Μετάβαση στο περιεχόμενο

Χρήστης:Γιώργος Μάλλιος/πρόχειρο

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Στα μέσα Δεκεμβρίου ξεκινά έχοντας εφοδιαστεί με συστατικές επιστολές που τον παρουσίαζαν στους πολιορκητές του Αλή-πασά ως γιατρό. Θα τους διαβεβαίωνε πως «πήγαινε να δηλητηριάσει τον Αλή-πασά»,[7] όμως θα προσέγγιζε τους Σουλιώτες και τον ίδιο τον πασά. Με ενδιάμεσο σταθμό τη Θεσσαλονίκη κινήθηκε προς τη Νάουσσα. Εκεί είχε συναντήσεις με προύχοντες της πόλης, μεταξύ των οποίων και τον Λογοθέτη Ζαφειράκη στον οποίο κόμμιζε και επιστολή του εμπόρου και προκρίτου της Θεσσαλονίκης Χριστόδουλου Μπαλάνου. Ο Ζαφειράκης του έδωσε δύο ένοπλους άντρες για συνοδία μέχρι τα Ιωάννινα. Στη διάρκεια της διαδρομής, όμως, μεταξύ Νάουσσας και Σελίου ο Ίπατρος δολοφονήθηκε. Θάφθηκε εκεί και το μέρος είναι γνωστό έως σήμερα ως «μνήμα του Φράγκου». Σύμφωνα με τον Στουγιαννάκη ο Ύπατρος διέμεινε στο σπίτι του δασκάλου Δημήτρη Μπαρλαούτα. Ο Στέργιος Αποστόλου, ακολουθώντας όμως την προφορική παράδοση στη Νάουσα υποστηρίζει ότι έμεινε στο σπίτι του Λούση Παπαφιλλίπου, ο οποίος ήταν δολοφονημένος με εντολή του Ζαφειράκη, πρόκριτος της Νάουσας. Επίσης συναναστρέφεται με τον τοπικό λόγιο Σπυρίδων Πιπέρη, ο οποίος συνοδεύει τον Ύπατρο στις περιηγήσεις του στην πόλη της Νάουσας και τα περίχωρα. Κατα την διάρκεια αυτών των περιηγήσεων ο Ύπατρος καταρτίζει σχεδιαγράμματα των οχυρών τοποθεσιών της πόλης. Συναντά επίσης τον Ιωάννη Καρατάσο γιο του Αναστάσιου Καρατάσου αρματολού του Βερμίου και τον Αγγελή Γάτσο καθώς και τους άλλους προκρίτους της πόλης. Θα συναντήσει και τον ίδιο τον Ζαφειράκη αρκετές φορές. Για τις συναντήσεις αυτές υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες, προφορικές μαρτυρίες που διασώθηκαν από τους Δημήτρη Πλαταρίδη και Χ"Κων/νο Μαλούση και δημοσιεύθηκαν αντίστοιχα από τον Στουγιαννάκη και τον Αποστόλου. Σύμφωνα με αυτές τις μαρτυρίες, ο Ύπατρος επέδειξε στο Ζαφειράκη έγγραφα που κόμιζε από την Θεσσαλονίκη και την Κωνσταντινούπολη. Μετά την αναχώρηση του από τη Νάουσα για τα Γιάννενα, μέσω των ορεινών διαβάσεων του Βερμίου, ο Ύπατρος θα συλληφθεί ή/και θα δολοφονηθεί. α) προδόθηκε, άγνωστο από ποιόν. (Ιωάσαφ,Ξάνθος...)

β)Εταίροι της Φιλικής τον έπιασαν για να τον δολοφόνησαν προκειμένου να μην πέσει στα χέρια των Τουρκων, βασανιστεί και προδόσει την αποστολή του

γ)Σκοτώθηκε από τις Τουρκικές αρχές στα πλαίσια λήψης αστυνομικών μέτρων μέτά από τις καταγγελίες των προδοτών Ασημάκη Θεοδώρου και Νικόλαου Γαλάτη (Παπαρρηγόπουλος)

δ)Δολοφονήθηκε από τον πρόκριτο Λογοθέτη Ζαφειράκη και τους ένοπλους άνδρες του μέσα στο ίδιο το σπίτι του Ζαφειράκη ή έδωσε την εντολή ο πρόκριτος στους δύο ενόπλους να τον δολοφονήσουν καθ΄οδόν. Συγκεκριμένα, ο Φιλλήμονας αναφέρει οτι ο Ζαφειράκης πρόδωσε τον Ύπατρο με αποτέλεσμα ο τελευταίος να συλληφθεί. Στη συνέχεια δε, συνενοήθηκε με τους Βλαχαδαίους να οργανώσουν μία αποστολή διάσωσης του Υπάτρου αλλά και των εγγράφων που έφερε μαζί του. Κατά την αποστολή αυτή, οι Βλαχαβαίοι σκότωσαν τον Ύπατρο χωρίς καν να πάρουν πίσω τα πολύτιμα έγγραφα. Την εμπλοκή του Ζαφειράκη ως ηθικού αυτουργού της δολοφονίας του Υπάτρου, υποστηρίζουν λοιπόν με την σειρά τους και οι Νικόλαος Φιλιππίδης και Σπυρίδων Τρικούπης. Ο τοπικός ιστορικός της Νάουσας υποστηρίζει πως κατά την διαδρομή του Υπάτρου προς το Σέλι, τον σκότωσαν πιθανότατα οι οδηγοί του Μούσλης και Νούκος, που ήταν σταλμένοι από τον Ζαφειράκη. Όμως, ο Αποστόλου στηριζόμενος στις πληροφορίες του Κωσταντίνου Χατζημαλόυση αναφέρει ότι ο φυσικός αυτουργός της δολοφονίας είναι ο Αγγελής Γάτσος, οπλαρχηγός της περιοχής της Έδεσσας. Κατ'εντολήν του ίδιου του Ζαφειράκη.

Η εκδοχή του Ζαφειράκη ενισχύεται από το ότι «έλαβε από τον Σουλτάνο ευχαριστήριο φερμάνι διότι προσέφερεν δούλευσιν την οποίαν δεν έκαμεν ουδέ Τούρκος, προς το Δοβλέτι»[10] αφού μάλιστα έστειλε τα έγγραφα που έφερε μαζί του ο δολοφονηθείς στο τουρκικό στρατόπεδο των Ιωαννίνων. Για τα πιθανά κίνητρα της πράξης του Ζαφειράκη κι εδώ οι εκδοχές δεν συγκλίνουν:

α) ο συντηρητισμός μεγάλης μερίδας των κοτζαμπάσηδων και η επιθυμία διατήρησης των κεκτημένων θέσεων και προνομίων τους που θα απειλούνταν από μία εξέγερση

β)έκρινε το άκαιρο μιας επενάστασης , επειδή οι συνθήκες δεν ευνοούσαν κάτι τέτοιο

Όμως η κατοπινή αφοσίωση του Ζαφειράκη στον αγώνα (μυήθηκε στη Φιλική)[11] αναιρεί τις δύο προηγούμενες ερμηνείες.

Σύμφωνα με τον καθηγητή Στέφανο Παπαδόπουλο, η πιο πιθανή εκδοχή είναι η εξής: ο Ζαφειράκης δεν πληροφορήθηκε από τον Ίπατρο όλες τις λεπτομέρειες σχετίκά με την δράση της Φιλικής Εταιρείας και την προσεχή επανάσταση , ίσως επειδή και ο ίδιος ο Ίπατρος δεν τον εμπιστευόταν,[12] αλλά πως θα πήγαινε στα Ιωάννινα για να πείσει τους οπλαρχηγούς να υποστηρίξουν τον Αλή-πασά και αυτός θα τους βοηθούσε στη μελλοντική τους εξέγερση. Ο Ζαφειράκης επειδή ήταν άσπονδος εχθρός του Αλή-πασά γιατί στο παρελθόν τον είχε διώξει, ήταν καχύποπτος σε μια συμμαχία Ελλήνων και Τεπελενλή, που θα τον στοχοποιούσε και τον ίδιο. Η άγνοια και η ανασφάλεια τον οδήγησαν στη δολοφονία του Ίπατρου .