)
Γραφικά	384 pixels ανά TV line, 256 χρώματα, 8× sprites, raster interrupts
Ήχος	4× oscillators με μείξη ήχου, ή 2× AM ψηφιακό
Πωλήσεις	4 εκατομμύρια

Οι 8-bit υπολογιστές της Atari ήταν μια σειρά οικιακών/προσωπικών υπολογιστών που παρουσιάστηκαν από την αμερικανική εταιρεία τον Νοέμβριο του 1979 ενώ η παραγωγή τους σταμάτησε το 1992. Η σειρά ξεκίνησε από τα μοντέλα 400 και 800 που υπήρξαν από τους πρώτους προσωπικούς υπολογιστές ενώ συνεχίστηκε με τους XL και κατέληξε με τους XE. Η σειρά βασίζονταν εξ ολοκλήρου στον μικροεπεξεργαστή 8-bit 6502, ενώ διέθετε συνεπεξεργαστή, κυρίως για τα γραφικά, που ονομάζονταν ANTIC (τεχνολογικά μοναδικό και καινοτόμο για την εποχή). Αποτέλεσε εμπορική επιτυχία (ιδιαιτέρως τα πρώτα μοντέλα) πουλώντας στην παγκόσμια αγορά 2 εκατομμύρια τεμάχια ανάμεσα στο 1979 και το 1985 (συνολικά 4 εκατομμύρια). Η αρχική τιμή του πρώτου μοντέλου (400) ήταν 500 δολάρια. Η σειρά αντικαταστάθηκε από τους 16/32-bit υπολογιστές με το όνομα Atari ST.

Γενικά και τεχνικά χαρακτηριστικά

• Τα ηλεκτρονικά κυκλώματα, ενσωματώνονταν στην ίδια μονάδα μαζί με το πληκτρολόγιο το οποίο διαφοροποιούνταν ανάλογα με την έκδοση από το απλό με μεμβράνη του 400 έως το αρκετά σύγχρονο του 130 XE. Η μονάδα τροφοδοσίας ήταν ξεχωριστή. Η οθόνη διατίθετο ξεχωριστά εκτός των φορητών εκδόσεων. Τα μαγνητικά μέσα αποθήκευσης/ανάγνωσης, είτε περικλείονταν στην κεντρική μονάδα μέσω slot cardridges (400/800/600/1200) είτε υποστηρίζονταν μέσω διεπαφών ως εξωτερικές συσκευές είτε ενσωματώνονταν ως εσωτερικές συσκευές (όπως στη σειρά XE) και στα φορητά (σειρά 65).
• Ο μικροεπεξεργαστής σε όλες τις εκδόσεις ήταν ο 6502 της CMOS. Στις φορητές εκδόσεις ήταν ο 6502C, ειδική έκδοση με χαμηλή κατανάλωση.
• Η συχνότητα επεξεργασίας κυμαίνονταν από το 1,77 MHz έως το 1,79 MHz.
• Η κεντρική μνήμη ξεκινούσε από τα 8ΚΒ RAM και έφτανε στα 128KB στον 130XE
• Η μνήμη ROM ξεκινούσε από τα 10KB στα 400/800 και έφτανε στα 24KB σε όλα τα υπόλοιπα μοντέλα.
• Σε λειτουργία κειμένου υποστήριζε 40 στήλες επί 80 γραμμές.
• Σε λειτουργία γραφικών υποστήριζε μέγιστη ανάλυση με 320 Χ 192 εικονοστοιχεία (pixels), με 16 έως 256 χρώματα ανάλογα με το μοντέλο.
• Ο ήχος υποστηρίζονταν από 4 κανάλια με διακύμανση σε 3,5 οκτάβες.

Εκδόσεις

• Atari 400, με πληκτρολόγιο μεμβράνης, στοιχειώδη μνήμη RAM (8 KB), χωρίς ενσωματωμένη οθόνη (αλλά με έξοδο για τηλεόραση, και μέσο αποθήκευσης/ανάγνωσης ειδική μονάδα της Atari (cartridge slot). Αποτέλεσε έναν από τους πρώτους υπολογιστές στην παγκόσμια αγορά, πουλήθηκε κυρίως ως παιχνιδομηχανή και κυκλοφόρησε από το 1979 έως το 1982.
• Atari 800, με καλύτερο πληκτρολόγιο, 16ΚΒ μνήμη στην αρχή και 48KB σε μετέπειτα εκδόσεις, κυκλοφόρησε την ίδια εποχή με τον 400, ως ελαφρώς αναβαθμισμένη εκδοχή του.
• Atari 600XL, μαζί με τον 800 XL, η διάδοχος σειρά με περισσότερη μνήμη (16KB στον 600, και 64Kb στον 800), επανασχεδιασμένο πληκτρολόγιο, και καλύτερα γραφικά. Κυκλοφόρησε από το 1982 έως το 1985.
• Atari 800XL, το δίδυμο αδελφάκι του 600, με μεγαλύτερη μνήμη, κυκλοφόρησε την ίδια εποχή (1982-1985)
• Atari 800XLF, μόνο για την ευρωπαϊκή αγορά, με καινούργιο τσιπ διαχείρισης μνήμης (Freddy), για καλύτερη απόδοση στα γραφικά.
• Atari 1200XL, κυκλοφόρησε μόνο στην αγορά των ΗΠΑ, τέσσερις μήνες πριν από τους 600 και 800, με μικρότερη μνήμη ROM.
• Atari 65 XE, μαζί με τον 130 αποτέλεσαν τα τελευταία επιτραπέζια μοντέλα των 8-bit υπολογιστών της Atari. Το πληκτρολόγιο και η κεντρική μονάδα σχεδιάστηκαν εκ νέου, η μνήμη μεγάλωσε (στον 130 XE), τα γραφικά βελτιώθηκαν και η επεκτασιμότητα αυξήθηκε (δυνατότητα σύνδεσης με εξωτερικό κασετόφωνο και οδηγό δισκέτας). Δεν είχε ιδιαίτερη εμπορική επιτυχία. Κυκλοφόρησε το 1985.
• Atari 130 XE, ίδιος με τον 65 ΧΕ, αλλά με μεγαλύτερη κεντρική μνήμη (128 αντί 64KB).
• Atari 65 XEP και ΧΕΜ, φορητές εκδόσεις με 64ΚΒ μνήμη και ενσωματωμένη μονόχρωμη οθόνη τεχνολογίας CRT 5 ιντσών. Διέθετε 64KB μνήμη και οδηγό δισκέτας 5,25 ιντσών χωρητικότητας 360ΚΒ. Ο XEM είχε καλύτερο ήχο λόγω ενσωματωμένου ειδικού τσιπ.
• Atari XEGS, κονσόλα (παιχνιδομηχανή), με αποσπώμενο πληκτρολόγιο και χειριστήριο (joystick).

Λογισμικό

Η σειρά υπολογιστών 8-bit της Atari διέθετε ένα βασικό λειτουργικό σύστημα ενσωματωμένο στη μνήμη ROM, όπως ήταν σύνηθες εκείνη την εποχή. Υπήρξαν διάφορες εκδόσεις ενώ η χωρητικότητα (συνεπώς και η λειτουργικότητα) του λειτουργικού, εξαρτάτο από το μέγεθος της ROM που το εμπεριείχε (10 ή 16 ή 32 KB). Στις πρώτες εκδόσεις η ATARI BASIC δίνονταν σε εξωτερικό cardridge ενώ αργότερα συμπεριλαμβάνονταν και αυτή στη μνήμη ROM. Αργότερα υπήρχε διαθέσιμο σε δισκέτα το ATARI-DOS, ένα λειτουργικό που έμοιαζε με το MS-DOS, αλλά φυσικά δεν ήταν συμβατό. Το λειτουργικό ήταν τύπου γραμμής εντολών (Command line interface) και κυκλοφόρησε σε έξι εκδόσεις: DOS 1.0, DOS 2.0, DOS 3.0, DOS 2.5, DOS 4.0, DOS XE.

Κυκλοφόρησαν επίσης άλλες BASIC (όπως Turbo Basic XL και Advan BASIC), συμβολομεταφραστές (assemblers), άλλες γλώσσες (όπως C, LISP, ATARI Logo, PILOT, PASCAL, Forth) και αρκετές εφαρμογές.

Φωτοθήκη

• 
  Το απλούστερο μοντέλο 400 με υποδοχή για slot cardridge και πληκτρολόγιο μεμβράνης.
• 
  Ο Atari 800
• 
  Atari 1200XL
• 
  Atari 600XL
• 
  Atari 800XL
• 
  Atari 130XE
• 
  Atari XE, η παιχνιδομηχανή της σειράς
• 
  Η κεντρική πλακέτα του 800XL

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Γενικά

• Το Μουσείο Ιστορίας Atari Αρχειοθετήθηκε 2012-07-22 at Archive.is (αγγλικά)
• Υπολογιστές Atari 8-Bit: Frequently Asked Questions (αγγλικά)
• Η ιστορία των Πλατφορμών Παιχνιδιών: Υπολογιστές Atari 8-Bit στο Gamasutra (αγγλικά)
• Υλικό και πληροφορίες (αγγλικά)

Λογισμικό, παιχνίδια, μουσική, παρουσιάσεις

• Atari SAP Music Archive (αγγλικά)
• Atari Archives (αγγλικά)
• Βάση δεδομένων παιχνιδιών, demos και υλικό Atari (αγγλικά)