Χρήστης:244wiki/πρόχειρο/Παντογράφος
 |
Αυτή η σελίδα είναι ένα «πρόχειρο χρήστη» του 244wiki. Ένα «πρόχειρο χρήστη» είναι υποσελίδα της προσωπικής σελίδας του χρήστη στη Βικιπαίδεια. Εξυπηρετεί ως χώρος πειραματισμών και ανάπτυξης σελίδων και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα. Επεξεργαστείτε ή δημιουργήστε το δικό σας πρόχειρο εδώ ή κάνετε δοκιμές στο κοινόχρηστο Πρόχειρο Βικιπαίδειας. |
Ο παντογράφος είναι διάταξη που τοποθετείται στην οροφή ενός ηλεκτρικού τρένου, τραμ ή ηλεκτρικού λεωφορείου για να συλλέγει ηλεκτρική ενέργεια μέσω της επαφής με εναέρια καλώδια. Συνήθως χρησιμοποιείται ένα μονό σύρμα, ενώ η επιστροφή του ρεύματος για να κλείσει το κύκλωμα γίνεται μέσω της μεταλλικής σιδηροτροχιάς. Ο παντογράφος εφευρέθηκε το 1879 από τον Βάλτερ Ράιχελ (Walter Reichel), επικεφαλής μηχανικό της Siemens & Halske στη Γερμανία .
Ο παντογράφος αποτελεί βελτίωση σε σχέση με το απλούστερο σύστημα των τρόλεϊ, κυρίως επειδή ο παντογράφος επιτρέπει στα σιδηροδρομικά οχήματα να ταξιδέψουν σε πολύ υψηλότερες ταχύτητες, χωρίς να χάσει την επαφή με τις εναέριες γραμμές μεταφοράς . Ο πιο κοινός τύπος του παντογράφου σήμερα είναι ο τύπος "Ζ" που έχει αναπτυχθεί για να δώσει μια πιο συμπαγή κατασκευή για υψηλές ταχύτητες, Ο Louis Faiveley επινόησε αυτό το είδος του παντογράφου το 1955. Λειτουργεί με την ίδια αποτελεσματικότητα σε οποιαδήποτε κατεύθυνση της κίνησης.
Το ηλεκτρικό σύστημα μετάδοσης για τα σύγχρονα ηλεκτρικά τραίνα αποτελείται από ένα πολύπλοκο σύστημα (γνωστό ως αλυσοειδής γραμμή επαφής). Ονομάζεται έτσι γιατί θυμίζει λίγο αλυσίδα. Αντί για ένα απλό καλώδιο που λόγω του βάρους του δεν θα ήταν επίπεδο αλλά καμπύλο (βέλος κάμψης), προσθέτουμε ένα δεύτερο καλώδιο το φέρον,
Στην Ελλάδα οι ηλεκτράμαξες ενώ διαθέτουν δυο παντογράφους κυκλοφορούν μόνο με τον ένα σε λειτουργία ενώ ο δεύτερος παραμένει ως εφεδρικός. Αντίθετα τα Desiro σε κανονική λειτουργία κυκλοφορούν και με τους δυο παντογράφους αναρτημένους ενώ σε περίπτωση βλάβης του ενός κυκλοφορούν με περιορισμό ταχύτητας. Σε περίπτωση διπλής έλξης δυο ηλεκτραμαξών έχουμε δυο παντογράφους αναρτημένους (έναν σε κάθε ηλεκτράμαξα), ενώ σε διπλή έλξη δυο desiro (δεκάδυμος συρμός) έχουμε αναρτημένους και τους 4 παντογράφους.
Η ανάρτηση του παντογράφου συνήθως λειτουργεί με συμπιεσμένο αέρα από το σύστημα πέδησης του οχήματος,
Στα περισσότερα συστήματα μετρό η ηλεκτρική παροχή γίνεται με τροφοδοσία του τραίνου από μια τρίτη σιδηροτροχιά, ενώ σπανιότερα συναντάμε παντογράφους και εναέριες γραμμές ιδιαίτερα σε περιπτώσεις που το δίκτυο περιλαμβάνει μεγάλα υπέργεια τμήματα σε λειτουργία. Μια τέτοια περίπτωση είναι η διαδρομή Αθήνα-Αεροδρόμιο "Ελευθέριος Βενιζέλος" όπου στο τμήμα Δουκίσης Πλακεντίας- Αεροδρόμιο, στην ίδια γραμμή του προαστιακού κυκλοφορούν τόσο ο προαστιακός, όσο και τα οχήματα του μετρό. Εκεί η τροφοδοσία γίνεται από εναέρια αλυσοειδή γραμμή μέσω παντογράφου. Προφανώς τα οχήματα του μετρό για να μπορούν να κυκλοφορούν και στο υπόγειο τμήμα τους και στη γραμμή του προαστιακού πρέπει να είναι υβριδικού τύπου με εναλλακτική δυνατότητα τροφοδοσίας είτε από εναέρια γραμμή είτε από τρίτη σιδηροτροχιά.
Λόγω της υψηλής τάσης στην εναέρια αλυσοειδή γραμμή 25.000 Volt (ή αλλιώς 25 kVolt) ο κίνδυνος από ηλεκτροπληξία είναι μεγάλος οπότε θα πρέπει να αποφεύγουμε όχι μόνο την επαφή από τα υπό τάση τμήματα (αλυσοειδής γραμμή επαφής, κονσόλες στήριξης κλπ) αλλά θα πρέπει να βρισκόμαστε και σε απόσταση ασφαλείας τουλάχιστον 2 μέτρα από αυτά.