Φλεγμονή

Φλεγμονή
Αλλεργική αντίδραση στο αντιβιοτικό Cefaclor.
Ειδικότητα	Παθολογία
Συμπτώματα	Θερμότητα, πόνος, ερυθρότητα, πρήξιμο
Επιπλοκές	Άσθμα, πνευμονία, αυτοάνοσες ασθένειες
Διάρκεια	Οξεία: λεπτά έως ώρες Χρόνια: μήνες έως χρόνια
Αίτια	Παθογόνα, χημικά, τραυματισμένοι ιστοί
Ταξινόμηση

Φλεγμονή είναι το σύνολο των τοπικών και συστηματικών μηχανισμών που ενεργοποιεί ο οργανισμός αντιδραστικά μετά από την επίδραση σε αυτόν διαφόρων βλαπτικών παραγόντων, όπως παθογόνα, χημικά, και τραυματισμένοι ιστοί. Αυτή η φυσική αμυντική διαδικασία φέρνει αυξημένη ροή αίματος στην περιοχή, με αποτέλεσμα τη συσσώρευση υγρού. Καθώς το σώμα προσαρμόζει αυτήν την προστατευτική απόκριση, αναπτύσσονται τα συμπτώματα της φλεγμονής, όπως πρήξιμο, πόνος, αυξημένη ζεστασιά και ερυθρότητα του δέρματος.

Οι φλεγμονές διακρίνονται σε οξείες (διάρκειας λίγων ημερών), υποξείες (μεταβατικο σταδιο) και σε χρόνιες (μεγαλύτερης διάρκειας). Όταν οι φλεγμονές είναι οξείες, εμφανίζονται ως άμεση αντίδραση στο τραύμα (τραυματισμός ή χειρουργική επέμβαση), συνήθως εντός δύο ωρών. Όταν είναι χρόνιες, οι φλεγμονές περιλαμβάνουν μια συνεχιζόμενη απόκριση σε μια πιο μακροχρόνια ιατρική κατάσταση, όπως η αρθρίτιδα. Οι χρόνιες φλεγμονώδεις ασθένειες συμβάλλουν στους περισσότερους από τους μισούς θανάτους παγκοσμίως.

Αν και η φλεγμονή μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη, δεν είναι ίδιες και αντιμετωπίζονται διαφορετικά. Η λοίμωξη είναι η εισβολή και πολλαπλασιασμός «ξένων» μικροοργανισμών που μπορούν να προκαλέσουν παθολογικές καταστάσεις ή ασθένειες στον οργανισμό του ξενιστή. Αντίθετα, η φλεγμονή περιγράφει καθαρά την ανοσοαγγειακή απόκριση του σώματος, όποια κι αν είναι η αιτία (π.χ. χημική ουσία, τραυματισμένος ιστός κ.α.).

Ταξινόμηση

Η φλεγμονή είναι μια διαδικασία μέσω της οποίας τα λευκά αιμοσφαίρια του σώματος και οι ουσίες που παράγουν μας προστατεύουν από τη μόλυνση ξένων οργανισμών, όπως βακτήρια και ιούς. Σε ορισμένες ασθένειες, ωστόσο, όπως η αρθρίτιδα, το αμυντικό σύστημα του σώματος προκαλεί φλεγμονώδη απόκριση όταν δεν υπάρχουν ξένοι εισβολείς για να πολεμήσουν. Σε αυτές τις ασθένειες, που ονομάζονται αυτοάνοσες ασθένειες, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού προκαλεί βλάβη στους δικούς του ιστούς. Το σώμα αποκρίνεται σαν να έχουν μολυνθεί οι φυσιολογικοί ιστοί ή είναι κάπως ανώμαλοι.

Με βάση τη διάρκεια:

• Οξεία φλεγμονή - διαρκεί λίγα λεπτά ή ώρες.
• Υποξεία - αρκετές ημέρες ή εβδομάδες.
• Χρόνια - διαρκεί από αρκετούς μήνες έως μια ζωή με τις στιγμές ύφεσης και επιδείνωσης.

Σύμφωνα με τη σοβαρότητα της αντίδρασης του σώματος:

• Η φυσιολογική είναι μια επαρκής αντίδραση του σώματος, που αντιστοιχεί στη φύση και στη δύναμη της επίδρασης ενός παθογόνου ερεθίσματος.
• Η υπερευαίσθητη είναι μια σημαντικά αυξημένη αντίδραση.
• Η υποτονική είναι η αδύναμη ή η απουσία αντίδρασης (σε ηλικιωμένους άνω των 60 ετών με ανεπαρκή διατροφή και ανεπάρκεια βιταμινών, σε άτομα με αδυναμία και εξάντληση).

Με βάση τον εντοπισμό:

• Τοπική φλεγμονή - εξαπλώνεται σε περιορισμένη περιοχή ιστών ή οποιουδήποτε οργάνου.
• Συστημική φλεγμονή - επεκτείνεται σε οποιοδήποτε σύστημα του σώματος (σύστημα συνδετικού ιστού (ρευματισμός), αγγειακό σύστημα (συστημική αγγειίτιδα).

Κλινικά συμπτώματα τοπικής φλεγμονής

1. Ερυθρότητα (υπεραιμία)
2. Θερμότητα (υπερθερμία)
3. Οίδημα (πρήξιμο)
4. Πόνος (άλγος)
5. Λειτουργικές διαταραχές των ιστών.

Κλινικά συμπτώματα συστηματικής φλεγμονής

1. Πυρετός
2. Ταχυσφυγμία
3. Ταχύπνοια
4. Διατάραξη της ισορροπίας νερού και ηλεκτρολυτών
5. Δημιουργία μικρών όγκων στη περιοχή του στόματος

Αιτιολογία

Φλεγμονή που προκλήθηκε από παρασιτικό οργανισμό (τσιμπούρι).

Το άσθμα θεωρείται μια φλεγμονώδης διαταραχή. Στη δεξιά εικόνα απεικονίζεται ο φλεγμονώδης αεραγωγός λόγω άσθματος.

Τα παθογόνα ερεθιστικά (επιβλαβείς παράγοντες) από τη φύση τους μπορεί να είναι:

• Φυσικά - τραύμα (μηχανική βλάβη στην ακεραιότητα του ιστού), κρυοπαγήματα, θερμικό έγκαυμα.
• Χημικά - αλκάλια, οξέα (υδροχλωρικό οξύ του στομάχου), αιθέρια έλαια, ερεθιστικά και τοξικές ουσίες (αλκοόλες), και ορισμένα φάρμακα.
• Βιολογικά - παθογόνα μολυσματικών ασθενειών, όπως ζωικά παράσιτα, βακτήρια, ιοί, τα απόβλητά τους (εξω- και ενδοτοξίνες). Πολλά παθογόνα προκαλούν συγκεκριμένες φλεγμονές που είναι χαρακτηριστικές μόνο ενός συγκεκριμένου τύπου μόλυνσης (φυματίωση, λέπρα, σύφιλη). Οι βιολογικοί βλαβεροί παράγοντες περιλαμβάνουν επίσης ανοσοσυμπλέγματα που αποτελούνται από αντιγόνο, αντισώματα και συμπληρώματα, τα οποία προκαλούν ανοσολογική φλεγμονή (αλλεργίες, αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματική αγγειίτιδα).

Παθογένεση

Η διαδικασία φλεγμονής χωρίζεται σε τρία κύρια στάδια:

• Τροποποίηση - βλάβη στα κύτταρα και τους ιστούς.
• Εξίδρωση - η απελευθέρωση υγρών και αιμοσφαιρίων από τα αιμοφόρα αγγεία σε ιστούς και όργανα.
• Πολλαπλασιασμός (ή παραγωγικό στάδιο) - πολλαπλασιασμός κυττάρων και πολλαπλασιασμός ιστών, ως αποτέλεσμα του οποίου αποκαθίσταται η ακεραιότητα των ιστών (επιδιόρθωση).

Διάγνωση

Αιματολογικές εξετάσεις: η ταχύτητα καθιζήσεως ερυθρών (ESR) αυξάνεται, και ο αριθμός των λευκοκυττάρων (λευκοκυττάρωση) και ο τύπος τους αλλάζει.

Βιοχημικές εξετάσεις: σε οξεία φλεγμονή, η ποσότητα της C-αντιδρώσας πρωτεΐνης (πρωτεΐνη οξείας φάσης) και οι α- και β-σφαιρίνες αυξάνονται, σε χρόνια φλεγμονή οι γ-σφαιρίνες αυξάνονται, ενώ το περιεχόμενο της αλβουμίνης μειώνεται.