Μουσείο Αλή Πασά και Επαναστατικής Περιόδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στη Νήσο Ιωαννίνων, στον φιλόξενο χώρο της Μονής Αγ. Παντελεήμονος του 15ου αιώνα, όπου ο Αλή Πασάς δολοφονήθηκε από τα σουλτανικά στρατεύματα στις 5 Φεβρουαρίου 1822, πρωτολειτούργησε το 1958 το Μουσείο Πρoεπαναστατικής Περιόδου, χάρη στην πρωτοβουλία φωτισμένων Γιαννιωτών. Στον ίδιο χώρο στεγάζεται από τον Μάιο του 2012 το Μουσείο Αλή Πασά και Επαναστατικής Περιόδου, όπου φιλοξενείται η σπουδαία συλλογή της οικογένειας Φώτη Ραπακούση.

Οι επισκέπτες του Μουσειακού Συγκροτήματος έρχονται σε άμεση επαφή με εκπληκτικά έργα τέχνης της Ηπειρώτικης ασημουργίας: όπλα, κοσμήματα, χρηστικά αντικείμενα, κεραμικά από τον 17ο έως τις αρχές του 20ου αιώνα, παραδοσιακές φορεσιές της Ηπείρου, αναπαράσταση χειμωνιάτικου οντά, αναπαράσταση του πνιγμού της Κυρά-Φροσύνης, σπήλαια όπου παρουσιάζονται ιστορικά γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έργα ζωγραφικής, λιθογραφίες και αντικείμενα λαογραφικού ενδιαφέροντος.

Στις μόνιμες συλλογές του μουσείου εκτίθενται μοναδικά ιστορικά κειμήλια, όπως το περίφημο χρυσοποίκιλτο καριοφίλι του Αλή Πασά (1804), το ασημένιο ξιφίδιο του Εθνικού Ευεργέτη Απόστολου Αρσάκη (1813), η αυθεντική μεταξωτή φορεσιά της Κυρά-Βασιλικής (σύζυγος του Αλή Πασά), το περίφημο μακρύ τσιμπούκι του Αλή Πασά, οι κουρτίνες με κεντημένη τη μονογραφή (ντουγρά) του Σουλτάνου Μαχμούτ Β’ (1808–1839) και η αυθεντική μεταξωτή φορεσιά της Κυρά-Βασιλικής.

Τον πανέμορφο περιβάλλοντα χώρο του μουσείου φυλάσσει ως ακοίμητος φρουρός ο επιβλητικός πλάτανος των 700 ετών. Στον ίδιο χώρο βρίσκονται τα σπήλαια που φιλοξένησαν αγιασμένες μορφές, όπως ο ασκητής Όσιος Σάββας (15ος αι.), οι Άγιοι αυτάδελφοι Θεοφάνης και Νεκτάριος οι Αψαράδες, κτήτορες της Μονής Βαρλαάμ των Μετεώρων (15ος-πρώτο μισό 16ου αιώνα) και πολλοί άλλοι. Στα σπήλαια αυτά βρήκαν καταφύγιο οι κάτοικοι της Νήσου τον Νοέμβριο του 1940, στην προσπάθειά τους να σωθούν από τους βομβαρδισμούς της ιταλικής αεροπορίας.

Αίθουσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αίθουσα Αλή Πασά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε αυτή την αίθουσα ο Αλή Πασάς μεταφέρθηκε βαριά τραυματισμένος, έπειτα από συμπλοκή με τους στρατιώτες του Κιοσέ Μεχμέτ στον περιβάλλοντα χώρο. Εδώ, σύμφωνα με την παράδοση, δέχθηκε πυροβολισμούς κάτω από το πάτωμα και τραυματίστηκε στην κοιλιακή χώρα.

Κάποια από τα εκθέματα που υπάρχουν:

Ταπισερί τοίχου με τον Αλή Πασά και αυλικούς, Γαλλία, 19ος αι.
Πίνακας με το κεφάλι του Αλή Πασά κατά την παράδοσή του στον Σουλτάνο Μαχμούτ Β’
Το χρυσοποίκιλτο καριοφίλι του Aλή Πασά
Ασημένια επίχρυση πιστόλα
Σπάνια τουρκική πιστόλα του 18ου αι. με δύο κάννες. Η λαβή της είναι μαχαίρι, η λάμα του οποίου φέρει επιγραφή στα αραβικά: «Κανένας δεν είναι πιο ήρωας από τον Αλή και κανένα ξίφος πιο κοφτερό από του Ζουλφικάρ».
Πάλα (kilij) 18ου αι.
Κουτάκι με τη μορφή του Aλή Πασά, Γαλλία, 19ος αι.
Ασημένιο κουτί καπνού με τη μορφή του Αλή Πασά και της Κυρά-Βασιλικής, Γαλλία, 19ος αι.

Ασημένια θήκη για το Κοράνι, 19ος αι.

Αίθουσα με τις κουρτίνες του Σουλτάνου Μαχμούτ Β[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σε αυτή την αίθουσα εκτίθενται όπλα, πίνακες, λιθογραφίες, κ.ά.

Ο Μαχμούτ Β’ είναι ο σουλτάνος που ανακήρυξε προδότη τον Αλή Πασά και διέταξε τη δολοφονία του, με την αιτιολογία ότι βοηθούσε τους Έλληνες. Ο Μαχμούτ Β’ προσπάθησε να καταπνίξει την Ελληνική Επανάσταση του 1821, με τα γνωστά – δυσμενή γι’ αυτόν – αποτελέσματα.

Κάποια από τα εκθέματα που υπάρχουν:

Πίνακας με τον Αλή Πασά και την Κυρά-Βασιλική, 19ος αι.
Πίνακας με την Κυρά-Βασιλική να παίζει μαντολίνο στον Αλή Πασά, 19ος αι.
Χρυσοκέντητη μαξιλαροθήκη με τζαμιά και μιναράδες, 19ος αι.
Ταπισερί με τον Αλή Πασά και την Κυρά-Βασιλική, Γαλλία, 19ος αι.
Το περίφημο τσιμπούκι του Αλή Πασά, μήκους 1,62 μ.
Οθωμανός αξιωματούχος με στολή
Ανώτερος Οθωμανός αξιωματούχος με στολή
Ανώτερος Οθωμανός αξιωματούχος με στολή

Παραδοσιακές Ηπειρώτικες Φορεσιές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αυθεντικές παραδοσιακές φορεσιές από το Μέτσοβο, το Ζαγόρι, την Κόνιτσα, το Συρράκο, το Πωγώνι, την πόλη των Ιωαννίνων, κ.ά. Συλλογή κεραμικών Ιζνίκ (Νίκαια, 17ος αιώνας), Πέζαρο Ιταλίας (18ος αιώνας), Απουλίας (Πούλια, 19ος αιώνας), Τσανάκκαλε (τέλη 19ου–αρχές 20ου αιώνα).

Κάποια από τα εκθέματα που υπάρχουν:

Σαρακατσάνα, τέλη 19ου–αρχές 20ου αι.
Φορεσιά γάμου, Κόνιτσα, 20ος αι.
Χωρικός Ηπείρου του 20ου αι.
Αστική φορεσιά Ιωαννίνων του 19ου αι.
Χρυσοκέντητο πιρπιρί Ιωαννίνων του 19ου αι.
Γιαννιώτικο πιρπιρί Ιωαννίνων του 19ου αι.
Κεραμικά Πέζαρο Ιταλίας 18ος αι.
Κεραμικά Απουλίας (Πούλια Ιταλίας), 19ος αι.
Λάμπα πετρελαίου, Τσανάκκαλε, 20ος αι.
Σιγκούνι Ζαγορίου, 20ος αι.
Πιάτα Ιζνίκ (Νίκαιας), 17ος αι.

Αίθουσα Ασημένιων κοσμημάτων[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκθέματα της μεγάλης παράδοσης των Ηπειρωτών στην τέχνη της αργυροχοΐας. Ασημένιες πόρπες, χαρχάλια, βραχιόλια, κ.ά.

Σε αυτή την αίθουσα βρίσκεται η αυθεντική μεταξωτή φορεσιά της Κυρά-Βασιλικής.

Κάποια από τα εκθέματα που υπάρχουν:

Ασημένια πόρπη από το Τρίκερι Μαγνησίας
Χαρχάλι (επιστήθιο κόσμημα), Γιάννενα, 19ος αι.
Πόρπη σε σχήμα αχιβάδας, Καλλαρύτες Ηπείρου, 18ος αι.
Ασημένια πόρπη, Γιάννενα, 19ος αι.
Η αυθεντική μεταξωτή φορεσιά της Κυρά-Βασιλικής
Ασημένιο σαββατιανό χτενάκι, Γιάννενα, 19ος αι.
Ασημένια καρφίτσα μαλλιών, Γιάννενα, αρχές 20ου αι.

Αίθουσα Επαναστατικής περιόδου[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Συλλογή από πιστόλες, σπάθες, παλάσκες, ασημένια μαχαίρια, λιθογραφίες, πίνακες, φορεσιές του 19ου αιώνα, φιλελληνικά κεραμικά Γαλλίας.

Κάποια από τα εκθέματα που υπάρχουν:

Φορεσιά τύπου Αμαλίας, 19ος αι.
Ηπειρώτης αστός 19ου αι.
Αρχοντική φορεσιά Δυτικής Βαλκανικής 18ου–19ου αι.
Γαλλικό φιλελληνικό ρολόι 19ου αι.
Καλαμάρι, 19ος αι
Ασημένια επίχρυση πιστόλα, Ήπειρος, 19ος αι.
Ασημένια πιστόλα (ρόκα), Ήπειρος, 19ος αι.
Ασημένια πιστόλα, Ήπειρος, 19ος αι.
Ευρωπαϊκό ζεύγος πιστολιών για τους περιηγητές, 19ος αι.
Ζεύγος πιστολιών για την Ανατολική αγορά, Γαλλία, 19ος αι.
Μήτρα για βόλια, 19ος αι.
Ζεύγος ασημένιων πιστολιών μέσα στη θήκη τους, 19ος αι.
Ασημένιο διπλό μαχαίρι ταξιδιού, Ήπειρος, 19ος αι..
Ασημένιες επίχρυσες μπαλάσκες, Ήπειρος, 19ος αι
Κανάτι Πέζαρο Ιταλίας
Το ασημένιο ξιφίδιο του εθνικού ευεργέτη Απόστολου Αρσάκη, στη λάμα του οποίου αναγράφονται το όνομά του και η ημερομηνία 1813.

Κυρά Φροσύνη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Κυρά-Φροσύνη (1773–1801) ήταν σύζυγος του Γιαννιώτη εμπόρου της Βενετίας Δημητρίου Βασιλείου και μητέρα δύο παιδιών, του Βασίλη και της Αλεξάνδρας. Με απόφαση του Αλή Πασά, πλήρωσε με τη ζωή της την ομορφιά και τον έρωτα, μαζί με άλλες 17 νεαρές κοπέλες, στη Λίμνη των Ιωαννίνων.

Χειμερινός Οντάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τυπικό γιαννιώτικο δωμάτιο (καθιστικό) της Οθωμανικής περιόδου. Διαθέτει μπάσια, τζάκι και δύο ομοιώματα του Αλή Πασά και της Κυρά-Βασιλικής, ντυμένα με ενδυμασίες της εποχής.

Σπηλιές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι σπηλιές μεταξύ των μονών Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και Αγίου Παντελεήμονος πρωτοκατοικήθηκαν από ασκητές μοναχούς τον 15ο αιώνα. Στις αρχές Νοεμβρίου του 1940 κατέφυγαν έντρομοι σε αυτές οι κάτοικοι της Νήσου, προκειμένου να προστατευθούν από τους βομβαρδισμούς της ιταλικής αεροπορίας.